eoeo
'Wij zijn geen rechtse
pressiegroep'
Ds. J. Overduin over
verschuivingen
kerken
in
geref.
Prof. Berkhof wordt
nieuwe voorzitter
van raad van kerken
Je ziet
steeds meer
mensen
Kelly roken.
lllsill£\ll
'Betrek Japan bij
overleg met EEG'
Waarom?
Kelly is laag in nicotine
en toch fjjn van smaak.
Vandaag
Koolmonoxyde in
parkeergarage:
Goed nieuws voor de sigarettenroker.
Nieuwe boeken
Troonrede onjuist
over verkleining
van klassen
Ton schade bij
brand in café
i
TROUW/KWARTET MAANDAG 1 OKTOBER 1973
KERK/KUNST T2/K2
UTRECHT Een appèl om te blijven bij de bijbel over de hele linie van het leven hield de chr.
geref. predikant J. H. Velema uit Apeldoorn, voorzitter van de stichting Nederland ICGC (internatio
nale raad van christelijke kerken), zaterdag op de "dag van reformatorisch getuigenis', die in Utrecht
gehouden werd en naar het woord van ds. Velema, geen manifestatie van een rechtse pressiegroep of
zoiets betekende.
Drieduizend mensen uit vele kerken
woonden deze dag bij, die door ICCC-
Nederland belegd was wegens 'de bij
een groot deel van het Nederlandse
kerkvolk levende bezorgdheid over
het verval op het terrein van kerk en
theologie. De zedelijke verwording en
in het algemeen de verlinksing van
het openbare leven'. In november
1972 trok een soortgelijke dag vijfdui
zend mensen. 'Men heeft ons al een
nieuwe groep malcontenten genoemd
of een rechtse pressiegroep', aldus ds.
Velema, die dit beslist afwees. 'Wij
willen niet anders dan voluit kerk
zijn, reformatorische kerk. Laten we
echt gereformeerd zijn, dat is tot God
bekeerd om voor Hem te leven, uit de
oude bron, het Woord van God'. Hij
zei voorts: "Het is ons met deze getui-
genisdagen niet te doen om de kerke
lijke houding op stel en sprong te
veranderen. Maar in elke kerk moet
een door en door schriftuurlijke men
taliteit komen. Die zal ons verbinden
en daardoor herkennen we elkaar en
staan we naast elkaar*.
STRIJDEN
Wat zoekt Christus in zijn kerk?
vroeg ds. Velema, en zijn antwoord
was: geen gearriveerde kerk, geen
zelfverzekerde of formalistische kerk,
maar een levende, strijdende, bewa
rende en verwachtende kerk. Om te
zegevieren moet er gestreden worden,
maar thans denken velen boven die
strijd verheven te zijn. De wapens
zijn opgeborgen. Geruisloos laat men
zich door de vijand bespringen en wie
waarschuwt, wordt uitgelachen.
Het lijkt wel, of de kerk zich haar
agenda thans laat voorschrijven door
de wereld, zei ds. Velema. In plaats
daarvan riep hij op tot een luister
houding naar wat Christus zegt. 'Gods
volk is voor alles een luisterend volk.
Het hóórt zich zalig. Dat is reforma-
Van een onzer verslaggevers
ZEIST Zonder verschuivingen in de geloofsbeleving is de kerk
dood en verworden tot een museum. Maar met alles meeschuiven is
al even verkeerd: dan maak je van de kerk een winkel, die wegens
opheffing uitverkoop houdt. Ds. J. Overduin, Veenendaal, zei dit za
terdag op de jaarbijeenkomst van de bond van gereformeerde man-
nenverenigingen, die ongeveer de helft van de Oosterkerk in Zeist
vulde.
tisch. Een kerk, die iets anders, die
zogenaamd meer wil, ondergraaft haar
eigen bestaan. Wij moeten terug naar
het eenvoudig horen naar wat de
Geest door het Woord te zeggen
heeft'.
De Apeldoornse predikant riep de
verontrusten over de ontwikkeling in
kerk en theologie in Nederland op,
samen een reformatorisch cordon te
vormen 'Zwak in onszelf, maar krach
tig in de Here'.
VERVAL
Ds. A. Vroegindeweij, hervormd pre
dikant te Veenendaal, schreef het
geestelijk verval van zoveel personen,
kerken en gemeenten, toe aan het
ontbreken van een verborgen omgang
met God. 'Het geloof is bij velen een
rekensom geworden, aan automatisme
van: natuurlijk geloof je en verder zit
het dan wel goed. Dan kan men nog
wel strijden voor de Waarheid, maar
dat verstandswerk blijkt op de duur
niet opgewassen tegen de dwaling. De
nood van Nederland is, dat er zo wei
nig, voor God gevonden worden, echte
verbrokenen van hart en verslagenen
van geest Alleen dan wordt Christus
dierbaar".
In dat verband zag ds. Vroegindeweij
ook het meedoen met de wereld. 'Men
woont niet langer als vreemdeling op
aarde, het kwaad wordt zelfs door do
minees aangeprezen, omdat men de
heerlijkheid niet kent van de enige
Troost". Daarom riep hij op tot gebed
om de stromen van de Heilige Geest
en een radikaal breken met de zonde.
'Laat men ons maar voor conservatief
houden en bespotten. De wereld kan
ons niet redden'.
Andere sprekers op deze dag waren
de heer J. A. E. Vermaat, ds. P. J.
Mietes en ICCC-president dr. Carl
Mclntire. Het jeugdcontact ICCC bood
een drinkwaterput aan voor India.
Overzicht van de 'dag van reformatorisch getuigenis', zaterdag in Utrecht gehouden.
Opvolger van dr. A. Kruysivijk
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Prof. dr. H. Berkhof, hervormd hoogleraar te Lei
den. wordt met ingang van 1 januari 1974 voorzitter van de raad
van kerken in Nederland. Hij volgt dr. A. Kruyswijk op. De zit"
tingsperiode van dr. Kruyswijk eindigt op 31 december a.s.
Tevoren had ds. Overduin vastgesteld
dat, ofschoon de geloofsbeleving als
antwoord op het evangelie een inner
lijke zaak is, deze toch in bepaalde ge
dragspatronen resulteert, welke aan
verschuivingen onderhevig zijn. Hoe
moet je daar nu tegenover staan?
Veel verschuivingen van nu kun je
verklaren als een reactie op vroeger
verwaarloosde aspecten van het evan
gelie, of op een vroegere eenzijdige
geloofsbeleving.
Enkele voorbeelden. Vroeger: nadruk
op de antithese, nu op solidariteit
met de wereld. Vroeger: overschatting
van de kerk als instituut, nu onder
schatting. Vroeger: een voorzienig-
heidsgeloof, vaak ten koste van de
menselijke verantwoordelijkheid, nu
dikwijls een zogeheten mondige ver
antwoordelijkheid, die God overbodig
maakt.
Maar wie kritisch tegenover het verle
den staat zal dit ook ten aanzien van
het heden moeten doen. We moeten
een zuiver kriterium hebben om zo
wel verleden, heden als toekomst te
kunnen beoordelen. Daarbij is, aldus
ds. Overduin, van het grootste belang
dat het antwoord-karakter van het ge
loof wordt gehandhaafd. Zó alleen
kom je tot de ware identiteit. Het
evangelie is zo diep en breed, dat het
geen enkel aspect van de werkelijk- i
heid waarin we leven onberoerd laat twee mensen onwel
Maar het mag nooit eenzijdig opgaan
in één van die aspecten.
Ds. Overduin haalde in dit verband
een uitspraak aan van prof. dr. C. A.
van Peursen te Leiden: 'Om eigen
identiteit te bewaren mag de diakonie
niet verworden tot maatschappelijk
werk, het pastoraat tot psychotherapie
en de zending tot ontwikkelingshulp'.
Wanneer zondag 1 van de Heidelbergse
catechismus overal integraal en actu
eel verkondigd en toegepast wordt,
zullen we bewaard worden voor intro
vert heilsegoïsme, hoogmoedig wetti-
cisme en moedeloos scepticisme, zo
besloot ds. Overduin zijn referaat
UTRECHT Twee werknemers van
een ondergrondse parkeergarage aan
het Utrechtse Vredenburg zijn zater
dag met koolmonoxydevergiftigings-
verschijnselen ter observatie opgeno
men in het ziekenhuis. De brandweer
heeft de garage gesloten. Volgens de
officier van dienst van de Utrechtse
brandweer was de ventilatie van de
garage uitgevallen waardoor zich een
te hoge concentratie van koolmonox
yde in de garage vormde. Automobi
listen die hun wagen er hadden
Dr. Berkhof is gekozen buiten de leden
van de raad om. Daarvoor was een sta
tutenwijziging nodig, die vrijdag werd
aanvaard.
De raad van kerken gaat verder zijn
vertrouwde onderkomen in Utrecht
(Maliebaan 88) verlaten, en verhuist
naar Amersfoort. De raad huurt een
royaal onderkomen in het oud katho
liek seminarium in Amersfoort. De da
tum voor de verhuizing is nog niet be
kend. maar zal in elk geval dit najaar
al gebeuren. Prof. Berkhof zal zijn
nieuwe functie in Amersfoort aanvaar
den.
Het oud katholiek seminarium biedt.in
de eerste plaats de zozeer benodigde
ruimte, maar verder heeft het nieuwe
onderkomen in Amersfoort ook betere
parkeermogelijkheden en het semina-
parkeerd mochten deze wel ophalen. v rium is ook beter met het openbaar
De garage blijft gesloten tot het ven- vervoer te bereiken
tilatiesysteem is gerepareerd. De raad van kerken heeft telegrammen
verzonden aan de aartsbisschop van
Santiago en aan de raad van kerken
in Zuid-Afrika.
In het telegeram dat naar Chili werd
verzonden wordt onder meer bezorgd
heid uitgesproken over de aantasting
van de rechten van de mens en hulp
aangeboden bij de opvang displaces
persons- Afschriften van dit telegram
zijn verzonden aan premier Den Uyl
en aan de ministers Van der Stoel en
Pronk.
I-Iet telegram aan de raad van kerken
in Zuid-Afrika werd verzonden in ver
band met het neerschieten van twaalf
mijnwerkers in Carlentonville, en het
intrekken van het paspoort van drs.
Beyers Naudé en ds. Brian Brown,
een tweede medewerker van het Chris
telijk Instituut in Johannesburg.
In het telegram aan de Zuidafrikaanse
raad van kerken staat onder meer:
'De raad van kerken in Nederland
Prof. dr. H. Berkhof
spreekt zijn ernstige bezorgdheid uit
over de vrijheidsbeperking van ds.
Beyers Naudé. De raad is ervan over
tuigd dat zijn waardevolle bijdrage tot
een geweldloze oplossing van het ras
senprobleem thans minder dan ooit
kan worden gemist, getuige de zeer be
treurenswaardige gebeurtenissen in
CarletonVille. De raad doet een ern
stig beroep op de raad van kerken in
Zuid-Afrika tot interventie bij uw re
gering'.
Het telegram werd ondertekend door
voorzitter en secretaris van de raad
van kerken, dr. A. Kruyswijk en prof.
dr. H. A. M. Fiolet.
Verder besloot de raad adhesie te be
tuigen aan de handtekeningenactie van
Amnestie International in het kader
van het jaar ter bestrijding van het
martelen van politieke gevangenen.
(ADVERTENTIE)
Horizontaal: 1. tweetal. 4. natuurlijk
waterbekken, 7. rondhout, 8. soort
kers, 10. pers. voornaaraw., 12. bezitt.
voornaamw., 14: steensoort, 15. rund,
16. muzieknoot, 18. oude rekening
(afk.), 19. inhoudsmaat, 22. water
geest, 24. larve van een meikever. 25.
bouwstof, 26. pop, 28. voegwoord
(Fr.), 30. scheik. element, 31. lof, 33.
omslag, 35. jongensnaam, 37. muziek
noot, 38. vis, 40. deel van de bijbel,
41. niet begroeid, 42. deel van het ge
bit.
Verticaal: 1. herdersgod. 2. in het jaar
der wereld (afk. Lat.), 3. cylindervor-
mig voorwerp, 4. deel van het jaar, 5.
oude lengtemaat 6. rivier, 7. lichte be
dwelming, 9. opstootje, 11. rood in de
wapenkunde, 13. flard, 15. kronkel, 17.
dieventaal, 18. sterrenbeeld, 20. inter
nationale trein, 21. lidwoord, 22.
zwemvogel, 23. ik (Lat.), 25. landbou
wer, 27. vrucht, 29. voertuig. 32. ei
kenschors, 33. insekteneter, 34. hoofd
deksel, 36. eind, 38. muzieknoot, 39.
bergplaats.
OPLOSSING VAN VRIJDAG
Hor.: 1. perk, 4. mantel, 9. ara. 10. tol,
11. are, 12. staart, 14. plan, 15. pré,
16. koe, 17. eb, 19. eminent, 22. les,
24. ora, 25. tak, 27. etalage, 30. k.o.,
32. Abo, 33. Ina, 35. saké, 37. knevel,
39. Ede. 40. neg, 41. Eva. 42. retina,
43. prak.
Vert.: 1. pastel, 2. ert, 3. raap, 4. mot,
5. al, 6. talent, 7. era, 8. leng, 10. tre
molo, 13. are, 14. Poe, 16. knaging, 18.
bee. 20. Ira, 21. tak, 23. staket, 26.
koelak, 28. Abe, 29. ene, 31. Aser, 34.
aver, 36. adé, 37. Kea, 38. eva, 40. nn.
.-tsS
Van der Stoel tot Kissinger:
Van een verslaggever
SCHIPHOL Bij zijn bezoek aan de Verenigde Staten heeft minis
ter Van der Stoel (buitenlandse zaken) o.a. met zijn ambtgenoot
Kissinger de wenselijkheid besproken om Japan te betrekken in de
dialoog die tussen de EEG en Amerika op gang komt.
Sinds enige dagen worden alle pakjes Kelly Vanzelfsprekend bevinden zich bij uw leverancier
halvaret aan uw leverancier afgeleverd nog pakjes Kelly halvaret zonder deze
met nevenstaam! etiket van de Stichting ,NfonMmM etikettering «bu» °fMe ^n^idinf Mvf.rct
Informatieve Etikettering Nederland. |p A ij1 sigaretten hebben dezelfde hoogwaardige
Kelly halvaret heeft één stip d.wjz. dat Ss 1^1 1 I I kwaliteit en voldoen ook
het 'teer'- en nicotine gehalte lager is MW0ER snppe*m1nd£rrteer,en ncotne reeds vonetj|g aan de stip* norm
van de Stichting Informatieve Etikettering.
dan resp. 14 mg. .en 1,2 mg. per sigaret.
Er ligt een ontwerp-verklaring ter ta
fel die aan de Amerikanen is aangebo
den. Daarover wordt verder overleg
Hans Warren. De Olympos. Erven
Thomas Rap, Spulstraat 283, Amster
dam. 1973, 40 blz. 6,50.
Dit fraai uitgevoerde dichtbundeltje
van Warren is met grote kennis van
en liefde voor de Griekse (goden)we
reld geschreven. In de eerste afdeling
passeren de belangrijkste goden ,de re
vue: Zeus, Hera, Poseidon, Demeter,
Apollo, Artemis, Athene, Hephaistos,
Aphrodite, Ares, Dionysos en Hermes.
De verzen aan hen géwijd zijn ge
schreven vanuit het standpunt van de
'gelovige', al is ook geregeld een dub
bele bodem merkbaar: 'Ik, die aan zee
geboren ben/wil nog graag geloven,
machtige Poseidon,/ dat de zee onze
eilanden draagt. 'Warren heeft in deze
godencyclus knap zijn grote affiniteit
met de mythologie verwerkt.
In het tweede gedeelte van het bun
deltje staan verschillende gedichten
die betrekking hebben op de antieke
wereld. Eén daarvan, over de 'Satiri-
con' van Petronius enerzijds en die
van Fellini, de 20ste eeuwse filmer,
anderzijds, treft door de confrontatie
van vroeger (verhaal) en nu (de
film): 'Maar wat ik heb gemist ver
dwaald/ In dit bizar gekwetter tussen
echte tover/en Hollywoodgelonk, is
het geloof/in de aloude goden'. Ook
hier weer de behoefte het verleden zo
getrouw mogelijk te weerspiegelen.
Warrens occupatie met dat Griekse
verleden en die Griekse denkwereld
heeft hij overtuigend en ook niet
aL te moeilijk in dit aardige bun
deltje onder voorden gebracht
T.V.D.
in New York gepleegd op het niveau
van directeuren-generaal voor politieke
zaken met een door Kissinger aange
wezen vertegenwoordiger.
Minister van der Stoel vertelde dit za
terdagmiddag op Schiphol bij zijn te
rugkeer uit New York, waar hij de al
gemene vergadering van de Verenigde
Naties had bijgewoond en van de ge
legenheid gebruik had gemaakt tevens
gesprekken te voeren met secretaris
generaal Waldheim en de speciale
VN-vertegenwoördiger voor het mid
den Oosten, Jarring. Ook ontmoette
hij er zijn Europese ambtgenoten,
alsmede de Russische en de Indonesi
sche ministers van buitenlandse za
ken, Gromiko en Malik. Beiden nodig
den onze landgenoot uit voor een be
zoek. De minister aanvaardde deze
uitnodigingen en verwacht dat hij in
januari naar Indonesië en in de tweede
helft van april naar Moskou zal gaan.
Het initiatief van enige afgevaardig
den in de raad van Europa omhet
uitgestoten Griekenland weer in de
kring van de zeventien Europese lan
den op te nemen, noemde de minister
prematuur. 'Van terugkeer kan alleen
sprake zijn als in Griekenland een
werkelijk democratisch regime terug
komt', zei hij. 'Zolang het slechts een
schijndemocratie is, zal Nederland de
terugkeer van Griekenland in de raad
van Europa met alle kracht blijven
tegenwerken.'
ERIN GEKEND
Jakob bezwijkt tenslotte. Heeft hij
zich verzet toen Ruben zich garant
stelde voor het meenemen van de
jongste zoon Benjamin, nu is alles an
ders geworden. De nood is hoger ge
stegen. Er zit niet veel anders op dan
dat de broers weer naar Egypte gaan.
Dat is de enige uitweg. Egypte, Jozef,
dat is d2 weg, de waarheid van het
moment, het leven. Er is geen omweg
mogelijk. Buiten Egypte, buiten Jozef
grijnst de hongerdood. Daar kan Ja
kob niet aan voorbij. Dat heeft hij ge
probeerd en hij heeft z'n hoofd ge
schud en nee gezegd. Hij heeft liet
zijn zoons verweten dat ze tegen die
vreemde harde man in Egypte over
hun jongste broer gerept hebben. Dat
was niet nodig geweest. Hun loslip
pigheid is de oorzaak van deze impas
se. Maar wat weet Jakob van die
vreemde situatie, van die man die
maar om hen heen liep en die zich
maar liet informeren? Om er angstig
van te worden. Nu stelt Juda zich
borg voor de jongen. Ze moeten dan
maar gaan. Er komt een soort fatalis
me over Jakob. Kom ik om, dan kom
ik om. Dan moet ik maar van kinde
ren beroofd worden, als het zo moet.
Jakob legt het hoofd in de schoot.
Een ontzettend moeilijk moment voor
deze man die tot nu toe zijn leven al
tijd in eigen hand genomen heeft. Hij
moet het uit handen geven. Het gaat
niet van harte. Hij vertrouwt het
niet. Hij is bijna een modern mens
die niets vertrouwt wat hij niet bere
kenen, wat hij niet zien kan, wat hij
niet kan omschrijven. En toch is er
ook iets anders. God, de Almachtige
geve u barmhartigheid voor het aan
gezicht van die man, opdat hij uw an
dere broer late gaan (Simeon) alsook
Benjamin. Het is geen gebed. Dat le
zen we niet zoveel. Maar wel zo'n
wens, waarin God als 't ware terzijde
aangesproken is. Hij is erin gekend.
En de broers weten het ook. Het le
ven is niet verlaten en zich afspelend
op een kale berg, maar hier, voor
Gods aangezicht, in het bereik van
Gods barmhartigheid, die ingeroepen
mag worden. Die het leven te leven
maakt. (Genesis 43, 1-14).
DEN HAAG De klassen worden
volgend jaar wel kleiner, maar niet
overal zoveel kleiner als in de troon
rede wel is gesuggereerd. Dat consta
teert de heer C. Barnhoorn, voorzitter
van de protestants-christelijke bond
van onderwijzend personeel, in het
laatste nummer van het PCBO-blad,
De heer Barnhoorn legt in zijn arti
kel uit dat het aantal leerlingen per
leerkracht in het basis-onderwijs an
ders berekend wordt dan in het kleu
teronderwijs. Op kleuterscholen kun
je inderdaad zeggen dat de leerlingen-
schaal daalt van 36 tot 34 kinderen
per klas. Maar in het basisonderwijs
werken de schalen anders, omdat daar
niet alleen rekening gehouden wordt
met de groepsgrootte maar ook met
de indeling van de school in zes leer
jaren. Je kunt daarom niet zeggen dat
de school wordt verlaagd van 36 tot
33, zoals in de troonrede staat.
De huidige 36-schaal werkt vooral na
delig voor de grotere basischolen. Een
kleine (eenmansschool) krijgt nu bij
voorbeeld een tweede leerkracht bij
de 26ste leerling. Maar een grote (elf
mans-school) krijgt de twaalfde leer
kracht pas bij de 382ste leerling. De
gemiddelde bezetting per klas is dan
voor een school die daar net onder
blijft ongeveer 35. Dat betekent dat
er voor elke klas met dertig leerlin
gen ook een klas met 40 kinderen
moet zijn.
De in de troonrede aangekondigde
klassen-verkleining zal nu het beste
merkbaar zijn in grote scholen. Vol
gens de berekening van de heer Barn
hoorn zal dan volgend jaar bijvoor
beeld een twaalfde leerkracht kunnen
worden aangesteld bij 364 inplaats
van 382 leerlingen.
Ondanks de spanning in Europa als
gevolg van de ontvoering van Russi
sche joden door. Arabische terroristen,
is de Israëlische premier, mevrouw
Goida Meir, gisteren naar Straatsbug
gereisd, waar zij de raadgevende ver
gadering van de Raad van Europa zal
toespreken. Links op de achtergrond
staat de Italiaanse voorzitter van deze
assemblee, Giuseppe Vedovato.
MUSSELKANAAL Zondagmorgen
is in het Groningse Musselkanaal het
caf Trefpunt door een felle band
binnen een half uur in de as gelegd.
De bewoner van het pand dat de laat
ste tijd geen dienst meer deed als ca
fé. de heer R. Lakenfeld, had niets
van de brand gemerkt en werd op het
laatste nippertje door de heer P. Mul
der uit Musselkanaal,
Zowel de inventaris van het café als
de inboedel van de bewoner gingen
met het café verloren. Het café dat ei
gendom was van de heer J. Mulder in
Drouwen was verzekerd, evenals de
inventaris. De spulletjes van de bewo
ner waren echter niet verzekerd. De
schade wordt door de eigenaar ge
schat op ruim 100.000,
(ADVERTENTIE)
wedctéM-V
Ds. Velema op getuigenis-dag:
Van een onzer verslaggevers
