Dure huizen, maar niet
voor de eigen inwoners
dichtbij
pmmentaar Dorpelingen in de Betuwe betalen wél voor bouwaktiviteit
iycot
Straalvliegtuig
Affretair wordt
ongemoeid gelaten
Beperking nodig van
gebruik water
+++oproep
toeristen+++
R boos over afwijzing
atie van WDM-ers
19
het weer
vreemd geld
i
V\\
<J
Zon na regen
van alles een beetje meer
scheepsgezin
feest
nummeren
uit
UW/KWiARTET DONDERDAG 30 AUGUSTUS 1973
BINNENLAND/COMMENTAAR T5/D11/RHL7
:n al de veroordeling van de apart-
[yl in Zuid-Afrika door de Verenig-
Naties is een meer dan voldoende,
lisch-geldende reden om acties tc-
Zuid-Afrika voor tc bereiden en
'oeren, zoals nu door het comité
'Boycot Outspan-Actic' (BOA)
t gedaan.
hamvraag, die zeker aan de orde
romen bij het kort geding dat de
en O-organisatie heeft aangespan-
tegen de actievoerders is echter:
middel mag gebruikt worden om
gerechtvaardigde doel te bereiken?
een staking en wat is een eco-
lische boycot van producten hier
rs dan een kopersstaking? zijn
Éd ook anderen het slachtoffer dan
lenen tegen wie de staking is ge-
is juist de kracht van een staking
anderen er hinder van ondervin-
De Londense vuilnisoDhalers ont-
en wanneer zij staken de ambtelij-
instanties met de eigen schoon-
^kdiensten nauwelijks: wèl de bur-
Het aanzetten tot een staking is
zichzelf geen onrechtmatige daad.
kan het wel worden door de ma-
j- waarop er toe aangezet wordt;
oorbeeld door een lasterlijke ad-
tentie in de krant. Ook kunnen de
jruikte middelen ongeoorloofd zijn;
^vjoorbeeld mensen beletten hun weg
Jrt te zetten.
I overreden van mogelijke kopers
pJ outspan-sinaasappels om deze niet
m||Kopen is echter niet ongeoorloofd;
Y lussie en overreding zijn juist za-
die in een democratie hogelijk ge-
irdeerd worden. Het organiseren
discussie en overreding is ook ge
loofd. De discussiemethode en de
its van discussie zijn open voor
jsche beschouwing: kan iedereen
zegje doen en blijft het ieder mo-
jk zij het met enige hinder
jweg naar de winkel voort te zet-
Door falen van rijk
en provincie chaos
in rivierengebied
de van het antwoord op deze vraag
het af naar welke kant bij het
ging van A. en O. tegen ROA de
ïal zal doorslaan,
en;
„gto^wpo-en
jn emand zal het kabinet-Den Uyl er-
verdenken, dat het de Nederland-
^jejspoorwegen ziet als een bedrijf dat
;rafjn verlies mag lijden. Zeker deze
vas jeringsploeg behoeft niet bekeerd te
ïle%len tot het beginsel, dat ter wille
ute) het maatschappelijk rendement
j de spoorwegen financiële verlie-
voor lief moeten worden geno-
jn.
lar dit principe behoeft en be-
ort zelfs de minister van verkeer
©^waterstaat niet te beletten, te, Jaten
Verzoeken hoe de chronische verlie-
van de spoorwegen kunnen wor-
beperkt. In het algemeen is kos-
v? bewaking hier wellicht noodzakelij-
dan elders in het bedrijfsleven,
aandacht voor de sociale func-
de NS en kostenbesef niet van
jure hand in hand gaan. Bovendien
stellig niet alle uitgaven van
NS gerechtvaardigd worden met
beroep op het sociale belang van
I openbare-vervoersbedrijf. Tenslotte
it erkend te worden, dat, bij de
iige stand van de overheidsfinan-
i, ook de stijging van de kosten die
met een beroep op dit belang ver-
ceijigd kunnen worden, aan praktische
en berkingen onderhevig is.
alles neemt niet weg, dat bij het
6 00iken naar mogelijke besparingen de
Jws.jatschappelijke functie van de NS,
rnle,3 het even kan, moet worden ont-
iuooh. Daarom verdient het plan van
ène'[ NS-directie om de dienstregeling
:ien|de zogenaamd onrendabele uren in
uiterst kritisch te worden
[roet. Openbaar vervoer kan alleen
t behoorlijk functioneren, wanneer
(regelmaat ervan buiten de spitsuren
wordt verstoord.
aanslag op die regelmaat is ook
oor f aanslag op een document waaraan
leden van dit kabinet, als
act. het goed hebben begrepen, een
dio.fr bijzondere waarde hechten: Keer-
1972. Daarin wordt niet alleen
het algemeen gepleit voor een ver-
|rs- en vervoersplan, waarin 'bevor-
jing van het openbaar vervoer cen-
il staat', maar wordt ook in het
:onder 'een drastische uitbreiding
het railnet en het busnet' ver-
;d.
is waar: Keerpunt 1972 wenst
'het gebruik van de fiets' bevor-
:hljd te zien. Maar moet dat nu speel
gelden voor mensen die op 'onren-
icut: iele' uren van de trein gebruik wil-
maken?
door Rudie van Meurs
HUISSEN In enkele noodlijdende Betuwse gemeenten worden
'over de ruggen' van de eigen mensen heen, dure landhuizen ge
bouwd voor kapitaalkrachtige nieuwkomers. De gemeenten verkopen
daartoe voor een spotprijs grond aan makelaars die er bungalows
opbouwen, die voor de mensen uit het dorp zelf onbereikbaar zijn.
De woningnood in de gemeenten
blijft door die selectieve bouwactivi
teit onverminderd bestaan. Sterker,
de autochtone bevolking van de Be
tuwse dorpen wordt er zelfs slechter
van. Zij moet opdraaien voor de kos
ten van wegenaanleg, riolering, enz.
In een brief aan staatssecretaris .T.
Schaefer van volkshuisvesting en
ruimtelijke ordening, heeft het PvcLA-
tweede kamerlid D. A. Th. van Ooyen
zich onlangs over dit verschijnsel be
klaagd. Als voorbeeld noemde hij de
gemeente Beusichem, een landelijk
dorp aan de Lek bij Culemborg. De
gemeente verkoopt hier aan een ma
kelaar-bouwer zeshonderd vierkante
meter grond voor de spotprijs van
veertienduizend gulden, dat is nog
geen 25 gulden per vierkante meter.
Op die grond komen luxe bungalows
te staan die in Nederland en in Duits
land aangeboden worden voor 180.000
gulden.
Nu is Beusichem een, wat je zou kun
nen noemen, chronische artikeh
twaalf gemeente, een dorp dat elk
jaar extra uitkeringen uit het ge
meentefonds nodig heeft om zijn be
groting in evenwicht te houden. An
dere armlastige gemeenten zijn Bu
ren, Buurmalsen en Echteld.
David van Ooijen vindt het uiterst be
denkelijk dat deze plaatsen in hun
wens 'villa-dorpen' te worden vrijwel
uitsluitend bouwen voor het betere
publiek, 'over de ruggen' van de ei-
Van een verslaggever
SCHIPHOL De DC-8 van Affretair.
die naar men vermoedt gebruikt
wordt als blokkade-breker ten gunste
van het regime van Ian Smith, wordt
op Schiphol ongemoeid gelaten. De
vrachtpapieren van de laatste maan
den zijn nauwkeurig geïnspecteerd en
daaraan mankeert niets. De vracht die
in Amsterdam aan boord wordt geno
men gaat volgens de papieren niet
-naar— Rhodesië. Weliswaar is de ma
chine deze week door dè Britse televi
sie gefilmd op het vliegveld van Salis
bury in Rhodesië, maar volgens de
heer Hoegen, directeur van Amster
dam Air (verkoop agent voor Affre
tair) was de lading toen allang gelost
in Libreville, Johannesburg en Mala
wi. Volgens de gegeven svan het Brit
se zondagsblad Sunday Times neemt
de machine in Salisbury rundvlees
aan boord dat bestemd is voor Athe
ne. Dat feit zou echter onvoldoende
argument zijn om de machine in Am
sterdam te boycotten.
gen mensen heen. Want de autochto
nen betalen in feite drie keer voor de
dure bouw: Dure gemeentegrond gaat
voor een zacht prijsje (gesubsidieerd)
naar de particuliere bouwers-in-het-
groot; de woningnood onder de plaat
selijke bevolking wordt niet opgehe
ven; de aanlegkosten van wegen en ri
olering, die vaak niet in de grondprijs
begrepen zijn, komen op de gemeente
begroting te drukken. 'Zo betalen de
woningzoekenden mee aan het subsi
diëren van de woningen voor de koop
lustigen elders' zo besloot Van Ooijen
zijn brief aan Schaefer.
Onverantwoord
Tri vragen aan minister Gruijters,
wees David van Ooijen kort geleden
op de ongezonde situatie die in hec
Gelderse rivierengebied bestaat. Door
net stimuleren van de dure bouw van
huizen voor niet-inwoners, groeien de
dorpen onverantwoord snel. Terwijl'
de tweede nota voor de ruimtelijke
ordening toelaat dat de kleine kernen
in hel Betuwse gebied slechts de 'na
tuurlijke groei' van de autochtone be
volking opvangen een groeipercen
tage van maximaal een tot twee pro
cent groeien sommige plaatsen met
vier tot zeven procent. Een groei die
zich vrijwel uitsluitend voltrekt in de
premie- en vrije sector.
Gruijters gaf een 'nietszeggend' ant
woord en daar is Van Ooijen, dis
trictskamerlid van de PvdA voor het
rivierengebied, onvoldaan over. Hij
zegt: 'Het planologisch beleid is er op
gericht dat dit gebied niet mag vollo
pen. Maar er mogen kennelijk weLvol
op eerste en tweede woningen komen
voor de tien procent beter gesitueer
den in ons land'.
Geen streekplan
Als belangrijkste oorzaken voor de
verprutsing van de Betuwe ziet hij
het ontbreken van een streekplan.
'Het provinciaal bestuur van Gelder
land schiet tekort omdat het wacht op
de gemeentelijke herindeling. En die
blijft weer uit omdat er geen streek
plan is. De nationale overheid blijft
in gebreke omdat ze straffeloos toe
staat dat gemeenten die niet mogen
groeien, tóch groeien'.
Omdat het rijk en de provincie 'geen
visie hebben', bestaat in het rivieren
gebied de grootste chaos. 'Alles in de
Betuwe is nu gebaseerd op het kopjes
tellen. Meer mensen betekent een ho
gere uitkering uit het gemeentefonds
aïtsürr ■m—wat
D. A. Th. van Ooijen: bedenke
lijke ontwikkeling
en betekent betere voorzieningen.
Maar als een gebied tot functie heeft
niet te groeien, dan moeten er extra
gelden komen voor voorzieningen in
de sociale en culturele sfeer. Dan
moeten die niet afhankelijk zijn van
het aantal inwoners'.
thonen bij elkaar te brengen. Daar
door ontstaan vaak gespannen situa
ties. De mensen uit het dorp kijken
vreemd aan tegen de 'nieuwkomers'
uit de stad, die andere zeden, andere
gewoonten hebben en hun geld an
ders besteden. De 'nieuwe rijken' zaai
en dan ook vaak onrust en ontevre
denheid.
David van Ooijen: 'Door wat nu ge
beurt maak je zowel de steden als het
platteland kapot'. Projectontwikke
laars, die Van Ooijen omschrijft als
'gewetensarmoêdige mensen' hebben
de Betuwe ontdekt. Niet geremd door
de lokale of nationale overheden, zon
der rekening te houden met de pro
blemen die Van Ooijen opsomt, bou
wen de projektontwikkelingsmaat-
schappijen snel landelijke dorpen vol
met bungalows, landhuizen en tweede
woningen die uitsluitend het gerief
van de beter gesitueerden en de ver
lies- en winstrekening van de make
laar-bouwers dienen. Die situatie
heeft ook nog tot gevolg dat de spora
dische woningwetwoningen die ge
bouwd worden, duurder en duurder
worden.
Kapot
Verpest
Maar mag je mensen, die graag bui
ten willen wonen en in de Betuwe
eén huis vinden, die mogelijkheid ont
nemen?
David van Ooijen: 'Mag je toestaan
dat door die ontwikkeling zowel het
platteland als de steden worden ver
pest? Bovendien is het zo dat de men
sen die buiten gaan wonen behoren
tot de tien procent die in de hogere
inkomensklasse zit. Dat is onrecht
vaardig'.
'Ik heb eens het voorbeeld genoemd
van de boerenarbeider die op het
platteland geen woning meer kan krij
gen. Hij. woont in een flat in een bui
tenwijk van Arnhem. Als hij 's mor
gens vroeg naar de boer gaat, loopt
hij kans enkele uren later een AKZO-
employee tegen te komen die, na z'n
pony gevoerd te hebben, op reis is
naar z'n kantoor in Arnhu.
in Huissen
In het dorp Huissen, onder Arnhem,
waar David van Ooijen een plaats
heeft in het rustieke domicanenkloos-
ter, heeft het PvdA-kamerlid een
overeenkomstige ervaring. Er worden
hier zeshonderd woningen gebouwd,
waarvan 50 voor de beter gesitueer
den. Arnhemmers, verhuizen daardoor
naar Huissen. De inwoners uit Huis
sen die de nieuwe woningen niet
kunnen betalen zijn gedwongen
een flat (met huursubsidie) te betrek
ken in Arnhem. 'Een idiote situatie.
De makelaars en aannemers bouwen
hier woningen omdat de grond zo lek
ker goedkoop is. Maar de dorpsbewo
ners moeten het veld ruimen'.
David van Ooijen wijst op de proble
men van maatschappelijke aard, die
mede door de situatie ontstaan. In de
Betuwe is geen geld voor opbouwwer
kers om de autochtonen en de aloch-
Zo wordt het eeuwenoude rivieren
landschap in midden-Nederland in
hoog tempo kapot gemaakt Er wor
gebouwd waar niet gebouwd mag wor
den, er worden illegaal huizen neerge
zet waarna de gemeenten achteraf
toestemming geven, er wordt door
een aannemer in Maurik een recrea
tieproject gerealiseerd terwijl het
provinciaal bestuur dat verboden
heeft. Drie keer hebben gedeputeer
den bevolen dat de bouw moest wor
den stilgelegd, twee keer ging de bou
wer toch door. Het is onbekend hoe
de situatie nu is. Een gedeputeerde
rijdt regelmatig langs het bouwwerk
om te zien of de hand wordt gehou
den aan de bouwstop.
De ruimtelijke chaos is slechts één
punt waarop Van Ooijen zich richt.
De dijkverhoging die het landschap in
hoge mate bedreigt, de ontgrondingen
die met name in het Gelderse rivie
rengebied diepe littekens slaan en de
houding van waterschappen die vaak
ongeremd door democratische ver
plichtingen heer en meester zijn in
het rivierengebied, zijn andere proble
men. 'De onttakeling van het land
schap gaat hier heel hard' zegt David
van Ooijen.
Van ee verslaggever
DEN HAAG —Op korte termijn is
het nodig maatregelen tenemen die
tot het afremmen van het waterge
bruik kunnen leiden.
Dit zegt de raad van de waterstaat
(een adviescollege in waterstaatsza
ken) in een commentaar op de vorig
jaar uitgebrachte urgentienota mi
lieuhygiëne. In het commentaar wordt
opgemerkt dat veel water kan worden
bespaard door het installeren van an
dere we's dan de gebruikelijke.
Onderstaande personen wordt verzocht de
ANWB-alarmcentrale te bellen <070—264426)
FRANKRIJK
Fam. A. E. Eygenraam-Schut uit Delft in ge
le DAF (stationcar), 59-02-PU, fam. B. J. M.
SchulJe-Besuyen, Amsterdam in donkerblau
we Vauxhall Viva. 35-95-NZ.
ZUID OOSTENRIJK
A. van Othuizen, Amsterdam in beige Merce
des, IIAM-FS-89.
SPANJE
Fam. C. J. Wouters, Rotterdam In llchtblau-
Opel Manta Caravan, W. N. Streng, Goti-
een verslaggever
STERDAM Het hoofdbestuur
de PPR is verbaasd en ontstemd
r het antwoord van de minister
justitie en de staatssecretaris van
ensie op vragen van het Tweede
nerlid Jurgens over de gratieverle-
g aan de VVDM-bestuurders. De
ering heeft de straffen van de zes-
Vi voormalige VVDM-bestuurders,
enveroordeeld waren tot straffen
t eisen de drie weken en twee maan-
zoiP. gehalveerd op voorwaarde van
en?d gedrag.
j. ,een verklaring aan de minister en
staatssecretaris zegt het PPR-be-
,erg|ur dat het als vanzelfsprekend een
de genoeg volledige gratieverlening
d verwacht. Maar vooral de voor-
arde van goed gedrag steekt de
F-
da in grijze Ford
JOEGOSLAVI
Frank de Grool,
68-91-EZ.
Taunus 12 M, 55-21-V
Drunen in rode Fiat
1500,
weerrapporten
Amsterdam
geh bew
20
0
De Bilt
geh bew
22
0
Deelen
licht bew
23
0
Eelde
zwaar bew
21
0
Eindhoven
zwaar bew
21
0
Den Helder
geh bew
20
0
Luchth Rtd
geh bew
21
0
Twente
zwaar bew
23
0
Vlissingen
regen
21
0.1
Zd Limburg
geh bew
21
0
Aberdeen
regenbui
17
1
Athene
onbew
30
0
Barcelona
onbew
28
0
Berlijn
licht bew
26
0
Bordeaux
half bew
25
0
Brussel
geh bew
22
0
Helsinki
licht bew
17
0
Kopenhagen
licht, bew
0
Lissabon
onbew
36
0
Londen
zwaar bew
21
0
Luxemburg
half bew
25
0
Madrid
onbew
32
0
Malaga
onbew
29
0
Mallorca
licht bew
28
0
Munchen
onbew
23
0
Nice
onbew
27
0
Oslo
geh bew
19
0
Parijs
geh bew
22
0
Rome
zwaar bew
27
4
Split
regen
24
15
Stockholm
half bew
23
0
Wenen
regen
17
16
Zurich
half bew
23
0
Casa Blanca
onbew
28
0
Istanboel
licht bew
26
0
Tunis
onbew
32
0
AMSTERDAM Vakantiegangers die
vandaag vreemd geld kopen of ver
kopen kunnen rekenen op de volgen
de koersen. Het eerste getal geeft aan
wat vreemd geld de toerist opbrengt,
het tweede wat het hem kost.
Amerikaanse dollars
Engelse ponden
Belgische francs
Duitse marken
Italiaanse lires
2,62—2,72
6,53—6,83
6,94—7,19
107.75—110.75
043.25—0.46
Portugese escudos 10.9011.90
Canadese dollars 2,602,70
Franse francs 60.7562.75
Zwitserse francs 87.2590.25
Zweedse kronen 62.7564.75
Noorse kronen 47.0049.00
Deense kronen 45.2547.25
Oostenrijkse schillings 14.7515.05
aanvankelijk regen
~-*TP
T i
X.20 f'
2£_
ANP/KNUI 12.00
30-8
ZONNIG «STb SNEEUW
OPKLARINGEN
(Amerikaanse en Canadese dollars
evenals Britse ponden, staan vermeld RE0EN
in guldens. De overige noteringen zijn a^a,HAGEi
in centen). TT,T
I BEWOLKING
WAX. TE MP.
MIN.TEMP.
WINDRICHTING
Van onze weerkundige medewerker
Tot gisteravond behoorde augustus
1973 met de collega's van 1944, 1913
en 1911 nog tot de droogste oogst
maanden van deze eeuw. Een voor
zichtige berekening gaf voor het lan
delijk gemiddelde een neerslag waar
de van tussen 20 en 30 millimeter. In
augustus '44 viel er landelijk niet
meer dan 27 mm, augustus 1913:25
mm. en augustus 1911, 15.5 mm. In de
vorige eeuw vinden we verder nog au
gustus 1899 met 16 mm. en augustus
1857 met 22 mm. In geen enkele ande
re augustusmaand sedert het begin
van de waarnemingen in 1S49 kwam
de hoeveelheid onder de 33 mm. Of
augustus '73 zijn lage klassering zal
weten te handhaven? Er is inmiddels
toch een wat sterker regengeruis
hoorbaar geworden. Een koufront
kwam via de Britse eilanden dichter
bij ons land, waarbij zich in het front
boven Wales een afzonderlijke lage-
drukkern van 1013 millibar vormde
(om 7 uur gisteravond bij Bristol),
die de neerslag-intensiteit deed toene
men en sporadisch omveer uitlokte.
Plymouth tapte gisteravond 8 mm
neerslag af, Blackpool en het eiland
Man 9 mm. en Dublin 16 mm. De nat
tigheid was gisteravond Londen en
Kanaalstation Dungeness in het uiter
ste zuidoosten van Engeland al voor
bij. Op veel plaatsen in Nederland zal
de regen welkom zijn, al zal er heus
niet genoeg vallen. Achter het kou
front volgen snel zonnige perioden, die
de komende dagen slechts onderbro
ken zullen worden door een enkele
bui. Hogedruk uitlopers van het. Azo-
renmaximum (meer dan 1030 millibar
spelen in de rest van deze iveek zon
in de kaart. Om 7 uur gisteravond
was de neerslag in Zuid-west-Enge-
land en het westen van Wales al ge
stopt. De temperatuur blijft bij wind
uit zuidwest tot west (vandaag tijde
lijk vrij krachtig) gematigd, met ui
terste waarden van circa 20 graden.
Strandverwachting
Na ochtendregen zonnige doorbraken,
het eerst in het westen, 's Middags een
frisse westenwind.
Zeilverwachting
Eeest zuidelijk, later westelijk toene
mend tot vijf Beaufort (vrij krachtig).
Hoog water: 31 augustus Vllssingen: 3.43-
15.57; Ilarlngvlietsluizen: 5.23-17.45; Rotter
dam: 6.39-18.41; Schevenlngen: 4.52-17.17; IJ-
mulden: 5.28-17.53: Den Helder: 10.06-22.35:
Harlingen: 0.16-12.02; Delfzijl: 1.55-13.59.
onder redactie van loes smit
Ook al zijn wij bewoners van een
van de tien rijkste landen ter we
reld, daarom hoeven we nog niet
te denken dat we het dan ook het
rijkst hebben. Wel goed natuur
lijk, maar nog lang niet het beste,
want dat moeten we bij de Ameri
kanen zoeken. Weliswaar is hun
dollar lelijk gekelderd, maar des
ondanks hebben de Amerikanen
van bijna alles nèt een beetje
meer: ze kunnen het meest uitge
ven, hebben de meeste telefoons,
televisietoestellen, auto's en waar
schijnlijk ook koffiemolens, ball
points en ontbijtbordjes, alleen
net niet de meeste dokters. En
dan te bedenken dat de OESO-or-
ganisatie voor economische samen
werking en ontwikkeling die
Amerika met andere rijke en iels
minder rijke landen heeft vergele
ken, iot die conclusie is gekomen
door alle rijkdommen door het
aantal burgers te delen om de 'ge
middelde rijkdom' te kunnen uitre
ken. De heel armen, die in die ge
fortuneerde samenleving nog altijd
honger lijden, zijn daar dus bijge
teld, ivat betekent dat erg veel
Amerikanen erg ver boven dat ge
middelde moeten uitsteken.
Het OESO komt tot de slotsom, dat
een Amerikaan aan pretjes en an
dere privégrapjes jaarlijks 3230
dollar uitgeeft, een Canadees 2450,
een. Zweed 2390 en een Zwitser
2230. Van de landen die onder de
2000 dollar de man uitkomen,
noemt het rapport West-Duitsland,
Frankrijk, IJsland, België, Luxem
burg en Australië. De Japanners
vormen het staartje met bijna drie
maal zo weinig als de Amerikanen
en Nederland wordt niet eens ge
noemd.
Per duizend inwoners waren bij
Amerikanen thuis 587 telefoontoe
stellen geplaatst, vijftig minder bij
de Zweden; onder de 500 hadden
de Zwitsers er en de Canadezen,
en de rest blijft ver onder de 400
toestellen. Helemaal onderaan de
lijst stonden Italië en Frankrijk
(171 respectievelijk 172 toestellen),
maar gelukkig trad de Ierse Repu
bliek tot de EEG toe en toen
stond dat land onderaan met 104
telefoons.
Natuurlijk bezitten de Amerikanen
ook de meeste personenauto's per
duizend mensen: 432. Het land dat
zich ticeede op dit lijstje mag noe
men als je daar tenminste trots
op kunt zijn is Canada, dat des
ondanks ruim honderd auto's la
ger staat (312). Ook in deze op
somming komen we Nederland niet
tegen terwijl onze wegen toch
ook bol van het blik staan maar
als het om tv-toestellen gaat, staan
we kennelijk ons mannetje wèl.
NatuurlijkAmerika heeft er weer
meer (duizend Amerikanen doen
het met 412 apparaten) en de Zwe
den, Canadezen. Britten. Westduit
sers, Denen en Australiërs zijn ons
ook nog een toestelletje of wat
voor, maar als we hen allemaal be
leefd hebben laten voorgaan, mo
gen wij er toch ook zijn (223 appa
raten per duizend man) en kunnen
we ook nog voldaan volhouden dat
de Finnen, Noren, Belgen, Japan
ners en Zwitsers er lekker minder
hebben.
En na lang zoeken zijn we dan toe
aan een terrein, waarop de Ameri
kanen niet nummer één zijn: dui
zend van hen moeten het doen met
niet meer dan 1.65 artsen. Een
raar aantal, zou je zeggen, maar
vermenigvuldigd met honderd wor
den dat al gewoon 165 dokters op
honderdduizend mensen. Oosten
rijk en Italië hebben er meer,
maar de rest, ook ons land, moet
het met minder doen. En die 165
Amerikaanse dokters schijnen je
allemaal nog te helpen ook als je
ze 's nachts nodig hebt.
Een van de twee vrouwen ter we
reld die kapitein op een schip zijn
is de Poolse mevrouw Danuta Ko-
bylinska. Ze voert het bevel over
het vrachtschip Bieszcady, dat ko
len van Stettin naar Hamburg
brengt. Door haar baan is ze erg
vaak van huis, wat zou moeten be
tekenen dat ze óf ongetrouwd is óf
haar gezin zelden of nooit ziet.
Maar dat gaat in mevrouw Ko-
bylinska's geval allebei niet op:
haar man Czelaw is eerste officier
op hetzelfde schip en dus haar on
dergeschikte en hun zoon Konrad,
die kort geleden zijn zcemansoplei-
ding afgemaakt heeft, is als jong
ste lid tot liaar bemanning toege
treden.
Iedereen die zich vertwijfeld zit af
te vragen hoe het nou verder moet
met de auto-kentekens, als de serie
van nu (met de letters achteraan)
op is, kan gerust zijn. Het is waar:
je kunt al auto's voorbij zien snel
len met de letters ZP of nog ver
der in het alfabet en binnen een
paar dagen moeten, ze wel aan de
ZZ toe zijn. En wat dan? Wat er
dan moet gebeuren is allang uitge
dokterd, zodat iedereen zijn twij
fels opzij kan zetten: na de ZZ ko
men de letters in het midden.
Vanaf maandag wordt er zelfs geen
nieuwe auto meer afgegeven zon
der zo'n ander nummerbord. Het
eerste kenteken is al bekend (00-
AD-01) en al uitgegeven trouwens
ook. Het zit op een Japanse wagen
en de importeur vindt dat zo'n eer
dat hij de auto niet eens wil ver
kopen.
De rijksdienst wegverkeer denkt
een jaar of acht met de nieuwe
manier van nummeren vooruit te
kunnen. Met de serie waarin de
letters helemaal voorin stonden
hebben ze vijftien jaar gedaan,
maar teen het eerste kenteken
werd uitgegeven (ND-00-01), was
het pas begin 1951 en tegenwoor
dig gaat alles wat kwieker. Eind
1965 was de combinatie met de let
ters achterin aan de beurt en als
het zo omstreeks 1980 zo ver is,
dat de letters middenin óók op
zijn, zullen de oude nummers zó
oud zijn en de auto's met die oude
nummers zó versleten, dat de rijks
dienst wegverkeer zonder bezwaar
van voren af aan kan beginnen.
Zijn er nog tippelaarsters in Lon
den? Jazeker. Ze opereren welis
waar illegaal, maar je vind ze zon
der moeite in Soho en andere
buurten, zc berekenen zo tussen de
tien en twintig pond voor hun
diensten en zijn 'spijkerhard'. De
'lekkerste meiden van New York'
kosten zo'n vijftig dollar en in Pa
rijs gaat het allemaal wat luxer en
comfortabeler toe. In het zestien
de arrondissement vooral vind je
dat bepaalde soort huizen (maisons
Clandes), 'prachtig gemeubileerd',
met bedienden in livrei en uiterst
'discrete meisjes' behalve als
het op afrekenen aankomt Een
echte 'ster' kan de geachte clientè
le wel driehonderd tot tweedui
zend francs kosten.
Deze informatie komt niet uit een
of ander lichtvoetig blaadje, maar
wordt door de grote' eerbiedwaar
dige luchtvaartmaatschappij ver
strekt aan zijn vliegende klanten,
die kennelijk geacht worden overal
een bepaald soort vertier te zoe
ken. En kijk daar nu niet meteen
onze keurige KLM op aan. Het is
de Pan American, die onder het
metto 'PanAm maakt het reizen
tot een feest' voor een gulden of
dertien een pakje kaarten verkoopt
met voorlichting over New York,
Parijs, Londen, Rome of Amster
dam. En dan natuurlijk niet alleen
over de lichte kant van zo'n stad,
want in één pakje zitten vijftig
kaarten, waarvan eentje met de ti
tel 'het rosse leven'. Een deel van
de kaarten in het Amsterdamse
pakje gaat uiteraard over de 'tul
pen van Arasterdam', maar er zijn
volgens het gidsje ook nog 'andere
bloemen': 'Voor vijftien gulden is
hier al iets te krijgen, maar zeker
voor vijfenzeventig gulden. Je ziet
de meisjes hier achter de ramen
en op straat. Sommigen houden je
zelfs op de fiets aan'.
Wie PanAm's 'feest' niet zo nodig
hoeft mee te maken is natuurlijk
niet verplicht de kaarten te kopen,
maar blijft dan wel verstoken van
informatie over alle andere we
tenswaardigheden.
'Hij kreeg het idee, toen hij een verhaal over Uamcln las.'
