inister: ouders over
ichoolkeuze van kind
'eel beter voorlichten
T
•$,41
ÏS
IJslandse vissersplaats zou
aan verwoesting ontsnapt zijn
eoeo
[rebbers begon
bopbaan in Ede
Uitgeverij Kok, Kampen,
neemt Voorhoeve over
Democratie gaat vaak de
mist in bij gemeenten
Personalia
|-ochure-met-strip geeft veel informatie
arbara komt
aar Nederland
'Delta' stopt na
te kleine subsidie
Kookplaten en
wasautomaten
vaak onveilig
Explosie bij gloeiende lava in zeewater ging niet door
Sophia eerste
in Sofia
Wetenschap
en
tehhniek
Hevea met kort
geding bedreigd om
ontslag directeur
^UiW/CTAjRfTBT WOENSDAG 26 SEPTEMBER 1973
BEtWïLAïW/KUN&T
TPOZHUS9/K11
onze onderwijsredactie
—BV HAAG Een kind van welgestelde ouders heeft twaalf maal zoveel kans op een middelbare op
ging als arbeiderskinderen. Minister Van Kemenade is vastbesloten daar iets aan te doen. Een van
[middelen die hij daarbij wil gebruiken is betere voorlichting aan de ouders over de schoolkeuze
hun kind. In dat kader heeft hij gisteren de eerste exemplaren uitgedeeld van de brochure Pas
de helft', die bestemd is voor ouders van kinderen die nu in de zesde klas van de basisschool zit-
Hiiïawwowjgr
AsM,fS l^tUSN hete v
'maas mk®saa«
zn wtté w?r.
tgiïiNisrsssjiM*).
VosVlf r,r$ km»
:V,».:;£/ssR
$iï,w-Msyg!!S
Een gedeelte uit het stripverhaal in de brochure 'Pas op de helft'
brochure ls geschreven door Loek
rich, onderwijsvoorlichter van de
eente Rotterdam. Het is de bedoe-
dat de ouders (en ook de leerlin-
zelfhet boekje via de scholen in
den krijgen. De scholen kunnen
de brochure bestellen voor drie gul
den per stuk.
De brochure heeft de vorm van een
groot kaft met zes losse katernen van
elk zestien pagina's. Onder aan die 96
pagina's is een lang strip-verhaal gete-
crp
iverwachte huldiging voor violist
t een onzer verslaggevers
E De gemeente Ede heeft gister-
md in het Cultureel Centrum De
[horst haar oud-ingezetene Herman
pbers, die daar veertig jaar gele-
1 zijn carrière als viool-solist begon,
fuldigd onder meer met de aanbie-
g van een door Thijs Mauve te
[teren vervaardigde houtgravure,
rukken van deze gravure, die des-
Is door Mauve (kleinzoon van de
jende Anton) is gemaakt in op-
jiht van het gemeentebestuur, ple-
i in Ede als onderscheidingen te
jden beschouwd. De gravure, die
karakteristiek stukje natuur in
laat zien de Tra is destijds
ier andere ook uitgereikt aan de
pidende burgemeesters Boot, 01-
[hof en Platteel.
hnan Krebbers maakt op het ogen-
i een jubileum-tournee in verband
t het feit dat hij veertig jaar gele-
i zijn loopbaan als viool-solist be-
i, en ook een beetje omdat hij deze
lier vijftig jaar is geworden. De
irnee telt acht concerten en bevat
ee hoogtepunten: een concert in
je en later in dit seizoen een
icert in Arnhem.
fbbers kwam als baby van drie
anden met zijn ouders naar Ede,
jr zijn vader bij de Enka-fabriek
jkzaam was. Aangenomen wordt
I hij voor het eerst als vioolsolist
[geerde bij een uitvoering van En-
5 Mannenkoor. De toenmalige En-
Hrts Hymans wordt beschouwd als
mian, die hem 'ontdekte'.'
|edig daarna werd Krebbers onder
j hoede gesteld van Oscar Back.
ïgelberg nam hem, toen hij nog
broekje was, mee naar Parijs. Op
tienjarige leeftijd speelde hij met
Concertgebouworkest. Toen hij
rtien was, behoorde hij tot de
prijswinnaars op een concours in Enge
land, waar hij door het ministerie van
kunsten en wetenschappen heen ge
stuurd was. Als zeventienjarige werd
hij concertmeester van de Arnhemse
orkestvereniging, het huidige Gelder
se Orkest.
Met dit Gelderse Orkest (o.l.v. Leo
Dnehuys) speelde hij gisteravond in
Ede onder meer het eerste Vioolcon
cert van Bruch. Na afloop van het op
treden werd Krebbers, die van tevo
ren onkundig was, door burgemeester
J. Slot gehuldigd. Behalve dat hem
een persoonlijk geschenk in de vorm
van de houtgravure van Mauve werd
aangeboden, vond in de hal van De
Reehorst de onthulling plaats van een
bronzen gedenkplaat, die vermeldt dat
hij daar veertig jaar geleden zijn eer
ste openbare optreden heeft gemaakt.
AMSTERDAM Het Engelstalige
kwartaalblad 'Delta' zal aan het einde
van het lopende jaar de verschijning
moeten staken. Het zal dan zestien
jaar intellectuelen overal ter wereld
informaties hebben verschaft over
kunst, leven en denken in Nederland.
Ruim driehonderdduizend exemplaren
van 'Delta' hebben hun weg naar het
buitenland gevonden. De totale in
houd beloopt 8000 bladzijden.
De exploitatie werd steeds moeilijker;
nu de minister van CRM voor 1974
aan de stichting die het blad uitgeeft
geen voldoende subsidie kan verlenen
ter compensatie van de voortdurende
kostenstijgingen, is het Stichtingsbe
stuur niets anders overgebleven dan
het blad op te heffen.
Monique van der Ven
uit The Family
AMSTERDAM Monique van der
Ven (Turks Fruit) heeft wegens ge
zondheidsredenen om ontheffing van
haar contract gevraagd bij de toneel
groep The Family. De directie van dit
gezelschap, bestaande uit Lodewijk de
Boer, Frank Raven en Hans Kemna,
heeft dit verzoek ingewilligd. Moni
que van der Ven is overspannen, al
dus de directie.
JSTERDAM Barbara, de Franse
knsonnière, die de top bereikte,
pt in oktober naar Nederland,
jrst naar Arnhem, Stadsschouwburg,
5, dan 's nachts in Carré op 6 ok-
>er, vervolgens op 9, 10 en 11 okto-
r in Eindhoven, Groningen,
recht.
irbara (Minique Serf) begon in 1958
de Parijse Rive Gauche in 'L'E-
i' voor een select publiek. Zij
ig voornamelijk Brei en Brassens,
won in 1960 de Grand Prix. Aan
eigen chansons waagde zij zich
'n nog niet. Maar in 1960 zong zij
if langspeelplaten vol met eigen
•rk. Brassens nam haar in zijn pro-
"~ima in Bobino en sindsdien is zij
vedette. Zij zit zelf aan de vleu-
in een bundel licht, en zij zingt,
imaal was zij al in Rotterdams
»elen, nu komt zij hier opnieuw.
kend, waarin de kern van de zaak
(denk na voor je kiest) wordt geïllus
treerd. Hoewel gepoogd is aan de
strip de nodige spanning mee te ge
ven door het opdraven van de grote
spijkerbroekenbaas en het pop-idool
Cassius Day, is de uiteindelijke bood
schap van de tekst natuurlijk zeer se
rieus ('Maar je zult toch wel weten
wat Karin straks na de basisschool
gaal doen?').
De brochure bevat veel informatie
over schoolkeuze, schooltypen, door
stroming, studiekosten, enz. Volgens
schrijver Loek Elferich kan de school
al die informatie het best drppelsge-
wijs toedienen: één katern per week
en als het goed is dan na zes weken
een ouderavond om de hele zaak te
bespreken.
Minister Van Kemenade toonde zich
erg ingenomen met deze voorlichting.
Een van de oorzaken van de te gerin
ge deelnamé van arbeiderskinderen
aan middelbaar en hoger onderwijs is
namelijk het gebrek aan informatie
bij de ouders.
De minister valt graag terug op zijn
rol van hoogleraar in de onderwijsso
ciologie en daarom gaf hij gisteren
nog eens een klein college over de te
kortkomingen van ons onderwijs.
'De gegevens zijn bekend, maar we
kunnen ze niet vaak genoeg herhalen,'
aldus dr. Van Kemenade. 'Slechts tien
procent van alle universitaire studen
ten komen uit de arbeidersklasse, ter
wijl deze groep toch de helft van de
totale bevolking uitmaakt. Van de
jongens uit de 'hogere' milieus be
landt zestig procent in het voorberei
dend wetenschappelijk onderwijs
(gymnasium, atheneum); maar van de
arbeiderskinderen komt slechts één
op de tien in het v.w.o. terecht. Daar
staat tegenover dat slechts drie pro
cent van de jongens uit de hogere mi
lieus naar de l.t.s. gaat.'
'Deze ongelijke verdeling is niet al
leen te verklaren uit een ongelijke
spreiding van begaafdheden. De arbei
derskinderen lopen in het kleuter- en
basisonderwijs een achterstand op,
waardoor hun geschiktheid voor het
hoger onderwijs vermindert. En zelfs
van de arbeiderskinderen die dan wel
geschikt geacht worden komen te wei
nig in het middelbaar onderwijs te
recht. Dat is des te schrijnender als
men weet dat vanuit de hogere mi
lieus zelfs niet-geschikten doorstro
men naar gymnasium en atheneum.'
weten genoeg om nu al iets te doen.
De huidige regering wil dat doen
door extra hulp voor scholen in soci
aal minder bedeelde wijken, door ver
betering van kleuter- en basisonder
wijs en door invoering van een mid
denschool.
Vooral dat laatste is erg belangrijk,
want één van de grootste moeilijkhe
den bij de schoolkeuze is nog altijd
dat deze keus te vroeg gemaakt wordt.
Als de kinderen twaalf zijn moeten
zij met hun ouders al beslissen of ze
naar het lager beroepsonderwijs gaan
of naar mavo, havo, v.w.o. Die keus
kan wel vergemakkelijkt worden door
betere voorlichting, maar dan blijft
het feit dat een twaalfjarige moet kie
zen op een moment dat nog nauwe
lijks duidelijk is wat hij wil of kan,
aldus minister Van Kemenade.
Van een onzer verslaggevers
KAMPEN De uitgeverij Kok in Kampen heeft de Haagse uit
geverij J. N. Voorhoeve overgenomen. De lezers van uitgaven van
Kok en Voorhoeve zullen hiervan weinig merken: Voorhoeve blijft
gevestigd in Den Haag en beide uitgeverijen zetten hun eigen activi
teiten voort.
De uitgeverij Voorhoeve is in 1876
opgericht met het doel positief-chris-
telijke lectuur uit te geven (zo staat
het in de statuten). Oprichter J. N.
Voorhoeve behoorde tot de Vergade
ring der gelovigen (darbisten) en de
'kleur' van zijn godsdienstige uitgaven
kan men misschien het best omschrij
ven als thuishorend in de sfeer van
de minder geëmotioneerde opwek
kingsbeweging. De laatste jaren kwa
men ook auteurs als wijlen prof. dr.
'Oorzaken'
Volgens minister Van Kemenade moet
er nog veel studie gemaakt worden
over de precieze oorzaken van de ach
terstand van arbeiderskinderen. Maar
we kunnen daar niet op wachten. We
DEN HAAG Elektrische kookpla
ten of -plaatjes blijken dikwijls niet
veilig te zijn, zowel elektrisch als met
het oog op brand. Dit is de Consu
mentenbond gebleken bij een onder
zoek, waarbij 25 verschillende typen
van diverse merken werden bekeken.
Van deze 25 elektrische een- of tweep
laats comforen waren er slechts vier
goed of redelijk veilig.
De consument heeft verder elf wasau
tomaten onderzocht en hiervan bleken
er slechts zes machines goed of rede
lijk veilig te zijn. Echt onvoldoende
veilig zijn volgens de consumenten
bond de 'Bauknecht' wa 44 s en de
'Candy' c 130 en vooral de 'Bendix bi-
olamatic 'en de 'Candy st-a. De PMC
zlO is niet geschikt voor gebruik in
badkamer of doucheruimte. Ook deze
bevindingen zijn ter kennis gebracht
van het ministerie van economische
zaken.
G. C. van Niftrik en dr. W. Aalders
in het fonds van Voorhoeve voor;
men kan zeggen: niet de luidruchtige,
maar meer bezonnen verontrusten.
Uitgever J. H. Kok begon in 1894 zijn
werk om de gereformeerde theologie
uit te geven. De huidige directeur
van uitgeverij Kok mr. W. E. Steu
nenberg, attendeert er op dat men het
doel van zijn uitgeverij thans dient te
omschrijven als: uitgeven van wat in
de protestants-christelijke kring van
betekenis is om de verschillende stro
mingen niet te isoleren, maar het on
derling gesprek op gang te houden.
Vandaar dat in het fonds van Kok
hervormde namen te vinden zijn en
dan niet van één bepaalde modaliteit,
getuige de aanwezigheid van gerefor
meerde bonders en theologen als prof.
dr. A. J. Rasker en prof. dr. Kr.
Strijd. Verder geven christelijke gere
formeerden bij Kok uit.
Beide uitgeverijen brengen voorts
christelijke romanlectuur op de markt
en zien daarnaast als hun taak het
pousseren van christelijke auteurs en
dichters. Tenslotte komen Voorhoeve
en Kok met schooluitgaven; de eerste
richt zich meer op kleuter- en basis
onderwijs, de tweede is gespeciali
seerd in boeken voor het basis- en
voortgezet onderwijs.
OIRSCHOT De negenjarige Johan
Vingerhoeds is omgekomen toen hij
met zijn fiets van achter een land-
bouwtractor een verkeersweg opreed
en door een auto gegrepen werd.
SCHIJNDEL De 61-jarige A. J. T.
T. van der Spank uit Schijndel is met
zijn auto van de weg geraakt en in
een sloot terechtgekomen. De heer
Van der Spank overleed aan een hart
infarct-
Tengevolge van onvoldoende informatie:
Van een onzer verslaggevers
ARNHEM/GENDT Er zijn in Gelderland (en stellig elders
in Nederland ook wel) gemeenten waar raadsleden met een
minimum aan informatie van de zijde van Burgemeester en
Wethouders beslissingen moeten nemen. Drs. H. A. H. Jans,
oud-kamerlid Voor de PvdA, gemeenite-secretaris te Gendt en
lid van Provinciale Staten van Gelderland heeft met een rijtje
vragen de aandacht van Gedeputeerde Staten op dit euvel ge
vestigd.
De heer Jans: 'In sommige ge
meenten, onder meer in de West-
Betuwe, krijgen de raadsleden al
leen een beschrijvende agenda toe
gezonden; de toelichting en het
concept-besluit liggen dan ten ge
meentehuize ter inzage'. Volgens
het statenlid verlopen de raadsver
gaderingen in dit soort gemeenten
'door frustratie dan ook nog al
eens weerspannig.'
Dat het probleem niet specifiek
Gelders is, maar bepaald algeme
ner van aard, blijkt al uit een rap
port, dat de Wiardi Beekman
Stichting een tijdje geleden onder
de titel 'Gemeentelijke democratie'
heeft gepubliceerd. Ook van ande
re zijden is men er mee bezig ge
weest. Volgens de heer Jans, gaat
het in het door hem ter discussie
gestelde punt om het al dan niet
functioneren van de democratie.
Hij heeft hierbij niet alleen raads
leden, die onvoldoende worden
geïnformeerd, maar evenzeer bur
gers als zodanig op het oog.
Een van zijn vragen aan gedepu
teerden van Gelderland luidt:
'Komt het nog voor, dat in ge
meenten in Gelderland zelfs ge
meenteraadsleden vóór de raads
vergaderingen slechts in beperkte
mate schriftelijke informatie, res
pectievelijk zelfs geen pre-adviezen
ontvangen, zodat het besluitvor
mingsproces op een vrij ondoor
zichtige wijzo tot stand komt?' De
heer Jans kent bijvoorbaat het ant
woord, dat bevestigend zal zijn,
I mogelijk met enkele nuanceringen.
Kom maar....
Er zijn gemeenten waar ze wel aan
de letter maar niet aan de geest
van artikel 48 van de gemeentewet
voldoen: de agenda's worden wel
uiterlijk binnen tweemaal 24 uur
vóór de raadsvergadering toegezon
den, maar de toelichtingen en de
conceptbesluiten liggen ter inzage.
"Kom daarvoor maar naar het ge
meentehuis', is zo ongeveer de re
denering van de gemeqntenbestu-
ren daar.
'Op kleinere plaatsen gaat de de
mocratie dikwijls de mist in',
vindt de heer Jans. 'De zaken kun
nen er ook vaak niet politiek (aan
partijprograms en dergelijke) ge
toetst worden'. Het kostenvraag-
stuk kan, meent, hij, ook een be
lemmering zijn om inzicht te krij
gen in het besluitvormingsproces.
De kosten die men als burger, po
litieke partij of andere groepering
voor de officiële stukken moet be
talen schijnen van gemeente tot
gemeente nogal uit een te kunnen
lopen. De heer Jans vraagt of dat
juist is.
Ook de grotere
Overigens klaagt hij niet alleen de
kleinere gemeenten aan. Ook in
grote gemeenten functioneert de
democratie niet altijd zo goed mo
gelijk. Zelfs ligt het hier soms nog
ernstiger, bijvoorbeeld bij grenso
verschrijdende aangelegenheden
industrieschappen en dergelijke,
waarbij mensen in het geding
zijn). De stad Nijmegen bijvoor
beeld heeft pas geleden in een rap
port bekend gemaakt in geweste
lijk verband deel te nemen aan
liefst vijftig gemeenschappelijke
regelingen, waarbij niet in het
openbaar wordt vergaderd.
De vierde en laatste vraag van de
heer Jans, die meent dat er aan de
bestuurlijke organisatie snel iets
moet veranderen, is dan ook: 'Wat
is het standpunt van gedeputeerde
staten ten aanzien van het feit, dat
tal van zaken, die met de toepas
sing van de 'Wet gemeenschappe
lijke regelingen' door daarbij in
het leven geroepen bestuursorga
nen worden behandeld, in alle be
slotenheid worden afgedaan'?
Onderscheiden De hoofdinspecteur
directeur van de arbeid, ir. A. Atema,
die zijn functie als hoofd van het ze
vende district (Gelderland) van de ar
beidsinspectie neerlegt omdat hij met
pensioen gaat, is benoemd tot ridder
in de orde van de Nederlandse Leeuw.
Waarschijnlijk heeft het niet veel gescheeld of het IJslandse vissersplaatsje Heiinay, dat een klein
jaar geleden door een vulkaanuitbarsting onbewoonbaar werd, was vervolgens van de kaart geslagen
door een explosie vergelijkbaar met die van een zware kernbom.
SOFIA Een enquête van het socio
logisch studiecentrum te Sofia heeft
uitgewezen dat de Italiaanse actrice
Sophia Loren de meest populaire wes
terse actrice is. Zij staat daardoor
vóór Liz Taylor, Brigitte Bardot en
Jane Fonda. De voorkeur van de
meeste Bulgaarse mannen ging nog
altijd uit naar Brigitte Bardot; hun
tweede keus bleek Claudia Cardinale.
De vrouwen hadden het meer begre
pen op Jane Fonda en Sopha Loren.
Als de meest populaire acteur kwam
Louis de Funes uit de bus, op de voet
gevolgd door Richard Burton. Alain
Delon en Richard O'Toole.
En dat zou dan onze schuld zijn ge
weest, biechtten de Amerikaan S. A.
Colgate en de IJslander Thorbrörn Si-
gurgeirsson onlangs op in het weten
schappelijke weekblad Nature.
Hun verhaal begint met een slim uit
ziend idee om te voorkomen dat de
haven van Heimay door een over de
zeebodem langzaam voortkruipende la
vastroom voorgoed zou worden afge
sloten. Laten we die nog dikvloeibare
gesmclten steenmassa eens wat sneller
afkoelen, dacht men. Dan blijft hij
misschien steken, en houden we nog
een stuk havenmond over voor als de
vulkaan is uitgewerkt en er ooit weer
mensen wonen.
Die afkoeling zou bereikt moeten wor
den door de lava intensiever in con
tact te brengen met het zeewater,
door ter plaatse een explosieve lading
te laten ontploffen. Er werd in sa
menwerking met de IJslandse rege
ring, de kustwacht en de Amerikaanse
marine een gedetailleerd plan opge
steld.
Maar de dag voor de explosie reali
seerden Colgate en Sigurgeirsson zich,
dat er wel eens iets verschrikkelijk
uit de hand zou kunnen lopen. Het
contact tussen de gloeiende lava (on
der de gestolde stenen korst zo'n 1100
graden) en het zeewater, zou stoom
onder hoge druk produceren. En die
stoombel zou, in eerste instantie snel
uitdijen, dus een soort na-explosie ver
oorzaken.
Het was denkbaar, dat die tweede ex
plosie een nieuwe hoeveelheid lava in
contact met zeewater zou brengen,
met als gevolg een nieuwe stoombel.
Enzovoort, enzovoort. In een ketting
reactie zou de gehele lava-massa in
korte tijd haar hele warmte-inhoud
afgeven. En een belangrijk deel daar
van zou in mechanische energie wor
den omgezet. De hoeveelheid vrijgeko
men energie werd geschat op twee tot
vier megaton: het effect van twee tot
vier miljoen ton springstof.
De grote vraag was natuurlijk, of er
inderdaad een kettingreactie volgens
het beschreven schema zou optreden.
Colgate en Sigurgeiersson hebben ui
teraard niet de proef op de som geno
men maar zijn aan het rekenen gesla
gen. Dat bleek nog best ingewikkeld
te zijn, maar zij kwamen tot de con
clusie dat een kettingreactie inderd-
daad mogelijk was, en onder bepaal
de omstandigheden een springlading
van tien kilo al voldoende zou zijn
om een catastrofe op gang te brengen.
Heimay lijkt dus inderdaad aan een
verwoesting ontsnapt.
Gasttankers
Enige bescheidenheid bij het mense
lijk ingrijpen in natuurverschijnselen
door drs. RokFoppema
is niet de enige les die uit dit verhaal
te trekken valt. Colgate en Sigurgeirs
son geloven dat de door hen op pa
pier beschreven warm/koud-explosies
ook dichter bij huis voorkomen. Uit
de metaalindustrie zijn onverwacht
heftige explosies bekend bij plotseling
contact tussen gesmolten ijzer of alu
minium met water. Die zullen waar
schijnlijk op eenzelfde soort ketting
reactie berusten, schrijven de auteurs.
Een meer praktische toepassing kan
hun theorie misschien vinden voor
het geval van vloeibaar aardgas en
water. Ook van dit combinatie van
vloeistoffen is bekend dat zij (zonder
verbrandingsverschijnselen) heftige
explosies kunnen veroorzaken. In die
gevallen is het water de 'hete' vloei
stof en het vloeibare aardgas de kou
de (bij 165 graden onder nul).
Ook die explosies zijn nog slecht be
grepen, en omdat er binnen afzienba
re tijd nogal wat gekoelde tanksche
pen met vloeibaar aardgas zullen
rondvaren, is elk begrip welkom.
Want aan de ene kant wisten we, dat
op laboratoriumschaal in een beker
glaasje met water en vloeibaar gas har
de klappen te maken waren, aan de
andere kant had een tankrederij on
langs in de praktijk aangetoond dat
er niets ernstigs gebeurde als je mid
den op zee een gastank leeg liet lo
pen.
Misschien kan het werk van Colgate
en Sigurgeirsson ongeveer aangeven
wéér tussen die beide situaties onge
veer de kritische grens ligt, en hoe
veilig dus eigenlijk die gastankers
zijn.
Concorde
We blijven nog even in de explosieve
sfeer. Door hard en uiterst moeizaam
aan de gevolgen van kernproeven te
rekenen, hebben vijf Britse meteoro
logen het supersone verkeersvliegtuig
Concorde van één verdenking kunnen
vrijpleiten. Het toestel mag dan een
onaanvaardbare herrie maken, schan
delijk veel kerosine verstoken en te
duur zijn om lonend aan te schaffen,
het zal in ieder geval niet de samen
stelling van de hogere luchtlagen zo
in de war sturen dat het zonlicht niet
meer zo gefilterd wordt als we dat ge
wend zijn.
In de uitlaatgassen van elke verbran
dingsmotor, zo luidde het bezwarende
argument, zitten stikstofoxiden. De
Concorde spuit die op een eenzame
hoogte van zeventien kilometer, en.
daar zouden zij chemisch kunnen rea
geren met het gas ozon, dat daar van
nature in een ijle laag hangt. Als die
reactie enige omvang krijgt, naar ma
te er meer Concordes vliegen, zou de
ozonlaag kunnen worden aangetast, en
dat zou ons lelijk kunnen opbreken.
Want het ozon filtert een deel van
het ultraviolette licht uit de zonne
straling weg en behalve dat wij dan
aan het strand vlugger verbranden
zou dat een heel stuk natuur op een
waarschijnlijk onprettige manier be
ïnvloeden.
Dit mogelijke bezwaar tegen de Con
corde kwam in zoverre onverhoeds,
dat we lang niet genoeg over de che
mische gebeurtenissen op kilometers
hoogte wisten om te kunnen voorspel
len of er inderdaad merkbare veran
deringen zouden optreden. Daar wer
den dus onderzoekprogramma's voor
opgesteld, die overigens nog niet tot
eindresultaten hebben geleid.
Stikstofoxiden
Maar nu hebben de heren Goldsmith,
Tuck, Foot, Simmons en Newson (het
was èrg veel rekenwerk) langs een
elegante omweg aangetoond dat er
niets ernstigs aan de hand zou zijn.
We hebban namelijk al eens schande
lijke hoeveelheden stikstofoxiden in
de hogere luchtlagen gebracht, mel
den zij in Nature, zonder dat we daar
destijds erg over nadachten. Die stik
stofoxiden ontstaan namelijk bij elke
gelegenheid waarbij lucht verhit
wordt tot boven tweeduizend graden.
Dat gebeurt niet alleen binnenin een
verbrandingsmotor, maar ook bij do
-explosie van een kernbom.
De vijf Britten hebben daarom uitge
rekend hoeveel stikstofoxiden een kern
explosie maakt. Dat was zelfs met
een computer nog een heel werk, om
dat er minstens vijfentwintig verschil
lende chemische reacties kunnen op
treden. Het eindresultaat was dat bij
voorbeeld in 1961 en 1962 met kern
bommen evenveel stikstofoxide werd
geproduceerd als een denkbeeldige
vloot van achthonderd Concordes zou
klaarspelen. En er was geen enkel ef
fect op de ozonlaag te merken.
Eén bezwaar minder dus tegen de
ConcoFde. De overige bezwaren zijn
er overigens nog steeds goed voor dat
het toestel aan de straatstenen niet te
slijten is.
Van onze correspondent
ARNHEM De NW-Industriebond
heeft gistermiddag een brief gestuurd
naar Vredestein-Goodrich, waarin met
een kort geding wordt gedreigd als
het concern het ontslag van Hevea-di
recteur P. A. Heynemanns niet onge
daan maakt.
Heynemanns werd ontslagen nadat hij
uit protest tegen de verkoop van de
rubberhandschoenenafdeling van He
vea NVV-lid was geworden. Het NW
wil bovendien alle schade die door
het ontslag is ontstaan op Vredestein
laten verhalen.
Hoewel Heynemanns in Duitsland zit
om op verhaal te komen, heeft de In
dustriebond gisteren na een halve dag
vergaderen besloten zich ook zonder
diens aanvrage om hulp achter hem
te scharen.
De heer E. A. Jonker, directeur bij
het Amerikaanse Goodrich-conccrn,
heeft besloten zijn functie neer te leg
gen. De heer Jonker (53) heeft zijn
besluit genomen 'op zuiver persoonlij
ke gronden'. Hij ontkent dat zijn af
treden verband houdt met de jongste
ontwikkelingen bij het Goodrich-be-
drijf 'Hevea' in Oosterbeek.
LEEUWARDEN De 61-jarige me-
vrouw J. Himstra-Miedema uit Dok-
kum is door een auto gegrepen toen
zij met haar fiets de rijksweg in
Noord-Bergum wilde oversteken; kort
daarna is zij overleden.
Horizontaal: 1 ligplaats voor schepen,
5 priem, 8 wondermiddel, 10 palm
boom, 12 gebruikt men voor het land,
14 nachtgewaad, 15 snijwerktuig, 17
een der Cycladen, 18 kweken, 20 lijst,
21 erg, 22 inhoudsmaat, 24 vordering,
26 sluiskolk, 27 insekt, 29 water in
Limburg, 31 gemak, 32 citroenkruid,
33 boom, 34 baan voor balspel.
Verticaal: 2 niet gesloten, 3 oude in
houdsmaat, 4 houtenklepper, 5 water
in Utrecht, 6 oningewijde, 7 omslag, 9
bevel, 11 draaiing, 13 ernstig, 15 witte
suiker, 16 zetel, 18 achting, 19 dwaas,
23 hijswerktuig, 24 loot. 25 half, 27
insekt, 28 ingewand van haring, 30 lat
werk^ 31 droogoven (Z.N.).
OPLOSSING VAN GISTEREN
Horizontaal: 1 menigmaal, 2 agio-aar-
la, 3 hees-lam-ma, 4 altijd-toer, 5 roes-
Aa-les, 6 ark-es-demi, 7 den-per-ink,
8 jeep-een-ea, 9 aster-mest.
Verticaal: 1 maharadja, 2 egel-ore-es. 3
niet-ek-net, 4 Io-sijs-eppe, 5 gal-das-eer,
6 maat-adrem, 7 arm-oleïne, 8 alm-
Eem-nes. 9 laars-ikaL
