i
orsters politie doodt
lf zwarte mijnstakers
Allende-aanhangers
bieden nog verzet
In deze krant
Stroom van
reacties in
ons land
Het Kwartet
Papadopoelos kiest
nieuwe premier
Zelfmoord afgezette president officieel bevestigd
Oranje
schoot
tekort
T'
Echtpaar beroofd
en neergeslagen
Galeries Modernes
gaat verdwijnen
Londen en Parijs
gaan voort met
Kanaal-tunnel
welke winkels
winnen de strijd?
C.H.U.
C.H.U.
De machinezetters
Nieuwe Leidse Courant
ihristeluk dagblad voor leiden en omgeving
itraat 37 Postbus 76 Telefoon 31441
Gironr. 269274 t.n.v. B.V. De Christelijke Pers, Amsterdam
DONDERDAG 13 SEPTEMBER 1973
54st.c jaargang no. 139
vooraanstaande
prol. christelijke
dagbladen
„Stantvastich is ghebleven
mijn hert in teghenspoet!"
Abonnement ƒ10,58 per maand, per kwartaal ƒ31,55
Afd. Bezorging vanat 08.30 uur
chietpartij op stakende, zwarte mijnwerkers in Zuid-Afrika heeft opnieuw alle aandacht gericht op
chrijnende inkomensverschillen tussen blanken en Afrikanen in dit schatrijke land. Afrikaanse
ners van Johannesburg lezen in de krant de toedracht van het drama in Carletonville.
lie reacties op drama in Carletonville
LETON (AP, Reuter, UPI) In Zuid-Arfrika is hevige politieke deining ontstaan over liet dood-
ten van 11 Afrikaanse mijnwerkers in Carletonville in westelijk Transvaal door de Zuidafrikaanse
ichietpartij vond dinsdagavond
tijdens ongeregeldheden op het
In van de Deep Level-goudmijn.
jan de bekendste en rijkste Zuid-
jansé goudmijnen, die in bezit is
rde Anglo-American Corporation
h Brits-Amerikaans concern,
iiding tot de onlusten was het af-
van looneisen van Afrikaanse
j Verkers, die eerder al in staking
J I gegaan. Afrikaanse mijnwerkers
door de Anglo-American groep
s 128 gulden per maand uitbe-
plus kost en inwoning, terwijl
lanke collega's maandelijks 1600
in hun loonzakjes on vangen,
irenigde Partij, die in de opposi-
heeft gisteren een officieel
itelijk onderzoek geëist naar de
icht van het drama ii. Carleton-
In Johannesburg hebben onge-
studenten de kantoren bezet
Anglo-American groep. Op span-
stond: 'de hebzucht van de
evers was de werkelijke moorde-
ereldraad van Kerken in Genève
het doodschieten van de Afrika-
:en tragische daad' genoemd,
en goed kan doen aan de zwarte
>J<»
it*
e
of blanke gemeenschap in Zuid-Afri-
ka. Dr. Paulus Potter, de secretaris
generaal van de raad zei dat de
schietpartij verdere motieven geeft
voor de mening dat de politiek van
de Wereldraad investeringen uit Zuid-
Af rika terug te trekken, juist is. Het
feit dat dergelijke daden als antwoord
op de eis tot hogere lonen werden on
dernomen onderstrepen slechts het
standpunt dat geïnstitutionaliseerd ra
cisme (zoals de apartheidspolitiek van
Zuid-Afrika) met geweld doordrenkt
is, aldus Potter.
LOONCONFLICT
De onlusten in Carletonville vormden
het hoogtepunt van een loonconflict
tussen Afrikaanse mijnwerkers en de
directie, dat al sinds vorige week aan
de gang was. De moeilijkheden begon
nen toen het grootste deel van de on
geveer duizend Afrikaanse mijn
werkers, die de machines in de mijn
bedienen, weigerden de mijn in te
gaan als zij geen loonsverhoging
kregen.
Volgens de lezing van de mijndirectie
deden ongeveer 75 tot 100 stakers
dinsdagmiddag een poging werkwilli
ge Afrikaanse mijnwerkers te beletten
aan het werk te gaan, nadat de loon
eisen door de directie definitief wa
ren afgewezen. Volgens de directie
werd de politie gewaarschuwd toen de
stakers blanke mijnwerkers begonnen
\i zelfs voor een ontspanning
n Oost en West zijn als Sta- Ir. C. Staf Overleden
Dg de eerste man in de Sow-
nie zou zijn.
Willy Brandt*.
ezegd
roog
oog weer met vooral aanvan-
ijk in het noordoosten van
land veel bewolking. Weinig
ld. Maximum temperaturen
bd 19 graden Celsius.
>RGEN EN OVERMORGEN:
oog, vrij zonnig en overdag
gevcer normale temperaturen.
irgen zon op: 06.12
onder: 18.58
maan op: 19.05
onder: 08.33
•odprijs moet nog
Ier verhoosd
ARNHEM Ir. C. Staf, oud-president-
directeur van de Ned. Heidemaatschap
pij en oud-minister van defensie, is in
de leeftijd van 68 jaar te Arnhem
overleden.
-Zie het levensbericht en het In
memoriam op pagina 13.
ATHENE (UPI) President George
Papadopoelos van Griekenland heeft de
historicus en politicus Spyros Markezi-
nis uitgekozen als premier van de eer
ste Griekse burgerregering sinds de
militaire machtsoverneming in april
1967. Dit heeft het dagblad Eleftheros
Kosmos, gemeld.
Vlogens het doorgaans de mening van
de regering weergevende blad, zal de
nieuwe ministersploeg van Markezinis
op 3 oktober worden geïnstalleerd.
De voornaamste opdracht van het nieu
we kabipet zal het voorbereiden en uit
voeren van nieuwe algemene verkiezin
gen zijn, aldus Eleftheros Kosmos.
'Ik ben komende zaterdag het
einige meisje op Tommy's ver-
jaarsfeestje.'
te bekogelen met stenen. Volgens
Algy von Holdt, de directeur van de
mijn, werd de menigte steeds groter
en agressiever. Een groep van onge
veer 20 politiemannen kwam daarop
in actie me ttranagas en de wapenstok.
Maar zij maakte gebruik van vuur
wapens toen de 'opstandelingen' ook
de politie met stenen en bijlen begon
nen aan te vallen, aldus" de lezing van
de mijndirectie.
Bij de onlusten zijn in totaal 12 Afri
kanen gedood, van wie volgens de po
litie één door bijlslagen van een colle
ga. In totaal 27 Afrikanen raakten ge
wond. Eén sergeant van de politie
werd eveneens gewond, zo is meege
deeld.
De Zuidafrikaanse onderminister van
justitie James Kruger heeft verklaard
dat de politie uit zelfverdediging
heeft gehandeld. Gatsha Buthelezi, de
leider van de Kwazoeloe Bantoestam,
heeft meegedeeld dat de schietpar
tijen aantonen dat 'het leven van een
zwarte in Zuid-Afrika als erg goed
koop wordt beschouwd'. Volgens Bu
thelezi moeten andere methoden wor
den gebruikt om opstandelingen tot
bedaren te brengen.
SHARPVILLE
De schietpartij in Carletonville, dat
op 96 km. ten westen van Johannes
burg ligt, is het ernstigste incident
tussen blank en zwart sinds 1960.
Toen werden in Sharpville, een boe
rendorp, 69 Afrikanen door de Zuid
afrikaanse politie doodgeschoten omdat
zij in opstand kwamen tegen de pas-
jeswetten. Deze op de apartheids-poli
tiek gebaseerde wetten verplichten
Afrikanen speciale identiteitsbewijzen
bij zich te dragen.
De Western Deep Levels-mijn, waar
het drama zich heeft afgespeeld, is
één van de nieuwste en modernste
mijnen in Zuid-Afrika. De faciliteiten
voor de tienduizenden mijnwerkers
liggen boven het gemiddelde niveau
in Zuid-Afrika. De mijn van de Ang
lo-American groep is één der rijkste
ter wereld. Anglo-American maakte
over het afgelopen jaar een winst van
46.3 miljoen rand (ruim 100 miljoen
gulden). Het bedrijf keerde 20 mil
joen rand (80 miljoen gulden) aan di
videnden uit.
Binnenland
Onrust wegvervoer 5
Vraag naar huizen 7
Buitenland
Oppositie in Kremlin
tegen Breznjew 9
Kerk
'Polarisatie niet voorkomen' 2
Economie
Vrijere wereldhandel 19
Nieuwe boeken 2
Men schrijn ons 2
Puzzel 2
Radio en tv r,
Recept 6
Strips, reulllcton c
Commentaar 7
Weer 7
Dichtbij cn verdér 7
Weekbladen 11
Autonieuws 13
SANTIAGO (Reuter, AFP, UPI, AP) In de straten van Santiago klonken gisteren schoten, ont
ploffingen en geratel van tanks, ruim een dag na de afzetting van president Allende door de Chileense
militairen. De militaire junta bevestigde gisteren officieel, dat Allende zelfmoord heeft gepleegd, toen
militairen zijn paleis bestormden. De afgezette president is gisteren in aanwezigheid van enkele familie
leden al begraven.
Een politie-officier zei, dat Allende
zich heeft doodgeschoten met de auto
matische karabijn, die hij als ge
schenk had ontvangen van Fidel Cas
tro. Hij voegde eraan toe, dat de ka
rabijn naast het lijk van de 64-jarige
president lag. Zijn perschef Olivares
zou zichzelf in een ander vertrek heb
ben gedood. Elders in Latijns Ameri
ka opgevangen berichten van Chileen
se radio-amateurs meldden echter, dat
Allende is doodgeschoten door een ka
pitein van zijn lijfwacht.
Een dag na de schokkende gebeurte
nissen. waarbij volgens onbevestigde
berichten al ongeveer duizend mensen
het. leven hebben verloren, was er gis
teren nog steeds een uitgaansverbod
van kracht en ontbrak elke lijnverbin
ding met het buitenland. Op de hoe
ken van de lege straten zag men
slechts militairen en tanks, die het
vuur van sluipschutters vanaf de bo
venverdiepingen van flatgebouwen be
antwoordden. Volgens de politie van
Santiago wordt ook strijd geleverd
met 'zelfmoordgroepen' van linkse mi
litanten, 'die proberen de gevechten
te verhevigen.'
Gevechten
Eerder was al melding gemaakt van
gevechten tussen arbeiders en militai
ren in de industriële centra in de bui
tenwijken van Santiago. De militaire
junta heeft alle Chilenen gisteren 48
uur de tijd gegeven om hun wapens
in te leveren. Zij die hun wapens af
geven, hoeven niet te zeggen wie zij
zijn. De pers is onder strikte censuur
geplaatst en het parlemènt is voor on
bepaalde tijd met reces gestuurd.
Volgens Chileense journalisten heb
ben de militairen de woningen van
veel linkse politici en arbeidersleiders
overvallen. In een militair communi
qué werd meegedeeld, dat negentien
linkse leiders zich hadden gemeld bij
Er is een stroom van reacties losgeko
men in ons land naar aanleiding van
de militaire staatsgreep in Chili en dc'
dood van de democratisch gekozen
president Allende. Partijfunctionaris
sen als Ruby van de Scheer (D'66).
André van der Louw (PvdA) en Dolf
Coppes (PPR) bezochten de Chileense
ambassadeur en boden een protestver
klaring aan. (foto).
André van der Louw verklaarde dat
de hulp aan Chili niet zonder meer
gestaakt moet worden, maar dat afge
wacht moet worden of de nieuwe
machthebbers zich, evenals Allende
zullen inzetten 'voor de armen en de
onderdrukten.' Zijn partijgenoten, de
Kamerleden Ter Beek en Van der
Hek, hebben minister Pronk gevraagd
de hulp in ieder geval voorlopig op te
schorten. Ook het partijbestuur van
de PSP staat op het standpunt dat de
hulp moet worden opgeschort. De
vakcentrales, de Surinamers in Neder
land en de partijbesturen van PvdA,
PPR, D'66 en PSP hebben hun af
schuw uitgesproken over de bloedige
gebeurtenis in Chili en over het feit
dat op deze wijze een ruw eind wordt
gemaakt aan een democratisch expe
riment.
Zaterdag zal in Amsterdam een grote
demonstratie waarin solidariteit met
het Chileense volk wordt betuigd wor
den gehouden. Dc demonstratie is ge
organiseerd door de ASV de SRVU en
de FJG. Het vertrekpunt is het Kwa
kersplein (vertrek 14.00 uur) en de
slotbijeenkomst wordt gehouden op
het Beursplein. Een groot aantal Am
sterdamse organisaties en instellingen
heeft adhesie betuigd.
Acht landelijke organisaties waaron
der Sjaloom en CLAT-Ncderland heb
ben de regering gevraagd de militaire
junta niet te erkennen. De soldaten
van een compagnie in Austerlitz wil
den gisteren een uur in staking gaan
uil solidariteit, maar minister Vrede-
ling liet weten dat hij dat in geen ge
val kon toestaan, waarna dc soldaten
aan liet werk bleven.
de politie; zoals hen was bevolen. On
der hen bevonden" zich Allende's mi
nister van binnenlandse zaken, Carlos
Briones, en diens collega van buiten
landse zaken Clodomiro Almeyda. Tal
rijke andere vooraanstaande linkse
Chilenen hebben hun toevlucht ge
zocht in buitenlandse ambassades. Al
leen in de Mexicaanse ambassade zou-
fADVERTENTIE)
Zie verder pagina 9
Craijff: doelpunt
Van onze speciale verslaggever
OSLO Het Nederlands elftal
gaat hu het wereldtoernooi in
München in zicht komt steeds
meer haperen. Nadat het tegen
IJsland twee keer geen glanzen
de vertoning werd, kon het elf
tal gisteravond tegen Noorwe
gen niet verder komen dan een
benauwde 2-1 overwinning. Pas
twee minuten voor het einde
van het door Nederland ronduit
slecht gespeelde duel viel de
beslissing, toen Cruijff die vroeg
in de eerste helft het eerste
doelpunt voor zijn rekening had
genomen, Huishoff in staat stel
de de winst te grijpen. Noorwe
gen was dertien minuten voor
het einde gelijk gekomen, toen
Harry Hestad de bal uit de han
den van Jan van Beveren trap
te. Een overtreding die de be
paald niet sterk leidende Noord-
ierse arbiter Wright ontging.
Hij had even tevoren Van Ha-
negem cn Cruijff een gele kaart
gegeven. Noorwegen toonde het
gehele duel aanmerkelijk meer
strijdlust dan de Nederlandse
ploeg.
Meer over deze interland op de
sportpagina. Daar ook meer over
dc situatie rond het Nederlands
elftal begeleidingsteam. Het
bondsbestuur heeft Hcnny van
Dalen, lid van het bondsbestuur
en lid van het sectiebestuur ver
zocht een rapport op te stellen.
Dit rapport zal ter hand worden
gesteld aan het sectiebestuur
dat enkele maanden geleden
Van der Hart voordroeg als man
naast/onuer bondscoach Franti-
seb Fadrhonc.
DEN HAAG Het echtpaar Seinen,
dat in een caravan woont in Den Haag,
is gisteren neergeslagen en beroofd
van ƒ3250 en een aantal sieraden. De
man (68) en de vrouw (54) zijn opge
nomen in een ziekenhuis.
Drie mannen met nylonkousen over
het hoofd zijn de caravan binnenge
drongen. De indringers sloegen de be
woners met een geweer of geweerkolf
neer en haalden het geld uit een por
tefeuille en de sieraden uit een doos
je. De man kon de caravan nog ver
laten, maar zakte op straat in elkaar.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Galeries Modernes,
de warenhuisketen, die in 1968 is ge
kocht door Het Koninklijke Bijenkorf
Beheerconcern gaat geleidelijk ver
dwijnen. Dit heeft als consequentie,
dat maximaal 250 van de 850 werkne
mers zullen moeten afvloeien.
De meeste ontslagen (ongeveer 85)
zullen vallen in Groningen, waar het
filiaal uiterlijk 1 februari 1974 zal
worden gesloten. Het filiaal in Rijs
wijk wordt verbouwd tot een grote
supermarkt, waar nog maar voor 40
van de huidige 80 werknemers plaats
zal zijn. Twee zaken, in Utrecht en
Rotterdam-Hoogvliet, blijven voorlo
pig bestaan.
Zie verder pagina 19
LONDEN (AP) Engeland en Frank
rijk hebben beloofd de aanleg te steu
nen van een 51 km lange tunnel onder
Het Kanaal. Besloten is met de tweede
étappe van start te gaan: het laten
zinken van tunnelschachten en proef
nemingen. Dit is gisteren in Londen en
Parijs bekend gemaakt.
In een door beide regeringen samen
gesteld witboek worden de kosten ge
schat op ongeveer 5,5 miljard gulden.
Het is de bedoeling de reisduur tussen
Londen en Parijs tot ongeveer twee
uur en veertig minuten te bekorten.
Londen wil bovendien plannen uit
werken voor een moderne spoorweg
tussen Cheriton en Londen om de
tunnel' optimaal te kunnen exploite
ren.
Volgens Londen is de tunnelbouw de
goedkoopste en meest bevredigende
oplossing voor het steeds drukker
wordende verkeer tussen Frankrijk en
Engeland
Laten we nuchter zijn. Het gaat vandaag de dag weer om
de gunst van koning klant. Een modern, up-to-date winkel
interieur is daarbij absoluut onmisbaar. Vraag daarom
vandaag nog nadere Informatie en dokumentatie over
Nordia winkelinrichtingen, exclusief en toch betaalbaar!
Winkels met een Nordia-interieur winnen de strijd!
nordia varsseveld tel. 08352 - 8888*
de iundia-groep: nordia, lundia, rublo
PERSOONLIJKE
LENINGEN
va» 1000.— tot 10.000,—
max, looptijd 5 jaar.
Ook eerste en tweede
hypotheken.
ASS.KANTOOR J. LEEFLANG
Cronestein 45 - Gouda
Teletfoon: 01820-15947.
Radio vanavond 6.20 uur
Jkvr. Mr. C. W. I.
Wttewaall v. Stoetwegen
cn Dr. R. J. H. Kruissinga
Gisteren werd op deze plaats onthuld, dat het merendeel van
onze redactionele kopij verwerkt wordt door een gezelschap
ponstypisten met een computer. Enkele lezers hebben hieruit
opgemaakt, dat de rol van de zetter bij Trouw/Kwartet is uit
gespeeld. Dit is een pijnlijk misverstand. En een ernstige mis
kenning van het noeste werk en overwerk dat 22 gediplo
meerde machinezetters voor u en ons verrichten.
Wat zou Trouw/Kwartet zijn zonder hen? U weet niet wat u
iou missen, en daarom vermelden we het maar even: tal van
advertenties, alle overlijdensberichten, alle aanheffen (zoals
de uit een groter lettertype gezette inleidingen van sommige
berichten, heten) en vele correcties in wat wij met een voor
misverstand vatbare term de platte tekst noemen. Dat u dit
allemaal wél onder ogen krijgt, dankt u mede aan de beide
elftallen achter de zetmachines van Trouw/Kwartet een
krant waarin zelfs de platte tekst niveau heeft.
NIEUWE ABONNEE
NAAM:
STRAAT:
GIRO: ..PLAATS:
Betaalt per maand/kwartaal
Wenst abonnement op:
TROUW
DE ROTTERDAMMER
NIEUWE HAAGSE CRT.
NIEUWE LEIDSE CRI'.
DORDTS DAGBLAD
(aankruisen a.u.b.)
Opgegeven dour:
Naam:
Adres:
Plaats:
IK ONTVANG GRAAG:
Altijd-paraatmap (4- briefpa
pier en pen).
Pletine-schaaltje (flessenon-
derzetters).
Mapje postpapier en envelop
pen.
Een postzegel is'niet nodig. Die betalen wij.
Schrijf op de envelop: Dc Chr. Pers, Antwoordnummer 2889, Amsterdam.
