AARKT REAGEERT
NA JAREN OP
E WONINGNOOD
Pop op de plaat
'Belang van sport gaf doorslag'
Ustige schoenen bij
ata International
J®iaMI>uck
Qeweldige prijzen te winnen:
P
Ieder kind mag meedoen!
door Willem-Jan Martin
Eerste plaat
van Mayfly is
zeer redelijk
Ter gelegenheid
het 50 jarig Disney jubileum -
in het weekblad Donald Duck een grote
jW/lK\VAKTET ZATERDAG 15 SEPTEMBER 1973
BINiNiENLAiND (T13/1K13
(ADVERTENTIE)
|or Willem Breedveld
HAAG De boer, geconfronteerd met snel stijgende prijzen
het varkensvlees, zal hierop graag reageren met een opvoering
de varkensproduktie. Een klein jaar later als de varkens op-
ikt zijn blijkt tot zijn ontsteltenis dat meer boeren er zo ovfer
ben gedacht. De prijzen kelderen als gevolg van het grote aanbod
Ie boer gaat in arren moede maar weer over tot vermindering
zijn produktie, net zolang tot het varkensvlees weer schaars
|kt, de prijzen omhoog gaan en het hele zaakje weer opnieuw kan
wnnen. In de economie staat dit verschijnsel bekend als de var-
Icyclus. -:f'è
Ier bekend is het dat eenzelfde
hijnsel waargenomen kan worden
e woningbouwproduktie, met al-
dit verschil dat de cyclus geen
jaar, maar twintig tot dertig
omvat. Het verschijnsel is inte
nt genoeg omdat het ruw ge-
st verklaart, dat de woningnood
tte ig duurt, wanneer de markt
iaj de vrije hand wordt gelaten,
aafdeze sombere visie geen werke-
lid behoeft te worden, ondanks
od nog voortdurende woningnood,
omdat de overheid zich actief
de volkshuisvesting bemoeit. Het
daarom vooral interessant na te
in hoeverre de ovérheidsbemoei-
ien effectieve bijdrage levert tot
ifwending van deze dreigende
ebben deze vraag voorgelegd aan
van den Doel, tot voor kort wo-
ouwspecialist van de tweede ka-
'actie van de PvdA en thans
eraar in de bestuurskunde aan
liversiteit van Nijmegen. Onlangs
leen van hem in Beleid Belicht,
son, deel II) een bijdrage waarin
de aandacht werd gevraagd voor
|joor het eerst in 1944 door de no-
"ge. ijswinnaar prof. Tinbergen ont-
cyclus-verschijnsel, als een
analyse van het overheidsbeleid inza
ke de volkshuisvesting.
^e cyclus in de woningbouw komt er
volgens dr. Van den Doel op neer dat
het zeker vijf jaar duurt voor een wo
ningbouwer reageert op de toen ge
constateerde vraag naar woningen:
'Een woning is wat anders dan een
luchtballonnetje. Zo wil een woning
bouwer er absoluut zeker van zijn dat
de woning die hij bouwt gedurende
haar hele levensduur verhuurd zal
blijven. Hij wil voor hij een besluit
neemt er dus absoluut zeker van zijn,
dat de vraag die zich op een bepaald
moment voordoet, geen tijdelijk maar
een blijvend verschijnsel is. Het
duurt daarna nog eens ruim vijf jaar
voor de plannen rond zijn, de grond
aangekocht is en de woning gebouwd.
Bij elkaar duurt het al gauw vijftien
jaar voor de woning er staat waarom
vijftien jaar geleden werd gevraagd.
Het verklaart ook, zij het zeer glo
baal, waarom de woningbouwproduk
tie pas in de begin jaren van I960
goed opgang is gekomen. Pas toen re
ageerde de markt op de gesignaleerde
woningnood van kort na de oorlog'.
Zonder bemoeiing van de overheid
zou deze situatie er volgens dr. Van
den Doel al gauw toe leiden dat de wo
ningbouwers na die vijftien jaar hun
doel ver voorbijschieten (het aanbod
wordt te groot, de produktie wordt af
geremd en vijftien jaar later is de wo
ningnood weer zo groot dat er. uit
dien hoofde een nieuwe impuls ont
staat om de produktie weer op te voe
ren enz. 'De woningproductie zou
weldra zover in elkaar ploffen dat er
jaarlijks nog geen vijftigduizend wo
ningen meer gebouwd zullen worden.
De woningnood zou altijd blijven
voortduren en dat alleen omdat de
woningbouwers reageren op de koop
krachtige vraag en niet op de werke
lijke behoefte. Paniekreacties zouden
de woningbouw beheersen en er zal
eenzelfde situatie ontstaan als in de
crisisjaren, namelijk armoede temid
den van rijkdom, kortom het falen
van de kapitalistische maatschappij
zou in al zijn grimmigheid worden
aangetoond'.
Nu is de situatie in Nederland zo dat
alleen het principe van de vrije markt
gehandhaafd is gebleven. Voor de rest
is het al overheidsbemoeienis wat de
klok slaat. Dr. Van den Doel maakt,
de huidige situatie duidelijk met een
vergelijking met de auto. Stel bijvoor
beeld dat de consument nog afgezien
van de grote hoeveelheid merken au
to's, ook nog,zou kunnen kiezen tus
sen een woningwetauto, een gesubsi
dieerde particuliere huurauto, een ge
subsidieerde particuliere eigen auto,
een vrije auto of een auto met of zon
der aanvullende individuele subsidie.
Doelstellingen
l van den Doel
Financiering
VISSER
In de schoenenmo-
Bata en Bata International
dolle dingen te zien. Voor
seizoen blijft alles rus
schoenen voor vrouwen blij-
slankere leest te hebben en
illemaal vrij elegant te noe-
hakhoogten variëren van vijf
centimeter. Plateauzolen
ren en de kleurcombinaties die ook
slank gesneden zijn maar wel een ho
gere hak hebben.
Weinig laarzen de komende winter,
uitgezonderd de sportieve, warme
winterlaarzen die er vorig jaar ook al
waren. Nog steeds probeert men het
kuitlaarsje 'er in te krijgen'. Mis
schien dat het deze winter lukt, nu de
mode wat meewerkt met kuitvrije
rokken. (Op de foto: uit d'd serie Ba-
talure een bandschoen in de kleur
zwartlak, dunne plateau en zeven cen
timeter hoge hak, 39,90, maten 36-
41).
!fflw3>iSNirs
©10 Agfa Movector filmprojectors
met een 8 mm Disneyfilm
©250 Donald Duckpoppen
©250 sets van 2 Disney place-mats
C 250 Mickey Mouse opblaaspoppen
#250 Disney auto's
Bovendien voor iedere deelnemer
een troostprijs
Zorg dat uw kind ook deze Donald Duck met
de fantastische wedstrijd krijgt.
Donald Duck met de Pretpet-wedstryd is vanaf
zaterdag 15 september a.s. overal verkrijgbaar:
Bij de bladenmankiosk, boek- en tijdschriften-
handel, warenhuis en supermarkt.
Centraal in Van den Doels artikel
staat daarom de vraag of deze vèrsnip-
pering van beleidsmaatregelen inder
daad effectief genoeg is om drie be
langrijke doelstellingen van het volks
huisvestingsbeleid te realiseren, name
lijk het opheffen van de woningnood,
het scheppen van evenwicht in de
bouwpröduktie (continuïteit) en het
verhogen van de woonbevrediging.
Het blijkt dan volgens dr. Van den
Doel dat al deze maatregelen onvol
doende in verband zijn gebracht met
de doelstellingen. Uit een in 1965
door de Vrije Universiteit gehouden
enquête onder 130 woningbouwdes-
kundigen bleek bijvoorbeeld dat men
het in grote mate oneens was over de
vraag met welk doel de overheid al
deze maatregelen heeft ingevoerd.
Het overheidsbeleid zoudaarom vol
gens Van den Doel meer afgestemd
moeten 'worderi op de doelstellingen.
Zo zal volgens hem de woningnoöd
bestreden moeten worden door subsi
dies en/of doostromingsmaatregelen.
Vooral over deze laatste maatregel, ze
ker wanneer die in een vorm van
huurbelasting worden gepresenteerd
bestaan nogal wat aarzelingen, 'ten
onrechte omdat krotbewoners wel ver
plicht worden door te stromen en
waarom zou je de beter gesitueerden
dan buiten schot laten. Het kan ook
zonder doorstromingsmaatregelen,
maar dan zullen de subsidies opgevoerd
moeten worden in plaats van afgebro
ken. En dat kost al gauw twee mil
joen op jaarbasis'.
Het evenwicht op de wonirigbouw-
markt kan volgens hem het beste ge
handhaafd worden door ruime finan
cieringsmogelijkheden voor de wo-
ningwetbouw. Wanneer de markt in
elkaar dreigt te ploffen zullen er veel
woningwetwoningen moeten worden
gebouwd en omgekeerd. Opvoering
van de woonbevrediging ten slotte
kan het best bereikt worden, door in
voering van de dynamische kostprijs-
huur, waarmee dan wordt bedoeld dat
de woningbouwer zijn aanvangshuur
drastisch zal moeten laten zakken.
Zijn geringere rendement in de eerste
jaren wordt later dan wel weer goed
gemaakt door de inflatiewinst en de
jaarlijks stijgende huur. Veel meer
mensen zijn dan in staat de woning te
huren, die afgestemd is op hun beurs
omdat dan aan allerlei kunstmatige
toestanden een eind zal zijn gemaakt.
Dit is het tweede van vier artikelen
over de woningbouw. Het eerste arti
kel verscheen in Trouw/Kwartet van
13 september.
Het is precies zoals de vorige week al
aarzelend kon worden geconstateerd:
het circus begint weer te draaien. In
een paar dagen tijd plofte een dik
dozijn platen op de recensie-desk van
Trouw/Kwartet, waaronder - enkele
uren voordat we ons aan de
vervaardiging van deze aflevering
zetten - de jongste produkten van
Frank Zappa. The Rolling Stones en
Ian Matthews en de debuutelpee van
de beloftevolle Allman Bros-achtige
groep The Marshall Tucker Band.
Eindelijk dus weer eens genoeg stof
om er flink tegen aan te gaan. Niet
dat gezeur over wel of geeii rubriek,
maar gewoon elke week de handen
uit de mouwen. Prima.
Deze keer gaat het dan natuurlijk ïiog
niet over genoemde coryfeeën. Een
bezonken oordeel vergt meer tijd dan
een dagje ofzo. Richten we de kijker
derhalve op het stapeltje gevarieerde
klanken dat al langer in huis is. Als
eerste verschijnt dan in beeld de
Bergense formatie MAYFLY met een
gelijknamige debuutplaat (Ariola
86952 IT) En een van de betere. Het
enige dat me echt tegenstaat is het
geforceerde krukkige tekstwerk uit de
koker van Ide Min, de teehnikus van
'het gezelschap. Voor de rest geen v
kwaad woord over Mayfly. De
composities (meestal van de hand van
gitarist Gustaaf Verbürg) zijn zeer
oorspronkelijk (jammer, dat producer
Martin Duiser soms wat al te
nadrukkelijk in een commerciële,
McCartney-achtige richting stuurde)
en hebben dezelfde broze
melancholieke sfeer als de muziek
van de niet toevallig uit dezelfde
streek afkomstige, veel té vroeg
opgeheven formatie Tortilla. In
tegenstelling tot deze werkt Mayfly
echter vooral akoestisch: de gitaren
Spirit, in de laatste samenstelling, voor de definitieve opheffing.
van de gebroeders Gustaaf en Onno
Verburg klaren het meeste werk,
terwijl de accenten en 'speciale
effecten' worden opgeknapt door
zulke onverwachte instrumenten als
cello (Huub Nijhuis), sax (Rinus
Groeneveld) en viool (Arie de Geus).
De zang tenslotte is; ook zeer fraai
verzorgd, af en toe valt misschien wat
aan te merken op de Engelse diktie
maar dat wordt ruimschoots
goedgemaakt door - vooral - het
uitstekend gebruik van' achtergrond-
vokaien. Kortom, een geslaagd
debuut.
Verder met de afdeling Heren VokaaL
Drie platen met. het soort jonge
duizendpoten in de hoofdrol, dat er
niet 'tegen op ziet zo ongeveer alle
werk aan een plaat op te knappen,
dat er maar te doen valt Ze zouden
hem nog wel zelf willen persen en bij
je thuis bezorgen ook. Gekheid
natuurlijk, al zou het laatste in geval
van bijvoorbeeld LEE MICHAELS
een van de drie waarom het hier gaat,
nog zo'n slecht idee'niet wezen:
vrijwel geen mens haalt het in zijn
hoofd om eigener beweging een elpee
van Lee Michaels aan te schaffen. Het
waarom daarvan is niet duidelijk,
maar het is minstens zo moeilijk een
reden te bedenken om deze muziek
wèl in huis te halen. Nice Day For
Something (CBS S 65651), de zevende
of achtste van de desondanks
onverdroten Lee, maakt de patstelling
wederom in alle hevigheid duidelijk:
eigenlijk niet meer. Van Bata
we nu over de extra dikke
De lakcombinaties zijn
en de veterschoen is op z'n
de kleurcombinatie bij Ba-
veel schoenen werd gebruik
van één kleur in verschillen-
Die kleuren zijn: zilver,
bruin en groen. Tijdens de
Bata was er niet zóveel te
de organisatoren waren zo
om de mannequins vrij-
in lange broeken het plan-
sturen. Maar goed, na de
we de schoenen zelfs
en zeer opvallend is de
nannenschoen, groot van
zool en aardig hoge
is nieuw de verhoogde
vrolijk in de lucht steekt.
)ortieve herenschoen mtft
en crèpe-zolen is er ook
m de klassieke hoek: traditi-
slanke leest in effen kleu-
Prof. dr. J. H. Christiaanse, Eerste-
Kamerlid voor de ARP schrijft ons:
Een hoofdartikel in Trouw/Kwartet
van 7 september 1973 vertolkt ver
moedelijk vrij goed de eerste reactie
van velen op mijn stemgedrag in de
Eerste Kamer bij het initiatiefomt-
werpvan de Tweede-Kamerleden
Geurtsen en Van Schaik tot wijziging
van de Wet op de Kansspelen. Toch be
rust de gedachtegang van het artikel
op enige misverstanden.
Het grootste misverstand is wel dat
de opbrengst van de casino's ook voor
een deel aan de sportorganisaties ten
goede zou komen, zoals het artikel
ten onrechte suggereert. De netto-op
brengst ervan vloeit in de schatist.
Ik heb dus bepaald niet deze 'redelijk
verwerpelijke bezigheid' geaccepteerd
ter wille van de opbrengst ervan.
Anders ligt dit ten aanzien van de op
brengst van de lotto. Deze vloeit in
een aparte pot, dezelfde waarin nu
reeds toto-opbrengsten vloeien. Deze
pot zal inderdaad ten dele aan de sport
organisaties ten goede komen. Velc-
christelijke organisaties, waaronder
die op het terrein van het maatschap
pelijk werk, profiteren reeds nu van
deze pot voor hun werk via een ver
deelsleutel. Ook vele gemeenten, veel
al met instemming van de protestan
ten christelijke leden in .die gemeen
teraad, genieten uitkeringen uit deze
pot voor de bouw van sportaccommo
daties. Indien de schrijver van het ar
tikel het spelen in de toto of de lotto
ook als 'zedelijk verwerpelijke bezig
heden' beschouwt, hetgeen naar ik
meen uit het artikel volgt, treft zijn
opmerking over doel en middelen ook
deze christelijke organisaties en ge
meenteraadsleden.
Toto
Toen ik nog voorzitter van de Neder
landse 'Christelijke Sport Unie was,
heb ik mij altijd op het standpunt ge
steld dat het aan het zedelijk oordeel
van de lokale sportverenigingen moet
worden overgelaten of zij wel of niet
van de toto wilden profiteren. Mij is
thans gebleken onder meer uit een
rekest aan de Staten-Generaal dat
de Christelijke sportbeweging in Ne
derland minder bezwaar tegen de lotto
opbrengst heeft dan tegen de toto-op
brengst, omdat de laatste aan de zon-
dagsport is gekoppeld. Uit dit rekest
blijkt zelfs dat de bestaansmogelijk
heid van deze organisaties mede ten
gevolge van een tekortschieten van de
subsidiërende overheid zonderdeze
opbrengsten ernstig in gevaar; koipt.
Het lijkt mij juist het aan het oordeel
van deze organisaties over te laten of
men van de opbrengst wil profiteren.
Ook de hoofdredactie.. van
Trouw/Kwartet zal het aan. de lezers
willen overlaten of men de verslagen
over de zondagsport al dan niet leest.
Het is verre van mij de doel- en mid
delentheorie hier toe te paSsen! De le
galisering en kanalisering van de toto
door de wetgever verkreeg indertijd
reeds de steun van A.R.-leden, waar
onder van mijn collega in de Eerste
Kamer, prof. Diepenhorst
Een tweede misverstand van het
hoofdartikel lijkt mij te zijn dat stem
men vóór de legalisering van toto en
lotto waarbij de zedelijke gevaren
overigens minder groot zijn als bij het
casino zoals Diepenhorst terecht
schetste in de Kamer ook zou bete
kenen een oproep om maar van de op
brengsten gebruik te maken. Men
opent dan alleen de mogelijkheid
daartoe en legt de zedelijke beslissing
(vaar zij hoort
Door het feit dat in het recente wets
ontwerp tezamen waren gebracht zo
owel de toto en de lotto als de casino's
werd een afweging nodig. Voor mijn
mede-leden in de Eerste Kamer bij
monde van Diepenhorst woog de af
keer van de casino's het zwaarst. Voor
mij gaf het belang van de sportorga
nisaties de dopTsIag, temeer omdat de
aan zedelijke opvattingen te toet
sen beslissing of er ergens daad
werkelijk een casino komt bij de ge
meentebesturen ligt
Het is nu eenmaal zo, dat'men moet
stemmen, zoals Berghuis mij onlangs
als jong Kamerlid leerde, alsof het ge
hele wetsontwerp van jouw stem af
hangt. Ik zou het niet over mijn hart
kunnen verkrijgen de sport in het al
gemeen de christelijke sportbeweging
in het bijzonder in Nederland in be
langrijke mate financieel droog te leg
gen. Men denke aan de vele jeugdige
sportprs. Ik aanvaard overigens gaar
ne de opmerk'ng aan het slot van het
artikel dat ook sportliefde soms blind
kan maken, maar geenszins de kritiek
dat bij mij het doel de middelen hei
ligde.
De vergelijking in het hoofdartikel
van een staatsfabriek voor marihuana
of een bordeelbelasting met door de
wet in nog zo goed mogelijke banen
geleide loterijen zou ik overigens
zelfs als scherts niet voor mijn reke
ning willen nemen.
Naschrift van de hoofdredactie: Om
de verwezenlijking van een goed doel
hulp aan de sportorganisaties
mogelijk te maken, heeft prof. Christi
aanse niet alleen een misschien oor
baar middel (de lotto) geaccepteerd,
■maar ook de (mogelijke) invoering
van speelbanken, die daarmee immers
onlosmakelijk was verbonden. Of dit
laatste nu, formeel genomen, als (deel
van het middel mag worden be
schouwd, of niet, is van weinig be
lang: het is in elk geval een verwer
pelijke zaak, die kennelijk door het
goede doel 'geheiligd' moest worden.
Onze, kritiek daarop lijkt ons door de
toelichting van prof. Christiaanse niet
weerlegd.
er wordt zeer afdoende gemusiceerd,
vooral het toetsenwerk is als vanouds
weer verdienstelijk te noemen, maar
het is ook liiet méér. Het ontbreekt
aan iets om je over op te winden. In
positieve én negatieve zin. En
eigenlijk geldt hetzelfde voor Michael
Kamen en Andy Pratt, de twee
andere heren in de serie van drie.
Pratt, die als solist debuteert met een
gelijknamige elpee van de firma CBS
(S 65466), verbaast voor een ogenblik
met zijn geavanceerde arrangementen
en een virtuoos gebruik van zang- en
studiotechniek, terwijl de uit het New
York Rock And Roll Ensemble
afkomstige Michael Kamen (elpee:
New York Rock, Atco SD 7020) blijk
geeft er toch weinig over om je druk
over te maken.
SPIRIT heeft 'het* nu net wel. Dat
wordt nog eens een keer goed
duidelijk aan de hand van een
laaggeprijsde koppeling van de eerste
en de derde elpee (Clear) van dezo
groep, die ongeveer de enige
geslaagde synthese tussen
ingrediënten uit jazz en pop tot stand
heeft gebracht Daarover is reeds het
nodige geschreven (ook door mij) en
ik zal er derhalve niet verder over
uitweiden. Aangezien het bovendien
om ouwe muziek gaat, zou ik het
hierbij kunnen laten, maar misschien
is het dienstig om nog even melding
te maken van de laatste
ontwikkelingen aan het - zoals bekend
- in diverse splinters uiteengevallen
Spiritfront (John Locke, The Staehely
Bros., Kaptain Kopter and the
Fabulous Twirly Birds, Jo Jo Gunne).
Dat betreft allereerst het gegeven, dat
Jo Jo Gunne, de groep van Mark
Andes en Jay Ferguson, zeer
binnenkort hier een paar concerten
gaat verzorgen. Voorts is er een elpee
op komst van de gebroeders Al en J.
Christian Staehely, die Spirit enige
tijd hebben versterkt toen Andes en
Ferguson hun weegs gingen. Hou ze
in de gaten.
Tot slot een berichtje voor de
vrolijke klanten onder u: onder het
motto Laugh Story verzamelde de
firma Bovema een serie grappige
(althans zeker als zodanig bedoelde)
opnamen. Een greep: The Master
Singers met Weather Forecast en
Highway Code, The Bonzo Dog Band,
Mrs Miller en Spike Jones, en dan
weten de feestneuzen weer genoeg.