Opel lanceert Kadett
voor de jaren '70
Constructiefouten
in nieuwe brug van
Brabant naar Tholen
Mond- en klauwzeer
bedreigt Europa
Binnenkort patiënten in
De Halderhof, Bennekor
Derde na-oorlogse model
Volvo's met
veiligheid
van 'Vesco'
Anti-blokkeer-systeem
lukt nog niet bij Volvo
Ook prijzen van
BMW omhoog
Schietpartij j*
op Ypenburg :r
drie gewondeijy
Vijf miljard voor
watervoorziening
tot het jaar 2000
Jeugdige joyrider cp
in Enschede op
heterdaad betrapt
Kees Manders met eerste boek
Studenten in Nijmegen 'fi
zetten boycot voort k :;5
TROUW/KWARTET WOENSDAG 29 AUGUSTUS 1973
AUTONIEUW S/BMNENLAM) DRLjOU
door Sicco de Jong
Een in een nieuwe jas gestoken Opel Kadett verschijnt de komende
weken op de Nederlandse wegen. Het is het derde na-oorlogse model
van deze naam. De verbeteringen ten opzichte van de nu uit produktie
genomen tweede versie betreffen behalve de vorm de wegligging
Maar opzienbarend zijn de technische veranderingen niet.
General Motors brengt de nieuwe
Opel Kadett in Nederland uitsluitend
uit met een 1200 cc-motor, naar keuze
van 52 of 60 DIN-pk vermogen. Het
benzineverbruik hiervan is volgens de
opgave van de Duitse GM-fabriek gun
stig: resp. 1 op 12 en 1 op 12,5.
De kracht van het nieuwe model ligt
behalve in de strakke styling als van
ouds in het economische gebruik. Dat
is al zo sinds de eerste Kadett in 1936
verscheen en dat geldt ook in relatie
tot het comfort sedert de na-oorlogse
herintroduktie van 1962. Opel streeft
lage exploitatiekosten na door een
matig benzineverbruik, gemakkelijk
onderhoud en een gunstige inruil-
waarde, mede door een lange looptijd
van het model. Het vorige stamt uit
1965 en was uiterlijk nodig aan ver
vanging toe.
De nieuwe Kadett is er dan ook voor
de rest van de jaren '70. Het model is
meer dan ooit gezinswagen doordat
bij gelijke buitenafmetingen 4,12
meter lengte een iets grotere inte
rieurruimte en een forse bagageruim
te gerealiseerd werd. Ruimte en com
fort moeten een goede tegenwaarde
bieden voor de prijs. Die prijs is ech
ter nog niet bekendgemaakt. Maar
daarvan hangt het wel af of de derde
Kadett het succes van de tweede kan
evenaren.
TOPPER
De Opel Kadett is als opvolger van de
VW-kever de onbetwistbare topper bij
de Nederlandse autoverkopen. Dankzij
dit model is Opel het meestverkochte
merk. Van alle Nederlandse automobi
listen, die een nieuwe auto aanschaf
fen, kiest één op de vijftien voor de
Kadett.
Opel heeft de jaren '70 ingezet met de
introduktie van een nieuwe generatie.
Eerst kwam, als tussenmodel op weg
van de Kadett naar de Rekord, de
Ascona. Die Ascona, met de sportver-
sie Manta, kreeg al direct een betere
wegligging. Dit was vooral een kwes
tie van asconstructies. Bij de Rekord
II, vorig jaar uitgebracht, werd
eveneens de achteras geperfectioneerd
en datzelfde is nu met de Kadett ge
beurd. Waarbij tevens de vooras van
de Kadett onderhanden genomen
werd. Ook daar vindt men nu schroef-
veren en met computers berekende
verhoudingen, die de wagen steviger
op de weg houden.
De 52-pk-versie heeft rondom trom-
melremmen, maar kan desgewenst
met schijfremmen vóór geleverd wor
den. Schijfremmen vóór zijn stand-
daard op de S-modellen, die de 60 k
motor hebben. De topsnelheden van
deze motorvermogens schelen tien ki
lometer, resp. 132 en 142 km per uur.
Met de iets meer gestroomlijnde Cou
pé komt men aan 136 of 146. De Com
bi komt op het niveau van de gewone
twee- of vierdeurs sedan. De S-versie
met automatische transmissie blijft
iets bij de gewone topsnelheid achter.
Deze snelheden en het gunstige benzi-
Opel's nieuwe Kadett: een gezinsauto, sober van exterieur en compleet in het interieur, smaakvol zonder
overdaad.
neverbruik zijn mogelijk geworden
door de vormbepaling, die geschiedde
met behulp van windtunnelproeven.
De vorm is, net als bij de Ascona en
Rekord, minder aan mode onderhevig
dan in het verleden. Verder werd het
glasoppervlak met een kwart vergroot
en is het uitzicht vanachter het stuur
verbeterd.
Er zijn luxe-versies, er komt zelfs een
rally-uitvoering en in een later stadi
um valt ook wel weer een sport-type
met grotere motor te verwachten.
Verder zijn de nieuwe Kadetts aange
past aan de moderne veiligheidseisen,
waar ook weer de computer aan te
pas kwam. De Kadett was in de jaren
'30 al één van de eerste auto's met
zelfdragende carrosserie en kreeg nu
een kooiconstructie met kreukelzone,
een betere deurvergrendeling en ster
kere bumpers. Optimaal voor de prijs
klasse, die immers altijd beperkingen
blijft opleggen.
De verbetering van stabiliteit en weg
contact is echter een goede stap voor
uit. Van tijd tot tijd kan een nieuw
model dan ook weer iets beters bren
gen, waarbij altijd blijkt dat het vori
ge bepaald nog niet het beste bood.
Maar de nieuwe Kadett kan nu weer
jaren vooruit.
De constructie van de veiligheids
auto Vesc, die het Zweedse con
cern Volvo veertien miljoen gul
den heeft gekost, begint vruchten
af te werpen. De vindingen uit de
ontwikkeling van de Vesc zijn nu
al voor een deel toegepast om de
Volvo's voor 1974 veiliger te ma
ken.
De modellen van het Zweedse merk
worden uiterlijk zelden veranderd. Er
worden nooit spectaculaire verande
ringen aangebracht om reden van
vormgeving. De enige opvallende ui
terlijke wijziging voor de 1974-serie
betreft dan ook de bumpers, die be
paald niet verfraaid, maar wel ver
sterkt zijn.
De bumpers op deVolvo-modellen, zo
als importeur Niham N.V. te Beesd
die met ingang van midden september
begint te leveren, zijn bestand tegen
botsingen met 5 km per uur. Er ont
staat bij zulke normale parkeerbotsin-
gen geen schade aan de carrosserie,
benzine-toevoer, koeling, uitlaat of
verlichting, zo hebben tests uitgewe
zen.
Vorig jaar hebben de portieren reeds
een dwarsbalk-versterking tegen zijde
lingse aanrijdingen gekregen. Ditmaal
zijn om de weerstand tegen een kop
rol te vergroten stalen lijsten in
plaats van aluminium aan de por
tieren gelast. Een stijver geheel was
daarvan doel.
Om het risico van brand te beperken
werd vorig jaar al, conform de Ameri
kaanse veiligheidseisen, de binnenbe-
kleding van onbrandbaar materiaal
gemaakt. Dit jaar is voor de 1974-mo-
dellen dc benzinetank iets meer naar
voren geplaatst, de tankdop nog iets
beter beveiligd en een expansievat
van vijf liter aan de tank toegevoegd.
Dat gebeurde op grond van de studies
met de Vesc.
Een Amerikaanse constructie in
1967 voor het eerst door General Mo
tors toegepast is de telecopische
stuurkolom, die nu ook op de Volvo's
te vinden is. Volvo had reeds eerder
een deelbare stuurkolom geïntrodu
ceerd, die vorig jaar nog verbeterd
werd met een veiliger stuurwiel
toen ook al aan de Vesc ontleend
maar de huidige constructie gaat nog
meer tegen, dat het stuur bij een
frontale botsing naar binnen komt.
Vanouds is dit een dodelijke oorzaak
bij ongevallen, die in de auto-indus
trie de naam 'braadspit'-werking
kreeg.
Behalve het zoemertje, wanneer men
de veiligheidsgordels niet omdoet, is
er nu ook een waarschuwingslampje
op het dashboard, dat gaat branden
bij een defect aan de verlichting. Wat
de gordels betreft Volvo levert die
nu al meer dan tien jaar in standaard-
Saab combineert
combi en coupé
De Zweedse Saab-fabriek heeft be
kendgemaakt rondom de jaarwisseling
een combi-coupé te zullen introduce
ren. Het model is gebaseerd op de
Saab 99. Omdat de testwagens de ko
mende maanden op de Europese we
gen verschijnen, is het nieuwe type
nu reeds aangekondigd.
Het Saab-Scania concern heeft in ei
gen land een marktonderzoek inge
steld, waaruit bleek dat vele automo
bilisten combi's te bestelauto-achtig
vinden, terwijl in de vlotter gevormde
coupe's de ruimte achterin
ongunstig beoordeeld wordt.
Combi's zijn voorts vaak duurder,
sneller vuil en ze missen volgens de
Zweedse automobilisten aan comfort
en wegligging. Bij coupés is het ach
teruitzicht beperkt.
Saab heeft als antwoord hierop de
combinatie van een stationcar en een
coupé ontworpen, die een 'fastback
styling naar voorbeeld »an de BMW
Touring kreeg. De wagen is driedeurs,
waarbij de derde deur gevormd wó^dt
door de achterklep.
De gewone 99 en de 95-96-serie de
95 is een combi ondergaat voor het
nieuwe modeljaar thans enkele wijzi
gingen. Hiertoe behoren nog weer iets
meer versterkte bumpers, een ander
type voorstoelen met hoofdsteunen,
een veiliger stuurwiel en verbeterde
portiersloten. Het front van de Saab
95 en 96 is enigzins gemodificeerd.
Alleen open voor wandelaars en fietsers
Van onze correspondente
BERGEN OP ZOOM In de nieuwe Vossemeerbrug over de Schelde-
Rijnverbinding tussen Noord Brabant en Tholen zijn ernstige con
structiefouten geconstateerd aan de ophanging. Om deze reden wordt
de opening voor auto's, die in november of december zou plaatsvin
den, tot onbepaalde tijd uitgesteld.
Bij de Volvo 164 zijn de clignoteurs gemonteerd op de verhoogde en versterkte bumpers.
uitvoering is de werking thans
ook verbeterd door steviger stoelen
met uiteraard hoofdsteunen. De be
stuurdersstoel kan nu a la Saab voor
verwarmt worden.
Uit het nieuwe programma van Volvo
blijkt, dat deze fabriek, meer dan ge
bruikelijk is in Europa, de nadruk
legt op de passieve veiligheid. Dit is
de botsveiligheid van een auto. De
meeste Europese constructeurs leggen
de klemtoon zwaar op de actieve vei
ligheid het voorkomen van botsin
gen iets wat de Amerikanen nog
over het hoofd zien. Wel valt bij de
Europese auto-industrie de laatste ja
ren een tendens naar méér passieve
veiligheid te ontdekken. Mercedes is
daarmee reeds lang bezig en merken
als Renault en Saab hebben ook al
sterkere bumpers gemonteerd, maar
Volvo geeft hier duidelijk de toon
aan.
Noch bij de Mercedes-modellen voor
1974, noch bij de nieuwe Volvo-jaar-
gang, wordt een anti-blokkeer-systeem
op de remmen in praktijk gebracht.
Deze zomer zijn nog steeds tests on
dernomen bij Volvo, zoals bij Merce
des al eerder geschiedde. Maar met
name de duurproeven hebben nog
niet tot het gewenste resultaat geleid.
De bedrijfszekerheid van het systeem
dient de 100 pet zo dicht te naderen,
dat de elektronische regeling perfect
moet zijn. Op dit punt bestaan net
als soms met elektronische benzine-in-
spuiting nog typische aanvangspro-
blemen. Mercedes werkt hier nu aan
met Bosch-Teldix en Volvo met de
eveneens Duitse remmenspecialist Al
fred Teves, die tot de Amerikaanse
ITT-groep behoort. In Engeland werkt
Lucas aan anti-blokkeer-remmen.
In het begin van dit jaar heeft de
Zweedse fabriek Saab-Scania bekend
gemaakt op grond van tests met di
verse systemen nog niet tot een be
slissing om een ABS te nionteren
over te gaan. Het in serieproduktie
nemen is immers geen eenvoudige en
een kostbare zaak, aldus Saab. Deze
fabriek bstudeert nog steeds de moge
lijkheden om de systemen voor een
redelijke prijs te fabriceren.
Dit zal wellicht eerder gelukken voor
vrachtwagens dan voor personenauto's.
DEN HAAG De importeur van
BMW-auto's, Alimpo BV, heeft de
prijzen van BMW in Nederland ver
hoogd met gemiddeld 4'/2 procent. De
BMW 1602, het goedkoopste model
van het Duitse merk kost nu inclusief
BTW 13.485, de BMW 520 21.924
gulden inclusief BTW.
Reeds eerder paste BMW een zoge
naamde revaluatie-toeslag in Neder
land toe. Deze is met de nu tot stand
gekomen prijsverhogingen komen te
vervallen. Andere Duitse merken zo
als Volkswagen, Mercedes Benz, Opel,
en Ford hebben reeds eerder hun
prijzen in Nederland verhoogd.
De officiële opening gaat dan wèl
door, maar alleen fietsers en voetgan
gers kunnen dan door een noodvoor
ziening van de brug gebruik maken.
Auto's zullen moeten omrijden via de
Tholen brug of de Slaakdam. Bijna al
le verticale stalen hangers van de
brug tussen de boog en de hoofdlig
ger blijken scheurtjes te vertonen.
Deze hangers werden een paar maan
den geleden gemonteerd.
In juli ontdekte men de scheuren.
Sindsdien worden de 24 staven verwij
derd voor een grondig trainingsonder-
zoek in het Nationaal Lucht- en
Ruimtevaart Laboratorium. Rijkswa
terstaat is nu bezig met de montage
van de noodvoorziening: hulptrekstan-
gen, die de functie van de hanger tij
delijk moeten overnemen.
Volgens rijkswaterstaat is de schade
nog niet te berekenen maar ze be
loopt vermoedelijk enkele honderd
duizenden guldens. Bij rijkswater
staat heeft men het vermoeden, zon
der op de resultaten van het onder
zoek vooruit te willen lopen, dat er
een complex van oorzaken is; bij dit
soort constructies spelen veel factoren
een rol.
Het materiaal werd zoals gebruikelijk
bij steekproef gekeurd in het labora
torium van de walserij en goed be*
vonden. Maar ook bepaalde onvoorzie
ne trillingen door de wind zouden
snel metaalmoeheid tot gevolg kun
nen hebben. De oorzaken kunnen»
eveneens liggen bij de montage van
de hangers en de hoekijzers. De aan
sprakelijkheid zal volgens rijkswater
staat echter moeilijk zijn vast te stel
len. De Vossemeerbrug loopt overi
gens geen enkel gevaar voor instor
ting.
DELFT Op een terrein van
vliegbasis Ypenburg, dat op Dei
grondgebied ligt, heeft de officier i
piket drie keer geschoten op dl
dronken taxichauffeurs uit Den Hl'
die daar een burger en een serge!
hadden neergeslagen en daarna hl
te lijf wilden gaan. Twee van de df
taxichauffeurs werden door de ko©
gewond. De sergeant liep een ernstj
kaakfractuur op.
Op het open en niet bewaakte ten
van de vliegbasis hadden de taxicha!
feurs een auto opengebroken en r
een cassetterecorder uit weggenóm
De auto was van een Rotterdam:
die in de kantine op bezoek was
een militair. Toen de eigenaar van!
auto erop af ging, werd hij doortaj
taxichauffeurs neergeslagen. DaaLi...,
werd de sergeant, die inmiddels <PU'
was komen kijken, tegen de grond P-
slagen. De officier van piket die
het vlakbij gelegen wacht lokaal v^eei
ging eveneens op onderzoek uit F c
de vechtersbazen aangekomen wl®
ook hij bedreigd. P 11
Na waarschuwing en na twee maalr^
de lucht te hebben geschoten, schj.
de officier driemaal op de benen r'
de aanvallers. Een taxichauffeur wff
in de lies en een been getroffen,
tweede kreeg een schampschot,
sergeant met de kaakfractuur enP
gewonde taxichauffeur werden in f1.
ziekenhuis te Voorburg opgenomf1Jns
De afdeling Ypenburg van de ma-
chaussee stelt een onderzoek in.
DEN HAAG De totale invested
gen van nieuwe werken (exclusief j
tributie) om in de waterbehoefte
het jaar 2000 te kunnen voorzien w
den ruwweg geraamd op vijf miljl
gulden. Dit staat in het ontwerp-stT
tuur schema drink- en industriewaj
voorziening 1972, dat werd voorbeij
door het rijksinstituut voor drinkt
tervoorziening. Vai
Voor de raming van de waterbehoé
in 2000 is uitgegaan van 17.1 miljjgQj
inwoners. Zou dit aantal een daling-
zien geven dan zal naar verwacht iscn
invloed hiervan op het totale wajvari
verbruik beperkt zijn. In het toekjbilj
stige beleid zal meer de nadruk WkIq-i
den gelegd op het tegengaan van it
terverspilling en het treffen van pet
terbesparende maatregelen. ;vor
Als belangrijke werken van opjhan'
vlaktewaterwinning worden aangfl,y0]
ven: het spaarbekkenproject De B
bantse Biesbosch, het eventuele spi&fO
bekken in het IJsselmeer, de duiridie
filtratie en de eventuele infiltr^en
an oppervlaktewater in de Veluwi^^
Er
ster
Protestants reaktiverin gscentrum
ver
doe:
Het,
ham
ban]
blan
Amc
vers
reat
deli;
strel
burc
op
gen
Van een onzer verslaggevers
BENNEKOM Maandag 3 september zullen de eerste patiënl
worden opgenomen in het protestants-christelijk reactiveringsc
trum voor chronisch zieken, De Halderhof te Bennekom (Ede). Ideze
gebouw zal 31 oktober worden geopend door prins Bernhard in 2 burc
functie van landscommandeur van de Johanniter Orde in NederlaJ^
wordt de wachtlijst afgewerkt. Hojven
van de verpleging zal zijn zuster
E. Vaartjes. Binnenkort wordt een
recteur-geneesheer benoemd. Met s|ac'
aantrekken van het overige perso^®1*
is een begin gemaakt.
De Johanniter Orde, waarvan aanvan
kelijk in deze omgeving een klein zie
kenhuis uitging, heeft niet alleen een
rol gespeeld bij de tot standkoming
van de Halderhof, maar ook bij de op
richting van1 het verpleegtehuis voor
psychisch gestoorde bejaarden De
Breukelderhof (150 bedden) en het
protestants-christelijk streekzieken
huis (340 bedden), die al vele jaren
in gebruik zijn. De drie dicht bij el
kaar liggende inrichtingen in Benne
kom vormen één complex.
Het reactive'ringscentrum De Halder
hof heeft een capaciteit van 150 bed
den. Ze zullen- fasegewijs in gebruik
worden genomen. In eerste instantie
Aan.
luch
ROME Europa wordt bedreigd door een van de ernstigste mond-
en-klauwzeer epidemieën in vele jaren, zo heeft de Voedsel en Land
bouworganisatie (FAO) van de Verenigde Naties gezegd. De bedrei
ging wordt gevormd door een snel om zich heen grijpende epidemie
in Turkije. De gevolgen zouden catastrofaal kunnen zijn als deze epi
demie overslaat naar Europa.
Vandaag vindt in Ankara een twee
daagse spoedbijeenkomst plaats om te
overleggen over maatregelen om Tur
kije te helpen de epidemie te bestrij
den en om van Thrace, het Europese
gedeelte van Turkije, een bufferzone
te maken tegen het opdringende vi
rus. De epidemie verspreidde zich eer
der deze maand vanuit Perzië door
Turkije. 77 gevallen van het Aziati
sche type van mond-en-klauwzeer zijn
sindsdien al gemeld. Op 17 augustus
meldden Turkse veterinaire autoritei
ten dat de ziekte gesignaleerd was in
Adapazari, slechts 100 kilometer van
de Bosporus. 'Dit is de kleinste af
stand waarop Aziatische mond-en-
klauwzeer ooit Europa is genaderd',
aldus een woordvoerder van de FAO.
Hij zei dat het catastrofaal zou kun
nen zijn als dc ziekte de Europese
veestapels bereikt, omdat die geen na
tuurlijk immuniteit tegen deze ziekte
hebben ontwikkeld.
Funktionarissen van de FAO schatten
dat er op korte termijn 500.000 dollar
nodig is voor de aanschaf van vaccin
en voertuigen om de epidemie een
halt te kunnen toeroepen. De laatste
grootste bedreiging van Europa vond
plaats in 1964 toen een zeldzaam
mond- en klauwzeervirus A 22 tot in
Thrace doordrong. Dit is een belang
rijke bufferzone waar al sinds tien
jaar gestreden wordt tegen dierenziek-
tes met aanzienlijke financiële steun
van West-Europa.
WIERINGEN De 46-jarige heer H.
de Jonge uit Hippolytushoef is maan
dagmorgen om het leven gekomen
toen de auto waarin hij meereed cp
rijksweg 9 onder Wieringen in bot
sing kwam met een linksaf slaande
trekker met oplegger.
De man overleed op weg naar het zie
kenhuis.
gens
niet
Onder reactivering zoals die in (Het
Halderhof zal worden toegepjvori;
wordt verstaan het optimaliseren lafko
de lichamelijke bewegingsmogelijlvia
den, het stimuleren van de geestel(
ontplooiing en het toepassen vanj
lerlei vormen van therapie.
ENSCHEDE De politie heeftf
veertienjarige Rudie B. uit EnsclP r
aangehouden op verdenking van <f ne'
stal van 1600 gulden en joyriding|nee
jongen kwam een jaar geleden iirese
publiciteit toen hij met een ziekej?'
to uit Emmen aan de haal ging. 1'
volgens pakte hij nog enkele and
auto's weg en werd hij in een op|Ien
dingsinrichting geplaatst. mo'
Sinds enkele maanden was R. in ze
Neerbos kinderdorp in Nijmegenee'
genomen. Hieruit vluchtte hij tPs: 4
keer maar hij werd weer door zijn!laar
ders teruggebracht Nu zou R. en
Zwartemeer (gemeente Emmen) ler,e'
diefstal hebben gepleegd en zich f 9e'
volgens in Enschede een auto hetPe p
toegeëigend. De jongen werd door!'1
patrouillewagen van de Enscheft^
politie gesignaleerd. Na een kit hie
achtervolging wist hij te ontkoö te
Enkele uren later werd hij aangePi-fH
den, toen hij probeerde een antral
auto te forceren. Hij is ingesloteiis v
het politiebureau te Enschede.
ften
i en
de
Kees Manders beeft gisteren zijn boek 'Kees Manders' ten doop gehouden. De opbrengst is bestemd voor
het Nederlandse Blindenwezen. Jules de Corte gaf het eerste boek aan de heer Manders. Op de foto Kees
Manders en de zanger Jules de Corte met het boek.
Van een verslaggever
NIJMEGEN De unie van stujÈgg:
ten te Nijmegen heeft post gevattt;:':;
het inschrijfbureau van de kathol^"*'
universiteit en leden van deze stul
tenvakbond proberen van de stuf ried
ten gedaan te krijgen dat zij de je le
cot tegen de 1000,- inschrijffefor:
voort zetten door zich niet central -T.
laten inschrijven en geen collegae a
den te betalen. De aula van de pdhei
versiteit is als actiecentrum ingerfgem
li de
De studentenvakbond ziet de boioem
als enige middel om zijn eisen kri. De
bij te zetten. Men wil: gratis on&mie:
wijs voor iedereen en intrekking Ösgev
de 1000-wet met terugwerkend t
kracht.
