E
E
GULDEN MEERWAARD
fteuw kabinet en
ok nieuwe
ioning in Zweden
Prijsstijging geen 8
maar 6 procent
Confessionelen maar
in vier provincies
gezamenlijke kieslijst
Rumoer in Breda na
afgekeurde treffer
Russische joden en
Sacharow zoeken hulp
bij congres van VS
tn deze krant
v. d. Velde
Aanval op inflatie en werkloosheid
1
Bewolking
Vrouw in café
doodgeschoten
Protestantse leider
in Ulster vermoord
Meerderheid
voor bezit
eigen woning
Man verongelukt
Ministerie wenst
Brabantse universiteit
MAANDAG 17 SEPTEMBER 1973
N8/8
leidse Courant
iristelijk dagblad voor leiden en omgeving
straat 37 Postbus 76 Teletoon 31441
Gironr. 269274 t.n.v. B.V. De Christelijke Pers< Amsterdam
„Stantvastich is ghebleven
mijn hert in teghenspoet!"
Abonnement ƒ10,58 per maand, per kwartaal ƒ31.35
LEIDEN'. Zoeter» oudseweg 13. tel. 33741
WASSENAAR, v. Zuylen van MJeveltstr.
371. tel. 1441.
Afd. Bezorging vanar 08.30 uur
olledige uitslagen van de Zweedse
lezingen wijzen erop dat het soci-
lemocratische kabinet van Olof
ie plaats zal moeten maken voor
niet-socialistisch kabinet, dat dan
ichijnlijk geleid zal worden
ijörn Faaldin van de Centrum
tij.
1 prognose van de eerste uitslagen
ft het niet-socialistische blok een
irderheid van 178 zetels in het 350
us tellende parlement. De commu-
|en en socialisten zouden samen op
j zetels komen. De verdeling in de
ie Riksdag was 180 voor socialisten
communisten tegen 170 voor de
t-socialisten.
[computers van de Zweedse televi-
Ivoorspelden dat de conservatieven
st zullen boeken, terwijl de soci-
democraten een verlies zouden
ten van 2,2 procent, vergeleken
de verkiezingen van 1970. De cen-
n-partij zou 5,2 procent vooruit
en de conservatieven, 1,6 pro-
t. Weliswaar schijnt een derde
•socialistische partij, de liberale
tij. een verlies te lijden van 4,7
cent. Maar dit verlies wordt ruim-
oots gecompenseerd door de winst
de conservatieven en de centrum
tij. Volgens de computers krijgen
niet-socialisten 49,7 procent van de
mmen tegen de socialisten 48,1 pro-
NING
eden ging 'haar de stembus nog
dag nadat de oude koning Gus-
Adolf was overleden. Zijn klein-
n volgde hem automatisch op. Vol-
is een nieuwe regeling is het
eedse koningschap een zuiver
In de loop van de dag van het
zuidwesten uit meer bewolking
en plaatselijk een bui. Tot over
wegend matig toenemende en
naar zuid krimpende wind. Maxi
mumtemperaturen omstreeks 22
graden.
MORGEN EN OVERMORGEN:
veranderlijk met plaatselijk een
bui. Daling van temperatuur tot
omstreeks het gemiddelde van
deze tijd van het jaar.
Morgen zon op: 06.19
onder: 18.48
maan op: 21.25
onder: 13.44
porlichtins
edetineerden
i Klaasen zal jullie dat es haarfijn
tot de doeken doen
De 45-jarige Thorbjörn Falldin, moge
lijk de nieuwe Zweedse premier.
symbolische functie geworden. Karei
Gustaaf mag ondermeer geen nieuwe
premier benoemen. Deze taak is over
genomen door het parlement.
Gustaaf Adolf, die negentig jaar is ge
worden, stierf na een ziekteperiode
van vier weken. Op 18 augustus werd
hij in het ziekenhuis opgenomen we
gens een maag- en darmbloeding. Een
hele reeks operaties volgde, maar zijn
toestand bleef kritiek. Vorige week
werd hij voor de derde keer in vier
weken door een longontsteking getrof
fen. Daarna werd zijn hart steeds
zwakker. De medici, die vier weken
voor zijn leven hadden gevochten, be
sloten daarom niet 'opnieuw in te grij
pen.
De jonge Karei Gustaaf is automa
tisch koning geworden door de dood
van zijn grootvader. Hij reisde giste
ren van Helsingborg naar Stockholm
waar premier Olof Palme hem be
groette. Een menigte van duizenden
mensen riep hem toe: 'leve de koning'
en 'leve de monarchie.' Woensdag zal
hij op een kabinetszitting in het ko
ninklijk paleis bekend maken onder
welke naam hij gaat regeren. Hij z-1
als koning veel minder bevoegdheden
hebben dan zijn grootvader had. Het
Zweedse parlement keurde in juni
een grondwetswijziging goed, die het
koningschap in Zweden terugbracht
tot een zuiver symbolische functie.
Volgens de nieuwe bepalingen is de
koning niet langer de voorzitter van
het kabinet en de opperbevelhebber
van het leger. Ook kan hij geen pre
mier meer benoemen bij een kabinets
formatie. Het parlement bepaalde in
juni, dat de nieuwe regering niet van
kracht zou worden zolang koning Gus
taaf Adolf in leven was.
De vader van de nieuwe koning, ook
Gustaaf Adolf geheten, kwam in 1947
om het leven bij een vliegtuigonge
luk.
Zie ook pagina 7.
DEN HAAG Bij een twist in een
Turks café in de Haagse Jan Blanken
straat is in de nacht van zaterdag op
zondag even na middernacht een 28-
jarige vrouw doodgeschoten. Enkele
uren later kon de dader, de 30-jarige
Zafas A. uit Turkije in een pension in
Amsterdam worden aangehouden. De
man heeft inmiddels bekend.
Het slachtoffer, mevrouw E. Beelen-
Toetenel uit Den Haag, mengde zich
als bezoekster in een twistgesprek tus
sen de dader en een andere vrouw.
Bij de korte woordenwisseling vielen
er twee schoten, waarvan er een me
vrouw B. in het hoofd trof.
De dader had bij zijn arrre6tatie het
pistool, waarmee de schoten waren ge
lost, nog op zak. Er zaten nog vier pa
tronen in.
DEN HAAG 'De opwaardering van de Nederlandse gulden met vijf
procent en de te nemen begeleidende maatregelen betekenen een frontale
aanval op de twee voornaamste problemen, waarmee ons land op het ogen
blik in sociaal-economisch opzicht te kampen heeft: de inflatie en de werk
loosheid. Zonder de thans genomen maatregelen zouden de prijzen volgend
jaar weer oplopen met ongeveer acht procent. We hebben vertrouwen, dat
dit nu beperkt kan blijven tot zes procent.
27-jarige Karei Gustaaf, de nieuwe koning van Zweden, verlaat
ziekenhuis van Helsingborg, waar zaterdagavond zijn grootvader
ing Gustaaf Adolf overleed. Hij wordt gevolgd door zijn zuster
ises Christina (rechts) en zijn tante, de vroegere koningin Ingrid
Denemarken.
istaaf Adolf dood. Olof Palme verliest
)CKHOLM (UPI, Reuter, ANP) Zweden heeft dit weekeinde
nieuwe koning en waarschijnlijk ook een nieuwe premier gekre-
De nieuwe koning is de,27-jarige Karei Gustaaf, die zijn zater-
avond overleden grootvader, koning Gustaaf Adolf opvolgt. De
jelijk nieuwe premier is Thorbjörn Faaldin, die volgens voorlopige
riezingsuitslagen een goede kans maakt Olof Palme op te volgen.
Dit heeft minister Duisenberg van fi
nanciën verklaard in een toelichting
op het besluit de gulden op te waar
deren. Wat de werkloosheid betreft,
zei de minister te verwachten, dat de
ze in de loop van het komende jaar
(gecorrigeerd voor seizoen) beneden
de 100.000 zal kunnen dalen, tegen
thans 115.000-120.000.
Om het effect van de opwaardering
van de gulden op de prijzen zo groot
mogelijk te doen zijn, heeft de rege
ring met ingang van vandaag een zo
danige wijziging van de prijsmeldings-
beschikking afgekondigd, dat op korte
termijn doorwerking van het prijsma
tigend effect van de revaluatie op het
prijsniveau wordt verwezenlijkt. In de
praktijk komt dat erop neer. dat van
af heden de helft van het revaluatie
percentage voor goederen uit het bui
tenland in de verkoopprijzen moet
worden doorberekend. Vanaf 15 okto
ber zal dit gelden voor het gehele
percentage.
Prijsmatigend
Minister Duisenberg venvacht, dat de
revaluatie eco prijsmatigend effect
van I a 1 Va procent zal heb
ben Oit zal vooral merkbaar zijn bij
de prijzen van de eerste levensbehoef-
Meer nieuws over cle revaluatie
en de reacties daarop staan op
pag. 5 en ons hoofdartikel op
pag. 7.
ten, zoals brood en eieren. De bewinds
man zei overigens, dat men zich geen
illusies moet maken, dat het mogelijk
zal zijn binnen korte tijd de inflatie
geheel te doen verdwijnen.
'Ons beleid is erop gericht de huidige
BELFAST (Reuter) In een sloot
in de omgeving van Belfast is zondag
het lijk gevonden van Tommy Her-
ron. één van de leiders van de Ulster
Defence Association, een militante
protestantse beweging. De 36-jarige
Herron werd sinds vrijdag vermist,
nadat hij een vergadering van zijn pa
ra-militaire organisatie had bijge
woond. Vermoed wordt dat hij is ver
moord door aanhangers van een ande
re protestantse groep.
Scheidsrechter Pijper toont zijn horloge aan de teleurgestelde
NAC-speler, nadat hij een fractie van ecu seconde vóór NAC de
gelijkmaker scoorde voor een overtreding tegen Hulshoff en
voor het einde heeft gefloten. Daardoor won Ajax met 2-3. Het
bleef in Breda nog geruime tijd rumoerig.
Van onze sportredactie
BREDA Scheidsrechter Henk
Pijper heeft gisteren het Bredase
NAC-terrein moeten ontvluchten,
toen na afloop van de strijd tussen
NAC en Ajax de gemoederen verhit
bleven en honderden Bredase sup
porters op hem bleven wachten.
Aanleiding tot de moeilijkheden
was zijn beslissing een doelpunt van
NAC af te keuren, omdat het en
kele seconden na tijd werd ge
maakt. Door die treffer zou NAC
alsnog een gelijkspel hebben be
haald op een Ajax dat aanvankelijk
gemakkelijk voor kwam (02),
maar later in moeilijkheden raakte.
Ajax, dat nog steeds naar de goede
vorm zoekt, won met 23 en liep
hierdoor een punt in op Feyenoord.
dat zaterdagavond in een boeiend
duel tegen PSV het eerste punt
verspeelde (11). In de uitver
kochte Kuip (65.000 toeschouwers)
miste Dick Schneider een straf
schop, nam PSV na een groot over
wicht te hebben gehad de leiding,
maar herstelde Feyenoord zich in
de tweede helft.
De strijd in de eredivisie blijft, na
vijf ronden, nog steeds min of meer
open. Werkt PSV zich langzaam op,
ook FC Twente won ruim en ver»
kleinde zo het verschil met kop
loper Feyenoord. FC Utrecht daar»
entegen viel terug (verlies tegen
AZ '67) en Sparta lijkt dit seizoen
een bescheidener rol te gaan spe
len. Nu werd verloren van FC Am
sterdam, dat gestart vanuit een
zorgelijke positie verrassend de
derde plaats bezet.
Zie verder de sportpagina's.
schot was. alle voorspellingen tartend,
de eerste helft van dit jaar al opgelo
pen tot 3.8 miljard gulden. Het wen
selijke overschot van de betalingsba
lans bedraagt daarentegen een miljard
gulden (s,i procent van het nationaal
inkomen). Minister Duisenberg sprak
dan ook van een fundamentele one
venwichtigheid van de betalingsba
lans
Toeristen moes
ten zondag in
de rij staan
voor het grens
wisselkantoor
in het Amster
damse Centraal
Station. Zij on
dervonden, dat
ze minder Ne
derlands geld
kregen voor
hun valuta. De
grenswisselkan
toren hebben
direct na de re
valuatie van de
gulden de in
kooptarieven
voor vreemde
valuta aange
past. Tijdens
het weekeinde
lagen de tarie
ven ongeveer
acht procent
beneden het ni
veau voor de
revaluatie.
Minister Duisenberg: aanval op twee
fronten
inflatietrend, die gekenmerkt wordt
door een van jaar op jaar toenemend
tempo van dc prijsstijgingen om te
rijk versterkend element in de po-
buigen. De revaluatie is een belang-
gingen om dit te verwezenlijken.'
Minister Duisenberg zei, dat de op
waardering van de gulden een nega
tief effect heeft op cle werkgelegen
heid. De export wordt namelijk moei
lijker. 'Maar', zo merkte de minister
op, 'de revaluatie zal zichzelf terugf
verdienen door de geringere prijsstij
gingen. En minder inflatie betekent
meer werkgelegenheid.'
De revaluatie is mogelijk geworden
door de sterke positie van de Neder
landse betalingsbalans. Het overschot
op de lopende rekening bedroeg van
medio 1972 tot medio 1973 niet min
der dan vijf miljard gulden. Dit over-
HOEVELAKEN Twee van
de drie stemgerechtigde Neder
landers.. namelijk 67 procent,
vindt dat de regering ernaar
moet streven, dat er zoveel mo
gelijk mensen in een eigen
koophuis wonen.
Dit is de uitkomst van een on
derzoek, dat het Bouwfonds Ne
derlandse Gemeenten heeft la
ten instellen. Ruim 600 repre
sentatief geachte mensen werd
naar hun mening gevraagd.
Het percentage van de kiezers
dat vindt dat zoveel mogelijk
mensen in een huurhuis moe
ten wonen, blijkt 28 te zijn.
Uit de enquête komt verder
naar voren, dat leeftijd en op
leidingsniveau van de onder
vraagden nauwelijks van in
vloed zijn op de stellingname.
Daarentegen speelt het wél een
rol, in die zin dat naarmate het
inkomen hoger is, men meer
voorstander is van een rege
ringsbeleid dat het eigen wo-
nmgbezit bevordert.
Maatregelen met een lastenver-
zwarend effect worden in meer
derheid afgewezen. Dat blijkt
uit de antwoorden op vragen
over dc aftrekbaarheid van
hypotheekrente. Deze regeling
wordt door 73 procent van de
kiezers rechtvaardig geacht.
MOSKOU, WASHINGTON (UPI, Reuter) De natuurkundige An-
drej Sacharow en twee groepen joden in de Sowjet-Unie hebben zich,
onafhankelijk van elkaar, met hetzelfde verzoek gericht tot het Ame
rikaanse congres.
HULST De 67-jarige P. Wisse uit
Terneuzen is zondag bij een verkeers
ongeluk in Hulst om het leven geko
men. Hij verleende met zijn auto op
een kruising van rijksweg 60 geen
voorrang en werd door een andere wa
gen gegrepen.
Ze vragen het congres het handelsver
drag met de Sowjet-Unie alleen goed
te keuren als dit land zijn inwoners
vrije emigratie toestaat
In zijn open brief aan het congres
van de Verenigde Staten roept de dis
sident Sacharow op niet te capitule
ren voor 'afpersing, bedrog en
dwang'. 'In ons land', schrijft Sacha
row, 'zijn tienduizenden burgers, die
willen vertrekken en die jaren achter
een onder eindeloze moeilijkheden
en vernederingen vechten om dat
recht te verkrijgen. U moet weten dat
de gevangenissen, arbeidskampen en
psychiatrische inrichtingen vel men
sen zitten, die geprobeerd hebben hun
wettige recht te krijgen'.
De geleerde, die al wekenlang mik
punt is van een lastercampagne in de
Russische pers, vraagt de congresle
den hun steun te geven aan een
amendement, dat is ingediend door de
Democratische senator Henry Jackson.
De Amerikaanse regering wil de Sow
jet-Unie de status van 'meest bevoor
rechte handelspartner1 geven. Jackson
wil dat dit predikaat alleen wordt toe
gekend als de Sowjet-Unie haar inwo
ners vrije emigratie toestaat.
De Amerikaanse regering heeft de
aanvaarding van dit amendement af
geraden. Het zou de politiek van in
ternationale ontspanning kunnen
schaden. Sacharow wijst dit argument
van de hand en schrijft, dat het
amendement eenvoudig de vernieti-
CDA vindt niet veel weerklank
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Het advies van het bestuursorgaan van het CDA (be
staande uit de top van de KVP, ARP en CHU) om bij de komende
verkiezingen in het voorjaar voor de Provinciale Staten één gezamen
lijke lijst te vormen is in de meeste provincies niet opgevolgd.
De oorzaak is, dat men aan de ba
sis van de drie partijen nog niet aan
de eenwording toe is. Verder wordt
in de discussie over de gezamenlij
ke lijst steeds gewezen op de lande
lijke situatie: KVP en ARP doen
mee aan het kabinet, de CHU staat
praktisch in het kamp van de oppo
sitie.
Alleen in Noord-Holland, Friesland,
Brabant en Limburg komen KVP,
ARP en CHU met één CDA-lijst uit.
In Groningen zijn de provinciale be
sturen het eens geworden over een
gezamenlijke lijst. De plaatselijke af
delingen moeten dit besluit nog
goedkeuren. In de andere zes pro
vincies echter zullen de drie confes
sionele partijen afzonderlijk opere
ren. Wel is het de bedoeling de lijs
ten met elkaar te verbinden. Dit is
mogelijk wanneer de minister van
binnenlandse zaken met het uitvoe
ringsbesluit komt van de wet, die on
langs door de Staten-Ge>neraal is aan
genomen. In Overijssel is zelfs niet
tot de lijstverbinding besloten.
Zaterdag is het gesprek tussert de
provinciale besturen van de drie par
tijen over de gezamenlijke lijst in Z.-
Holland mislukt. Zaterdag 29 septem
ber zal nog een laatste poging worden
ondernomen om het eens te worden.
Maar veel moed heeft men er niet op.
De grootste weerstand was bij de CHU
te vinden. Statutair ligt het in de Unie
zo dat alle statenkringen het eens moe
ten zijn over één gezamenlijke lijst. De
statenkringen Dordt en Delft hadden
echter onoverkomenlijke bezwaren.
Wanneer in Zu'd-Holland toch één lijst
komt van de drie confessionele partij
en, hebben de statenkringen het recht
zelf met een CHU-lijst uit te komen.
Van de zijde van de statenkring Delft
werd vooral gewezen op de opstelling
van de CHU tegenover het kabinet-Den
Uyl.
Vandaag vergaderen in het geheim de
drie fractieleiders van de KVP, ARP
en CHU, vergezeld van de financieel-
economische experts uit de fracties
over de inhoud van de miljoenennota.
De fractieleiders, die reeds over dit
staatsstuk beschikken, zullen proberen
het eens te worden over één gemeen
schappelijk commentaar. Gezien de kri
tische opstelling van de CHU tegen
over het kabinet vraagt men zich in
Den Haag af of één gezamenlijke re
actie wel mogelijk is. Tegenover de
maatregel van de revaluatie staat de
CHU bijvoorbeeld reeds zeer afwij
zend.
ging is van het 'internationale recht,
dat onmisbaar is voor wederzijds ver
trouwen'.
Hij wijst op de principiële betekenis
van het voorste! van senator Jackson.
Een politiek, die niet op dergelijke
principes is gebaseerd zou verraad
zijn aan duizenden mensen, joden en
niet-joden, die willen emigreren, al
dus Sacharow. Hij spreekt de hoop
uit, dat het congres de kracht zal vin
den cm 'boven benepen partij- en
handelsbelangen uit te rijzen'. De ge
leerde gaf zijn brief dit weekeinde
aan vertegenwoordigers van de Wes
terse pers in Moskou.
Hetzelfde deden twaalf joodse geleer
den met een brief, waarin ze de Vere
nigde Staten ervan beschuldigen druk
te hebben uitgeoefend op de joden in
de Sowjet-Unie. Ze vertellen, dat een
vertegenwoordiger van de Amerikaan-
Vervolg zie pagina 7, kolom 6
DEN HAAG Het ministerie van
onderwijs en wetenschappen wenst een
Brabantse universiteit, maar het rap
port van het samenwerkingsorgaan
technische hogeschool Eindhoven en
de katholieke hogeschool Tilburg biedt
daarvoor onvoldoende garanties.
Binnenland
Van Tliijn
waarschuwt confessionelen... 5
Buitenland
'Weinig' doden in Chili 7
Kerk
Vrijzinnigen debatteren2
Schooldag in Apeldoorn2
Kunst
Pakkend 'Poppenhuis'
Lozers 9chrl]ven
Hndio cn tv
Strips, feuilleton
Weer
Dag maandag
RITA
'Gefeliciteerd met uw verjaar
dag en hier een cadeau, waar
we allebei plezier van kunnen
hebben'