>ompidou: troepen moeten blijven mét - om meer te weten van Zuid-Afrika Agnew kreeg ook in Washington steekpenningen 'tkleine zusje van de gewone friet IJsland Russen weer in ruimte Syrië beperkt vrijheid van Russische adviseurs Persconferentie van Franse president CHIPS Politieke partijen in Chili verboden Erkenning voor Guinee-Bissau tW/KWARTET VRIJDAG 28 SEPTEMBER 1973 BUITENLAND T7/K9 (RIJS (UPI, Reuter) De Franse president Pompidou vindt handhaving van de Amerikaanse epen in West-Europa noodzakelijk. een zeer druk bezochte perscon- ïtie zei het Franse staatshoofd De veiligheid van Europa :erk afhankelijk van de aanwezig- van Amerikaanse troepen. Dat is jent'. jlegde uit. dat er geen sprake kan van oen gemeenschappelijke Eu- pse defensie, zolang er geen ge- jnschappelijke Europese politiek >Laat ons de wagen niet voor het rd spannen, 'waarschuwde hij. Het bleem van een autonome Europese ensie, die zelf sterk genoeg is, kan daag nog niet wórden opgelost'. komt een dag nadat het Amerikaanse congres bijna had besloten tot terug trekking van een groot deel van dit overzeese leger. Pompidou toonde zich ingenomen met de plannen voor eén reis van presi dent Nixon naar Europa. Maar een dergelijke reis schept wel problemen voor de negen leden van de Europese gemeenschappen, zo waarschuwde hij. 'Ik kan alleen geen beslissingen ne men. De negen moeten het hierover eens worden. Die overeenkomst moet gunstig voor de negen, maar tegen niemand gericht zijn, in het bijzonder niet tegen de Verenigde Sataten'. De Franse président gaf ophieuw ui ting aan zijn bedenkingen tegen de Die schattige kleine frietjes kun je frituren, maar ook zonder olie of vet bakken in de oven. Shoestring smaakt lekker bij 't eten en is ook als snekje onweerstaanbaar. bel voor Informaties 02503-7241 Amerikaans-Russische toenadering. 'Wij kunnen alleen maar blij zijn met de ontspanning, maar er blijven vra gen over', zei hij. Hij wees op het ge vaar voor een geneutraliseerde Eu ropa of een Europa onder gemeen-, schappelijk toezicht. 'Wij moeten waakzaam blijven, aldus Pompidou. De president ging ook ln op berichten over spanning' tussen Frankrijk en EEG-partner West-Duitsland. Hij ontkende, dat er een crisis tussen bei de landen zou zijn, maar gaf toe dat er verschillen van inzicht bestaan. 'Natuurlijk zijn er door de toenade ring tot het oosten van Brandt wel bepaalde vragen gerezen ln West-Eu ropa'. Hij noemde do samenwerking tussen West-Duitsland en Frankrijk een 'basis-element', voor de stabiliteit in Europa. 'Er mag geen crisis ko men, want dan zou alles worden ver nield, tot nadeel van beide blanden'. Frankrijk zal doorgaan met het nemen van proeven met kernwapens, zo liet Pompidou weten. Of die volgend jaar onder of boven de grond worden ge houden wilde hij niet zeggen. 'Fran krijk zal pas de proefnemingen staken als er werkelijk ontwapening in de wereld wordt bereikt. Een land als Frankrijk moet atoomwapens hebben' meende hij. 'We hebben in 1914 en 1940 genoeg geleden, doordat we een oorlog achter lagen'. De Internationale kritiek op de Fran se kernproeven van dit Jaar noemde Pompidou vóór een deel 'bespottelijk' en 'bedoeld om de publieke opinie te vreden te stollen'. Hij erkende dat sommige sprotesten wel door humani teit waren ingegeven. Herkiesbaar Pompidou vertelde, dat hij zich in 1976 weer voor het presidentschap herkiesbaar zal stellen, als zijn ge zondheid het toelaat. Hij is niet van plan voortijdig af te treden. De presi dent, die sinds januari geen perscon ferentie had gegeven, voegde daaraan breed lachend toe, dat voor hem ook belangrijk is, dat zijn mogelijke op volgers 'daar zo erg op gebrand blij ken te zijn'. Het Franse staatshoofd drong aan op hervorming van het internationale geldstelsel. 'Op de conferentie van het Internationale Monetaire Fonds in Nairobi lijkt men daar niet verder mee gekomen te zijn', bekritiseerde hij. Hij waarschuwde voor 'duels tussen arme en rijke landen' in het monetair verkeer. 'De grote landen moeten de kleine niet verpletteren, andes gaan we naar een wereldca tastrofe', zo 'voorspelde hij. MOSKOU (Reuter, UPI) Voor het eerst sinds ruim twee jaar lan ceerde de Sowjet-Unie gisteren een bemand ruimtevaartuig. De Soe- joez 12 wordt bemand door lulte- nant-kolonel-vlieger Wasili Laza- rew (45) en boordwerktuigkundige Oleg Makarow (40). Twee uur na de lancering gister middag om kwart over een, maakte het persbureau TASS de vlucht be kend in ccn communiqué met vrij Veel bijzonderheden. De vlucht Is bedoeld om een verbeterde versie van de Sojoez te testen, en zal twee dagen duren. Het was voor het eerst dat de duur van een ruinitevlucht van te voren werd aangekondigd. Was dit niet gebeurd, dan had een landing morgen bij westelijke waarnemers waarschijnlijk specula ties opgeroepen over technische moeilijkheden. In de Sojoez II ver ongelukten in juni 1973 drie Russi sche ruimtevaarders na een succes vol verblijf van 24 dagen in het eerste ruimtestation Saljoet 1. Ook dit jaar nog ondervond de beman de Russische ruimtevaart een ern stige tegenslag toen de Saljoet 2 onklaar geraakte voordat er ruim- tevaarders arriveerden. Voor de gezamenlijke ruimtevlucht van Russen en Amerikanen in 1975 zullen de Russen van een Sojoez- cabine gebruikmaken. Voor die tijd zal niet alleen hun eigen ver trouwen in dit type hersteld moe ten zijn, maar ook dat van do Amerikanen. BALTIMORE (UPI, Reuter, AP) In een streng bewaakt gerechts gebouw hebben gisteren federale aanklagers voor een grand jury vice-president Spiro Agnew beschuldigd van het aannemen van steek penningen. Er waren honderden journalisten en agenten, maar advo caten van Agnew schitterden door afwezigheid. BEIROET (UPI, AP) Twee Libanese bladen meldden donderdag, dat Syrië de bewegingsvrijheid van de Russische adviseurs in dat land heeft beperkt. De Russen zouden geen reizen mogen maken zonder een vergunning van de minister van defensie. Deze maatregel was genomen na een 'stormachtig on derhoud' tussen de Syrische vice-pre mier en minister van buitenlandse za ken Chaddam en de Russische ambas sadeur. De Syrische minister had zich er over beklaagd, dat de Russische ad viseurs zich niet aan de wetten van hun gastland wilden houden. Instruc ties van Syrische autoriteiten zouden ze in de wind slaan. Minister Chad dam zou gezegd hebben, dat de onge veer 3000 adviseurs 'een staat in de staat' vormen. Verwacht werd dat Agnews verdedi gers zouden proberen het onderzoek van de grand jury stop te zetten, om dat de grondwet strafvervolging van een zittende regeringsfunctionaris zou verbieden. Desgevraagd deelde één van de advocaten mee, dat ze 'geen haast' hadden. Het feit dat de grand- jury nu met het onderzoek is begon nen zou het niet moeilijker maken omdat te laten stoppen, meende hij. Agnew wordt beschuldigd van over treding van de belastingwetgeving en wetten betreffende afpersing en sa menzwering. De beschuldigingen heb ben vooral betrekking op betalingen van bouwondernemers in de jaren '60 aan Agnew, die eerst een hoge post bekleedde in het district Baltimore en later gouverneur was van de staat Maryland. De illegale betalingen zou den doorgegaan zijn nadat Agnew in 1969 vice-president was geworden. De vice-president heeft al deze beschuldi gingen 'verdomde leugens' genoemd. SOLIDE Via nieuwslekken op het ministerie van justitie is vernomen, dat topfunc tionarissen de bewijslast tegen Agnew 'solide' vinden. Als de grand jury de zelfde mening is toegedaan kan Spiro Agnew in hechtenis genomen worden. Gisteren kon de vice-president in de Washington Star-News lezen, dat eén rijke aannemer uit Maryland beweerd heeft, dat hij persoonlijk aan Agnew ongeveer 15.000 dollar gegeven heeft, sinds hij vice-president werd. Aanne mer Lester Matz zei dat hij het geld bijna altijd persoonlijk had gegeven en dat de dollars zelfs soms van eige naars verwisselden in het kantoor van de vice-president op enkele meters van het Witte Huis. Wie er gisteren als getuigen waren opgeroepen om te verschijnen voor de grand jury, konden de samenge stroomde journalisten niet zien. Een legertje agenten blokkeerden de delen van het gerechtsgebouw, waar de juryleden en getuigen komen. Een van de getuigen William Nuth, voormalig gemeenteraadslid van Baltimore,, ver telde echter later tegen de pers: 'Dit hele onderzoek is waardeloos'. Nuth is momenteel public-relations man voor Bud Hammerman, een trouwe vriend van Agnew. Op last van de rechter worden de na mén van de 22 leden van de grand jury geheim gehouden. Overwogen wordt de jury nu dagelijks te laten vergaderen, zodat de zaak tegen Ag new binnen een week gehoord kan worden. Voorheen kwam de grand jury één maal per week bijeen. Bijna tien maanden lang onderzoekt de jury ie schrijver van deze serie artikelen rer Zuid-Afrika, Koos van feringh, is socioloog en hoogleraar de criminologie aan de Universiteit fen Amsterdam. lij heeft bijzonder veel belangstelling $or de Zuidafrikaanse samenleving A politiek. Begin deze maand jzocht hij een wetenschappelijk iriminologisch) congres in Pretoria Ei maakte hij een rondreis van ikele weken door Zuid-Afrika. In acht artikelen zal hjj verslag doen van zijn bevindingen, ervaringen en het materiaal dat hij daar verzamelde. Koos van Weringh is gepromoveerd op een proefschrift over het maatschappijbeeld van Abraham Kuyper. Ook publiceerde hij o.a. een biografie van de Socialistische tekenaar van politieke spotprenten uit het begin van deze eeuw, Albert Hahn. |erantwoording van een bezoek aan het land van Vorster nfiOor Koos van Weringh mededeling, dat je van plan bent een bezoek van enige weken aan Zuid-Afrika te brengen, luidt irh avond van rumoerige discussie in. Er vallen heftige verwijten, dat 'je dat niet doet' en ook 'niet Ijjnt maken'. Iemand, die naar Zuid-Afrika gaat ondersteunt liet regiem en wordt als propaganda- jjg ter rechtvaardiging van de meest onmenselijke toestanden misbruikt, zo werd mij krachtig te ver- njan gegeven. jt belangwekkende in dit soort ge- "fékken is, dat dergelijke verwijten rok worden gemaakt door mensen, die ;get zijn teruggekeerd uit Spanje of o)het punt staan naar Tsjechoslowa- te vertrekken, landen met een fjlrukwekkende staat van dienst op A gebied van de menselijke onder- •nikking. Allerlei subtiele redenerin- >90 worden dan opgezet, die moeten fotonen, dat het met Spanje en Oost- [ropa 'anders ligt' dan met Zuid-Af- la. In deze scholastiek heb ik mij f7Ê niet tot een meester ontwikkeld. El moet ik bekennen nooit als va- ntieganger naar Spanje of een irtgelijk land te zijn geweest en k niet het voornemen heb dat te jen. Dat is een kwestie van persoon- Jte waardering, waar miljoenen an- rs over denken, zoals elk jaar blijkt i het éne na het andere charter- -tegtuig de lucht inschiet, ?arom naar Zuid-Afrika? Die meer {emene vraag heeft mij zeer lang fcig gehouden, voordat ik besloot te -an. Tegenover een land als Zuid-Af- }a kunnen verschillende houdingen rden ingenomen, zoals blijkt uit de cussie ove- de investeringen daar n westelijke ondernemingen. De jest duidelijke houding is die van [I absolute afwijzing van ieder con- Jt, Geen bezoeken afleggen, geen ■id-Afrikanen hier ontvangen, geen gelukten kopen. Deze houding is er- gericht het land in een isolement i drijven, met de bedoeling om een verandering van regiem te bewerkstel ligen. Hoewel deze houding zeer dui delijk is, ben ik er geen voorstander van, omdat er belangrijke sociaal- psychologische nadelen aanzitten. Over en weer wordt de beeldvorming steeds negatiever en de mogelijkheid, dat je nog informatie bereikt steeds kleiner. Alle blanke Zuid-Afrikanen worden, op enkele uitzonderingen na, op één hoop gegooid. De kritiek, die op hen wordt uitgeoefend, wordt niet alleen niet geaccepteerd, er wordt zelfs niet meer naar geluisterd, omdat ze afkom stig is van 'die Nederlanders (of wie dan ook) die er toch niets van begrij pen' of 'het. immers altijd beter we ten'. De voorkeur m oet, naar m ijn idee, gegeven worden aan een hou ding, waarbij een mogelijkheid van contact openblijft. Dat geldt met na me voor contacten op wetenschappe lijk gebied. De Pugwash-conferenties tussen wetenschapsmensen uit Oost en West hebben een nuttige functie vervuld, toen de politieke koude oor log nog in volle hevigheid aan de gang was. Symposium De eerste gedachte om naar Zuid-Afri ka te gaan kwam op, toen ik las, dat er van 28-31 augustus '73 een crimino logisch symposium te Pretoria zou worden gehouden, ter gelegenheid van het eeuwfeest van de Universiteit van Zuid-Afrika. Het is een universi teit, waarbij het contact tussen stu denten en docenten bijna geheel schriftelijk verloopt, aangevuld met 'lijfelijke' cursussen gedurende de zo mervakantie. Over de beoefening van de criminolo gie in-Zuid-Afrika is hier weinig be kend. Sinds twee jaar bestaat er we liswaar een tijdschrift. Misdaad, straf en hervorming, maar dat verschijnt slechts sporadisch. Een belangrijke vraag is, hoe men in een land met zo'n bijzondere (raciale) wetgeving een vak als de criminologie beoefent. Welk soort theorieën houdt men erop na, wat voor onderzoek doet men, wat is de filosofie achter het strafbeleid? Over deze vragen wilde ik graag iets te weten komen en discussiëren met 1 vakgenoten. De mogelijkheid om het symposium bij te wonen bleek aanwe zig te zijn. Tevens werd afgesproken, dat ik een aantal colleges zou geven. Uitdrukkelijk is daarbij bedongen, dat die zaken aan de orde gesteld zouden worden, die mij als van belang voor kwamen. Reeds het van te voren 'be klemtonen van zo'n punt riep een schriftelijke discussie op. Door een collega werd mij erop gewezen, dat in Zuid-Afrika vrijheid van spraak en pers is en dat het geheel vanzelf sprak, dat ik alles kon zeggen wat ik wilde. Op mijn tegenvraag, waarom er dan een censuurraad bestaat en waar om belangrijke met name genoemde boeken over Zuid-Afrika daar niet verkrijgbaar zijn, bleef hij het ant- Het Zuid-Afrika van Paul Krtiger en Blikoortje bestaat niet meer. Het Nederland van Abraham Kuy per evenmin. De absolute afwijzing van ieder contact met Zuid-Afrika heeft belangrijke sociaal-psy chologische nadelen. Over en weer wordt de beeldvorming steeds negatiever en de mogelijkheid, dat je nog informatie bereikt steeds kleiner. woord schuldig. Als ik er toch zou zijn, wilde ik mij niet uitsluitend beperken tot de cri minologie, maar ook een aantal facet ten van het apartheidsbeleid zien. Wat mij in het bijzonder van belang leek was het bezoek aan een zoge naamd Bantoe-thuisland en het bezoek aan een Bantoedorp in een stedelijke, blanke gemeenschap. Het zijn immers deze zaken, die in de politiek van de gescheiden ontwikke ling een steeds grotere rol zullen gaan spelen. Naast deze bezoeken was nog een aantal gesprekken op het pro gramma gezet, zoals met de direkteur van Sabra, het Zuidafrikaanse bureau voor rassen-aangelegenheden, een in stelling, die de politiek van geschei den ontwikkeling met allerhande voorlichting begeleidt. Er geweest zijn Met een volle agenda ben ik op 23 au gustus afgereisd, om vervolgens na bijna drie weken terug te keren. 'Je moet er geweest zijn om erover te kunnen oordelen', luidt het ondertus sen beroemde gezegde. Een verblijf van amper drie weken is niet lang. In zo'n periode is het niet mogelijk het gehele land te zien en ik heb daartoe ook geen enkele poging gedaan. Het gebied, waar ik geweest ben, beperkte zich tot Pretoria, Johannesburg en omgeving. Hoewel tientallen mensen mij verzekerden dat ik de Kruger Wildtuin ook gezien moest hebben, omdat je anders e igenlijk niet in Zuid-Afrika geweest bent, Is het daar niet van gekomen. In de Zuidafrikaan se kranten stonden trouwens berich ten, dat Prins Bernhard, als voorzitter van het World Life Fund, gewaar schuwd heeft, dat de Kruger Wildtuin door te veel toeristen wordt bezocht. Aan mij zal het dus niet liggen. Mijn indrukken over Zuid-Afrika zal ik in een aantal artikelen trachten weer te geven. De belangrijkste bron daarbij vormt het materiaal, dat ik heb meegenomen. Dat bestaat voor een groot deel uit krantenberichten en -artikelen. Omdat in Nederland niet of nauwelijks kranten uit Zuid- Afrika verkrijgbaar zijn, heb ik elke dag op z'n minst 7 kranten gekocht en 's nachts gelezen en uitgeknipt. Op krantengebled heeft Zuid-Afrika één groot pluspunt: ook op zondag ver schijnen er kranten, evenals in Enge land en andere landen, de zg. zondags bladen. Nederland blijkt wat dat be treft helaas tot de niet-ontwikkelde landen te behoren. De volgende kran ten heb ik dagelijks bekeken (tussen haakjes de oplagecijfers): Die Trans valer (42000), Die Vaderland (65000), Hoofdstad (28000) en Oggendblad (12000 deze krant bestaat sinds 1 november 1972). Deze kranten beho ren tot Perskor, waarvan de minister van vervoer, Ben Schoeman, direkteur is. Het zijn regeringsgezinde kranten. Kritischer zijn The Star (160.000) en Pretoria New (32000), uitgaven van The Argus Group. Zeer kritisch is de Rand Daily Mail (125.000), van de South African Associated Newspapers. Een enkele keer kreeg ik ook Die Burger onder ogen, een uitgave van de Nationale Pers te Kaapstad, maar deze krant was in Pretoria lang niet overal verkrijgbaar vanwege de enor me afstand. De zondagsbladen, die op de in Zuid-Afrika zeer geheiligde zon dag overal op straat door Bantoes worden verkocht zijn: Sunday Times (bijna 500.000), Rapport (bijna 500.000), Sunday Express (200.000). en Sunday Tribune (170000). Ook de bantoekrant The World las ik dage lijks. De onderwérpen, die in de ko mende artikelen aan de orde zullen komen zijn, onder meer: de politieke situatie in Zuid-Afrika, de 'kleine' apartheid, de thuislanden-politiek, de -criminaliteit, de strijd tegen wat ge noemd wordt de 'permissiviteit' en de politieke karikatuur. reeds de beschuldigingen, dat publie ke functionarissen in Maryland steek penningen hebben aangenomen in de periode dat Agnew de leiding had in het district Baltimore en later gouver neur van de staat was. ZWIJGEND Agnew woonde gisteren in het Witte Huis een bijeenkomst bij, waarbij ook president Nixön en vijftien vooraan staande Republikeinen uit het congres aanwezig waren. De aanwezigheid van Agnew was verrassend. Wat er be sproken werd is niet bekend. Een van de deelnemers zei dat Agnews wette lijke problemen niet besproken waren en dat de vicepresident er kalm uit zag. 'Maar hij zei geen woord.' Vervolg van pagina 1 tot vijftig mijl buiten de kust. Groot- Brittannië en West-Duitsland weige ren deze eenzijdig vastgestelde grens te erkennen. Toen hun vissers daarom binnen de 50-mijnszone verschenen werden zo geramd door schepen van de IJslandse marine. Engeland stuur de daarop fregatten en sleepboten om de Britse vissers to beschermen. IJs land dreigde met verbreking van de diplomatieke betrekkingen en toen het daarna tot botsingen tussen Britse en IJslandse marineschepen kwam. Engeland heeft aangeboden zijn mari neschepen terug te halen als IJsland beloofde de Britse vissers niet meer te zullen rammen. IJsland, dat voor het grootste deel van de visvangst moet leven, wil juist alle buitenland se vissers weren uit zijn nieuwe terri toriale wateren. ONGERECHTVAARDIGD Sir Alec Douglas-Home, de Britse mi nister van buitenlandse zaken, zei gis teren, dat hij het 'volstrekt ongerecht vaardigd' zou vinden als IJsland de betrekkingen met Engeland zou ver breken. Volgens hem houden de Brit se vissers zich strikt aan de internati onale afspraken. De minister zei dit op een persconferentie in New York, waar hij de algemene vergadering van de Verenigde Naties zal toespreken. SANTIAGO (AFP, UPI) De mili taire machthebbers van Chili hebben alle politieke partijen verboden nog verder werkzaam te zijn. Al eerder heeft de junta alle marxistische par tijen en groeperingen verboden. Vorige week hebben matrozen en in woners van de krottenwijken van Vi na del Mar verwoed slag geleverd om het lichaam van president Allende, dat in deze kustplaats, 160 km van Santiago is begraven. Dit hebben ma rine-mensen verteld. De met geweren en machine-pistolen gewapende bewoners overvielen 's nachts de begraafplaats, maar de wachtlopende matrozen konden de aanval afslaan. De plaats van Allen- de's graf wordt geheim gehouden. Eén van de wachthoudende officieren zei: 'Als de mensen weten waar het graf is zullen ze hier met duizenden komen en zal er een nieuwe revolutie komen'. Gevecht Basken BILBAO (Reuter) Bij een schiet partij in Bilbao tussen de politie en leden van de Baskische afscheidings beweging ETA zijn gisteren vijf men sen gewond: twee ETA-leden, een po litieman, een portier, die door een verdwaalde kogel werd getroffen en een kind, dat door glasscherven werd gewond. Het vuurgevecht ontstond toen twee politiewagens een auto met drie ETA-leden tot stoppen dwong. Krijgsgevangenen WASHINGTON (AFP) Twee voor malige Amerikaanse krijgsgevangenen, die door een luitenant-kolonel van de marine waren aangeklaagd wegens hun optreden in Noord-Vietnam, zul len niet worden vervolgd. Uit kringen van het Pentagon wordt vernomen dat de zaak geseponeerd is uit vrees dat de marine anders in diskrediet ge bracht zou worden. De beschuldigde officieren werden vertegenwoordigd door twee van de beste Amerikaanse advocaten. CONAKRY (AFP) De deze week door vrijheidsstrijders uitgeroepen on afhankelijke staat Guinee-Bissau is gisteren al door verschillende landen erkend. Buurland Gulnee (met de hoofdstad Conakry) was de eerste. Daarna volgden onder andere Joego slavië, Algerije en de volksrepubliek Kongo (Kongo-Brazzaville). In Portugal, d at Guinee-Bissau nog steeds tot zijn gebied rekent, schonk de pers gisteren geen aandacht aan de stap van de vrijheidsbeweging, die al tien jaar oorlog voert tegen de Portu gezen. De censuur had berichten over de proclamatie geschrapt. De leider van Portugals delegatie bij de VN-ver- gadering gaf gisteren wel een verkla ring uit, waarin het uitroepen van een onafhankelijk Guinee-Bissau als een propaganda-stunt wordt afgedaan. De erkenning van de nieuwe Afri kaanse staat zal binnenkort onder werp van gesprek worden in de NA VO en de Europese gemeenschappen. Volgens een lid van de Westduitse bondsdag hebben in totaal 73 landen toegezegd, dat ze Guinee-Bissau zullen erkennen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1973 | | pagina 9