Nieuwe DSM-topman
bekent zich tot groei
Pad in Tokio geëffend
voor vrijere wereldhandel
Bezig bedrijf
•rime rate' in VS
u 10 procent
Genemuidens bedrijf heeft
gunstige ervaringen met
medezeggenschaps-
experiment
Resultaten in opgaande lijn
"{ivo bouwt in VS
In 2e kwartaal
groot overschot
betalingsbalans
Wedden
om 'n fles
whisky,
datu
VAT 69
lekkerder
vindt?
Wall Street vast gestemd
K
OüW/KWAiRTET ZATERDAG 15 SEPTEMBER 1973
FIN'ANCrëN1/ECONOMIE
T27/K27
)rs. Bogers volgt dr. Rottier op
iULPEN (Zuid-Limburg) 'In onze planning voor de komende
aren is heel duidelijk groei verdisconteerd. Die groei is een wezen-
jk onderdeel van ons beleid'. Aldus drs. W. A. J. Bogers (51), die
p 1 oktober a.s*. het roer bij DSM (Staatsmijnen) zal overnemen
an dr. A. C. J. Rottier, die dan met pensioen gaat.
'Als onderneming moet men ade
quaat regeren binnen het thans be
staande bestel van vraag en aanbod,
,van kwaliteit en prijs. Een en an
der onder eerbiediging van het
maatschappelijke en wettelijke ka-
der. Schiet men hierin tekort, dan
gaat uiteindelijk de onderneming
ten gronde en mèt haar niet alleen
een stuk welvaart maar ook een
stuk welzijn', zo meent de nieuwe
DSM-topman
In één van de zalen van het Zuid
limburgse kasteel Neubourg in Gul
pen geeft drs. Bogers zijn visie op
de toekomstige ontwikkeling van
DSM, zoals hij deze ziet. Met een
welhaast niet te stuiten woorden
stroom verklaart hij, dat de mutatie
in de top van DSM geen breuklijn
zal betekenen'in een beleid, waarin
gestreefd wordt naar integratie van
waarden'. In het hoogste bestuurs
college van Staatsmijnen', zo zegt
hij, 'hebben sinds tal van jaren nog
andere maatstaven gegolden dan al
leen maar die van financiële en eco
nomische aard. Ze hebben betrek
king op de mens in de onderneming
en op de maatschappij waarin wij
leven'.
foor een aantal van onze produk-
>n kunnen we momenteel bij lange
niet aan de vraag voldoen. Het
at zich aanzien, dat die situatie
Dg geruime tijd kan voortduren,
et laatste is een prikkel om onze
odukties te vergroten', zo zegt drs.
ogers.
ij is van mening, dat het voor heel
ederland evenals voor West Euro
een vereiste is, dat de Industriële
■oei doogaat. 'We moeten ml. vol
lende draagvlak behouden voor al
at we aan sociale verworvenheden
•zitten en nog wensen.
groei is geen heilige koe.
roei mag niet autonoom verlopen.
moet wel degelijk rekening wor-
>n gehouden met andere waarden
als bijv. het milieu',
rs. Bogers is ervan overtuigd, dat
leidelijk steeds meer een optimaal
mengaan mogelijk is. Waar dat
oeilijk is zal de techniek oplossin-
n moeten bieden.
heistellingen
vindt dat de doelstellingen van
n onderneming dienen té worden
'estemd op landelijke doelstellin-
n, die op hun beurt met internati-
ale tendensen rekening moeten
uden. Hierover bestaat nog veel
duidelijkheid hetgeen de formule-
van maatschappelijk verant-
lorde ondernemingsdoelen erg be-
oeilijkt.
Democratisering
Over de mens in, de onderneming
gesproken, 'Ik kan wel zeggen, dat
wij ernaar streven in .onze onderne
ming te komen tot een systeem van
beslissen, waarbij ook de betrokke
nen de kans krijgen van hun inzich
ten blijk te geven. Deze nieuwe aan
pak zullen we echter moeten leren.
Een zekere democratisering in het
bedrijf ontstaat nu eenmaal niet van
vandaag op morgen. Er zal een hele
mentaliteitsverandering voor nodig
zijn van hoog lot laag', aldus drs
Bogers.
'Verder is het zaak, dat er identitteit
bestaat tussen dat wat je buiten ,de
onderneming zegt en binnen doet.
Dat is een belangrijk iets en voor
ons een beleidspunt voor de toe
komst,' zo zegt de nieuwe president
directeur van DSM op wiens schen
ders straks niet de last zal drukken
van zijn voorganger, dr. A. C. J.
Pottier, die met de topleiding van
DSM was belast in een periode, dat
dealgehele omschakeling van mijn
bedrijf naar chemisch bedrijf plaats
vond.
Volgens dr. Rottier (63) is dot een
geslaagd proces geweest, al verheelt
hij niet dat er zeker problemen en
teleurstellingen zijn ontstaan met
name in het persoonlijke vlak onder
de afgevloeide personeelsleden.' Ook
wij aan de top', aldus. dr. Rottier,
'hebben de persoonlijke problemen
wel degelijk gevoeld en gedeeld,
doch het moest. Er was nl. geen en
kele kans meer om nog een toe
komst voor onze mijnbouw te schep
pen. Volgende maand wordt de
staatsmijn Emma-Hendrik definitief
gesloten en dan is het met de kolen-
produktic bij DSM gebeurd.
Dr. A. C. J. Rottier
Overbrugging
JLPEN Het ziet ernaar uit, dat
resultaten van DSM over 1974
nmerkelijk beter zullen zijn dan
over 1973, aldus drs. W. A. J.
igers. Er wordt naar gestreefd de
stigingen in de Ver. Staten, Engc-
n-id en België in de komende jaren
rder uit te bouwen.
arnaast zal ook binnen Nederland
stuk spreiding worden venve-
nlijkt. Het gebied van de bouwac-
'iteiten zal intensiever worden bc-
irkt, doch DSM is niet van plan
n van de grote bouwers in Neder-
ld te worden. Wel wil zij komen
een grotere toepassing van duur*
ne plastics in de bouw.
sk ligt in het voornemen van DSM
«were relaties aan te knopen met
Japan. Drs. Bogers is onlangs terug
gekeerd van een reis naar dit land.
Tot. dusverre bestonden de banden
van DSM met Japan in hoofdzaak
uit het aan elkaar verkopen van
kennis. Het is niet uitgesloten, dat
er in de toekomst sprake zal zijn
van samenwerking met Japanse in
dustrieën, mogelijk in de vorm van
'joint-ventures'.
De grondstoffenvoorziening is voor
DSM nog steeds probleem no. 1. Ve
le chemische produkten vinden hun
basis in de aardolie. Vandaar ook,
dat DSM zeer geïnteresseerd is bij
de oliewinning in de Noordzee, waar
wordt samengewerkt met Shell en
Esso.in de NAM.
Op 1 oktober als hij 'met overbrug
ging' gaat, heeft dr. Rottier er 11
jaar als president-directeur op zit
ten. Daarvoor maakte hij al 14 jaar
deel uit van de hoofddirectie. Terug
blikkend zegt hij, dat de nieuwe
verschijningsvorm van DSM (chemie)
een welbewuste keuze is geweest.
'We hebben zekere risico's aanvaard,
maar ondanks al deze risico's heb
ben we succes gehad'.
DSM is thans een internationaal ge
oriënteerde onderneming met een
omzet die dit jaar boven de 4. mrd
zal uitkomen en waarvan tegen 1980
ca. 2/3 buite nNederland zal worden
behaald. Van de totale produktie zal
dan ruwweg l/,4 buiten Nederland
plaatsvinden.
Het is echter niet allemaal zo maar
gegaan. 'De top van DSM heeft om-
beurten het stuurwiel, het gaspedaal
en de rem (op zijn tijd) moeten ge
bruiken. Zou uit dit beeld worden
afgeleid, dat een onderneming iets
zou zijn dat je zelf helemaal kunt
Drs. W. A. Bogers
sturen, niets is minder waar"1, aldus
dr. Rottier.
'Ondernemingsbeleid komt tot stand
in nauwe samenhang met het bui-
tengebeuren. Daarvoor zal men men
taal open moeten staan. Het gaat om
een regeren in nauw contact met
het buitengebeuren, zoals provinci
aal bestuur, gemeentelijke overhe
den, vakbonden en niet in de laatste
plaats met de leefgemeenschap rond
om het bedrijf. Door ons beleid te
voeden met wat rondom ons was
zijn we er in geslaagd DSM te ma
ken lol wat zij thans is'
Op 24 oktober beginnen echte besprekingen
TOKIO (Reuter, UPI) De 102 lidstaten van de GATT, de Algemene Overeenkomst voor Tarieven
en Handel, hehben in Tokio formeel beloofd besprekingen te openen, die ten doel hebben internatio
nale handelsbarrières op Le ruimen, in een slotcommuniqué zijn de besprekingen officieel voor geopend
verklaard en zijn de richtlijnen neergelegd, die met algemene stemmen zijn goedgekeurd na de drie
daagse G ViTT-ronferentie in Tokio.
Een onderhandelingscommissie, waar
van ieder land deel uitmaakt, dat dit
wil. zal zijn eerste bijeenkomst hou
den op 24 oktober in Genéve, maar
naar verwacht wordt dan alleen over
procedurekwesties gesproken. Men
houdt er rekening mee, dat de eigen
lijke besprekingen ten minste twee
jaar zullen duren. In het slotcommu
niqué zeggen de deelnemende landen
van plan te zijn de onderhandelingen
te beëindigen in 1975. maar de meeste
delegaties achten dit in feite onbe
reikbaar.
De vorige grote handelsbesprekingen,
de 'Kennydyronde' duurden drie jaar
cn waren aanzienlijk minder ambi
tieus van opzet dan de komende on
derhandelingen.
Voor de eerste keer zullen de onder
handelaars niet alleen dc verlaging
van de tarieven bespreken maar ook
het veel ingewikkelder onderwerp van
de andere belemmeringen dan tarie
ven. Belemmeringen, die bestaan in
een veelvoud van soorten, zoals ex
portsubsidies, douaneprocedures, vei
ligheidseisen en beperkingen van de
hoeveelheid te importeren goederen.
Een ander verschil met de Kenne-
dyronde is, dat Landbouwprodukten
nu in dc onderhandelingen betrokken
zullen zijn.
ONTWIKKELINGSLANDEN
In tegenstelling tot de Kennedyronde
(die van 1964 tot 1967 duurde) spelen
Ip-f YORK Het Zweedse autocon-
Volvo zal in de Amerikaanse
I Virginia een autofabriek gaan
en. Volvo wordt daarmee de eer-
uitenlandse autofabrikant in de
ïigde Staten.
de bouw van de autofabriek, die
tesapeake wordt gevestigd, is een
ig van meer dan 100 miljoen
eid. De jaarlijkse produktie
geraamd op 100.000 auto's. Er
werkgelegenheid voor driedui-
personen. Alle in de Verenigde
a te bouwen automobielen zullen
Ait land zelf worden afgzet.
er deze week maakte het West-
1 e autoconcern Volkswagen be-
dat een team van deslaindigen
Verenigde Staten gaat onderzoe-
S of de bouw van een Volkswagen-
H efc aldaar mogelijk is.
Sb
JTENKOERSEN AVONDVERKEER
ERDAM in liet telefonisch avondver-
kwamen vrijdagavond de volgende
'n tot stand (tussen haakjes de offi-
slotkoers van dezelfde dag).
(69.70). Hoogovens (66.50). Kon.
105-105.40 (104.90). Philips 52.60-52.70
Unilever 125.80-126.20 (125.80).
.50).
RDM neemt deel in
Rotterdam Nucleair
ROTTERDAM De onderhandelin
gen tussen de Rotterdamsche Droog
dok Mij, deel uitmakende van de
Rijn-Schelde-Verolme Groep, en de
Amerikaanse bedriiven General Elec
tric en Chicago Bridge and Iron be
treffende de oprichting van een nieu
we vennootschap, waarin de drie on
dernemingen hun activiteiten op het
gebied van de kernenergie zullen on
derbrengen worden n. ar verluidt bin
nenkort afgesloten.
Begin oktober zal door de partners
een nieuwe vennootschap worden op
gericht onder de naam Rotterdam Nu
cleair. De RDM zal hierinparticipe
ren voor 51 pet, terwijl General Elec
tric en CBI elk voor 24^ pet deelne
men.
De RDM heeft, zoals bekend, grote er
varing op het gebied van de bouw
van ieactoren. General Electric zal in
V YORK Voor het eerst in de geschiedenis van de Verenigde
en is de 'prime rate' de rente die Amerikaanse banken bere-
en voor leningen aan belangrijke klanten op 10 procent ge
ien.
IVells Fargo Bank in San Francis-
eeft als eerste Amerikaanse bank
verhoging van 0,25 procent aan-
idigd. In bankkringen wordt ver-
t, dat volgende week andere ban-
in de Verenigde Staten deze stap
i volgen.
loon reeds lang werd verwacht
ie 'prime rate' op 10 procent zou
in, kwam de verhoging toch nog
en verrassing De dubbele cijfers
en gezien als een psychologische
ère. Deskundigen zijn verdeeld
He vraag wat er in de nabije toe-
t met de basisrente gaat gebeu-
Volgens bepaalde voorspellingen
net percentage tegen het einde
het vierde kwartaal 10,75 bedra-
Maar het merendeel van de des
kundigen houdt rekening met 10 tot
10,25 procent als uiterste limiet.
Sinds de Federal Reserve Board twee
maanden geleden 'groen licht' gaf is
de 'prime rate' voortdurend gestegen.
Doel was het verschil met de andere
rentetarieven op de geldmarkten weg
te werken. Volgens deskundigen is
door de nieuwe verhoging van de ba
sisrente de positie van het Ameri
kaanse bankdisconto zeer kwetsbaar
geworden. De verwachting is dan ook
dat de centrale bank van de VS zeer
spoedig het disconto zal optrekken tot
7,75 of zelfs 8 pet.
Het merendeel van de grote banken
in Canada heeft het percentage van
dc 'prime rate' verhoogd van 8,25 tot
9 procent.
(ADVERTENTIE)
N.V.SLAVENBURGS BANKl
HOOFDKANTOOR ROTTERDAM
Alle bankzaken
70 vestigingen
in Nederland
Affiliatie te New York
de nieuwe onderneming haar know
how en marketing inbrengen. CBI is
in de VS gespecialiseerd op de pro
duktie van reactorvaten. De activitei
ten van Rotterdam Nucleair zullen in
eerste instantie op de Europese markt
worden gericht.
Tedeco (plastic bekers)
wellicht naar Canadezen
DEVENTER Thomassen en Drij-
ver-Verblifa vöert besprekingen met
de Canadese onderneming Polysar
Ltd. over de volledige overneming
van Tedeco in Deventer en Brussel.
Tedeco Verpakking te Kamp Lintford
in Duitsland en Tedeco Sari in Parijs.
De Amerikaanse onderneming Illinois
Toll Works uit Chicago en Thomassen
en Drijver bezitten elk 50 pet van het
aandelenkapitaal van Tedeco.
Tedeco vervaardigt en verkoopt va-
cuumgevormde plastic bekers en een
malig serviesgoed. Bij Tedeco zijn
ongeveer 270 werknemers in dienst,
van wie er circa 135 in Nederland
werkzaam zijn.
Polysar is een internationaal werken
de onderneming. Zij heeft haar hoofd
kantoor in Sarnia in Canada en ook
fabrieken in Europa. De voornaamste
produkten zijn plastic artikelen,
synthetische rubber en latex.
Beter resultaat bij
Lindeteves-J acoberg;
AMSTERDAM Lindeteves- Jacoberg
heeft over het eerste halfjaar van
1973 betere resultaten behaald dan in
het eerste halfjaar van 1972. De winst
na belastingen steeg van 2.0 min tot.
3.2 min. De gunstige gang van za
ken was te danken aan een stijging
van de omzet met 35 pet van 183.6
min tot 247.7 min. De omzetgroei
was voor 12 pet een gevolg van groe<
door acquisities.
Valutawinsten- en verliezen zijn in
het halfjaarresultaat verwerkt.
Op basis van de thans bekende gége-
vens verwacht de raad Van bestuur
dat de resultaten over het tweede
halfjaar van 1973 niet veel zullen af
wijken van die over het eerste half
jaar van 1973.
Porceleyne Fles plaatst
nom. ƒ22.000 aandelen
DELFT Ter afronding van het uit
staande aandelenkapitaal op .800.000'
heeft de Koninklijke Delftsche Aarde
werkfabriek 'De Porceleyne Fles anno
1653' voorheen Joost Thooft én La-
bouchere nominaal 22.000 aandelen
tegen ongeveer de beurskoers ge- -
plaatst, aldus een mededeling van de
directie.
Petroland boort weer in
Nederlands deel
Noordzee
DEN HAAG Het booreiland Ocean
Tide, eigendom van Petroland BV, de
Nederlandse dochteronderneming van
dc Franse staatsoliemaatschappij Elf-
Erap, gaat zeer binnenkort voor de
vierde maal naar olie of aardgas bo
ren in het blok L-7 in het Nederland
se deel van het Continentale Plat van
de Noordzee.
PAPENDRECHT De resultaten
welke Bos Kalis Westminster Group
heeft behaald over de eerste zes
maanden van dit jaar overtreffen die
van het eerste halfjaar 1972. De or
derportefeuille is gedurende deze pe
riode met ruim 280 min toegeno
men en bedraagt thans circa 1 mil
jard.
De raad Van bestuur verwacht dat de
omzet aan opgeleverde werken over-
geheel 1973 enigszins lager zal zijn
dan de omzet van 560 min over
1972. Ondanks de fluctuaties in de
wisselkoersen en stijgende kosten zal
naar verwachting de netto winst over
geheel 1973 die van 1972 20.2 min)
overtreffen. Deze verbetering vloeit in
hoofdzaak voort uit verwachte betere
resultaten van enkele werken en ho
gere bezetting van de vloot
de ontwikkelingslanden ditmaal een
hoofdrol in het gesprek. Zij zijn er
nl. in geslaagd van de rijke geïndus
trialiseerde landen de belofte los te
krijgen dat met hun speciale belangen
rekening wordt gehouden. In het slot
communiqué staat dat het doel van de
besprekingen is een wezenlijke toena
me van het inkomen uit buitenlandse
handel en export voor de ontwikke
lingslanden. Het communiqué meldt
verder, dat de rijke landen geen we
derkerigheid van de ontwikkelingslan
den verwachten, wanneer zij hen be
paalde preferenties geven.
Een ander punt in de verklaring be
treft de economisch minst ontwikkel
de staten (voornamelijk Afrikaanse
landen) Zij krijgen een gunstiger be
handeling dan de ontwikkelingslanden
in hun totaliteit. Dd landen van de
derde wereld hebben deze voorkeur
voor de armsten onder hen zelf gere
geld. Tijdens de conferentie in Tokio
werden zij het eens, zij het met oppo
sitie van Brazilië, Colombia en Mexico,
landen die al een eind gevorderd zijn
op het pad van de economische groei.
KLAAR IN 1976?
Ondanks het pessimisme over een af
loop van de onderhandelingen in
1975, gelooft men in het algemeen
toch niet, dat het zo lang zal duren
als de Kennedyronde. Deskundigen
zeggen, dat de voorbereidingen dit-
Het booreiland is momenteel op terug
reis van het Noorse deel van het
Plat waar het een boring heeft uitgp
voerd voor de Noorse maatschappij
Elf Norge. Als het huidige mooie
weer aanhoudt zou de boring reeds
dit weekeinde kunnen beginnen.
Tot nu toe h(?eft Petroland bij haar
drie vorige boringen in het blok L-7
steeds aardgas aangetroffen. De gevon
den reserves bij de tweede boring ge
ven aanleiding tot het aanvragen van
een winningsvergunning bij het mi
nisterie van economische zaken. Tot
op heden is nog geen toestemming
ontvangen.
Limburg- Airlines vliegt
van Beek naar Londen
BEEK De nieuwe luchtvaartmaat
schappij Limburg Airlines op het
vliegveld Zuid-Limburg in Beek bij
Maastricht, zal op 1 oktober officieel
starten met de eerste lijnvlucht naar
bet vliegveld Gatwick bij Londen.
Voorlopig zal Limburg Airlines alleen
op werkdagen vliegen, maar daarnaast
wordt ook gedacht aan toeristische
chartervluchten in de weekeinden.
De belangstelling voor de vaste vluch
ten op Gatwick is groter gebleken dan
een marktonderzoek heeft uitgewezen.
Wij zijn, aldus de directie van Lim
burg Airlines, verrast door de belang
stelling van particuliere zijde. Dat
hadden we niet verwacht;
Vooral het bedrijfsleven in Limburg
legt voor de vluchten, die tweemaal
daags worden gehouden, grote belang
stelling aan de dag. Limburg Airlines
heeft inclusief de bemanning van de
twee Fokker Friendships 24 mensen
in dienst.
Fokker-VFW opent
verkoopkantoor in VS
SCHIPHOL Teneinde het contact
in Amerika te vergemakkelijken met
potentiële kopers van de F 28, de
VFW 614 en de F 27 heeft Fokker*
VFW in Washington een eigen ver
koopkantoor geopend. Bovendien is
opgericht de VFW-Fokker Amerika
als dochteronderneming van 'de Duits
Nederlandse combinatie. Deze firma
heeft haar domicilie in Arlington, in
de buurt van Washington DC.
Beter eerste halfjaar
b;i Bos Kalis-groep
ZWOLLE Het loodgieters-électro-
en verwarmingsbedrijf Breman Be
heer in Genemuiden heeft goede erva
ringen opgedaan met de realisering
van medezeggenschap en winstdeling.
Het personeel van de acht dochters
van Breman Beheer (in totaal 275
man) kan sinds enkele jaren meebe
slissen over een aantal zeer wezenlij
ke zaken.
Woordvoerders van het bedrijf 'vertel
den gisteren in Zwolle, dat het perso
neel medebeslissingsrecht heeft bij de
benoeming respectievelijk het ontslag
van een directeur, de vervreemding
en/of liquidatie van een onderne
ming, de samenstelling van de raad
van commissarissen en een aantal be
leidszaken. Wat de winstverdeling be
treft, is vekozen voor het principe,
dat één-derde naar de geldschieters
gaat, één-derde naar de werknemers
en éénderde naar de fiscus. De indus
triebonden zouden, aldus werd meege
deeld, welwillend staan tegenover het
Genemuidense experiment.
Een van de woordvoerders van het
bedrijf, de heer R. Breman, liet er
geen twijfel over bestaan, dat men
hier niet te maken heeft met filantro-
pie-zonder-meer. Er wordt niet zozeer
harder gewerkt, maar wel met meer
DEN HAAG Na een overschot van
bijna ƒ900 miljoen iri het eerste
kwartaal geeft de lopende rekening
van de betalingsbalans op transactie
basis over het tweede kwartaal van
dit jaar volgens nog zeer voorlopige
cijfers een overschot van 1,8 miljard new york
te zien. Na globale correctie voor sei
zoensinvloeden bedroeg het overschot AireolndUSlr'e
in het tweede kwartaal bijna ƒ2,5 Allied chemical
miljard nadat het eerste kwartaal een Aium. Cu of Am.
overschot van ruim ƒ1,3 miljard had Amer'ican canndS
opgeleverd. Am Cyanamid
Het overschot (niet gecorrigeerd voor A,n BR-cr ,»liwer
seizoeninvloeden) over het tweede
kwartaal ad 1,8 miljard was 1 mil- Am smelt c uef
jard groter dan over het tweede kwar- Am Te) Tel
taal van 1972. Dit kwam doordat zo- Anaconda
wel de handelsbalans als het onzicht- Armco sieei
bare verkeer een half miljard hogere AOant Hichfieid
uitkomst te zien geven.
Over de stijging van het (gecorrigeer- Bel'hisieei
de) overschot ten opzichte van het Boeing
eerste kwartaal van dit jaar zegt het Burlington ind
ministerie van financiën, dat dit vrij- Can |.acafic Hy
wel geheel een gevolg was van een Cciancse
sterke verbetering van de handelsba- Chase Manhaltan
lans. Deze vloeide voort uit een ver- c'hrysier!>yslem
dere stijging van do uitvoer en een cnies sen
lichte daling van de invoer.
NED. FONDSEN IN NEW VORK
Kon. Olie noteerde 3931-40 <404*,)' dollar,
Unilever 47%-48 (47%-% Philips 19-
(19::-%) cn Kl.M 30' i (SO-Ti). Opgave
duPont, Wulston.
zorg, zuiniger en efficiënter. Men
voelt er zich meer bij betrokken. Eco
nomisch kan het gemakkelijk. Het is
in het belang van kapitaal en arbeid
beide. We hopen nu dat de vakbon
den met het door ons gemaakte con
cept gaan stoeien'.
De heer K. Goudriaan van Christelij
ke Industriebond merkte op dat het
de medezeggenschap in het systeem-
Breman eigenlijk verder gaat dan de
Wet op de Ondernemingsraden. 'Er
wordt eigenlijk één van de oude doel
stellingen van het CNV door gereali
seerd. De werknemers kunnen er een
rechtvaarige, verantwoordelijke posi
tie door gaan innemen. Wel moet het
als een aanloop beschouwd worden.
Er dienen nog enige stappen te vol
gen'.
Behalve een centrale ondernemings
raad bezit in het Breman-systeem elke
dochter drie bedrijfsraden: een perso-
neelsraad, een financieel-economische
raad en een technische raad. Ze wor
den gekozen uit de ondernemingsraad.
De verdeling van het werknemersaan
deel van de winst is een zaak van de
werknemers. De verdeling wordt per
bedrijf geregeld.
De beslissingsbevoegdheid (o.a. ten
aanzien van investeringen) berust zo
wel bij Breman Beheer als bij de
dochters. Het zwaartepunt ligt even
wel bij Breman Beheer. De dochter
ondernemingen zijn voor een belang
rijk deel in hun groei afhankelijk
van Breman Beheer. Een bezwaar dat,
zoals gisteren opgemerkt werd, gro
tendeels wordt ondervangen door de
speciale structuur, waarin de belan
gen van de afzonderlijke ondernemin
gen zijn vertegenwoordigd.
maal veel grondiger zijn geweest dan
in 1964 en dat men ervaring heeft op
gedaan op het gebied van de onder
handelingstechniek. Als meest waar
schijnlijk tijdstip van afsluiting van
dc' onderhandelingen noemt men be
gin 1976. Een van de redenen daarvan
zou zijn, dat 1976 in de VS een ver
kiezingsjaar is.
De Verenigde Staten zien het komen
de handelsgesprek in het bredere
raam van een nieuw economische we
reldorde, waarin de hervorming van
het wereldgeldstelsel ook een belang
rijke plaats heeft. De VS beschou
wen een verwijdering van wrijfpunten
tussen henzelf en de andere industrie
landen als een voornaam onderdeel in
het streven naar een tijdperk van
'vrede in internationale betrekkingen.
Het slotcommuniqué in Tokio bevat,
op aandringen van de EEG een arti
kel, dat verband legt tussep de han
delsbesprekingen en gelijktijdige po
gingen een hervorming van het we
reldgeldstelsel te bereiken. Naar de
mening van de EG en vooral Frank
rijk kan er geen overeenstemming
op het gebied van de handel zijn als
niet ook de monetaire problemen wor
den opgelost. Algemeen neemt men
inderdaad aan, dat de wilde koers
schommelingen van de belangrijkste
geldsoortc'n, zoals we die dit jaar nog
hebben meegemaakt, de kans van sla
gen van de handelsbesprekingen sterk
vermindert.
GELDSTELSEL
Volgens de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken Shultz zal een ont-
werp-overeenkomst voor een nieuw
geldstelsel klaar zijn tegen september
1974, voor de volgende jaarvergade
ring van het IMF. 'Niemand kan zeg
gen, dat we dan inderdaad klaar zijn',
aldus Shultz, maar mijn gevoel zegt
me, dat het' kan.
In Tokio ging het gerucht, dat de ont
wikkelingslanden bij de IMF-jaarver-
gadering van dit jaar in Nairobi, eind
deze maand, harder zullen aandringen
op een verband tussen de schepping
van speciale trekkingsrechten en ont
wikkelingshulp. Maar uit Amerikaan
se en Europese bronnen blijkt, dat de
industrielanden vastbesloten zijn zich
te verzetten tegen zo'n verband.
Achter dit verzet zit de gpdachte, dat
de trekkingsrechten, ook wel papier
goud genoemd, de basis moeten vor
men van het nieuwe geldstelsel. Deze
basis zou niet vertroebeld moeten
worden door de trekkingsrechten te
maken tot instrument van ontwikke
lingshulp.
(ADVERTENTIE)
Colgate Palmolive 32%
Colt Industries 14%
Commnnw Edison 8%o*
Cons Edison 22
DOW JONES INDEX
Induct. 9unr«n Kill. will. Muds
12 sept. 881.32 160.05 98.96 72.06 635.9
13 sept 880.57 160.32 98.70 71.99 656.1
14 sept. 886.36 162.57 98.45 71.97 649.1
Deere and Co
Dow Chemical
Du font (El)
Eastman Kodak
First Nat City
Ren Electric 56%
Cen Foods 23%
Gen Motors 64
Cen Pub! Utll 19%
Gen Tel Tel 28%
Getty Oil 124%
Gllelle 62
(Umbel Brothers 20%
Goodyear I and B 21%
Gulf Oil 21%
Illinois
Central Ind. 17%
Insllco 9%
Int Busln Mach 292'',
Intern Harvester 32%
lnt Nick of Car. 32",
Int Paper 44%
Int Tel Tel 30%
Johns Mai
elite
Lmg-Lemco Vough
Litton Ind
Lockheed Aircraft
Marcorf
Martin Marietta
N a In SCO
Nat Cash Register
Nat Distillers
Nat Cypsuin
Nat Steel
Nat Lead Ind
110 113%
52% 55%
95% 96%
Pac Gas and El
Peon Central
PepsIco
Phelps Dodge
Philip Morris
Philips Petr
Procter Gambl
RCA 24% 24%
Republic Steel 22% 22%
Reynolds Ind 44% 44%
Royal Dutch Pelr 40% 40
Santa Fé Ind 23%
Sears Roebuck 94% 95%
Shell Oil 54% 54%
Souihern 17% 17%
Southern Pacific 28% 28%
Railway 33% 33
Sperry Hand 51 51%
Stand Oil Calif 61 61%
Stand Oil Indiana 85% 85%
Exxon Corp 84% 86%
Studehaker Worth -
46'
46%
35% 35%
11% 11%
land.
Obi.
lot.
12 sept. 12.040 16.070 1.764
13 sept. 11.670 13.480 1.753
14 sept- 13.760 15.010 1.751
Akzuna
803 Am Standard
663 ',lt'
552
22%
13% 14
39% 80%
Koersen in Montreal
i Tar Chem
Can Breweries
Celto
Chadbourn Golh
2 10 Chase Select Fd
23% Colombia Gas
22Comlnco
'O'-» Cont Telephone
22%
5.551.
19", Fluor Corp
Irit Bank fur Kec »8%b 98%b
Int Flav Frag 90 V, 92%
lnt Paper (J 4) 46
Texas Gulf
Texas Inst
Transanierlca
Unilever
Union Carbide
Uril Royal
United Aircraft
United Brands
US Steel
West Union Tel
Nat Can
NY Ciuitr A
North West K
N Am Philips Co
Occidental Pelr
Standard Brands 21% 50%
Union Electr
Untied Corps
United Gas
Western Rancnrp
