[en panmagische, oneven droom
Will 1
ut®
mm
m
m
VVV I
Zelf
compost
maken
55e opgave voor de ladderwedstrijd
uw probleem
b
ook het onre
iliBilialil
Nieuwe boeken
CT/KW,AiRTET ZATERDAG 15 SEPTEMBER 1973
BININENiLAM)
T19/K19
et piekeren maar puzzelen - door mr. G. van Vorden
dacht de heer J. Kramp in
jerden, 'binnenkort krijgen we
{J uner 555; en wel op 15-9-1973.
zijn allemaal oneven cijfers',
magisch hield hem deze ge-
•fjite gevangen! Zelfs in zijn
jnen bleef hij er mee bezig.
oneven cijfers vormen 125
allen. Dat zijn er vijf maal vijf
il vijf. Juist de drie vijven van
En vijf kwadraten van
bij vijf.
irachl hem al dromend'op de ge-
te of het niet mogelijk zou zijn,
25 getallen van drie oneven cij-
in vijf magische kwadraten onder
engen. En dan natuurlijk in pan-
sche kwadraten.
nderstaande figuur vindt u bin-
2 9 11 18 25 2 Q 11
!13 50 22 4 6 i; 20 25
4
1
8
18
17
24
1
8
0
12
19
21
3
10
12
19
6
25
5
7
14
16
25
5
D
2
9
11
18
25
2
9
11
iu:
di
3
20
22
4
6
15
20
22
4
1
8
15
17
24
1
8
0
12
19
21
3
10
12
19
Panmagisch Kwadraat
ïagisch kwadraat
eslde lijnen zo'n kwadraat, dat kort-
kan worden geschreven: 1-8-15-17-
12-19-21-3-10; 23-5-7-14-16; 9-11-18-
20-22-4-6-13. Niet alleen leveren
jf horizontale rijen gelijke sommen
op, maar ook de vertikale kolom-
(sommen eveneens 65). En als
het kwadraat naar alle kanten
h, ngd met zichzelf, dan vormen al
to agonale rijen van vijf opeenvol-
getallen eveneens de som 65
oorbeeld 9+22 15+3 16 65).
ezelfde wijze moeten de 125 ge-
van drie oneven cijfers vijf ver
ende panmagische kwadraten
De heer Kramp was buiten
ia( elf van vreugde toen hem dit ge
lukte! En hij wil u in zijn vreugde la
ten delen.
De in te vullen getallen zijn als volgt
gegdven: een P duidt een priemgetal
(ondeelbaar getal) aan. Als die P al
leen staat is dit één van die 125 getal
len (bijvoorbeeld 193 zou het kunnen
zijn). Staan er meer P's achter elkaar,
dan zijn het wel priemgetallen, maar
ze behoeven niet tot de 125 te beho
ren. Zo zou 115 kunnen worden ge
schreven PP (5x23), waarbij 23 een
even cijfer bevat doch de uitkomst
115 tot de 125 behoort. Ook zou 115
kunnen worden geschreven 5P maar
natuurlijk niet 23P want daarin komt
een 2 voor en dat is geen oneven ge
tal. En 795 zou kunnen zijn: 3PP of
5PP of 53PP of PPP (3x5x53) en 957
zou kunnen zijn: 3PP, 11PP of PPP
(3x11x29), maar niet 29PP.
Om in stijl te blijven zijn de vijf ge
zochte panmagische kwadraten genum
merd 1, 3, 5, 7 en 9.
Nummer 1. 3P-5P-3P-3P-P; P-PPP-P-
3PPP-P; 5P-3P-13P-P-P; P-PPP-5P-
PPP-31P; 13P-P-7P-P-3PPP.
Nummer 3: PPP-5P-P-7P-3P; 3P-PPP-
P-PPP-3P; 3PPP-3P-P-P-P; 7P-P-PPP-
P-P; 11P-P-17P-3P-5P.
Nummer 5: PPP-3P-P-19P-PPP; 7P-P-
P-PPP-3P; P-5P-7P-P-PPP; 11P-13PPP-
17P-P-PPP; P-3P-5P-P-17P.
Nummer 7: PPP-5P-7P-P-3P; 3P-PPP-
11P-PPP-19PPP; 5PPP-3P-P-P-P; 11P-
P-PPP-13P-P; P-PPP-P-3P-5P.
Nummer 9: 3PPP-PPP-PPP-PPP-PP-
PPP-11P-PPP-7P; PPP-3P-P-7P-7P; P-
3P-5P-P-P; 19P-13P-P-P-3PPP.
Elk dezer panmagische kwadraten
wordt beloond met 2 punten (want 2
is een priemgetal).
De te verwerven punten zijn bestemd
voor onzd doorlopende ladderwed
strijd en zij blijven altijd geldig. Als
u blijft inzenden stijgt dus steeds uw
puntentotaal, ook al zendt u maar
sporadisch in. Tenslotte komt het mo
ment, dat geen der andere deelnemers
een hoger totaal heeft dan u en u de
ladderprijs wint. Daarna begint u
weer met nul punten onderaan.
De oplossingen dienen uiterlijk 13 ok
tober binnen te zijn bij mr. G. van
Vorden, postbus 1005, Warnsveld
(niet in Vorden!!), dus één week voor
de tiende puzzelaarsbijeenkomst in
Utrecht (20 oktober), waarvoor -U
zich kunt opgeven bij de heer M. Va
der te Leiderdorp onder storting van
vijf gulden op diens gironummer
595494.
Op briefkaart of briefomslag van uw
oplossing dient 'Niet Piekerdn maar
De heer J. Kramp, in zijn droom vertoevend in het land der onevenen
en der panmagie
Puzzelen' te staan, terwijl in uw
schrijven uw volledige naam en adres
in blokletters dienen te zijn geschre
ven of getikt.
En wilt u de heer Kramp voor zijn
oneven, panmagisch probleem, een
waarderingscijfer geven (1 als laagste
en 10 als hoogste waardering)?.
Behalve uw oplossingen zijn voor mij
ook uw opmerkingen, uw kritiek, uw
humor en toelichtingen van groot be
lang om de oplossing daarmee te krui
den. Zij verhogen uw puntentotaal
niet; dat doet slechts de oplossing
zelf!
ictie behoudt zich het recht voor ons
jaipname in deze rubriek ontvangen uie-
fjjiiilngen verkort weer te geven. BIJ pu
le wordt met de naam van de inzender
lekend. Brieven kunnen worden ge-
I aan het secretariaat hoofdredactie
eef/Kwartet, postbus 859. Amsterdam.
eigen grond. Dwangarbeid is een mis
selijke zaak, maar meent de heer Hol
vast, nu werkelijk dat in het laatste
geval geen honger wordt geleden, of
de omstandigheden beter zijn? Ik ge
loof dat we er met een dergelijke wij
ze van discussiëren niet komen. Het is
van tweeën één: óf wij boycotten alle
produkten uit alle landen, die op wel
ke wijze dan ook de omstandigheden
van bepaalde groepen mensen bewust
benadelen; óf wij boycotten geen pro
dukten, maar dringen er, door actie
groepen of niet, bij de overheid op
aan initiatieven te ontwikkelen voor
nationale of multinationale druk.
(Rhodesië). Mij lijkt de laatste weg de
juiste, zij het eveneens niet altijd ef
fectief. (ook de onderhavige akties
zijn dat niet).
Amsterdam
drs. P. D. Coljee
3 maal 10 gulden aan prijzen
Boycot (12)
Scot (8)
edigers van de Albert Heijn kof-
jit Angola willen vrij kiezen, wel-
ioffie zij zullen drinken. Beseffen
'fel, dat zij niet zelf hun koffie
Dat doen de koffie-inkopers
|A.H. Wij kunnen vrij kiezen uit
[froor ons gekozen is.
ferdam;
H. Leljdekkers
ycot (9)
Angolarkoffie weer overal in
^and te koop is, zal er weer veel
gekocht worden. Maar laat men
|iiet vergeten wat men doet. Deze
i is duur betaald met het bloed
[vele Angolezen.
[hoven
Ko van Dijk
icot (10)
akties van Bosgra vieren weer
lij. In 1933 is zo ook de straatter-
in Duitsland begonnen. Tussen
Jfrreur van toen en nu is maar" al-
verschil in signatuur. Toen ter
van rechts socialistische kant en
an links socialistische zijde. Deze
s zitten vol hypocritische tenden-
Hoe komt het nou dat er geen
ders aan dergelijke akties deelne-
Allemaal door lieden met goed
ilde banen.
ndrecht
P. Boer
-ycot (ii)
is mij nog steeds niet duidelijk
irden, waarom Outspan en Angola
len boze zijn en de krab uit Rus-
spercieboontjes uit China en
uit Hongarije niet. Ook de heer
ast (Tr/Kw van 10 september)
gt geen steekhoudende argumen-
aan. Gaan wij zijn drie punten
nauwkeurig na. Van de koffie-op-
gst wordt 30 pet. defensiebelas-
geheven (argument 1) waarmee
r meer een opstand in Angola te-
v de onmenselijke omstandigheden
p dig is neergeslagen, (argument 2).
leze Konsalik's roman 'Bloed
oft in Praag" maar eens om te
6 tateren dat het wel wat naïef is
«"onderstellen dat de Angola-kof-
ïen uitzonderingspositie inneemt,
derde argument van Holvast lijkt
sibel. Het grote aandeel van Ne-
ind in de export van Angolese
ie zou bij wegvallen daarvan een
lelijke economische druk uitoefe-
op Angola en dus op Portugal en
dwangarbeiders, die dan zonder
kwamen, de mogelijkheid bieden
r hun eigen dorp en hun eigen
terug te gaan en te werken op
Boven de slimme advertentie van Al-
bert Heijn had als kop i.p.v. 'in een
vrij land: vrije keuze voor vrije men
sen' beter kunnen staan: 'geld stinkt
niet' of 'de een z'n dood is de ander
z'n brood' (of andersom). Die vrijheid
waar Albert Heijns advertentie zo
ból van staat, is de vrijheid van de
ondernemer om te verdienen aan de
onvrijheid en onderdrukking van me
demensen. Nederlanders kunnen wat
dat 'goede' handelsgebruik betreft bo
gen op een evenlange ervaring. Voor
de oorlog sloten we onze grenzen voor
joodse vluchtelingen, om exportland
Duitsland niet voor het hoofd te sto
ten, In de oorlog zagen velen er
brood in voor de bezetter bunkers e.d.
aan te leggen. Pecunia non olet. Zijn
we vergeten dat de aktiegroépen van
toen (het verzet) hetzelfde wilden als
de aktiegroepen van nu: strijd tegen
onderdrukking, uitbuiting en rassen
discriminatie. De inkooppolitiek van
Albert Heijn is gewetenloos! Vraag:
zou AH bijv. ook door Russische jo
den en dissidenten in gevangenschap
gemaakte wasknijpers willen importe
ren?
Amsterdam
mr. M. C. Kroon
Statenvertaling (8)
Wijlen dr. A. Noordtzij, heeft in 1908
een boekje uitgegeven onder de titel:
'Is een nieuwe vertaling van het Oude
Testament nodig?' Daarin vindt men
een indrukwekkende reeks van apert
onjuiste vertalingen in de Statenver
taling. Verder noemt de hêer Becker
mannen als Kuyper en Bavinck, voor
wie de Statenvertaling altijd een
kracht is geweest'. Het is hem waar
schijnlijk ook niet bekend dat deze
geleerden, samen met dr. A. Rutgers,
een herziene uitgave van de Staten
vertaling het licht hebben doen zien
waarin veel verouderde uitdrukkingen
door meer "moderne zijn vervangen.
De Statenvertalers waren van dogma
tische vooroordelen niet vrij. In Gen.
3:15 vertaalden zij: 'ik zal vijandschap
zetten tussen u en deze vrouw', klaar
blijkelijk om de katholieken een argu
ment voor de Mariaverering uit de
hand te slaan, maar in de grondtekst
staat duidelijk 'de vrouw'. (De katho
lieke exegese meende namelijk dat
met 'de vrouw' in Gen. 3:15 Maria
bedoeld is), en in 2 Sam 8:18 vertaal
den zij: 'Davids zonen waren prinsen',
hoewel er in de grondtekst duidelijk
'priesters' (kohaniem) staat. Hier heb
ben zij klaarblijkelijk een correctie in
Gods Woord aan gebacht om Davids
handelwijze niet in strijd te doen ko
men met de priesterwet van Exodus
Leviticus, die immers voorschreef
dat alleen mensen uit de stam Levi
priester mochten zijn. (David was uit
de stam Juda).
Deventer J. v. Rossuin
Horizontaal: 1. kashouder, hoender
achtige vogel. 13. plaats in Italië, 14.
plant, 16. opgeld, 17. scheik. element,
18. Railroad (afk), 20. middeleeuws
koopvaardijschip, 21. familielied, 22.
deel van de bijbel, 23. opschudding,
26. wapenschouw, 28, vreemde munt,
30. grond, 31. en personne (afk.), 33.
toestemming, 35. pers. voornaamw.,
36. houten bakje, 38. Royal Mail
(afk.), 39. stoomschip, 40. kippenloop,
41. doortochtgeld, 42." jongensnaam,
43. watering, 44. recht stuk vaarwater,
45. Mangaan (afk.), 46. familielid, 48.
nauw, 50. jongensnaam, 51- bewerkt
materiaal. 55. scheik. element, 56.
stoer, 57. steekwapen, 59. smerig, 62.
lange gedachten uithaal, 64. oude leng
temaat, 65. gewicht (afk.), 66. knopje
op een priktol, 68. rechten inbegepen
(afk.), 69. aardrijkskundige aandui
ding, 70. Ierland, 72. soepel, 74. bril
slang, 76. hachelijk, 77. sterke pen uit
een vogelvleugel.
Verticaal: 1. negatieve electrode
(meerv.), 2. dakbedekking (Ind.), 3.
senior (afk.), 4. leverige stof, 5.
voegwoord, 6. latwerk, 7.wig, 8.reeds,
9. wolkam, 10. koning van Basan, 11.
end, 12. aantekenen, 15. doortocht
geld, 19. wijnglas, 21. Myth, figuur,
24. luitenant (afk.), 25. deftig, 26.tres,
27. Assistant Engineer (afk.), 29.
maanstand, 30. spil van een wiel, 32.
aardappel, 34. elk, 35. gemeenteweide,
37. puistje, 40. buitenhaven, 44. bewo
ner van Roemenië. 45. sober, 47. Myth,
figuur, 49. Javaans orkest, 51. bede
huis, 52. landbouwwerktuig, 53. die
rengeluid, 54. onderrichting, 56. post
restante (afk.), 58. muzieknoot, 60.
vette ,'loeistof, 61. nachtgewaad, 63.
bestuurder van de Republiek Venetië,
66. zelfkant, 67. holte in een muur,
71. Rijkstelefoon, 72. Chinese lengte
maat, 73. munt (afk.), 75. waterstand'
Oplossingen tot en met woensdag a.s.
per briefkaart zenden aan:
Trouw/Kwartet, postbus 859, Amster
dam. Linksboven vermelden: Week
endpuzzel.
Oplossing van vorige week:
Hor. 1. letsel, 6. drevel. 12. Erna, 14.
oven, 16. om, 18- Ee, 19.. sap, 21. er,
22. de, 23. mikpunt, 26. eenmaal. 29.
Ella, 30. netel, 32. anna, 33. e.d., 34.
ar, 36. lor, 37. pa, 38. sa, 39. snot, 41.
mand, 43. do, 44. marmiet, 45. ik, 47.
kram, 49. Sara, 52. N.T., 54. en, 56.
ent, 58. TO, 58. ga, 59. arak, 61. Peter,
63. eren, 65. gedegen, 67. energie, 69.
e.k.. 70. no. 71, dar, 73. Ie, 74. Ne, 75.
perk, 77. rans, 79. aantal. 80. gander.
Vert. 2. e.e., 3 trepaan. sneu, 5. e.a.
7. R.O., 8. even, 9. vermaan, 10. en,
11. komeet, 13. da, 15. gelaat, 17.
mild, 19. stel, 20. peer, 22. dans, 24.
kl., 25. nn, 27. el, 28. An, 31. torment,
35. roman, 37. patat, 39. sok, 40. ram,
41. mes, 42. dia, 46. onager, 48. reke
nen, 50. roerend, 51. kaneel, 53. trek,
55. eend, 56. teer, 58. gein, 60. ad, 61.
p.e. 62. R.N., 64. Rg., 66. gort, 68.
elan, 72. al, 75. pa. 76 ka. 77 ram 78.
Se.
De prijswinnaars zijn: C. A. Ooster-
men; mej. A. Loonstra, Ilavensctr. 24,
Niekerk Oldekerk; W. Verveer, Koe-
str. 20, Schoonhoven.
Op verzoek van verscheidene lezers
nu eens iets over het maken van
compost. Ik maak daar zelf geen
punt van, maar neem eenvoudig de
natuur als voorbeeld. Alles wat op
een bepaald stuk grond groeit, heeft
zijn bouwstoffen aan diezelfde grond
onttrokken. Zou je aan het einde
van de zomer, bij het zogenaamde
opruimen van de tuin (ja, waarvoor
doen we dat eigenlijk?) alle plante-
stro, afgesnoeide takken, maar ook
gewied onkruid keurig in vuilniszak
ken gestouwd wegdoen, dan doe je
tegelijkertijd een deel van de bouw
stoffen weg uit de aarde van je
tuin, Die moet je dus er kunstmatig
weer inbrengen, hetgeen men meent
te bereiken door kunstmest te
strooien. Daarmee worden wel de
bekendste stoffen weer in de bodem
aangevuld, maar wat weten we van
de sporenelementen die door plan
ten worden opgenomen en met het
weggegooide afval uit de tuin ver
dwijnen?
Er is maar één goede manier om de
grond in conditie te houden: zorgen
voor een natuurlijke kringloop
waarin het afgestorvene weer naar
de aarde terugkeert om zo de
vruchtbaarheid in stand te houden.
Het dode is de basis voor nieuw le
ven. Daarom laat ik in de herfst alle
plantestro staan om het pas in het
voorjaar, als de eerste voerjaarsge-
wassen te voorschijn komen, af te
breken en plat op de grond te leg
gen. Het voordeel is bovendien dat
de tuin in de winter een minder ka
le indruk maakt en dat tussen de
stengels neergedwarreld boomblad
niet door de wind wordt weggebla
zen.. Blad is juist in de natuurlijke
kringloop erg belangrijk. Bovendien,
hebt u wel eens zo'n onopgeruimde"
tuin gezien tijdens rijp of onder de
sneeuw?
In het voorjaar wordt in korte tijd
het dode materiaal op de grond door
de uitlopende planten bedekt. In de
koelte onder het plantekleed breken
wammen en bacteriën takjes en
stengels af en trekken wormen dor
blad in de grond, waar andere bodem-
organismen het werk van de wor
men afmaken. Het duurt wel een
paar jaar vcor zo'n natuurlijke
strooisellaag is omgezet tot vrucht
bare humus maar de voedingsstof
fen keren terug waar ze vandaan ge
komen zijn.
Nu heb ik gemakkelijk praten: mijn
tuin staat vol wilde planten, waar
door afval op de grond niet stoort,
integendeel het natuurlijke aanzien
nog versterkt. Maar ik kan me best,
voorstellen dat anderen, met andere
esthetische normen, daar niet aan
willen, zonder overigens het voor
deel van de kringloop te willen mis
sen. Zij willen biodynamisch ofte
wel organisch tuinieren en zelf com
post maken, 'op een nette manier'
Dat is in feite hetzelfde als wat ik
doe, maar men laat iets minder aan
de natuur zelf over en bevordert
een snelle omzetting. Door dat ver
snelde composteren is het mogelijk
in één seizoen een flinke hoeveel
heid ccmpost te maken.
Een van de bekendste manieren,
toegepast o.a. door Alwin Seifert
('Tuinieren zonder gif', uitg. Hollan-
dia, Baarn) en door Rob Herwig, is
het opzetten van composthopen van
allerlei organisch afval uit tuin en
keuken in combinatie met kalk en
beender-hoorn-bloedmeel.
Seifert legt echte hopen aan die hij
afdekt met oud gras, Herwig werkt
met compostcontainers van stapelba-
re secties. Die secties zijn van ver
zinkt staal met perforatie en profile
ring en nieten 100x100x45 cm. Ze
worden geleverd door fa. G. A. van
der Wurf, Oosterengweg 32, Hilver
sum. en kósten ƒ85.- per sectie. Bij
zaadhandels en in tuincentra zijn
Engelse compostsilo's te koop, ver-
Waarom ruime we in de herfst de tuin op? Rijp of sneeuw geeft
dode bloeistengels een bijzondere charme, alsof ze voor de tweede
keer bloeien.
decimeter dikte strooit men been
der-hoorn-bloedmeel erover heen
(ongeveer twee ons per vierkante
meter) en bestuift deze met magne-
siumkalk. Dit moet door de aange
brachte laag gemengd worden door
er fliihk op te kloppen. Daarna
strcoit men een dunne laag leem-
houdende aarde over dit alles heen.
Is er geen leem voorhanden, dan is
aarde met wat fijn verdeelde klei
ook goed. Daarbovenop komt de
tweede laag, die afgedekt wordt met
oud gras of met blad, want de hoop
mag niet afkoelen. Dit gras mag
niet vers in grote hoeveelheden in
de afval terechtkomen, want daar
vormt het dikke pakketten die te
nat worden en gaan verrotten. Gras
is dan beter te gebruiken voor mul
ching: op onbedekte grond leggen
om vocht vast te houden en onkruid
te weren. Boomblad mag pas in de
container als het droog en ver
schrompeld is. Alles, takken, sten
gels, koolstronken, moeten in stuk
jes gehakt worden van een decime
ter.
Het geheel mag niet te droog zijn,
want dan gaat de afval schimmelen.
Maar wordt het te nat, dan komt er
niet voldoende zuurstof bij en krij
gen ongezonde bacteriën een kans.
Een goede composthoop mag niet
ruiken. De vochtigheid kunt u
enigszins in de hand houden door
bij langdurige regenval de container
met plastic af te dekken, bij droogte
de hoop te besproeien.
Als de container vol is, kan de gehe
le inhoud in een tweede container
worden overgevorkt om daar verder
te rijp'en. In de eerste kan dan een
nieuwe hoop worden gezet. Rijpe
compost ruikt naar bosgrend en is
heel fijn van structuur. Voor u die
gaat gebruiken, moet ze worden ge
zeefd. Alles wat dan op de zeef
blijft liggen, kunt u weer op de
composthoop gooien.
vaardigd van dik ijzerdraad dat met
epoxyhars tamelijk roestvrij is afge
werkt. Ze bestaan uit vier schotten
die met bijbehorende clips tot een
rechthoekige silo van 69 x69x91 cm
zijn op te zetten. Compleet kosten
ze ongeveer vijftig gulden.
De compostcontainer, -silo of -hoop
mag niet op een stenenvloer staan
maar regelrecht op de aarde. Bodem
organismen moeten de afval om
zetten en daarom vrije toegang heb
ben tot de gestorte afval. Wel kan
een metalen container eventueel te
gen te snel roesten op een paar ste
nen in de hoeken gezet worden.
Warmte, vocht, een redelijke mate
van zuurstoftoevoer en de aanwezig
heid van een rijk bodemleven zijn
bepalend voor de snelheid waarmee
de afval wordt omgezet, en nieuwe
composthoop kan geënt werden met
wat rijpe compost, waardoor het
proces sneller op gang komt. In ons
klimaat kan een compostplaats het
best in de zon worden aangelegd.
Belangrijk is dat die plek goed te
gen wind beschut moet liggen. Be
planting eromheen kan helpen en
onttrekt tevens de niet bepaald sier
lijke container aan het oog. Na het
storten van een laag afval tot twee
Brieven die niet zijn voorzien van
naam en adres kunnen niet in behan
deling worden genomen. Geheimhou
ding is verzekerd. Vragen die niet on
derling met elkaar in verband staan
moeten in afzonderlijke brieven wor
den gesteld. Per brief dient een gul
den aan postzegels te worden ingeslo
ten. Adres: redactie Trouw-Kwartet,
postbus 948, Rotterdam.
Vraag: Een ouder echtpaar, in ge
meenschap van goederen gehuwd, zou
een van de schoondochters willen
uitsluiten van hun nalatenschap. Be
doeld echtpaar is eveneens in gemeen
schap van goederen gehuwd. Hun kin
deren willen we echter njet uitslui
ten. Moeten we dit door een notaris
laten vastleggen?
Antwoord: Een bepaling als door u
bedoeld is niet ongebruikelijk en de
notaris zal het zeker voor u in orde
maken. Bespreek, als u dat nog niet
deed, ook kwesties als vruchtgebruik
door de overlevende als een van u
beiden zou overlijden. Ook het aan
deel van de overgeblevene kan gunsti
ger door de notaris worden geregeld,
zoals u enige weken geleden in ons
blad kon lezen. Wat wij u echter per
soonlijk zouden aanraden (de notaris
zal het daar wel mee eens zijn) maak
deze schikking ten opzichte van al uw
kinderen. In een goed huwelijk maakt
het geen verschil wie van de twee
over het geld beschikt, maar voor de
zoon in kwestie wordt deze zaak al
leen maar moeilijker als hij een uit
zonderingspositie inneemt tegenover
uw andere kinderen.
Vraag: Waarom zien we zo vaak in
oude kerken bij afbeeldingen van per
sonen op graftomben een hond aan de
voeten? Wat is de betekenis daaryan?
Antwoord: Het door u genoemde mo
tief is zo oud als de omgang tussen
hond en mens. Het lijkt ons niet
juist, hier terug te gaan tot mytholo
gische symboliek, want daarvoor is
het te veel uit het leven gegrepen: De
om zijn baas treurende hond is een
bekend verschijnsel dat ook voorkomt
in veel oorlogstekeningen. Een voor
beeld is het graf van Wilem de Zwij
ger, berustend op de waarschijnlijk
ware traditie dat het kooikertje van
Willem de Zwijger bij zijn dode baas
en diens graf bleef treuren, eten wei
gerde en spoedig stierf.
Vraag: Hoe kan ik nagaan of onze fa
milie een familiewapen heeft? Zo
niet, waar kan men dat laten vervaar
digen?
Antwoord: Iedere Nederlander kan,
als hij dat wenst, een familiewapen
ontwerpen en laten uitvoeren, als dat
wapen niet ontleend is aan het geregi
streerde wapen van een adellijke fa
milie. Bij het Centraal Bureau van
Genealogie, Nassauplein 18, Den
Haag, kunt u informeren of een wa
pen van uw familie daar bekend is en
men zal u daar wel aan een adres
kunnen helpen van een goede heral
dische tekenaar. Raadpleeg ook de be
roepengids van de PTT. Aangezien
het copiëren en uitwerken van een fa
miliewapen zeer veel tijd kan vergen,
raden we u aan, goed te informeren
naar het honorarium van de door u
geconsulteerde kunstenaar.
Vraag: Kent u de schilder W. I-I. Eic-
kenberg?
Antwoord: Van W. H. Eickenberg
(1845-1916) zijn werken in verschil
lende musea aanwezig (Nederlands
Historisch Scheepsmuseum, Kröller-
Miiller en Goois Museum). Hij schil
derde vooral landschappen en stadsge
zichten. Uw schilderij heeft ongetwij
feld waarde. Hoeveel kunnen we ech
ter niet zeggen. Wendt u tot de ex
perts in musea in de buurt.
Rectificatie: De heer C. Bos, lezer van
deze krant en eigenaar van het in
1903 opgerichte reparatie- en restaura
tie-atelier van antieke klokken 'Buhse
Fehr', als tot zijn verbazing in on
ze rubriek dat zijn zaak niet meer be
staat. Het tegendeel is waar. Welis
waar is het bedrijf sinds 1968 niet
meer in Rotterdam gevestigd maar in
Bergambacht, Bovenberg 69. De heer
Bos zou graag in contact komen met
de eigenaar van de antieke klok die
via onze rubriek naar zijn firma in
formeerde.
'Bij de beesten af' door Bert Haan
stra, Anton Koolhaas, prof. dr. G. P.
Baerends, A. J. van Dijk en dr. D. HU-
lenius. Uitg. Ploegsma te Amsterdam.
156 blz. 19,50.
Na een periode van enigd twijfel aan
de mogelijkheid een film te maken
over de overeenkomsten in het gedrag
bij mens -en dier, heeft Bert Haanstra
op een gegeven moment, na herhaalde
aandrang door Anton Koolhaas, het
besluit genomen die film toch te ma
ken. Inmiddels is al wel gebleken dat
de aanvankelijke twijfel van Haanstra
overbodig was. De film 'Bij de beesten
ai' is een sukses geworden. In het ge
lijknamige boek. dat nu voor ons ligt,
vertellen Haanstra en zijn belangrijk
ste medewerker'; nog eens over de be-
d Lre-,i van loze film en vooral
over de ervaringen die zij tijdens de
opnamen hebben; opgedaan. Haanstra
geeft daarbij te kénnen dat hij eerst
na het lezeri van de boeken als 'De
naakte aap' van Morris, 'Over agres
sie' van Lorenz en Ardrey's 'African
Gerienis' het risico aandurfde drie
jaar aan een film van een uur en drie
.war! er fe gaan werken. Achteraf
zegt Haahstra dat hij ondanks alle
voorbereidingen tijdens het filmen
veel geluk heeft gehad. Immers, ook
in een periode van drie jaar ont
breekt de tijd om voor een film met
zoveel dieren erin als in de film van
Haanstra alle dieren langdurig te ob
serveren. Veel dieren, die in de film,
en in h'dt boek op een groot aantal
kleurenfoto's te zien zijn, hebben zich
dan ook, als voorbeeldige acteurs ge
dragen. Ze aarzelden niet desgewenst
bepaalde scènes over te doen. In het
boek belichten met name Dick Hille-
nius en prof. Baerends de meer we
tenschappelijke kanten van het ge-
dragsvergelijkende onderzoek.
E.
