VN weigeren gezag over
loorgangskamp Sehönau
Geen kans op afschaffing
van 'kleine apartheid'
HOLLAND wordteen SKOLLAND
Senaat VS beperkt
hulp aan buitenland
Portugese oppositie
wil koloniale oorlogen
in Afrika beëindigen
de echte
Italië schaft
benzinebonnen af
Milieu-secretariaat Geld voor Chili in ijskast gezet
van VN naar Afrika
Boodschappen en niet-blanken achterom
Dajan: Jeruzalem
wordt uitgebreid
lOUW/KWARTET DONDERDAG 4 OKTOBER 1973
BUITENLAND T7/K7
'Joodse emigranten zijn geen vluchtelingen
(ADVERTENTIE)
JEW YORK, WENEN (AP, Reuter, UPI) Secretaris-generaal Kurt Waldheim van de VN heeft het
lostenrijkse verzoek het doorgangskamp Sehönau onder het gezag van de Verenigde Naties te plaat-
en van de hand gewezen.
lit heeft een woordvoerder van de
(N gisteren meegedeeld. Oostenrijk
ad dinsdag de hoge commissaris van
VN verzocht het kasteel Sehönau,
at dient als doorgangskamp voor
oods-Russische emigranten, die naar
sraël willen, onder zijn protectoraat
plaatsen. Daardoor zouden de VN
politieke verantwoordelijkheid
oor Sehönau dragen.
olgens de VN is alleen de Algemene
ergadering bevoegd de hoge com-
lissaris van de VN voor vluchtelingen
belasten met het gezag over het
amp Sehönau. De Israëlische minis-
er van buitenlandse zaken, Abba
ban heeft het Oostenrijkse besluit
cherp veroordeeld en verklaard dat
iet opgeven van een dergelijke on-
erneming (Sehönau) als concessie
an een paar brutale gangsters een
erschrikkelijke betekenis heeft'. De
sraëlische regering heeft Wenen ver-
oebt de faciliteiten voor Russisch-
oodse emigranten niet te beperken en
et aanbod van Kreisky Sehönau on
er VN-gezag te plaatsen van de hand
ewezen. In een verklaring zegt Isra-
niet tevreden te zijn over de uit-
ig die Kreisky dinsdag heeft gegeven
an premier Meïr.
Ie Oostenrijkse kanselier heeft giste-
herhaald dat hij niet van plan is
g tc komen op zijn besluit het
amp Sehönau op te heffen.
'olgens kanselier Bruno Kreisky van
lostenrijk vormt het kamp Sehönau
:en voortdurende bedreiging voor de
'eiligheid van zijn land, daar net kas-
eel strijd tussen Israëli's en Arabie-
en uitlokt. Kreisky gaf eerder te ken-
len dat het kamp al eerder ges'oten
lad moeten worden, maar dat het be-
luit Sehönau te ontmantelen was ge-
lomen naar aanleiding van de gijze-
ing van emigranten en een Oostenrij-
;er door twee Palestijnen.
De VN-woordvoerder zei gisteren dat
lontact was geweest met de VN-hoge
jommissaris voor vluchtelingen, prins
Safruddin Aga Khan. Deze had verkl
aard dat zijn organisatie niet bevoegd
is het kamp Sehönau onder haar hoe
de te nemen, omdat de joodse emi
granten niet als vluchtelingen kunnen
worden beschouwd. De joodse emi
granten hebben van Moskou verlof ge
kregen te vertrekken en naar Israël te
>aan en zijn dus formeel niet ge
vlucht.
Israël heeft het voorstel van Oosten
rijk gisteren strikt verworpen.
Kanselier Kreisky heeft gisteren her
haald dat hij persoonlijk zijn regering
i/ieeft voorgesteld het kamp Sehönau
e sluiten. 'Het was mijn initiatief in
le regering. Ik had weken geleden al
aan sluiting van het kamp gedacht'.
De beslissing werd genomen 'omdat
mensen in het hoogste gevaar ver
teerden', aldus Kreisky in een telefo-
rafsch vraaggesprek met het Britse
persbureau Reuter.
schap overhandigen. Daarin zou Sadat In de Egyptische pers is dit besluit
Kreisky bedanken voor zijn besluit een 'grote overwinning voor de Ara-
Schönau te sluiten. bieren' genoemd en Arabische landen
(ADVERTENTIE)
Brengt verlichting bii
verkoudheid, griep en verstopte
neus. Bestrijdt rheumatische
pijnen, spit, stijve nek,
spiervermoeidheid en (trainings)
stijfheid in de spieren.
Verkrijgbaar bij apothekers
en drogisten.
LISSABON (AFP) Beëindiging van de Portugese koloniale oorlo
gen in Afrika is één van de voornaamste punten uit het programma,
waarmee de oppositie in Portugal deelneemt aan de verkiezingen,
eind deze maand.
Opiniepeiling'
'Een instituut voor opinie-onderzoek
in de Westduitse stad Tübingen heeft
bekendgemaakt dat uit peilingsresul
taten is gebleken dat 79 procent van
alle stemgerechtigde Oostenrijkers het
optreden van Kreisky na de actie van
de Palestijnen juist acht. Slechts ne
gen procent van de ondervraagden
was het er niet mee eens. De rest zei
geen mening te hebben.
Inmiddels is uit Wenen vernomen dat
het kamp Sehönau nog steeds normaal
in bedrijf is.' Oostenrijkse functiona
rissen houden zich bezig met 'techni
sche problemen' die zijn verbonden
aan het besluit het doorgangskamp op
te heffen. Het kamp is in handen van
particulieren. Wenen heeft reeds la
ten weten dat het daardoor moeilijk
zal zijn in te grijpen. Het kamp, wordt
ook nog steeds bewaakt door met ma
chinegeweren uitgeruste Oostenrijk-
sers, die ook in de buurt van het per
ron op het station waar emigranten
arriveren zijn waargenomen.
In Wenen is gisteren de speciale afge
zant van de Egyptische president Sa-
dat aangekomen. Ismail Fahmi, de ge
zant, zal Kreisky een speciale bood-
Het programma van de Democratische
Kiescommissie (CDE) is cp een pers
conferentie in een buitenwijk van Lis
sabon gepresenteerd. De politie pro
beerde de bijeenkomst, die overigens
een rustig verloop had, tot tweemaal
toe op te breken.
Woordvoerder van de CDE, professor
De Moura, benadrukte, dat de Portu
gese oppositie van mening is, dat de
door Portugal bezette gebieden in Afri
ka recht van zelfbeschikking moeten
hebben. De oorlog daar moet worden
beëindigd en de landen moeten onaf
hankelijkheid krijgen, zo zei hij. Een
andere woordvoerder van de CDË he
kelde het standpunt van de Portugese
regering om alle vormen van onder
handelingen met de Afrikaanse ver
zetsbewegingen af te wijzen. Hij
noemde een dergelijke houding 'ramp
zalig'. De regering zr.u naar zijn me
ning zo snel mogelijk onderhandelin
gen moeten beginnen met de repu
bliek Guinee-Bissau, die vorige week
door een guerilla-organisatie is uitge
roepen.
Op het economisch vlak wil de CDE
strijden tegen de vorming van grote
monopolies. De Moura vindt, dat de
regering te veel tegemoet komt aan
de grote financiële belangengroepen
uit binnen- en buitenland. Volgens
hem zucht Portugal onder 'het mono-
politistisph kapitalisme'.
De CDE zet zich verder in voor de in
voering van democratische vrijheden
in Portugal. 'Er zijn hier geen vrije
verkiezingen', aldus een CDE-woord-
voerder. Hij wees erop, dat de opposi
tie in Portugal geen toegang heeft tot
de staatsradio. Premier Marcelo Caeta-
no hield zondagavond wel een rede
voor radio en televisie als inleiding
tot de verkiezingscampagne. 'Als de
oppositie dat recht ook had, dan zou
de regering vallen', aldus de CDE-
woordvoerder. Portugal heeft ook
een aantal commerciële zenders,
maar de prijzen, die zij vragen voor
zendtijd kan de oppositie niet opbren
gen.
De oppositie in Portugal heeft pas
sinds zondag de mogelijkheid zich vol
ledig te uiten. In verband met de ver
kiezingen is een aantal van de beper
kingen, waarmee ze anders te kampen
heeft, tijdelijk opgeheven,
opgeroepen Oostenrijk te 'steunen te
gen de druk van de kant van de zio
nisten'.
In de VS zouden organisaties van
joodse Amerikanen van plan zijn een
boycot-actie tegen Oostenrijk op touw
te zetten, om daarmee Wenen onder
druk te zetten Sehönau ongemoeid' te
laten.
President Richard Nixon heeft giste
ren op zijn persconferentie verklaard
te hopen dat Kreisky zijn besluit zal
herzien. Nixon prees Oostenrijk we
gens zijn humanitaire rol in het ver
leden en wees erop dat dit land bij de
Hongaarse opstand van 1956 duizen
den Hongaarse vluchtelingen heeft op
gevangen. 'Wij kunnen echter geen
kleine of grote regeringen hebben die
toegeven aan de internationale chan
tage door terroristische groepen', al
dus Nixon.
Een onbekend leider van de 'Adelaars
van de Palestijnse revolutie' die zegt
verantwoordelijk te zijn voor de actie
in Oostenrijk van vorige week, heeft
verklaard dat zijn organisatie beschikt
over een uitgebreid-ondergronds net
werk in Europa, dat daar overal kan
toeslaan. Volgens de leider was voor
de opzet van de operatie in Wenen
een computer gebruikt om de actie te
programmeren. 'Het hoofdkwartier
van de Adelaars (APR) is gevestigd
in Europa. Wij hebben een heel net
werk van goed opgeleide mensen, die
met verfijnde apparatuur zijn uitge
rust en ieder ogenblik waar dan ook
in Europa kunnen toeslaan', aldus de
Adelaars-leider in een vraaggesprek
met het Libanese dagblad As Sayad
ROME (Reuter). Met ingang van
volgend jaar zullen buitenlandse toe
risten, die met hun auto Italië bin
nenkomen, niet langer recht hebben
op bonnen waarop zij benzine tegen
verlaagde prijzen kunnen krijgen. De
benzineprijzen zijn gestegen met 14
procent.
Deze sigaretten zijn vervaardigd van uitsluitend de beste delen van 30 soorten
blonde vi pginiatabak. Reeds op de plantage door geschoolde vakmensen
geselecteerd en vervolgens in onze fabriek door specialisten naar
oude vaktrzjltities zonder toevoeging van smaakstoffen gemengd en verwerkt.
Ed. Laurens Continental
t
Mild Virginia (1.65 j
NAIROBI (Reuter) ^We hebben
maar één wereld, en diep moeten we
in stand houden', verklfe.arde presi
dent Jomo Kenyatta vang Kenia toen
hij het hoofdkwartier off&cieel opende
van de milieu-organisatie» van de Ver
enigde Naties, UNEP. I
Het UNEP-secretariaat vjierd opgericht
na de VN-milieuconferentie in Stock
holm om de internationale inspannin
gen ter bescherming vein het milieu
te coördineren. In afwachting van het
gereedkomen van zijn 2 8 verdiepingen
hoge wolkenkrabber irt: Nairobi was
het'secretariaat tot nog;toe in Genève
gevestigd. Het is de croste grote VN-
organisatie die zijn ze tqll in de derde
wereld heeft.
WASHINGTON (Reuter, UPI) De Amerikaanse senaat heeft het
programma voor economische hulp aan het buitenland vastgesteld op
1,2 miljard dollar. Dit is het laagste bedrag, dat de VS totnutoe heb
ben uitgetrokken voor ontwikkelingshulp.
De senaat heeft tevens wijzigingen
aangebracht in de besteding van het
geld en voorwaarden verbonden aan
hulpverlening aan Portugal en Chili.
Aan Chili mag pas economische en
militaire hulp worden verleend als de
militaire junta, de rechten van de
door Koos van Weringh
Iemand, die uitsluitend iets over Zuid-Afrika heeft gelezen weet, dat
er bordjes zijn, waarop staat: slechts voor blanken of niet-blanken,
dat er aparte bussen zijn en dat niet-blanken niet in een blank res
taurant mogen dineren. Maar de constatering ter plaatse, dat die
borden w e r k e 1 ij k bestaan, ïpaakt toch een verbijsterende indruk.
Een woonstel (flat) naast het hotel,
waar ik verbleef, was gesierd met een
bord, waarop werd aangegeven dat 'af-
lewerings en nie-blankes' achterom
moesten.
Wat mij het meest heeft getroffen is
de totale vernedering van ae niet-
blanken in Zuid-Afrika. Het gehele
openbare leven toont, dat er eerste
rangs en tweederangs burgers zijn. De
blanken bewegen zich voort in auto's
(het verkeer in de grote steden is
even druk als in Westeuropese ste
den), de niet-blanken met name de
Bantoes lopen. Sommigen begeven
zich op fietsen in het razende ver
keer. Overal staan Bantoes op bussen
te wachten. De bussen zijn meestal
overvol en zien er minder comforta
bel uit dan de bussen voor de blan
ken, die trouwens ook lang zo vol
niet zitten. De ramen van de (rode)
bussen voor blanken in Pretori;. zijn
in het algemeen groter dan die van
de (groene) Bantoebussen.
In het centrum van Pretoria zie je
nauwelijks een bus voor Bantoes. Als
de werktijd voorbij is lopen zij in
groten getale naar een bushalte aan
de rand van de stad om naar hun
thuisland of stedelijke nederzetting te
worden vervoerd, ver weg van de we
reld der blanken. Op verschillende da
gen heb ik een paar uur naar dit
wonderlijk gebeuren zitten kijken en
ik ben er niet vrolijker door gewor
den, ondanks de veel-kleurige kleding
van de Bantoes. Ze mogen hun werk
kracht leveren om de enorme wel
vaart in Pretoria een prachtige
stad mogelijk te maken, om ver
volgens te worden afgevoerd naar
troosteloze en monotone oorden als
het Bantoedorp Atteridgeville/Sauls-
ville of het thuisland Boputhatawana,
ongeveer 50 kilometer ten noorden
van Pretoria.
Firma op de rug
Alle eenvoudige arbeid wordt door de
Bantoes verricht. Ze vegen de straat,
besproeien de planten, dragen pakjes,
verkopen kranten op straat, zetten de
parasol op en gooien de benzinetank
vol. Je ziet veel Bantoes lopen in stof
jassen of overalls, met op hun rug de
naam van de firma waarvoor ze wer
ken.
In een gesprek gewaagde ik ervan, dat
het toch geen toeval kon zijn, dat de
verdeling van de arbeid zo geregeld
is. Het antwoord was, dat er ook blan
ken zijn, die 'nederig' werk verrich
ten. In het Ministerie van Arbeid zijn
bijvoorbeeld blanke liftboys. Bantoes
zouden uiteraard goedkoper zijn, maar
door blanken met een geringe oplei
ding zo'n baantje te geven, is de rege
ring (Nationale Partij) verzekerd van
hun steun bij de verkiezingen. Dat
mag men een realistisch standpunt
noemen.
Hoezeer de Bantoes vernederd worden
blijkt uit een klein bericht in Preto
ria News van-7 september. Ter gele
genheid van het feit, dat aan Harry
Oppenheimer, de multi-mlljonair, het
ereburgerschap van Kimberley werd
aangeboden, is een banket gehouden,
waarvoor geen enkele Bantoe was uit
genodigd. Oppenheimer is ongetwij
feld vooral rijk geworden doordat hij
over goedkope zwarte arbeidskrachten
kon beschikken. De gemeenteraad van
Kimberley heeft zijn verontschuldi
gingen aangeboden.
Muur
De kranten in Zuid-Afrika staan vol
met dit soort berichten over wat de
'kleine apartheid' wordt genoemd. Dit
is de gescheidenheid tussen de men
sen in het dagelijkse verkeer. Om een
paar voorbeelden te noemen.
In Kimberley bestaat een plan om in
een drive-in-bioscoop (inrij-teater)
een muur van twee meter hoog te
bouwen, zodat blank en zwart geschei
den van elkaar naar dezelfde film
kunnen kijken. De zwarten zouden de
bioscoop pas mogen verlaten, als alle
blanken al weg zijn. Ook blanken pro
testeren heftig tegen deze onmenselij
ke plannen. Wie de plannen heeft
voorgesteld is niet geheel duidelijk.
Een paar zwarte studenten mogen
niet een symposium bijwonen over
planning en omgeving, hoewel ze
daarin gespecialiseerd zijn. Na enige
protesten mogen ze wel, maar willen
dan niet meer. In Kaapstad mogen
honden en katten van niet-blanken
geen gebruik meer maken van de ken
nels van een bepaalde vereniging,
waarvan alleen blanken lid mogen
zijn.
Buitengewoon grote deining ontstaat
over de dood van een achttienjarige
blanke jongen, die door een ambulan
ce voor niet-blanken meegenomen kon
worden, ook al was die vlak in de
buurt. De Sunday Times citeert in
een kop over de hele voorpagina een
uitspraak van de vader van de jongen:
'Apartheid killed my boy.De hele
week daarna wordt de zaak in de pers
behandeld: hoe laat het ongeluk ge
beurde, waar de ambulance toen was,
wat de vader nu precies gezegd heeft
enz. Op de buitenstaander maakt dit
alles de indruk alsof hij in een schim-
menwereld verblijft. De meest norma
le zaken, zoals contacten tussen men
sen, blijken bij de wet verboden te
zijn. In zo'n wereld is het ook begrij
pelijk, dat een team van de Rand
Daily Mail op de route KaapstadJo
hannesburg bij een steekproef van 36
garages bestudeert hoe het met de toi
letten voor blank en zwart gesteld is.
Aan de hand van een lijstje werd ge
noteerd of er zeep, toiletpapier en
handdoeken waren. Sommige toiletten
voor zwart waren uitstekend, d.w.z.
Protest van,s een populair Bantoeblad tegen de 'kleine' apartheids-
wetten.
geen verschillen met blank, de meeste
toiletten votijr zwart waren gewoon
slecht en iru een aantal gevallen wa
ren er voor'/zwart zelfs in het geheel
geen toiletten (10 september 1973).
Concessies
Over de kJ'eine apartheid wordt op
het'ogenblileen vooral geëmotioneer
de discussier gevoerd. Sommige zaken
veranderen. In Pretoria werd o? 24
augustus eisn multi-raciale modeshow
gehouden in het Burgersparkhotel,
een multwraciaal hotel (maar dat is
alleen vooï de rijken, van wie er veel
blank enj weinig zwart zijn). Het
symposiunj, dat ik bezocht was ook
voor niet-iolaiike criminologen. Daar
zijn wel nliet veel van, maar ze waren
er. Op sportgebied worden concessies
gedaan. \}eel parken zijn voor ieder
een open^ al zijn er meestal nog be
perkingen,". In liften zie je vaak blank
en zwart/ (zwijgend) bijéénstaan, ook
als er aplarte liften zijn. In het stad
huis van.^Johannesburg is een eind ge
maakt aan de kleine apartheid: voor
de lokéti en staan gemengde rijen.
Ook een taantal banken heeft de apar
te regelingen afgeschaft.
De Rand, Daily Mail organiseerde on-
(ADVERTENTIE)
l/Jëddbn
n
der de lezers een ingezonden brieven-
actie, waarin door blank en zwart me
ningen over de kleine apartheid ten
beste konden worden gegeven. De
drie beste brieven worden beloond
met 5 Rand, ongeveer 17,50. De
meeste afgedrukte brieven tonen een
wereld van diepe vernedering. Ook dp
door Bantoes uitgegeven krant Thp
World voert zo'n actie: de kleine
apartheid dient te worden afgeschaft
De voortdurende twaarschuiwingen
van de regering laten echter zien, dat
hier weinig, of beter: geen kans op is.
De verhouding tussen de rassen mag
niet worden verstoord. In een lang ar
tikel in Oggendblad betoogt prof. C.
W. H. Boshoff van de Universiteit
van Pretoria, dat de term kleine
apartheid een 'speelbal van onze libe
rale vijanden' is (31 augustus '73)
Het laten vallen van deze apartheid
zet de deur open voor gedachten over
de integratie van de rassen. De inge
zonden brieven in de Afrikaanstalige
kranten tegen de nieuwe praktijken
liegen er trouwens evenmin om. Brie
ven van een onvoorstelbare hardvoch
tigheid worden soms afgedrukt, met
in plaats van de naam van de schrij
ver bijvoorbeeld: Anti-Swart, Krugers-
dorp.
Alle kleine pogingen de apartheid een
wat menselijker gedicht te geven en
alle discussies over dit gevoelige on
derwerp zullen de Zuidafrikaanse re
gering er echter niet van weerhouden
de politiek van de gescheiden ontwik
keling met grote kracht voort te zet
ten. Als iets duidelijk is, dan dat wel
Dit ishet derde artikel in een serie
van acht. De eerste twee artikelen
stonden in de krant van 28 en 29 sep
tember.
mens voor Chilenen en buitenlanders
eerbiedigt, zo bepaalde de senaat Het
betreffende amendement was inge
diend door senator Edward Kennedy.
Gezien het -zwijgen van de Amerikaan
se regering over Chili is dit het min
ste wat de senaat kan doen, aldus
Kennedy. De regering-Nixon heeft het
amendement ontraden, omdat het de
Amerikaanse betrekkingen met het
nieuwe Chileense bewind zoü kunnen
schaden.
Een ander amendement verbiedt hulp
aan Portugal, die dit land zou kunnen
gebruiken voor zijn koloniale oorlo
gen in Afrika. Voorts verbood de se
naat de regering geld te geven voor
troepen in Thailand of andere landen
voor operaties in buurlanden. Hier
mee wil de senaat een indirecte Ame
rikaanse militaire rol in Cambodja
voorkomen.
Met het goedkeuren van dit nieuwe
hulpprogramma heeft de senaat zich
voorstander getoond van een ingrij
pende heroriëntatie van het Ameri
kaanse beleid op het gebied van ont
wikkelingshulp. Het geld mocht niet
worden besteed aaan prestige-objecten
zoals grote fabrieken en stuwdammen,
maar aan de ontwikkeling van het
platteland en projected die de armste
landen ten goede komen, zo meent do
meerderheid van de senaat.
Het wetsontwerp gaat nu naar een ge
zamenlijke commissie van senaat en
huis van afgevaardigden om een com
promis uit te werken. Het huis van
afgevaardigden heeft namelijk een
wet goedgekeurd, waarbij 1.6 miljard
dollar wordt uitgetrokken voor econo
mische hulp en 1.1 voor militaire
hulp.
JERUZALEM (UPI) Dc Israëlische
minister van defensie, Mosje Dajan,
heeft verklaard dat Israël van plan is
de grenzen van Jeruzalem te verschui
ven tot Betlilchem in het zaiden en
Jericho in het oosten.
Sprekende op een verkiezingsbijeen
komst herhaalde de minister dat Israël
weigert de soevereiniteit over Jeruza
lem in enig vredesakkoord naet Jorda
nië af te staan. 'Dit is onze program
voor de komende vier jaar', zei Dajan.
'Wc zuilen Jeruzalem uitbreiden tot
Bethlehem en bouwen tot voorbij
Anatot, Aboc-Dis en Oezaria met meer
wijken, kantoorgebouwen en indus
trie'.
Over de 70.000 niet-Joodsc inwoners
van oostclijk-Jeruzalem, wier Jordaan
se nationaliteit door Israël wordt er
kend, zei Dajan: 'Als de Arabieren
partners met gelijke rechten willen
worden kunnen ze Israëli worden. Dat
hangt van hun af. Maar er is een an
der alternatief, dat dc meeste Arabie
ren van oostelijk-Jeruzalem verkiezen,
namelijk Jordaniërs te zijn esn deelne
men aan de verkiezingen in Amman,
aangezien de bruggen (over de Jor-
daan) open zijn en ze er toestemming
voor hebben'. De enige regering in
Jeruzalem zal de Israëlische zijn en het
enige leger dat van Israël, aldus de
minister.
