Diepe kloof met Arabische
christenen over Israël
DEVOTIE
B8
/kmJuM
Vandaag
Waarom werd juist toen
Geelkerken gevraagd?
Theologisch gesprek in Libanon
De dood aan de
tegenstander
Trouw
Kwartet
WILLEM TEELLWCK
Dienaerdcs H. Euangclij binnen
Architectenwinkel in
Den Bosch ingericht
Abbé Pierre in Z.-Vietnam
Ongelukken in Utrecht
Nieuwe boeken
TROL 'W/KWARTET DO.MDERDiAG 4 OKTOBER 1973
KERK/.BID® EN)LAj\iD
T2/KJ
Brumana is een dorp in Libanon, gelegen in de bergen boven Bei
roet op achthonderd meter boogie. Vergeleken met de stad bene
den is het er heerlijk koel, wag niet wegneemt dat je er in deze tijd
van het jaar nog tot middernacht in een dunne zomerjurk kunt bui'
ten zitten. Daar hebben een 25 theologen uit het Westen en het
Midden-Oosten van 15 tot 24 september een 'theologische consul
tatie' gehouden.
Het initiatief ervoor was uitgegaan
van het 'Oecumenische Bureau voor
Informatie-Interpretatie van het Mid
den-Oosten'. omdat, zoals in de uitno
digingsbrief stond, 'de christelijke
theologen van het Midden-Oosten diep
verontrust zijn over de crisis in hun
gebied, die het leven van hun volke
ren verstoort en ontwricht, en hun
kerken voor kwellende geestelijke en
theologische vragen stelt'.
Van de deelnemers kwamen er der
tien uit Arabische landen Egypte,
Libanon (waaronder enkele Palestij-
nen), Syrië. Uit het Westen waren
met name theologen uitgenodigd van
raël hadden uitgesproken, zoals de
nieuwtestamenticus Markus Barth,
zoon van de grote Karl Barth, en
de Duitser Marquardt. Ik zelf was van
de aanvang af getekend als een van
de opstellers van het hervormde rap
port 'Israël: volk, land en staat', dat,
zoals bleek, bij alle aanwezigen be
kend was.
Voltooid
Het is een felle confrontatie gewor
den, met veel misverstanden ook.
waarbij de Arabische christenen, wat
ook hun onderlinge verschillen mogen
zijn, duidelijk één lijn trokken. De za
kelijke en emotionele felheid was ge
geven met het onderwerp, waarin het
theologische en het politike eonlosma-
kelijk verstrengeld zijn, en iedere the
ologische uitspraak onmiddellijk in
politiek licht gezien wordt. Het theo
logische standpunt van de Arabische
christenen, dat in allerlei toonaarden
telkens naar voren werd gebracht,
werd duidelijk geformuleerd in de
eerste lezing, die door de oosters-or-
thodoxe, libanese metropoliet, bis
schop Khodr, werd gegeven. Hij pleit
te dringend voor een 'onttheologise-
ring" van Israël. In Jezus Christus, zo
betoogde hij, is de definitieve openba
ring van God gegeven. Daarmee is de
goddelijke 'economie' van het Oude
Testament voor goed afgedaan en is
het onmogelijk geworden om nog van
een bijzondere plaats van het joodse
volk naast de kerk te spreken. Het
Oude Testament is een christelijk
boek, niets dan voorbereiding van Je-
(ADVERTENT1E)
Deze weck in Hervormd Neder
land o.a.:
Hersenspoeling voor topspor
ters: de dood aan de tegen
stander.
Bisschop Colin Winter mag
niet zwijgen.
Ontwikkelingshulp helpt Suri
name van de wal in de sloot
Het christendom de enige ware
godsdienst?
Vietnam en de streling van het
vrome vlees.
Ik abonneer
mij op/vraag
oen
proefnummer
van
Hervormd
Nederland.
NAAM:
ADRES:
WOONPLAATS:
GIRONUMMER:
Abonnementsprijs 19,— per half
jaar; ƒ38,— per jaar. Abonne
menten kunnen elk ogenblik in
gaan.
Bon ingevuld in BLOKLET-
TERS in envelop (zonder post
zegel) verzenden aan:
Hervormd Nederland.
Antwoordnummer 1776, Den Haag.
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Adam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 7360 768). Gem.giro
X 500.
zus Christus, en het kan alleen door
christenen verstaan worden. Met de
incarnatie is de geschiedenis voltooid.
De notie van een voortgaande heilsge
schiedenis, in welke vorm ook, moet
dan ook afgewezen worden.
Dubbele bodem
Wij hebben geprobeerd door het be
spreken van bepaalde nieuwtestamen
tische schriftgedeelten elkaar nader te
komen, maar dat bleek een bijna vol
komen kortsluiting te veroorzaken.
Dat lag niet alleen daaraan dat de uit
leg van vele voor dit onderwerp cen
trale teksten sterk omstreden is (ik
denk hier o.a. aan Romeinen 9-11, dat
natuurlijk uitgebreid ter sprake is ge
komen), maar ook schenen alle woor
den een dubbele bodem te hebben.
Toen bijv. Markus Barth Mattheus 5
vers 5 vertaalde met 'De zachtmoedi-
gen zijn gelukkig te prijzen, want zij
zullen het land (in plaats van 'de aar
de') beërven' had dat een uitbarsting
tot gevolg, waarin hij een zionistisch
propagandist genoemd werd. Telkens
weer verweten de Arabische christe
nen de anderen dat zij de Schrift ver
draaiden ter verdediging van een poli
tieke beslissing, die zij van te voren
al genomen hadden. Ieder spreken
over continuïteit tussen het oudtesta
mentische Israël en de joden in onze
tijd werd verstaan als een verdediging
van een 'agressief en expansionistisch
zionisme'. En ook dogmatisch stond
overtuiging tegenover overtuiging. De
Westerse christenen wezen op de
trouw van God, waarvan de blijven
de plaats van het joodse volk een te
ken was; de Arabieren betoogden be
wogen dat Jezus Christus hun genoeg
was. De Westerse wezen erop dat Je
zus een jood was; de anderen ant
woordden dat hij de universele mens
was. En toen tenslotte bisschop Khodr
voorstelde dan maar de theologie te
laten rusten en zich samen uitslui
tend op de politiek te richten, bleek
ook dat geen mogelijkheid. De theolo
gen uit het Westen waren niet bereid
geloof en politiek te scheiden en zei
den dat over het joodse volk (wat, zo-
De Arabische christenen hebben tot
hun verbazing gemerkt dat ook zij die
geloven dat het joodse volk een bij
zondere plaats in Gods heilsplan heeft
en die zelfs van de terugkeer naar het
land als een door God gegeven moge
lijkheid willen spreken, open oog
kunnen hebben voor het onrecht en
het lijden van de Palestijnen. Zij heb
ben ook begrepen dat de Westerse
christen verkiezing niet verstaat als
het hebben van een geprivilegeerde
positie en nog veel minder als een
vrijbrief om te doen en te laten wat
je zelf wilt. En wij Europese christe
nen hebben gezien dat anti-zionisme
niet automatisch hetzelfde is als anti
semitisme; van dit laatste was in de
talrijke gesprekken met de Arabieren
geen spoor te merken. Wij hebben
ook de dringende bede voor meer be
grip voor de situatie van de kerken in
het Midden-Oosten gehoord en hun
verzoek aan de kerken van het Wes
ten zich te onthouden van alle officië
le verklaringen.
Aangrijpend
door dr.
E. Flesseman-van Leer
als zij met klem verzekerden, iets an
ders is dan de staat Israël) niet bui
ten de verkiezing van God om gespro
ken kon worden.
Vertrouwen
Na het bovenstaande
klinkt het misschien verwonderlijk
dat dit overleg desondanks geen mis
lukking is geweest. Theologisch zijn
wij elkaar waarschijnlijk niet veel na
der gekomen, maar menselijk en per
soonlijk is er iets van vertrouwen ge
groeid. Het is toch niet niets, als een
koptisch theoloog, die een bijna hyste
rische woedeaanval heeft gehad, later
met een wat verlegen lachje zegt dat
hij ten gevolge van een oorontsteking
zijn eigen geluidsvolume misschien
niet goed beoordelen kan, of als je
met een libanees, door wie je voor
een judaïserende ketter bent uitge
maakt, kunt afspreken dat hij je in
Nederland zal komen opzoeken. En
ook hebben wij elkaar beter leren be
grijpen en zijn bepaalde vooroordelen
uit de weg geruimd.
Maar deze consultatie in Libanon
heeft voor ons westerlingen eerst zijn
volle gewicht gekregen door wat wij
daaromheen hebben meegemaakt: het
bezoek aan Palestijnse vluchtelingen
kampen en de lange persoonlijke ge
sprekken met vooraanstaande Pales
tijnse verzetsstrijders. Het was voor
ons en zeker voor mij als joods chris
ten een aangrijpende belevenis de
problemen van het Midden-Oosten nu
ook eens door de ogen van de Pales
tijnen te bezien. Dat is voor mij een
hoogstnoodzakelijke aanvulling gewor
den voor mijn theologische denken
over de Israël-vraag. Meer dan te vo
ren nog ben ik er van doordrongen
dat iedere wit-zwart tekening de wer
kelijkheid geweld aandoet en dat het
van het uiterste gewicht is dat men
sen uit tegengestelde kampen samen
gebracht worden. Men kent over en
weer elkanders motieven en gevoelens
niet. Daarom zijn persoonlijke contac
ten en gesprekken een eerste vereiste.
Dat is de vaste overtuiging, die ik
van mijn bezoek aan Libanon en de
vele gesprekken daar heb overgehou
den.
(Mevrouw Flesseman is lid van een
groot aantal studie-commissies, onder
welke de commissie ovor kerk en the
ologie van de Nederlandse hervormde
kerk. Zij is verbonden aan het werk-
komitee van Faith and Order van de
wereldraad van kerken. Zij noemt
zichzelf free lance theologe).
De redactie behuudt zich het recht voor ons
ter opname in deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ p-i-
blikatte wordt met de naam van de Inzender
ondertekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdredactie
Trouw/Kwartet, pustbus 839. Amsterdam.
Wiegel
Op de partijraad van de WD is de
heer Wiegel weer behoorlijk van leer
getrokken tegen de regering Den Uyl.
De heer Wiegel schijnt nogal succes
te hebben met zijn kreten. De WD is
intussen wel een conservatieve partij
geworden met een reactionair als lei
der. Nu er een aanzet wordt gegeven
tot het humaniseren van onze maat
schappij komt de WD met grof en
onwaardig geschut. Het is niet zo dat
de WD een partij is voor de gewone
man. De WD is er voor de kleine
club toch al extreem bevoorrechten.
Het anders voorstellen, zoals de heer
Wiegel doet. is leugenachtig en ge
vaarlijk. Ik hoop oprecht dat het pu
bliek de trucs van de WD-voorman
doorheeft.
Amsterdam
B. de Smale
Prostitutie
Jolande van Gunsteren zou in de Jor-
daan hebben waargenoipen dat de
prostitutie in dit stadsgedeelte wel ge
accepteerd kan worden. In haar eigen
welzijn zou ik haar aanraden in deze
buurt maar niet op de propagandatoér
te gaan, ze zouden zover kennen
we de vrouwen daar wel zeker de
nagels langs haar wangen halen. Nog
maar enkele jaren geleden stond de
hele Jordaan recht overeind, toen
Querido's 'Jordaan' op de tv kwam.
De uitzendende omroep had de grote
fout begaan, het twééde deel van de
Jordaan-epos: 'Van Nes en Zeedijk* op
de beeldbuis te brengen, het rosse le
ven in de buurt van de 'walletjes'.
Mensen, wat hebben onze goede Jor-
daners zich déérover opgewonden. Wij
weten niet hoe oud Jolande is, maar
wij mogen bescheidelijk op een vijf
tig-jarige evangelisch-sociale ervaring,
midden onder hen, terugzien. In een
bekend cabaretliedje zingt zo'n Jor
daanse: 'En al ben 'k een vrouw uit
de volksklasse, op hun woorden motte
ze passé!' Dat moet deze docente aan
een christelijk instituut ook maar
doen!
Amsterdam
F. A. Stroethof
Correctie
De inzending van de heer N. van der
Bom is ronduit kostelijk. Volgens de
cliché-term: 'ons uit het hart gegre
pen'. Wij ergeren ons reeds lang aan
de toenemende slordigheid en noncha
lance waarmee, blijkens het dagelijkse
resultaat, het nieuws aan de abonnees
wordt voortgezet Het heeft ons goed
gedaan te merken dat er meer men
sen zijn, die nog goed werk voor goed
geld verwachten. De weggelaten of
verdwaalde regel en het klungelige af
breken van woorden op het eind van
regels hebben wij node gemist. Wij
hebben het stukje zeer gewaardeerd
en ervan genoten. Zou het iets hel
pen?
Naarden
heer en mevr. Pieksina-Sterel
Slotzin troonrede (19)
Trouw/Kwartet zegt dat het beter is
over het wel of niet hiervan maar
niet te stemmen. Juist om de passage
heb ik AR gestemd. Als het dan toch
alleen maar om de centen gaat, kan
ik beter WD stemmen.
Hoogeveen
II. de Boer
Film over Jezus
Hoe is het mogelijk, dat er nu geen
daverende protesten opgaan, nu. die
godslasterlijke film op het doek zal
komen van onze Heer en Heiland.
Voor alle onbenulligheden worden
protestoptochten georganiseerd met
vlaggen en luidsprekers, maar nu
blijft alles rustig. Zijn er geen men
sen meer die dit als een persoonlijke
pijn aanvoelen? Zijn we dan allemaal
'zg.' christenen geworden, waar geen
stem vanuit gaat? Ik hoop, al ben ik
dan ook een oud mens van 81 jaar,
dat hier eens een sterke actie tegen
wordt gevoerd. Misschien hoor ik in
de courant, voor zover het nog een
christelijk dagblad mag heten, iets
van tegenactie. Zestig jaar lees ik De
Rotterdammer, maar dan bedank ik
als abonnee, als ook dit doodgezwegen
wordt.
Rotterdam
J. Bruning
Werkloze academici
'Ruim 2000 academici werkloos' mel
den ons in deze dagen de nieuwsmedi-
a. Wie verwondert dit nu eigenlijk
nog? Niet te bestrijden is immers de
omstandigheid, dat de WW en ABW
hierop tenminste van grote invloed
zullen zijn. Wie, om de goeden niet te
na te spreken, het gros van deze
groentjes van nabij kent, moet toch
toegeven, dat de meesten rond moe
ders pappot zijn blijven hangen, nooit
wat verdienden omdat alles voor hen
werd betaald, nauwelijks veel stimu
lans zullen hebben om voor een paar
honderd gulden per maand meer alle
werk maar aan te pakken. Ik kan me
nog meer voorstellen, dat ook het be
drijfsleven nu niet direct staat te
trappelen deze jongelui te laten be
ginnen, waar hun pa's stopten. Als ik
mezelf naga, zou ik liever een jongste
bediende van de grond aan het hele
vak leren, dan dat ik daar een afge
studeerd academicus voor begeerde;
eenzijdig, theoretisch en betweterig
als de meesten zijn, nog afgezien ui
teraard van de nogal uiteenliggende
salariseisen. Wanneer de salarissen
van deze heren moeten worden be
taald uit het budget dat Jan met de
pet met hard zwoegen moet opbren
gen via contributies, retributies, hef
fingen en belastingen etc., dan lijkt
de tijd niet ver meer, dat ook tegen
deze begunstiging openlijk gefulmi
neerd gaat worden. Men kan dat
steeds vaker al horen. Ik hoorde dezer
dagen van een ondenvijssysteem el
ders ter wereld. Daar komen slechts
de werkelijk begaafden voor studie in
aanmerking. Leraar en student zetten
zich daar blijkbaar voor hetzelfde
doel in. Is een student eenmaal verko
ren, dan ligt het aan zijn leraar en
niet aan hem als hij iets niet haalt.
Nou, zo'n situatie heerst in ons land
bepaald niet, maar je zou het wel
wensen. Dan waren er wel minder
studenten, maar van een beter gehalte
en zouden er nu ook wat minder aca
demici werkloos rondlopen. Ik geloof
ook niet dat de anderen, die buiten
hun schuld niet zo'n voortreffelijke
academische opleiding konden genie
ten, het op den langen duur blijven
pikken, dat hun baantjes door deze
academici worden opgeëist. Mijn stel
ling: leerrecht is goed, leerplicht is
minstens even waardeloos. Wil men
het ontwikkelingspeil van een gehele
bevolking opheffen, mij best, maar
laat die bevolking dan daarna tevre
den zijn met hetzelfde baantjespakket.
Als men vooraf de studenten zou zeg
gen, dat men als jurist in principe
niets meer gaat verdienen dan een
lorrenboer, dan zou er mogelijk toch
niet zo'n toeloop van studenten meer
zijn.
Rotterdam
Koninginnedag
DER.
«Önö opcticnöc
©e ©cure ÏK,S futiels.
Uytghevvrocli: door
Middelburghin Zeeland.
'CAilSTELRCDAM,
SoöanCtimfs veioypinüajcö/ rcaoptr i
op'tïDatct otictbe Corcn-Sturjf/intKU tyrsulöcn JSufccl/ 2634» I
Titelpagina van Teellincks 'Sleutel der devotie'
'Op verzoek van de regering maakte hij van 21 september (19-26)
tot 1 juni 1927 een reis aan boord van de nieuwe kruiser 'Su
matra' naar Nederlands-Indië'. Deze mededeling staat op het
achteromslag van de (facsimilie-) herdruk van het proefschrift
over Willem Teellinck, waarop eind vorige eeuw de in 1940
overleden Amsterdamse hervormde predikant dr. W. J. M. En-
gelberts promoveerde.
Uitgever Ton Bolland in Am
sterdam, die ten gerieve van de sa
menstelling van het levensbericht
van dr. Engelberts naar het ge
meente-archief in zijn woonplaats
stapte, vond daar ook déze bijzon
derheid: voordat de regering dr.
Engelberts vroeg als geestelijke
verzorger op de Sumatra' mee te
reizen, had men diens Amsterdam
se gereformeerde collega dr. J. G.
Geelkerken hiervoor gevraagd. In
trigerende vraag voor Ton Bolland
(en voor anderen wellicht): wat zat
er achter dat de regering dr. Geel
kerken benaderde? Had een gere
formeerde hoogwaardigheidsbe
kleder in die roerige dagen van en
rondom de Asser synode gedacht:
het zou niet gek zijn als Geel
kerken eens een poos van huis
was? Want het had veel meer voor
de hand gelegen, meteen naar dr.
Engelberts te gaan, die via zijn le
raarschap aan de zeevaartschool
toch al enige maritieme contacten
(en wie weet ook, ervaring) had.
Intussen moge duidelijk zijn dat
bij Bolland het tweede deel van
zijn serie van drie herdrukken van
dissertaties over mannen van de
zg. nadere reformatie is versche
nen- Destijds kondigden we hier
de (her)verschijning aan van dr.
A. F. Krulls studie over Jacobus
Koelman, en ons verhaal heeft
zelfs tot gevolg gehad dat het boek
door de christelijke blindenbiblio
theek in braille is gezet. Voor dr.
Engelberts' 'Willem Teellinck'
verwacht Ton Bolland ook veel be
langstelling. Op zijn boekenveiling
(hij heeft een antiquariaat) bracht
onlangs Teellincks ?De sleutel der
devotie' meer dan duizend gulden
op (tegen dik tweehonderd een
paar jaar terug: zó is de belang
stelling voor de nadere reformatie
gegroeid).
Het laatste deel in de reeks zal de
herdruk zijn van het proefschrift
van dr. J. J. van Baarsel over Wil
liam Perkins, de vader van het pu
ritanisme en de man die Teelinck
heeft beïnvloed. Prijs per deel
24,50 (bij intekening 19,50).
AJK
G. Verhagen
Hierbij betuigen wij onze instemming
met het idee van uw verslaggever om
de viering van de verjaardag van het
staatshoofd te verplaatsen naar begin
september, ongeacht te datum van de
verjaardag. Wel lijkt het onjuist om
op de verjaardag zelf ook te vlaggen.
H. I. Ambacht
P. Kors en 12 andere ondertekenaars
Van een verslaggever
DEN BOSCH De afdeling Den
Bosch van de B.N.A. (Bond van Ne
derlandse Architecten) heeft in het
kantoor van de V.V.V. in Den Bosch
een architectenwinkel ingericht. Elke
vrijdagavond van zeven tot negen uur
kan iedereen zich daar laten voorlich
ten over alles wat met bouwen te ma
ken heeft. Vooral wordt uitleg gege
ven van de ingewikkelde wettelijke
procedures en de bouwvoorschriften.
Ook over woningverbetering kan men
daar informaties krijgen.
Toynbee ziet een
terugkeer naar
de godsdienst
(ADVERTENTIE)
HENKESSENEFELDER
Henkes Senefelder een
hypermodern bedrijf... Door
capaciteit, kwaliteit en
snelheid een van de grootste
offsetdrukkers van Europa!
500 pers-fectionisten zorgen
ervoor dat wij op het gebied
van rotatieve offset, vellen
offset e.d. een hoofdrol
spelen. Meer weten?
B.v. over ons open calculatie
systeem? Daarvoor hoeft u
alleen maar even ons
nummer te draaien.
HENKES SENEFELDER B.V.
Grafische bedrijven
van IJsendijkstraat 150
Purmerend, Tel. (02990) 2 79 50
PUTTEN
Dinsdagmiddag jl. werd voor de radi
een gesprek weergegeven van een vei
slaggever met de journalist Idenu
die nu negen en twintig jaar geledei
samen met de Puttenaren is opgepai
en in Duitsland geweest. Grote aan
dacht werd in dat gesprek gegeve
aan de aanleiding tot de Duitse aktie
tegen het Veluwse dorp. Nog zie ik ii
het concentratiekamp Amersfoort dez
mannen binnenkomen. Een week late
heb ik voor ze mogen preken in ééi
van de barakken. Een kerkdienst, hui
laatste in het vaderland, die ik nooi
zal vergeten. De heer Idema gin
ook in op de vraag waarom er zovee
Puttenaren in de concentratiekampei
zijn omgekomen. Ik ga er maar evei
vanuit dat zijn informatie over eei
verhoudingsgewijs hoog aantal juis
is. Hij meende hier, zij het op voor
zichtige wijze, te moeten denken aai
de geestelijke achtergrond van den
bevolking. Daardoor gaven zij ziel
spoediger gewonnen aan de toestand
legden zich bij hun ellendig lot neei
terwijl sommigen er zelfs toe kwame
om ieder verzet tegen hun folteraar
te veroordelen. De heer Idema zal de
ze mening ongetwijfeld niet zo maa
uitgesproken hebben. Zijn visie geef
te denken. Ook uit eigen praktijk kei
ik de geestelijke achtergrond van d
Puttenaren, als je tenminste zo alge
meen kunt spreken. Ze heeft mij al
tijd bezig gehouden, ook later toen il
er veel minder mee te maken kreeg
In de stad kom je die dingen vrijwe
niet meer tegen. De grote nadruk o
de afhankelijkheid van de mens b
het aanvaarden van het heil mag z'i
waarde hebben, maar het is de vraa
of die nadruk niet hier en daar t
groot is en dan een bedreiging word
voor eigen aktiviteit. De Heer zegt ii
het evangelie vaak tegen mensen: ge
loof! Zonder meer. Hij rept slecht
één keer van de noodzakelijkheid vai
de wedergeboorte, als Hij het dan ten
minste heeft over dat wat wij weder
geboorte noemen, met de hele dogma
tische paragraaf erbij. Het Nieuw
jaarsnummer van het Nieuw Israëlie
tisch Weekblad opent met een artike
over Rabbi Israel van Rizhin. Het be
vat een deel uit het boek 'Vuur in di
duisternis' van Elie Wiesel. Wat mi
in dit verband trof, was dit: 'Ieman
zei hem: 'Rebbe, ik zou berouw wille
hebben, maar ik weet niet hoe.' 'On
te zondigen wist je wel hoe?' 'Dat wa
gemakkelijk. Ik zondigde eerst, daarn
wist ik het.' 'Heel goed. Doe hetzelf
de. Zorg eerst berouw te hebben
daarna zul je 't weten.'
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen te Woudenberg: A. Vlietstr
te Doornspijk.
Overleden: W. de Jong (56) te Dalei
(Dr.); stond voorheen te Adorj
Neede en Bergum (Fr.).
GEREF. KERKEN
Beroepen te Den Burg: H. J. DouweJ
kand. aldaar, die dit beroep heeft aan
genomen; te Bergum: P. L. Smilde ti
Hilversum; te Vlaardingen: J. vai
Wattum te Nunspeet.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Delft; R. Houwen t<
Utrecht-NW.; te Bergentheim: J. Stra
tink te Bunschoten.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Oudmirdum: C. Hegemai
te Tholen.
SAIGON In de buurt van Saigon
de eerste Zuidvietnamese vestigin
van de Emmaüsbeweging geopend
Deze vestiging werd mogelijk dank zi
bijdragen van Emmaüsgroepen uil
Frankrijk en Japan. Bij de opening
was Abbé Pierre, de oprichter van de
Emmalisbeweging, aanwezig, evenali
de Zuidvietnamese minister van socia
le zaken Tram Nguon Phieu.
MADRID 'He constateer een terug
keer naar de godsdienst, maar niet in
zijn traditionele vormen', aldus de be
kende Engelse historicus prof. Arnold
Toynbee in het Spaanse dagblad 'AB-
C'.
De 84-jarige Toynbee, die zelf tot de
ongelovigen gerekend wordt, herin
nerde eraan dat een terugkeer naar
het geestelijke leven typerend as voor
alle crisismomenten in de geschiede
nis. 'De jeugd keert zich naar India
en de Oosterse wijsheid, terwijl er in
Japan een hernieuwde belangstelling
groeit voor het christendom en het
judaïsme. Volgens Toynbee probeert
men <ie leemtein eigen land op te vul
len met wat elders wel leeft.
In 'ABC' zei Toynbee verder niet te
geloven dat het materialisme van de
rijke landen onbeperkt zal voortdu
ren. Ondanks allerlei 'verschrikkelijke
voorbeelden' vaai geweld en armoede
in de wereld, toonde dr. Toynbee zich
toen gematigd optimistisch over de
toekomst. Zijn belangrijkste motief:
de mensen zijn wat meer rechtscha
pen en eerlijker aan het worden.
UTRECHT De 26-jarige Utrechtse
fabrieksarbeider B. J. Urlus, is met
zijn bromfiets door een vrachtauto
overreden en kort daarna overleden.
De 63-jarige metselaar J. Dirwen uit
Utrecht is bij het oversteken van de
weg door een auto geschept en spoe
dig na het ongeluk overleden.
'De onmogelijke reis' door Chaj
Blyth. Uitg. Westfriesland, Hoorn. 20.
blz., prijs ƒ14,90.
Natuurlijk: Blyth is een Engelsmai
en die zijn sterk in de uiterste spor
tieve gewoonte om rond de wereld t(
zeulen. Hij doet het dan ook voortref
felijk na 292 dagen kwam hij op
augustus 1971 behouden thuis. De rei
van Blyth was niet alleen opvallen*
omda^hij solo en non stop werd vol
bracht, maar ook omdat hij in omge
keerde richting voer en krachtig!
westenwinden moest bekampen. Ii
het uitvoerige voorwoord wordt te
recht gesproken van een 'bergopwaart
se reis' om de wereld en helder uit
eengezet wat de Britse genationali
seerde staalindustrie bewoog de avon
tuurlijke maar nuchtere Chay op li
oktober 1970 met zijn 'British Steel
van oost naar west de bol te laten be
varen. Voor de reis begon waren
reeds tal van moeilijkheden te over
winnen. De hulp van zeer velen wal
nodig om het gedurfde plan te verwe-
zenlijken. Niet onvermeld mag blijken
de geweldige steun van zijn vrouw
Maureen, van wie de zeiler wist dat
zij op de meest eenzame plek van wel
ke zee of oceaan ook achter hem
stond. Dagelijks herkende hij haar
zorgzame hand bij het aanspreken van
de voorraden en hanteren van de in
ventaris. Een eerlijk relaas van een
doorzetter die tegenslagen had (en
zelfs zijn zwemvest wel eens vergat)
maar op wie de uitdrukking 'de man
die het helemaal 'maakte' voor 100
pet. van toepassing is.
G.L
