E E GULDEN MEERWAARD fteuw kabinet en ok nieuwe ioning in Zweden Prijsstijging geen 8 maar 6 procent Confessionelen maar in vier provincies gezamenlijke kieslijst Rumoer in Breda na afgekeurde treffer Russische joden en Sacharow zoeken hulp bij congres van VS tn deze krant v. d. Velde Aanval op inflatie en werkloosheid 1 Bewolking Vrouw in café doodgeschoten Protestantse leider in Ulster vermoord Meerderheid voor bezit eigen woning Man verongelukt Ministerie wenst Brabantse universiteit MAANDAG 17 SEPTEMBER 1973 N8/8 leidse Courant iristelijk dagblad voor leiden en omgeving straat 37 Postbus 76 Teletoon 31441 Gironr. 269274 t.n.v. B.V. De Christelijke Pers< Amsterdam „Stantvastich is ghebleven mijn hert in teghenspoet!" Abonnement ƒ10,58 per maand, per kwartaal ƒ31.35 LEIDEN'. Zoeter» oudseweg 13. tel. 33741 WASSENAAR, v. Zuylen van MJeveltstr. 371. tel. 1441. Afd. Bezorging vanar 08.30 uur olledige uitslagen van de Zweedse lezingen wijzen erop dat het soci- lemocratische kabinet van Olof ie plaats zal moeten maken voor niet-socialistisch kabinet, dat dan ichijnlijk geleid zal worden ijörn Faaldin van de Centrum tij. 1 prognose van de eerste uitslagen ft het niet-socialistische blok een irderheid van 178 zetels in het 350 us tellende parlement. De commu- |en en socialisten zouden samen op j zetels komen. De verdeling in de ie Riksdag was 180 voor socialisten communisten tegen 170 voor de t-socialisten. [computers van de Zweedse televi- Ivoorspelden dat de conservatieven st zullen boeken, terwijl de soci- democraten een verlies zouden ten van 2,2 procent, vergeleken de verkiezingen van 1970. De cen- n-partij zou 5,2 procent vooruit en de conservatieven, 1,6 pro- t. Weliswaar schijnt een derde •socialistische partij, de liberale tij. een verlies te lijden van 4,7 cent. Maar dit verlies wordt ruim- oots gecompenseerd door de winst de conservatieven en de centrum tij. Volgens de computers krijgen niet-socialisten 49,7 procent van de mmen tegen de socialisten 48,1 pro- NING eden ging 'haar de stembus nog dag nadat de oude koning Gus- Adolf was overleden. Zijn klein- n volgde hem automatisch op. Vol- is een nieuwe regeling is het eedse koningschap een zuiver In de loop van de dag van het zuidwesten uit meer bewolking en plaatselijk een bui. Tot over wegend matig toenemende en naar zuid krimpende wind. Maxi mumtemperaturen omstreeks 22 graden. MORGEN EN OVERMORGEN: veranderlijk met plaatselijk een bui. Daling van temperatuur tot omstreeks het gemiddelde van deze tijd van het jaar. Morgen zon op: 06.19 onder: 18.48 maan op: 21.25 onder: 13.44 porlichtins edetineerden i Klaasen zal jullie dat es haarfijn tot de doeken doen De 45-jarige Thorbjörn Falldin, moge lijk de nieuwe Zweedse premier. symbolische functie geworden. Karei Gustaaf mag ondermeer geen nieuwe premier benoemen. Deze taak is over genomen door het parlement. Gustaaf Adolf, die negentig jaar is ge worden, stierf na een ziekteperiode van vier weken. Op 18 augustus werd hij in het ziekenhuis opgenomen we gens een maag- en darmbloeding. Een hele reeks operaties volgde, maar zijn toestand bleef kritiek. Vorige week werd hij voor de derde keer in vier weken door een longontsteking getrof fen. Daarna werd zijn hart steeds zwakker. De medici, die vier weken voor zijn leven hadden gevochten, be sloten daarom niet 'opnieuw in te grij pen. De jonge Karei Gustaaf is automa tisch koning geworden door de dood van zijn grootvader. Hij reisde giste ren van Helsingborg naar Stockholm waar premier Olof Palme hem be groette. Een menigte van duizenden mensen riep hem toe: 'leve de koning' en 'leve de monarchie.' Woensdag zal hij op een kabinetszitting in het ko ninklijk paleis bekend maken onder welke naam hij gaat regeren. Hij z-1 als koning veel minder bevoegdheden hebben dan zijn grootvader had. Het Zweedse parlement keurde in juni een grondwetswijziging goed, die het koningschap in Zweden terugbracht tot een zuiver symbolische functie. Volgens de nieuwe bepalingen is de koning niet langer de voorzitter van het kabinet en de opperbevelhebber van het leger. Ook kan hij geen pre mier meer benoemen bij een kabinets formatie. Het parlement bepaalde in juni, dat de nieuwe regering niet van kracht zou worden zolang koning Gus taaf Adolf in leven was. De vader van de nieuwe koning, ook Gustaaf Adolf geheten, kwam in 1947 om het leven bij een vliegtuigonge luk. Zie ook pagina 7. DEN HAAG Bij een twist in een Turks café in de Haagse Jan Blanken straat is in de nacht van zaterdag op zondag even na middernacht een 28- jarige vrouw doodgeschoten. Enkele uren later kon de dader, de 30-jarige Zafas A. uit Turkije in een pension in Amsterdam worden aangehouden. De man heeft inmiddels bekend. Het slachtoffer, mevrouw E. Beelen- Toetenel uit Den Haag, mengde zich als bezoekster in een twistgesprek tus sen de dader en een andere vrouw. Bij de korte woordenwisseling vielen er twee schoten, waarvan er een me vrouw B. in het hoofd trof. De dader had bij zijn arrre6tatie het pistool, waarmee de schoten waren ge lost, nog op zak. Er zaten nog vier pa tronen in. DEN HAAG 'De opwaardering van de Nederlandse gulden met vijf procent en de te nemen begeleidende maatregelen betekenen een frontale aanval op de twee voornaamste problemen, waarmee ons land op het ogen blik in sociaal-economisch opzicht te kampen heeft: de inflatie en de werk loosheid. Zonder de thans genomen maatregelen zouden de prijzen volgend jaar weer oplopen met ongeveer acht procent. We hebben vertrouwen, dat dit nu beperkt kan blijven tot zes procent. 27-jarige Karei Gustaaf, de nieuwe koning van Zweden, verlaat ziekenhuis van Helsingborg, waar zaterdagavond zijn grootvader ing Gustaaf Adolf overleed. Hij wordt gevolgd door zijn zuster ises Christina (rechts) en zijn tante, de vroegere koningin Ingrid Denemarken. istaaf Adolf dood. Olof Palme verliest )CKHOLM (UPI, Reuter, ANP) Zweden heeft dit weekeinde nieuwe koning en waarschijnlijk ook een nieuwe premier gekre- De nieuwe koning is de,27-jarige Karei Gustaaf, die zijn zater- avond overleden grootvader, koning Gustaaf Adolf opvolgt. De jelijk nieuwe premier is Thorbjörn Faaldin, die volgens voorlopige riezingsuitslagen een goede kans maakt Olof Palme op te volgen. Dit heeft minister Duisenberg van fi nanciën verklaard in een toelichting op het besluit de gulden op te waar deren. Wat de werkloosheid betreft, zei de minister te verwachten, dat de ze in de loop van het komende jaar (gecorrigeerd voor seizoen) beneden de 100.000 zal kunnen dalen, tegen thans 115.000-120.000. Om het effect van de opwaardering van de gulden op de prijzen zo groot mogelijk te doen zijn, heeft de rege ring met ingang van vandaag een zo danige wijziging van de prijsmeldings- beschikking afgekondigd, dat op korte termijn doorwerking van het prijsma tigend effect van de revaluatie op het prijsniveau wordt verwezenlijkt. In de praktijk komt dat erop neer. dat van af heden de helft van het revaluatie percentage voor goederen uit het bui tenland in de verkoopprijzen moet worden doorberekend. Vanaf 15 okto ber zal dit gelden voor het gehele percentage. Prijsmatigend Minister Duisenberg venvacht, dat de revaluatie eco prijsmatigend effect van I a 1 Va procent zal heb ben Oit zal vooral merkbaar zijn bij de prijzen van de eerste levensbehoef- Meer nieuws over cle revaluatie en de reacties daarop staan op pag. 5 en ons hoofdartikel op pag. 7. ten, zoals brood en eieren. De bewinds man zei overigens, dat men zich geen illusies moet maken, dat het mogelijk zal zijn binnen korte tijd de inflatie geheel te doen verdwijnen. 'Ons beleid is erop gericht de huidige BELFAST (Reuter) In een sloot in de omgeving van Belfast is zondag het lijk gevonden van Tommy Her- ron. één van de leiders van de Ulster Defence Association, een militante protestantse beweging. De 36-jarige Herron werd sinds vrijdag vermist, nadat hij een vergadering van zijn pa ra-militaire organisatie had bijge woond. Vermoed wordt dat hij is ver moord door aanhangers van een ande re protestantse groep. Scheidsrechter Pijper toont zijn horloge aan de teleurgestelde NAC-speler, nadat hij een fractie van ecu seconde vóór NAC de gelijkmaker scoorde voor een overtreding tegen Hulshoff en voor het einde heeft gefloten. Daardoor won Ajax met 2-3. Het bleef in Breda nog geruime tijd rumoerig. Van onze sportredactie BREDA Scheidsrechter Henk Pijper heeft gisteren het Bredase NAC-terrein moeten ontvluchten, toen na afloop van de strijd tussen NAC en Ajax de gemoederen verhit bleven en honderden Bredase sup porters op hem bleven wachten. Aanleiding tot de moeilijkheden was zijn beslissing een doelpunt van NAC af te keuren, omdat het en kele seconden na tijd werd ge maakt. Door die treffer zou NAC alsnog een gelijkspel hebben be haald op een Ajax dat aanvankelijk gemakkelijk voor kwam (02), maar later in moeilijkheden raakte. Ajax, dat nog steeds naar de goede vorm zoekt, won met 23 en liep hierdoor een punt in op Feyenoord. dat zaterdagavond in een boeiend duel tegen PSV het eerste punt verspeelde (11). In de uitver kochte Kuip (65.000 toeschouwers) miste Dick Schneider een straf schop, nam PSV na een groot over wicht te hebben gehad de leiding, maar herstelde Feyenoord zich in de tweede helft. De strijd in de eredivisie blijft, na vijf ronden, nog steeds min of meer open. Werkt PSV zich langzaam op, ook FC Twente won ruim en ver» kleinde zo het verschil met kop loper Feyenoord. FC Utrecht daar» entegen viel terug (verlies tegen AZ '67) en Sparta lijkt dit seizoen een bescheidener rol te gaan spe len. Nu werd verloren van FC Am sterdam, dat gestart vanuit een zorgelijke positie verrassend de derde plaats bezet. Zie verder de sportpagina's. schot was. alle voorspellingen tartend, de eerste helft van dit jaar al opgelo pen tot 3.8 miljard gulden. Het wen selijke overschot van de betalingsba lans bedraagt daarentegen een miljard gulden (s,i procent van het nationaal inkomen). Minister Duisenberg sprak dan ook van een fundamentele one venwichtigheid van de betalingsba lans Toeristen moes ten zondag in de rij staan voor het grens wisselkantoor in het Amster damse Centraal Station. Zij on dervonden, dat ze minder Ne derlands geld kregen voor hun valuta. De grenswisselkan toren hebben direct na de re valuatie van de gulden de in kooptarieven voor vreemde valuta aange past. Tijdens het weekeinde lagen de tarie ven ongeveer acht procent beneden het ni veau voor de revaluatie. Minister Duisenberg: aanval op twee fronten inflatietrend, die gekenmerkt wordt door een van jaar op jaar toenemend tempo van dc prijsstijgingen om te rijk versterkend element in de po- buigen. De revaluatie is een belang- gingen om dit te verwezenlijken.' Minister Duisenberg zei, dat de op waardering van de gulden een nega tief effect heeft op cle werkgelegen heid. De export wordt namelijk moei lijker. 'Maar', zo merkte de minister op, 'de revaluatie zal zichzelf terugf verdienen door de geringere prijsstij gingen. En minder inflatie betekent meer werkgelegenheid.' De revaluatie is mogelijk geworden door de sterke positie van de Neder landse betalingsbalans. Het overschot op de lopende rekening bedroeg van medio 1972 tot medio 1973 niet min der dan vijf miljard gulden. Dit over- HOEVELAKEN Twee van de drie stemgerechtigde Neder landers.. namelijk 67 procent, vindt dat de regering ernaar moet streven, dat er zoveel mo gelijk mensen in een eigen koophuis wonen. Dit is de uitkomst van een on derzoek, dat het Bouwfonds Ne derlandse Gemeenten heeft la ten instellen. Ruim 600 repre sentatief geachte mensen werd naar hun mening gevraagd. Het percentage van de kiezers dat vindt dat zoveel mogelijk mensen in een huurhuis moe ten wonen, blijkt 28 te zijn. Uit de enquête komt verder naar voren, dat leeftijd en op leidingsniveau van de onder vraagden nauwelijks van in vloed zijn op de stellingname. Daarentegen speelt het wél een rol, in die zin dat naarmate het inkomen hoger is, men meer voorstander is van een rege ringsbeleid dat het eigen wo- nmgbezit bevordert. Maatregelen met een lastenver- zwarend effect worden in meer derheid afgewezen. Dat blijkt uit de antwoorden op vragen over dc aftrekbaarheid van hypotheekrente. Deze regeling wordt door 73 procent van de kiezers rechtvaardig geacht. MOSKOU, WASHINGTON (UPI, Reuter) De natuurkundige An- drej Sacharow en twee groepen joden in de Sowjet-Unie hebben zich, onafhankelijk van elkaar, met hetzelfde verzoek gericht tot het Ame rikaanse congres. HULST De 67-jarige P. Wisse uit Terneuzen is zondag bij een verkeers ongeluk in Hulst om het leven geko men. Hij verleende met zijn auto op een kruising van rijksweg 60 geen voorrang en werd door een andere wa gen gegrepen. Ze vragen het congres het handelsver drag met de Sowjet-Unie alleen goed te keuren als dit land zijn inwoners vrije emigratie toestaat In zijn open brief aan het congres van de Verenigde Staten roept de dis sident Sacharow op niet te capitule ren voor 'afpersing, bedrog en dwang'. 'In ons land', schrijft Sacha row, 'zijn tienduizenden burgers, die willen vertrekken en die jaren achter een onder eindeloze moeilijkheden en vernederingen vechten om dat recht te verkrijgen. U moet weten dat de gevangenissen, arbeidskampen en psychiatrische inrichtingen vel men sen zitten, die geprobeerd hebben hun wettige recht te krijgen'. De geleerde, die al wekenlang mik punt is van een lastercampagne in de Russische pers, vraagt de congresle den hun steun te geven aan een amendement, dat is ingediend door de Democratische senator Henry Jackson. De Amerikaanse regering wil de Sow jet-Unie de status van 'meest bevoor rechte handelspartner1 geven. Jackson wil dat dit predikaat alleen wordt toe gekend als de Sowjet-Unie haar inwo ners vrije emigratie toestaat. De Amerikaanse regering heeft de aanvaarding van dit amendement af geraden. Het zou de politiek van in ternationale ontspanning kunnen schaden. Sacharow wijst dit argument van de hand en schrijft, dat het amendement eenvoudig de vernieti- CDA vindt niet veel weerklank Van onze parlementsredactie DEN HAAG Het advies van het bestuursorgaan van het CDA (be staande uit de top van de KVP, ARP en CHU) om bij de komende verkiezingen in het voorjaar voor de Provinciale Staten één gezamen lijke lijst te vormen is in de meeste provincies niet opgevolgd. De oorzaak is, dat men aan de ba sis van de drie partijen nog niet aan de eenwording toe is. Verder wordt in de discussie over de gezamenlij ke lijst steeds gewezen op de lande lijke situatie: KVP en ARP doen mee aan het kabinet, de CHU staat praktisch in het kamp van de oppo sitie. Alleen in Noord-Holland, Friesland, Brabant en Limburg komen KVP, ARP en CHU met één CDA-lijst uit. In Groningen zijn de provinciale be sturen het eens geworden over een gezamenlijke lijst. De plaatselijke af delingen moeten dit besluit nog goedkeuren. In de andere zes pro vincies echter zullen de drie confes sionele partijen afzonderlijk opere ren. Wel is het de bedoeling de lijs ten met elkaar te verbinden. Dit is mogelijk wanneer de minister van binnenlandse zaken met het uitvoe ringsbesluit komt van de wet, die on langs door de Staten-Ge>neraal is aan genomen. In Overijssel is zelfs niet tot de lijstverbinding besloten. Zaterdag is het gesprek tussert de provinciale besturen van de drie par tijen over de gezamenlijke lijst in Z.- Holland mislukt. Zaterdag 29 septem ber zal nog een laatste poging worden ondernomen om het eens te worden. Maar veel moed heeft men er niet op. De grootste weerstand was bij de CHU te vinden. Statutair ligt het in de Unie zo dat alle statenkringen het eens moe ten zijn over één gezamenlijke lijst. De statenkringen Dordt en Delft hadden echter onoverkomenlijke bezwaren. Wanneer in Zu'd-Holland toch één lijst komt van de drie confessionele partij en, hebben de statenkringen het recht zelf met een CHU-lijst uit te komen. Van de zijde van de statenkring Delft werd vooral gewezen op de opstelling van de CHU tegenover het kabinet-Den Uyl. Vandaag vergaderen in het geheim de drie fractieleiders van de KVP, ARP en CHU, vergezeld van de financieel- economische experts uit de fracties over de inhoud van de miljoenennota. De fractieleiders, die reeds over dit staatsstuk beschikken, zullen proberen het eens te worden over één gemeen schappelijk commentaar. Gezien de kri tische opstelling van de CHU tegen over het kabinet vraagt men zich in Den Haag af of één gezamenlijke re actie wel mogelijk is. Tegenover de maatregel van de revaluatie staat de CHU bijvoorbeeld reeds zeer afwij zend. ging is van het 'internationale recht, dat onmisbaar is voor wederzijds ver trouwen'. Hij wijst op de principiële betekenis van het voorste! van senator Jackson. Een politiek, die niet op dergelijke principes is gebaseerd zou verraad zijn aan duizenden mensen, joden en niet-joden, die willen emigreren, al dus Sacharow. Hij spreekt de hoop uit, dat het congres de kracht zal vin den cm 'boven benepen partij- en handelsbelangen uit te rijzen'. De ge leerde gaf zijn brief dit weekeinde aan vertegenwoordigers van de Wes terse pers in Moskou. Hetzelfde deden twaalf joodse geleer den met een brief, waarin ze de Vere nigde Staten ervan beschuldigen druk te hebben uitgeoefend op de joden in de Sowjet-Unie. Ze vertellen, dat een vertegenwoordiger van de Amerikaan- Vervolg zie pagina 7, kolom 6 DEN HAAG Het ministerie van onderwijs en wetenschappen wenst een Brabantse universiteit, maar het rap port van het samenwerkingsorgaan technische hogeschool Eindhoven en de katholieke hogeschool Tilburg biedt daarvoor onvoldoende garanties. Binnenland Van Tliijn waarschuwt confessionelen... 5 Buitenland 'Weinig' doden in Chili 7 Kerk Vrijzinnigen debatteren2 Schooldag in Apeldoorn2 Kunst Pakkend 'Poppenhuis' Lozers 9chrl]ven Hndio cn tv Strips, feuilleton Weer Dag maandag RITA 'Gefeliciteerd met uw verjaar dag en hier een cadeau, waar we allebei plezier van kunnen hebben'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1973 | | pagina 1