irandt: Bonn blijft
streven naar goede
relaties met Moskou
GEWELDDADIG EINDE
VAN EEN VREEDZAAM MAN
springt
er fris
uit!
Spijt en bezorgdheid
overheersen reacties
op Chileense coup
Chili
Chef van EEG-commissie
start overleg in Londen
leer bom in
Zonden ontploft sky|ab 2 niet verlengd
Overeenkomst
in Laos
Conferentie Cairo
zonder resultaat
wel iets beter dan de raC
dat weten jullie best!
Staatsverdrag over
godsdienstgesprek
kW/KWARTET DONDERDAG 13 SEPTEMBER 1973
BUITENLAND
T7 K9
kppositie in Kremlin tegen Breznjew?
(ONN (AP, DPA, UPI) De Westduitse bondskanselier -Willy Brandt
beft verklaard dat hij zal blijven streven naar goede betrekkingen met
loskou, hoewel in de Sowjet-Unie dissidenten worden onderdrukt.
(ADVERTENTIE)
Igens Brandt moet het onderhou-
van internationale betrekkingen
sen landen worden afgezonderd
houdingen jegens binnenlandse
•en. 'Ik zou zelfs voor een vermin-
nng van de spanningen tussen Oost
West zijn in het belang van de
zekering van vrede als Stalin nog
eerste man in de Sowjet-Unie zou
i', zo verklaarde Brandt gisteren op
persconferentie in Bonn. Brandt
arschuwde voor een 'onjuiste uit-
van de ontspanningspolitiek van
i regering.
Brandt is de afgelopen weken zwa-
druk uitgeoefend zich openlijk uit
spreken tegen de hetze die in de
ajet-Unie wordt gevoerd tegen dis-
ente intellectuelen, zoals Andrej
charow, Viktor Krasin, Pjotr Jakir
de schrijver Alexander Solzje-
syn. Brandt heeft onlangs zonder
sidenten met name te noemen kri-
k geleverd op de onderdrukkingspo-
iek jegens dissidenten in de Sowjet-
lie. Brandt deed dit echter met de
jotste behoedzaamheid,
andt heeft gisteren verklaard dat
niet van plan is de kerngeleerde
idrej Sacharow voor te dragen voor
vredes-Nobelprijs 1974. Brandt
es erop dat hij in 1971 als Nobel-
ijswinnaar had verklaard nooit ge-
uik te maken van zijn recht een
ndidaat voor te dragen. Sacharow is
middels door twee Britse Lagerhuis-
len voorgedragen.
reznjew
Moskou 'is vernomen dat er teke-
zijn die erop wijzen dat enkele fi-
iren in het Kremlin krachtige oppo-
voeren tegen de West-politiek
n partijleider Leonid Breznjew.
ilgens Chinese diplomaten in Mos-
iu verkeert Breznjew nu al in zulke
ote moeilijkheden dat hij wellicht
t volgende jaar niet meer tot partij-
ider zal worden herkozen. De oppo-
ie tegen Breznjew wordt onder
eer in verband gebracht met de
eeds fellere campagne tegen de Rus-
iche dissidehten. Zo wordt erop ge-
ezen dat de tijd en wijze waarop het
oces tegen Pjotr Jakir en Viktor
rasin is gehouden tot gevolg had dat
Westerse pers hierdoor werd gea-
Breznjew:
moeilijkheden
larmeerd juist op het moment dat
Moskou het Westen nodig had om de
besprekingen in Helsinki en Genève
over Europese veiligheid en ontwape
ning zo gunstig mogelijk te doen ver
lopen. Ook de acties tegen Sacharow
zijn op een ongelegen moment geko
men.
Volgens waarnemers wordt de opposi
tie tegen Breznjews streven naar toe
nadering tot het Westen aangevoerd
door de geheime politie, de KGB en
het leger. Leiders van KGB en leger
zijn in april gekozen tot leden van
het politburo, het hoogste uitvoerende
orgaan van de Russische partij. De
Russische dissidenten zijn meestal
aangepakt door de KGB, die in de
Sowjet-Unie steeds tamelijk autonoom
heeft kunnen opereren en zich zelfs
onttrekken aan de rechtstreekse con
trole van de partijleider.
Andere aanwijzingen die worden ge
noemd voor het bestaan van felle op
positie tegen Breznjew zijn:
uitvoerige uiteenzettingen in de
Russische pers over wat ontspannings
politiek inhoudt, waaruit wordt afge
leid dat nog velen van de noodzaak
van ontspanning moeten worden over
tuigd;
tegenstrijdigheden in verklaringen
SflMTYFTVT AD\ Tr, nr.r> T nnrlünca
INDEN (AP) In een Londense
irenmodezaak in Oxford Street is
steren weer een bom ontploft. Zes
insen werden gewond,
bom was, volgens de politie, achter
laten in een boodschappentas vlak
de lift in het gebouw waar de zaak
is gevestigd. Op de eerste verdieping
ivindt zich het kantoor van een ver-
[keringsmaatschappij.
Engeland zijn de afgelopen drie we-
in 40 bomaanslagen gepleegd, waar-
4 ongeveer 30 mensen zijn gewond.,
HOUSTON (UPI) De ruimtevlucht
van de tweede Skylab-bemanning, die
de laatste tijd zonder problemen ver
loopt, zal niet langer duren dan de
voorgenomen 59 dagen. Commandant
Allan Bean had eerder deze maand
gevraagd, er nog vijf of tien dagen bij
aan te mogen knopen, maar de NASA-
leiding heeft dat verzoek afgewezen.
De achterstand in het programma die
was ontstaan door de beginmoeilijkhe-
den van de vlucht is intussen voor
een groot deel ingelopen.
van de Russische leiders. Zo liet
Breznjew zich op 15 augustus 1972 op
timistisch uit over toename van ideo
logische en culturele contacten met
het Westen. Drie weken later nam
het partijdagblad de Prawda een zeer
verdedigend standpunt in ten aanzien
van contacten met het Westen en
wordt ook nu krachtig geprobeerd de
vrije uitwisseling van informatie met
het Westen tegen te gaan.
de rel tegen de Israëlische basket-
balploeg tijdens de onlangs gehouden
wereld-universiteitsspelen in Moskou.
Deze rel had alle tekenen van een ma
noeuvre van het leger om Breznjew
en zijn beleid in diskrediet te bren
gen, zo is uit Moskou gemeld.
VIENTIANE (AFP, Reuter) - In de
Laotiaanse hoofdstad Vientiane heb
ben premier Soevanna Phoema en
vertegenwoordigers van de pro-com
munistische Pathet Lao-beweging gis
teren een akkoord geparafeerd. Het
akkoord zal vrijdag worden onderte
kend. Het akkoord bekroont zeven
maanden van moeizame onderhande
lingen, die begonnen, nadat op 21 fe
bruari een wapenstilstand was geslo
ten. Hiermee kwam een einde aan de
burgeroorlog, die de afgelopen twintig
jaar in Laos heeft gewoed. Het ak
koord voorziet onder meer in de te
rugtrekking van alle' buitenlandse
eenheden uit het land en in de vor
ming van. een coalitieregering onder
Soevanna Phoema, die zal bestaan uit
vijf aanhangers van Soevanna en vijf
vertegenwoordigers van de Pathet La-
o. Verder zullen twee onafhankelijke
vertegenwoordigers van de Pathet Lao.
Verder zullen twee onafhankelijke
feitelijke tweedeling van het land. De
Pathet Lao heeft ongeveer tachtig
procent van het'land in handen, waar
eenderde van de bevolking woont.
CAIRO (AP) Na het overleg in
Cairo tussen de staatshoofden van
Egypte, Syrië en Jordanië, dat drie
dagen heeft geduurd en gisteren be
sloten werd, is een communiqué uit
gegeven, waarin wordt gezegd, dat ko
ning Hoessein en de presidenten Sa-
dat en Assad 'het er over eens zijn
geworden, dat ze voort zullen gaan
met hun samenspraak en contacten
om dé voorgestelde oplossingen te be
reiken, die thans nog bestudeerd wor
den'.
Er werd niets gezegd over het herstel
van de onderlinge diplomatieke be
trekkingen, waarvan gistermorgen
melding was gemaakt in het semi-offi-
ciële blad Al Achram.
LONDEN (Reuter, AP, UPI) Spijt en bezorgdheid over de mo
gelijkheid van een burgeroorlog beheersten gisteren in de wereld de
reacties op de militaire staatsgreep in Chili en de dood van Salvador
Allende.
in nieuwe,
kloeke hele literfles
of handig
koel meeneem-blik
of beker
of tetrapak^T
Belangrijk gesprek tassen Ortoli en Heath
LONDEN, BONN (AP, Reuter,
UPI) Frangois-Xavier Ortoli,
de voorzitter van de EEG-Com-
misssie is gisteren besprekingen
begonnen met de Britse premier
Edward Heath.
Het overleg wordt van groot belang
geacht omdat in Engeland de ontevre
denheid over het Britse EEG-lidmaat-
schap sterk is toegenomen en Britse
bladen zelfs hebben gemeld dat En
gelse EEG-ambtenaren in Brussel zich
pessimistisch over de resultaten van
het EEG-lidmaatschap voor Engeland
hebben uitgelaten. Ortoli zou vooral
met Heath spreken over het versnel
len en vereenvoudigen van een reeks
maatregelen die de EEG voor eind
1973 moet hebben genomen.
Londen is vooral geïnteresseerd in de
snelle totstandkoming van een nieuw
regionaal ontwikkelingsfonds en een
gemeenschappelijk sociaal beleid van
de negen EEG-landen. De baten van
deze maatregelen zouden onder meer
de lasten moeten compenseren van de
Britse bijdragen aan de Europese
landbouwpolitiek. Voor Londen is dit
van groot belang, nu de Britse econo
mie nog niet de verwachte groei heeft
doorgemaakt die van het EEG-lid
maatschap was verwacht. Ortoli zou
ook de totstandkoming bepraten van
de Europese Monetaire en Economi
sche Unie, waarvan de tweede fase
per 1 januari 1974 moet ingaan.
De Westduitse bondskanselier Willy
Brandt heeft gisteren tijdens een in
terview verklaard dat de eerste fase
van de monetaire en economische
unie niet voor 1 januari afgesloten zal
kunnen worden. 'Wij zullen een con-
solidatie-fase moeten overeenkomen',
aldus Brandt. Hij wees er echter op
dat de politieke samenwerking tussen
de EEG-landen vooruitgang heeft ge
boekt. Brandt doelde daarmee onder
meer op de overeenstemming die deze
week in Kopenhagen is bereikt over
de houding van de EEG jegens de VS.
KAIRO (KATHPRESS) Oostenrijk
en Egypte hebben een overeenkomst
geslotdn, die de systematische theolo
gische gesprekken tussen islamitische
en rooms-katholieke theologen regelt.
Artikel vijf van de overeenkomst legt
vast, dat de verdragslanden de directe
samenwerking tussen universiteiten
en faculteiten, zoals die momenteel
tussen faculteiten voor islamitische
theologie en islamitisch recht der Al*
Azhar-universiteit enerzijds en de r.k.
theologische faculteit van de universi
teit van Innsbriick reeds bestaat, on
dersteunen. De landen laten de de
tails dezer samenwerking overigens
aan de betrokkén faculteiten over.
Hoogleraren van de Al-Azhar-universi-
teit willen gastvoorlezingen geven in
Oostenrijk over het islamitisch recht,
met name over het huwelijksrecht.
In heel Oost-Europa was de veront
waardiging algemeen, maar Washing
ton wilde geen officiële reactie geven,
omdat het hier 'een binnenlandse Chi
leense aangelegenheid' betrof. Hoewel
Nixon Allende vijandig gezind was,
verwachten diplomatieke waarnemers
in Washington, dat de Amerikaanse
regering behoedzaam te werk zal gaan
en het militaire bewind pas over eni
ge tijd zal erkennen om een te directe
vereenzelviging met de junta te voor
komen.
Men verwacht in Washington, dat de
VS toch door velen verantwoordelijk
zullen worden gesteld voor de staats
greep tegen Allende. Regeringsfuncti
onarissen wilden wel wijt, dat de
toekomst van de Amerikaans-Ghlleen-
se relaties in de eerste plaats afhanke
lijk zal zijn van de mate, waarin het
nieuwe regime de eenheid iri de Chi
leense maatschappij zal wetep te her
stellen, zodat een ordelijk economisch
herstelprogramma mogelijk wordt.
Kort nadat Allende in 1970 zijn ambt
aanvaardde werd de Amerikaanse
steun aan Allende en die van de door
Amerika beheerste internationale
bankinstellingen stopgezet.
BRANDT
De Westduitse bondskanselier Willy
Brandt drukte gisteren zijn 'diepe
spijt' uit over Allendes val en zei be
zorgd te zijn over het gevaar van een
burgeroorlog in Chili. In de Scandina
vische landen voerde verontwaardi
ging de boventoon. Vooral in Zweden,
dat steeds heeft gegolden als een van
Allendes krachtigste medestanders in
het Westen. De Zweedse regering be
sloot zelfs een hulpprogramma voor
Chili ten bedrage van ongeveer dertig
miljoen gulden te bevriezen, in af
wachting van de verdere ontwikkelin
gen. Ook Denemarken besloot later
een lening aan Chili van zeven mil
joen gulden te bevriezen.
De Franse socialistische leider Fran
cois Mitterrand, die bij de laatste
Franse verkiezingen een Volksfront
met communisten leidde, verklaarde
dat Allende hem twee jaar geleden al
heeft verteld, dat hij zelfmoord zou
plegen als men hem zou afzetten.
Toen hij tijdens een poitieke bijeen
komst in Rennes over Allendes dood
werd ingelicht, zei Mitterrand: 'Dat
verbaast mij niets.' De Italiaanse com
munistenleider Enrico Berlinguer, die
in Italië streeft naar de oprichting
van een Volksfront, noemde de staats
greep 'een poging van fascistische,
rechtse, oproerige militairen om met
reactionair geweld de socialistische
veroveringen, de vrijheid en de onaf
hankelijkheid van het Chileense volk
uit te roeien!'
Spanje bleek in Europa het enige
land, waar openlijk instemming met
de militaire staatsgreep werd betuigd.
De Spaanse pers sprak over 'een nood
zakelijke chirurgische ingreep'. In La-
tijns-Amerika was de verontwaardi
ging vrij algemeen. De Argentijnse
leider Juan Peron noemde de coup
een 'zware slag voor ons continent.'
Hij zei verder, dat Allende een be
sluit moest nemen, 'waarbij er geen
andere keuze bestond.'
VERZET
Emilio Maspei-, de bekende leider
van de Latijnsamerikaanse vakbonds
organisatie CLAT, verklaarde In Ge
nève: 'De Chilenen zijn een van de
meest ontwikkelde en volwassen vol
ken van Latijns-Amerika.Het ver
zet van de Chilenen zal nu gaan toe
nemen. Zij zullen een volk worden,
dat onregeerbaar is en een onhoudba
re toestand zal scheppen voor het
nieuwe militaire bewind.'
Verder werden in tal van wereldhoofd
steden protestbetogingen tegen de
staatsgreep in Chili gehouden.
Vervolg van pagina 1
den zich al meer dan zestig vluchte
lingen bevinden.
Brand
Brandweerlieden waren gisteren nog
steeds bezig met het blussen van de
branden in het gebombardeerde presi
dentiële paleis. Uit de Argentijnse
stad Mendeza werd gisteren verno
men, dat militairen het vuur openden
op het telecommunicatiegebouw in
Santiago. Soldaten, die de bureaus van
het Amerikaanse persbureau UPI na
bij het Moneda-paleis doorzochten,
toonden zich verbaasd en geschokt,
toen hun door de aanwezige journalis
ten werd meegedeeld, dat Allende
dood was.
Vliegtuigen van de Chileense lucht
macht hebben het Cubaanse vracht
schip Playa Larga beschoten ter hoog
te van Valparaiso, aldus het Cubaanse
persbureau Prensa Latina. De vlieg
tuigen probeerden het schip te dwin
gen naar Valparaiso terug te keren,
maar slaagden daar niet in. Ook de
Cubaanse ambassade in Santiago is
onder vuur genomen. Verder is de
Britse ambassade beschadigd. De nieu
we militaire junta heeft dinsdagavond
besloten de diplomatieke betrekkin
gen met Cuba en andere communisti
sche landen te verbreken, aldus de
Chileense radio.
Afzetting
De militaire opstandelingen hebben,
voordat zij de macht grepen, blijkbaar
twee nieuwe bevelhebbers aangesteld
en de voormalige marinebevelhebber
admiraal Raul Montero en de com
mandant van de carabineros generaal
José Maria Sepulveda afgezet. Uit de
communiqué's blijkt, dat bij de mari
ne thans admiraal Merino Castro aan
het hoofd staat en bij de politie gene
raal Mendoza Duran.
Admiraal Raul Montero verliet on
langs de regering-Allende en bood
daarna herhaaldelijk zijn ontslag uit
de marine aan. President Allende wei
gerde dit echter uit vrees, dat dan de
als uiterst rechts bekendstaande admi
raal Merino Castro het opperbevel zou
krijgen.
Generaal Sulpeveda was de enige be
velhebber die nog in de regering zat,
toen de staatsgreep van dinsdag
plaatsvond. De huidige junta bestaat
uit: generaal Pinochet Ugarte (leger),
generaal Leigh Guzman (luchtmacht),
generaal Mendoza Duran (politie), en
admiraal Merino Castro (marine).
SANTIAGO (Reuter, AFP) De Chineense president Salvador
Allende Gossens, die stierf in zijn brandend paleis na te zijn afge
zet door het leger, was het eerste democratisch gekozen marxis
tische staatshoofd van de westerse wereld. De 65-jarige Allende,
die ten val werd gebracht halverwege zijn zesjarige ambtstermijn,
zou zelfmoord hebben gepleegd, nadat de militairen een arrestatie
bevel tegen hem hadden uitgevaardigd.
Onder zijn presidentschap werd Chi
li het slagveld van een bitter con
flict tussen ideologisch, lihks en
rechts. Hij werd in oktober 1970 ge
kozen tot president van Chili, nadat
het congres hem met 153-35 stem
men had benoemd. Een dergelijke
stemming was noodzakelijk omdat
geen van de drie presidentiële kan
didaten de absolute meerderheid
had behaald bij de verkiezingen.
Dr. Allende heeft voortdurend ge
waarschuwd dat militante oppositie
tegen zijn regering het land in een
burgeroorlog kon storten. Maar toen
hij woensdag ten val werd gebracht
beschuldigden de opperbevelhebbers
van de drie legeronderdelen en de
paramilitaire politie, groepen van Al-
lende's Unidad Popular coalitie van
het organiseren en opleiden van ge
wapende groepen, die zich voorbe
reiden op een burgeroorlog.
Climax
De val van Allende was de climax
van groeiend verzet tegen zijn rege
ring met verlammende stakingen
van vrachtwagenchauffeurs, winke
liers, zakenlieden en arbeiders. De
oppositie eiste het aftreden van Al
lende. Zij beweerde dat Allende her
haaldelijk de grondwet had overtre
den bij het uitvoeren van zijn po
gingen Chili op de weg naar het soci
alisme te zetten.
De kleine^ vastberaden Allende gaf
echter geen enkele blijk van twijfel
jn zijn laatste radio- en tv-toespraak.
ik zal niet aftreden', zei hij vanuit
zijn werkkamer in het Moneda-pa-
Jeis, dat werd aangevallen en in
brand werd geschoten door straalja
gers en tanks. 'Ik zal het niet doen.
Ik wens mijn onherroepelijk besluit
duidelijk te maken dat ik Chili zal
blijven verdedigen'. Hij voegde er
aan toe: 'Ik wens duidelijk te maken
dat ik mij met alle middelen zal
verzetten, zelfs ten koste van mijn
'oven om een voorbeeld te stellen
tegenover het eerloos optreden van
hen die wel over kracht, maar niet
over rede beschikken'.
Allende verwachtte al geruime tijd
een militaire staatsgreep, zo heeft
verleden week zijn beste vriend,
Augusto Olivares, aan een AFP-
verslaggever verteld. Olivares
is dinsdag vrijwillig met Allende de
dood ingegaan. Allende's voornaam
ste vrienden en medewerkers kwa
men iedere avond naar het Moneda-
paleis om samen met de president
de maaltijd te gebruiken. Om de ze
nuwachtige stemming niet te beder
ven werd tijdehs het eten nooit over
politiek gesproken. Na de .maaltijd
ging Allende korte tijd rusten en
daarna besprak hij met zijn vrien
den de belangrijkste moeilijkheden.
Eerste hulp
In het paleis werden de leden van
de regering, de politieke leiders en
het personeel van de president de
laatste tijd onderricht in het toepas
sen van hartmassage en het toedie
nen van bloedtransfusies voor het
geval van een gewapende aanval op
het paleis. Allende keerde zich te
gen het voorstel van uiterst links
om een volksleger te vormen om
een gewapende aanval op zijn rege
ring af te kunnen slaan. Hij hield
vast aan zijn beginsel Chili vreed
zaam naar het socialisme te leien en
vreesde bovendien dat het oprichten
van eenvolksleger een reactie van de
oppositie zou uitlokken. Tijdens de
mislukte staatsgreep van 29 juni had
Allende wapens aan de bevolking
willen uitdelen, maar toen de actie
van de militairen niets uithaalde,
had hij daar weer vanaf gezien, al
dus Olivares.
Dr. Allende was getrouwd en had
drie dochters. Hij werd geboren in
een welgestelde familie op 26 juli
1908 en was actief in de politiek
sinds hij medisch student was aan
de universiteit van Santiago aan het
einde van de jaren '20. Hij werd
verscheidene malen gevangen geno
men wegens zijn aandeel in studen
tenprotesten, nadat de regering van
generaal Carlo Ibanez in 1931 ten
val werd gebracht. Tijdens één van
zijn gevangenschappen stierf zijn va
der en de militaire autoriteiten ga
ven hem een uur verlof om de be
grafenis bij te wonen. Staande bij
het graf van zijn vader, beloofde hij:
'Vanaf dit moment zal ik mijn leven
weiden aan de sociale strijd'.
Hij werkte korte tijd als arts in
een gekkenhuis, zei hij eens, omdat
andere ziekenhuizen geen socialisten
in dienst wilden nemen. Hij was mi
nister van gezondheid onder de pre
sident van het Popular Front, Pedro
Aquirre Cerda in 1939. Hij onder
nam drie vruchteloze pogingen om
president te worden, voordat hij in
1970 succes behaalde. Hij won
slechts 36,3 procent van de stemmen
bij de verkiezingen van september,
maar de coalitie van Unidad Popu
lar, bestaande uit de communisti
sche partij en andere linkse roepen,
verzekerde zijn overwinning tijdens
een tweede stemronde tegen de
rechtse presidentskandidaat Jorge
Alessandri.
Kopermijnen
Eén van zijn eerste beloftes was de
voornaamste hulpbronnen van het
land koper, staal en nitraten
te nationaliseren, gevolgd door die
van banken en monopolies, waarvan
vele in buitenlandse handen waren.
Op dat ogenblik was 80 procent van
Chili's export afkomstig van koper
mijnen, die Amerikaanse eigendom
waren. Dr. Allende ging in de eerste
maanden van zijn presidentschap
langzaam te werk om Chili op het
socialistische pad te bfengen. Op 15
juli 1971 nam hij een belangrijke
stap door een wet te ondertekenen,
die de staat het 'voortdurende en
onvervreemdbare recht' gaf op de
beheersing van Chili's natuurlijke
rijkdommen.
Een paar dagen later begonnen vijf
commissies de geweldige kopermij
nen te leiden, die vroeger eigendom
waren van Amerikaanse maatschap
pijen. Het nationalisatie-proces ver
eiste dat grondwettelijke veranderin
gen aangenomen werden door het
congres, die toe zouden staan dat de
getroffen bedrijven schadeloos zou
den worden gesteld. Om de vrees
Salvador Allende
voor een 'communistische overname
'in de Latijns Amerikaanse repu
bliek te bezweren, beloofde Allende
dat de persvrijheid, vrijheid van me
ningsuiting, de autonomie van uni
versiteiten en het meer partijensy
steem zouden blijven bestaan.
Voordat hij door het congres geko
zen werd, had Allende verklaard dat
zijn regering 'niet socialistisch of
communistisch' zou zijn, maar een
volksfront, dat steunt op een brede
basis. Hij was niet van plan Chili
onmiddellijk in een marxistische
staat te veranderen, maar er slechts
de weg voor te banen. Hoewel hij
een grote bewonderaar van Cuba
en een vriend van premier Fidel Cas
tro was, legde Allende er de nadruk
op dat er in Chili's economie ruimte
over gelaten werd voor particuliere
ondernemingen, zolang die de econo
mische belangen van het land dien
den. Hij knoopte diplomatieke ban
den aan met Cuba en de Volksrepu
bliek China.
Generaal Prats
Allende kon in oktober 1972 een
eerste staking van vrachtwagen
chauffeurs beëindigen, toen hij de
commandant van het leger, generaal
Carlos Prats, een persoonlijke
vriend benoemde op de belangrij
ke post van minister van binnen
landse zaken. Generaal Prats wist
door onderhandelingen een einde te
maken aan de staking, die 27 dagen
had geduurd en trad een paar maan
den later af om zijn militaire plich
ten weer op te vatten.
De president overleefde een revolte
van het leger op 29 juni van dit
jaar, toen een deel van een tank-re
giment het presidentiële paleis om
singelde en twee uur lang slag le
verde met de paleiswacht. Generaal
Prats leidde de regeringsgetrouwe
troepen, die de overgave van de re
bellen afdwongen.
Toen op 27 juli de vrachtwagen
chauffeurs, die beweerden dat de re
gering niet haar- beloften van de
overeenkomst was nagekomen, op
nieuw in staking gingen en 45.000
vrachtwagens stil kwamen te staan,
werden generaal Prats en de com
mandanten van de andere legeronde
len in het kabinet benoemd in een
poging een einde te maken aan de
staking. Maar het tweede experi
ment met de militairen faalde volko
men. Generaal Cesar Ruiz werd uit
het ministerie van vervoer gema
noeuvreerd, verslagen in zijn pogin
gen om met de chauffeurs te onder
handelen en verloor het bevel over
de luchtmacht, waarvan een deel op-
het, punt stond te rebelleren.
Allende werd inmiddels gekweld
door een onwillig parlement Maar
de oppositie miste één belangrijk
wapen in haar strijd Allende ten val
te brengen: zij kon namelijk niet de
meerderheid opbrengen, die de
grondwet vereist om het gehele pro
gramma van de president te blokke
ren of hem tot aftreden te dwingen.
Maar wèl nam het parlement een
historische motie aan, waarin de
president ervan beschuldigd werd
onwettig te regeren. Het was de
sterkste beschuldiging tegen een
Chileens staatshoofd uit de recente
geschiedenis.
Keerpunt
Rechtse officieren oefenden druk uit
op hun commandanten uit de rege
ring-Allende te treden. Het vertrek
van generaal Prats, die zijn com
mando opofferde, werd algemeen be
schouwd als een keerpunt, aangezien
hij de laatste persoonlijke vriend
van de president in de strijdkrach
ten was. Tegen het einde var. de vo
rige maand zat Allende opgescheept
met een kabinet, dat gevormd werd
door lagere militairen en de com
mandant van de politie-troepen.
Ondanks Allende's uitgebreide uit
voerende machten en de brede steun
onder Chili's arbeidersklasse, scheen
bijna alles tegen hem te keren. Een
golf van stakingen en toenemend ge
weld verlamden Chili. De oppositie,
geleid door de nog steeds machtige
christen-democraten, beheerste beide
kamers van het parlement en de
meeste dagbladen. De strijdkrachten,
eens trots op h&ar professionalisme,
zinderden van ongenoegen. Extre
misten, zowel van links als van
rechts, verklaarden zich bereid Chili
in een burgeroorlog te storten en
een staatsgreep te provoceren.
De toestand bij de strijdkrachten
werd zo ernstig dat presidentiële ad
viseurs Allende waarschuwden niet
de voorgenomen reis naar Algiers te
maken, waar hij de conferentie van
niet-gebonden landen had willen bij
wonen. Hij zegde de reis af en be
gon een nieuw kabinet samen te
stellen. Op 4 september sloeg Allen
de een parade gade van honderddui
zenden aanhangers, die de derde
verjaardag van zijn presidentschap
vierden. Later waarschuwde hij zijn
aanhangers in een radio-boodschap:
'We moeten op onze hoede zijn. We
worden bedreigd door een ernstige
samenzwering
