De Aansluiters hebben hun zin, of niet?
Spanning tussen noord
en zuid neemt toe
'NAVO kostbaarste
bevrij dingsbeweging'
lllSlllsj
Vandaag
Trouw
Kwartet
Beroepingswerl
Nieuwe boeken
Paus zou latijn
weer terug willen
in kerkliturgie
TROUT KWARTET DONDERDAG 23 AUGUSTUS 1973
KERK
De oprichting van de wereldraad
van kerken in 1948 stelde ook de
gereformeerde kerken voor de
vraag: aansluiten of niet?
Het enige wat men er van wist
waren wat vage herinneringen
aan de conferentie voor praktisch
christendom te Stockholm 1925
en aan de zendingsconferentie te
Jeruzalem in 1928. Er waren
daar mensen geweest die wa
ren teruggekomen en hadden
verteld, dat 'de vrijzinnigheid'
daar de boventoon voerde. En
dat was het dan: Van de verdere
ontwikkeling had men toen geen
kennis meer genomen.
Ook voor wat in '48 in Amsterdam ge
beurde had men nauwelijks belang
stelling. De achterhoede-gevechten
met de vrijgemaakten vulden de ker-
kepijke pers; en dit was een slagveld,
waarop men zich thuisvoelde en dal
men kon overzien.
Men wist het wel: al wat zich oecume
nisch noemde was met 'vrijzinnigheid'
besmet. En voor wie lie* niet geloven
wilde: ook de remonstrantse broeder
schap werd lid van de nieuwe wereld
raad (basisformule ten spijt). Nou,
zeg nou zelf.
Het misverstand concentreerde zich
daarbij vooral op het woord 'gemeen
schap'. De nieuwe wereldraad was een
'gemeenschap van kerken'. En welke
gemeenschap heeft Christus met Beli
al?
De statuten van de wereldraad moch
ten het woord 'gemeenschap' uitleg
gen in al zijn voorlopigheid, geen
avondmaalsgemeenschap zelfs. het
baatte niet. Ook de beschamend-ont-
hullende Toronto-verklaring, waarin
'gemeenschap' ten behoeve van de
oosterse orthodoxie vrijwel tot nul
werd gereduceerd nam de gerefor
meerde argwaan niet weg. Ook al, om
dat men er eenvoudig geen kennis
van nam; het hoefde niet.
In deze donkere tijd kwamen ds.
Brussaard (radio Bloemendaal), ds
Barend Richters (zendingscentrum),
door
dr. J. M. van Minnen
Dit is de tweede in een serie bijdra
gen ter gelegenheid van het vijfentwin
tigjarige bestaan van de wereldraad w
van kerken. De eerste bijdrage, van VBfCJOSIIjKT
de hand van prof. dr. II. A. M. Fiolct,
stond in onze krant van gisteren.
er ook maar één nieuw argument op
tafel was gekomen, of één oud argu
ment ontzenuwd, maar gewoon, omdat
'de tijd nu rijp was.'
Een klein deel van het kerkvolk was
even beduusd. Men had twintig jaar
bij hoog en bij laag gehoord, dat de
zaak niet deugde. Maar goed, niemand
merkte verder iets van die aansluiting
en waar zou men zich dus druk om
maken. Een aantal jeugdige drammers
was tenminste weer een argument
('ze willen niks en ze doen niks') uit
handen geslagen.
Ten overvloede werd de nederlandse
oecumenische raad in een raad van
kerken veranderd wat dat ook be
tekenen mag. En dus: de eer was gp-
red. Dit is de geschiedenis.
Veel spannender is de vraag: en wat
nu? De 'aansluiters' hebben nu hun
zin. (Zoals dit soort de laatste tien
jaar op meer dan alle punten zijn zin
en soms meer dan dat gekregen
heeft). Maar wat nu?
Heeft de aansluiting voor de gerefor
meerde kerken die zegenrijke gevol
gen gehad of heeft de inbreng van
de gereformeerde kerken in de wereld
raad zo zegenrijk gewerkt als de pro-
aansluitprs destijds droomden?
prof. dr. I. A. Diepenhorst met enkele
andeie lieden bijeen en stichtten het
'Gereformeerd studieverband voor oe
cumenische vragen' (conferenties, me
dedelingenblad, later maandblad 'Uit
zicht'). De studie leidde binnen dit
verband merkwaardig onveranderlijk
tot de konklusie: aansluiting gewenst'
Het verzet was echter irrationeel: en
daartegen zette studie weinig zoden
aan de dijk.
Tijd rijpt
Tot eindelijk het haantje van de to
ren dan in beweging kwam en de
wind draaide. De gereformeerde ker
ken sloten zich aan! Niet omdat er er
gens ook maar iets veranderd was, of
Een paar dingen zie ik:
1. De aansluiting kwam niet van bin
nen uit, kwam niet uit echte diepe
overtuiging. Men sukkelde er nolens
volens in, omdat het langzamerhand
te gek werd om er buiten te blijven.
Men moet eens zien met welk een
volslagen gebrek aan élan en overtui
ging de praeses synodus, ook voorzit
ter van de nederlandse raad, onlangs
op een afrikaanse synode de aanslui
ting niet verdedigde maar vergoelijkte
(in dezelfde speech op andere punten
wèl flink bij de pinken!). Dit is ken
merkend.
Trouwens de nu-verontrusten zijn er
ook altijd nog en ze hebben een sterk
preventieve invloed, zeker op officieel
niveau. Men kan daarom niet zeggen
dat de wereldraad en wat er mee sa
menhangt op de gereformeerde synode
tafel een hoofdschotel is (en op welke
synodetafel trouwens wel?).
2. Dan: de wereldraad zelf. Theolo
gisch sterk geboeid door het gesprek
met de oosterse orthodoxie en het ka
tholicisme, anderzijds steeds meer be
trokken in dc derde-wereld-problema
tiek, is het personeel van de wereld
raad en niet ten onrechte zó op
mondiaal niveau bezig, dat 'het gewo
ne kerkvolk' (u weet wel), dat juist
in de gereformeerde kerken nog een
vrij belangrijke faktor is, daar maar
moeilijk in mee kan komen. Ten over
vloede staan de gereformeerde kerken
ook theologisch wat buiten de stroom
van de engels-Amerikaanse theologie,
die in de wereldraad prevaleert.
Tenslotte 3. Het eertijds zo kriti
sche punt 'aansluiting' was op het
moment dat het gebeurde al achter
haald door de snelle oecumenische
ontwikkeling ook binnen de geref.
kerken zelf. Denk aan de halsoverkop
verliefdheid op de hervormde brs. en
zrs. en het aantal 'natuurlijke' kin
deren, dat daar reeds het gevolg van
was in allerlei samengaande gemeen
ten. Dit proces voltrok zich geheel
buiten de wereldraad om.
Verzadigingspunt
Nog eens: wat nu? Tot nu toe leverde
de zaak weinig op. Wat mag men nog
hopen9
Ik dacht: niet zoveel meer. Oecume
nisch zitten we in Nederland al aar
dig aan het verzadigingspunt. Er is
bijna niets meer, dat niet mag, of al
thans niet gebeurt, op het gebied van
oecumenische vrijbuiterij. Het is ge
woon al niet leuk meer om buiten het
boekje te gaan, want er blaft geen
hond meer om.
Er is toch iets. Islam, marxisme, hu
manisme en moderne religiositeit in
allerlei vormen, en misschien ook nog
de ontkerkelijking, stellen ons vragen,
niet het minst in de mikro- en ma-
kro-ethiek. En net als mijnheer van
Dalen wachten ze nog altijd en lang
zamerhand dringend op antwoord.
Misschien zif. daar, in die pluriforme
uitdaging, meer in, dan in een nog
slimmere en nog spitsvondiger con
sensus over dopen, avondmaal en
ambt.
Dc redactie behoudt zich het recht voor on*
ter opname In deze rubriek ontvangen me
ningvullingen verkort weer te geven. BIJ pu-
bllkatle wordt met de naam van de Inzender
ondertekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdredactie
Trouw/Kwurtet. postbus SS». Amsterdam.
Regerings jubileum (8)
Ter gelegenheid van het regeringsju
bileum van koningin Juliana zal er op
5 september een geweldig feest wor
den gevierd in het z.g. 'stijve
Utrecht'. Hiervoor is een speciaal co
mité samengesteld door het stadsbe
stuur uit vertegenwoordigers van di
verse organisaties. Het feestprogram
ma. dat zich grotendeels zal afspelen
in de binnenstad, ziet er aantrekkelijk
uit en in Utrecht zal men kunnen ge
nieten van een daverend programma.
Wat in Utrecht mogelijk is. moet ook
kunnen in alle andere Nederlandse
gemeenten. Laat 5 september in alle
plaatsen van ons land blijken dat men
waardering heeft voor onze koningin
en haar huis. Nederland tone zich op
die dag van haar beste zijde en de-
monstrere op waardige wijze voor
handhaving en continuering van onze
constitutionele monarchie. Dit gebeu-
re dan vooral feestelijk, ongedwongen
en met inschakeling van jong en oud!
Tenslotte: Nederland gelijke op 5 sep
tember op een grote wapperende vlag-
genzee!
D. C. J. Oasting Utrecht
derwerp voor de film een grote leugen
over Christus toont, die voortkomt uit
de duivel, die de vader der leugen is.
Daarbij ij echter gezegd dat een leu
gen over Jezus Christus ook een leu
gen is over de christenen. Die chris
tenen moeten de valse Christus van dc
film verwerpen, terwijl zij die geneigd
zijn de voorlichting van de film te ge
loven daardoor tevens geneigd zullen
zijn die christenen te haten en te dis
crimineren. Deze laatste uitdrukking
is ontleend aan Wetboek van Straf
recht art. 137e. Wel is de volledige
brief van de fractie aan het ANP ge
zonden, maar in de meeste bladen is
slechts een klein en daardoor onvolle
dig deel opgenomen. Dit laatste kun
nen we wel begrijpen, maar ds. Brands-
ma zal nu de volledige tekst van de
brief van ons ontvangen.
Dordrecht
A. J. Verbrugh
(G.P.V.-kamerlid)
Fluor (3)
Hebben de verenigde waterleidingbe
drijven een politieke uitspraak gedaan
door minister Vorrink te vragen te
bevorderen, dat het in voorbereiding
zijnde wetsontwerp over drinkwater-
fluoridering zo spoedig mogelijk in
behandeling komt bij de Staten-Gene-
raal, zoals u schrijft in uw hoofdarti
kel van 10 augustus.' Dat zou zo zijn,
wanneer de waterleidingbedrijven een
oordeel zouden hebben uitgesproken
over de fluoridering van drinkwater.
Maar daarvan hebben zij zich tot nog
toe angstvallig onthouden, want dat is
inderdaad een politieke zaak. waaro
ver al lang en broed overal is gedis
cussieerd, behalve in het parlement.
Dc waterleidingbedrijven hopen, dat
er nu eindelijk eens op nationaal ni
veau een uitspraak komt. opdat men
weet waar men aan toe is. Of de
volksvertegenwoordiging de drinkwa-
terfluoridering zal legaliseren of niet.
men zal geen waterpomper (zoals u
hen belieft te noemen) er een zucht
van verlichting over horen slaken,
noch zijn tandengeknars horen. De
waterpompers zullen uitvoeren wat de
gemeenschap hen verzoekt te doen.
Maar men houde alstublieft wel een
beetje rekening met de praktijk!
Dekens weigeren
Gijsen te antwoorden
Van een verslaggever
ROERMOND De grote meerder
heid van de vierentwintig dekens in
het diocees Roermond meent dat bis
schop Gijsen de brief van acht studen
ten van de Hogeschool voor Theologie
en Pastoraat HTP (met scherpe be
zwaren tegen zijn beleid) onjuist
heeft geïnterpreteerd. Zij vrezen een
ernstige botsing met de bisschop,
wanneer zij gedwongen zouden wor
den een rechtstreeks antwoord te ge
ven cp de vraag van bisschop Gijsen
of zij het standpunt van de studenten
delen.
De meeste dekens zouden niet van
plan zijn het dilemma te aanvaarden
waarvoor de bisschop hen stelt. Dit
zou kunnen leiden tot het ontslag van
bijna alle dekens.
Morgen komt het curatorium van de
Heerlense hogeschool voor theologie
bijeen om de situatie te bespreken,
welke in het diocees ontstaan is na
ontvangst van de brief van de bis
schop aan het curatorium, de facul
teitsraad van de HTP en aan de 24
dekens van het diocees. In deze brief
vraagt mgr. Gijsen een duidelijke uit
spraak van de drie instanties over het
schrijven, dat acht stagiaires van de
HTP hebben gericht aan de faculteits
raad van hun hogeschool en waarin
zij scherpe bezwaren aanvoeren tegen
het bisschoppelijk beleid in het bis
dom Roermond.
Woordvoerders van de drie instanties
betreuren de brief van de bisschop
ten zeerste. Zij zijn van mening, dat
de bisschop hen voor een onjuist di
lemma stelt en dat hij er beter aan
had gedaan zich eerste te verstaan
met de HTP. Bij jiet curatorium van
de HTP bestaan ook bezwaren tegen
de wijze, waarop de acht stagiaires
zich hebben uitgesproken.
Potter valt r.k. verklaring aan
door Aldert Schipper
GENEVE De secretaris-gene-
raai van de wereldraad van ker-
ken, dr. Philip Potter, heeft gis
teren in zijn jaarlijkse rapport IJJ
aan het centraal comité een M
scherpe aanval gelanceerd op de
rooms-katholieke verklaring My- j§|
stericum Ecclesiae. Maar het ]jfjp|
conflict tussen de kerken in het pf
rijke noorden en die in het arme
zuiden noemde hij dieper en ge-
vaarlijker voor het voortbestaan I
van de oecumenische beweging, jij]
Na een overzicht te hebben gegeven Ij
van de geschiedenis van de vijfen-
twintig jaar wereldraad, constateerde
dr. Potter dat de wereldraad op het b
moment het enige forum in de wereld i
is waar de tegenstelling tussen noord
en zuid zich zo duidelijk manifesteert.
Dr. Potter waarschuwde de kerken in
Europa tegen terugval in een nieuw
soort provincialisme, nu het lijkt als
of de wereldraad niet langer in hen
geïnteresseerd is. Dr. Potter: 'Volgens
onze critici maakt onze actie voor ont
wikkeling, de bestrijding van racisme
en onze verklaringen tegen de wester
se politieke en militaire deelneming
in de oorlog in Vietnam, dat we de
zorg voor het leven van de kerken en
hun eenheid en voor het theologische
denken verliezen. Een feit is, dat we
Dr. Philip Potter
in de oecumenische beweging strijden
voor een nieuwe betekenisvolle uit
drukking van het evangelie in elke
plaats en de Europese theologen kun
nen daardoor niet langer spreken
voor anderen in bepaalde historische
Rijswijk
J- Lieffering
GPV-fractie (2)
Ds. J. A. Brandsma toont zich in een
ingezonden (Tr/Kw 14 augustus) brief
teleurgesteld over de motivering van
de bezwaren van de GPV-Tweede-Ka-
merfractie tegen de pornografische
Deense film over Jezus. Het protest
moet volgens hem vooral gaan tegen
de smaad die op Jezus' naam wordt
geworpen. Daarop moet ik antwoorden
dat de fractie inderdaad eerst gemoti
veerd heeft beklemtoond dat het on-
Fluor (4)
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tamminga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
Adam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
Om snoepende kinderen en verontrus
te tandartsen werd dit uiterst reactie-
ve halogeen. dat zelfs hout, papier en
glas vermag aan te tasten aan deze
primaire levensbehoefte toegevoegd.
En er is voor grote groepen mensen
geen entkomen aan. De rijst smaakt
ernaar en de macaroni. Onze voedsel
industrie zou zich moeten realiseren,
hoe afhankelijk de smaak van hun
Drodukt is van de bereiding met goed
water. Een restaurant, dat gefluori
deerd wator gebruikt, haalt nooit een
ster. De huisvrouw geeft de teler de
schuld, dat de bloemkool en wortel
tjes niet smaken als voorheen. Als u
slachtoffer bent van de fluoridering en
tnv smaak is nog niet helemaal afge
stompt. dan zou u er eens een reisje
voor over moeten hebben om heerlijk
goed drinkwater te veroveren. Zet ri
pen pot thee van, kook uw eten als
vanouds en voel u rijk. Helaas duurt
uw eerlijk eetplezier maar tot uw
voerraadie lekker water op is. Mijn
oprechte deelneming.
I)en Bosch
P. de Wolf-van der Helm
Aeneis
Afgezien van andere onzorgvuldighe
den in het tweede deel van de Aeneis,
zondagavond uitgezonden door de
NOS, vond ik het een navrant blijk
van gemis aan respect voor een ande
re (monctheïstische) godsdienst, dat
in de scène, waarin Aeneis het orakel
op Delos raadpleegt, als achtergrond
muziek. kennelijk om een geheimzin
nige sfeer re creëren, duidelijk ver
staanbaar de moslimse oproep tot het
gebed ten gehore werd gebracht. Dit
is vooral hierom zo navrant, omdat
voor een moslim de associatie van
zijn godsdienst met polytheïsme als
een directe en nogal grove belediging
zal worden beschouwd.
Groningen
I'. Leemhuis
door Aldert Schipper
GENEVE Een van de be
langrijkste zaken, die het cen
traal comité van de wereldraad
van kerken te behandelen heeft,
is het rapport over geweld en
geweldloosheid. Het rapport
werd gisteren gepresenteerd
door de Amerikaanse theoloog
ds. James Lawson, een vroegere
medewerker van ds. Martin Lu
ther King.
Het veroordeelt bepaalde vormen
van geweld, met name het doden
van onschuldige burgers, zowel in
een traditionele oorlog als in een
burgerlijk conflict. Het stuk zet ver
der allerlei vormen van geweld op
een rijtje teneinde de vraag van ge
weld of geweldloosheid duidelijk te
stellen.
Het rapport is voorbereid door een
groep personen, onder wie de India
se prof. Samuel Palmar en de antro
pologe Margaret Mead uit de Vere
nigde Staten. De studie over geweld
en geweldloosheid is op gang ge
bracht door de gebeurtenissen voor
afgaand aan dc vierde assemblee van
de wereldraad in Uppsala. Martin
Luther King zou daar spreken, maar
hij werd vier maanden tevoren
doodgeschoten. De aanwezigen in
Uppsala waren hier zo diep van on
der de indruk, dat zij besloten de
geweldvraag indringend aan de orde
te stellen.
'Ditmaal kwam de aanzet tot een of
ficieel rapport van de wereldraad
uit de leden-kerken zelf', zegt ds.
David Gill (34) uit Australië, die het
stuk heeft geschreven. 'In Uppsala
werd al over de samenstelling van
het stuk geschreven en daarna, tij
dens de discussie over het program
ma tot bestrijding van het racisme,
ging het gesprek voort'. Ds. David
Gill: 'Ik ben echt blij dat de basis
van de wereldraad om dit rapport
gevraagd heeft.
Verhelderend
Het rapport stelt zich niet op het
pacifistische standpunt van Martin
Luther King. Ds. Gill: 'De kerken
zijn niet allemaal pacifisten, zoals
King. En het centraal comité zou
nooit een stuk aanvaarden dat alle
geweld veroordeelt. Wel verheldert
het rapport de vragen van geweld,
hoop ik'. Het rapport beschrijft ver
schillende vormen van geweld. Het
geweldgebruik van revolutionairen
springt meer in het oog dan het ge
weld. dat ingebouwd zit in de maat
schappij en dan het geweld dat ge
bruikt wordt door de overheid. Ds.
Gill: 'Je geeft je geen rekenschap,
dat er zoveel geweld om ons heen
wordt uitgeoefend. Ik noem als
voorbeeld de honger van zwarte kin
deren in Australië. He terrorisme
van Nixon in de lucht boven Hanoi,
dat plaats had juist toen hij de Ver
enigde Naties veroordeelde, omdat
zij niet optraden tegen terrorisme.
Ik geloof, dat het geweld van rege
ringen de mensen meer kwaad doet
dan het geweld van bevrijdingsbewe
gingen en onderdrukte groepen. Dat
moeten de kerken goed leren inzien.
Dan kunnen zij. iets inbrengen tegen
revolutionair geweld. En misschien
krijgen fle kerken dan wat meer ge
voel voor de geweldloosheid van
Martin Luther King\
Ds. Gill zou het obsceen vinden, als
de kerken in de rijke landen het
geweld van de armen zouden veroor
delen met een beroep op Martin Lu
ther King. 'Het is bijvoorbeeld een
schandaal, dat de blanke kerken in
Zuid-Afrika, die veel legerpredikan-
ten hebben en pacifisme veroorde
len, wel van de zwarten geweldloos
heid eisen. En de Europese kerken
zouden eerst wat dieper moeten in
gaan op het aandeel van hun eigen
regering in de NAVO, die ik be
schouw als een van de kostbaarste
bevrijdingsbewegingen in de wereld.
Daarom ben ik zo blij met het ver
zet van de Franse kerken tegen de
wapenexporten. Dat moeten de ande
re kerken ook doen'.
T: RC
GRAFTUIN
Het is eigenlijk wel heel goed
denken dat ds. van der Hoeven
graftuin in Jerusalem eens vei
heeft. Ik heb gehoord dat het een]
zonder mooie tuin is. Een vriendi
mij zei het zo: je moet er zo
mogelijk van de toeristen en alk
doe weglopen en ergens stil gi
ten mediteren. Dat kan ik me
ken. Persoonlijk denk ik, dat ik
alsmaar die engel zou horen ze{
Hij is hier niet, Hij is opgewek
Hij gaat u voor naar Galilea! En
lea is het Galilea der volkeren, de]
reld van de botsingen en konflik
Dus vandaar dat ik me dat kan ini
ken, maar dan zou het toch meer
de hand liggen om bv in Jerusalen
gaan preken, want dat ligt vlakbij
daar is ook nog wel 't een en ander El
doen. Of in Jaffa. Ds. Spijkerboers
zwaar tegen Van der Hoeven deel
Hij noemde het in een radio-uitzend in:
van zaterdag 11 augustus en 't k<
hïarnn «aat-- Hi'a nrahilrintr lrnmt
De Nederlander dr. W. A. Visser 't Hooft was de eerste secretaris van de we
reldraad. Hij staat op deze foto (uit 1949) rechts. Naast hem aartsbisschop Ger-
manos van Thyatira, ds. Mare Boegner uit Frankrijk, bisschop George Bell van
Chichester en T. C. Luke uit Sierra Leone.
hierop neer: die prediking komt
mij af als te moralistisch. Ik mis
evangelie erin. Profeteren is niet
leen de zonden aanzeggen, het is i
en vandaag vooral aan de mensen
ten zien dat 'midden onder u stjoc
Hij, die gij niet kent.' 't Is wat dat
treft net als op die eerste dag van et
nieuwe schepping, wij mensen van e
twintigste eeuw denken dat we
de tuinman te doen hebben, maar
is de Heer, die wij ontmoeten, ook
Amsterdam. Die Heer laat het ook
Amsterdam vertellen dat er temidd 111
van alle konflikten en alle achtergn a
den van konflikten (want wie die
geet bestrijdt onkruid alleen maar
een grasmaaier) Iemand staat die
werkelijk om ons welzijn met God
met elkaar begonnen is. Met die pre d
king moeten de kerken van Amsti 2
dam en van Breukelen en van Loem '3
sloot vooral doorgaan. Dat is een za w
en in hoop. Dat heeft niet altijd
middellijk effekt en dat effekt is
niet te berekenen. Dat hoeft ook nk
Het is gewoon de opdracht en da f'
houdt een dienaar zich aan.
vormen. We moeten allen naar elkaar
luisteren'.
MYSTERIUM ECCLESIAE
Dr. Potter betreurt de publikatie van
de 'verklaring ter verdediging van de
katholieke geloofsleer en tegen zekere
hedendaagse vergissingen' door de
congregatie, voor de geloofsleer. 'Deze
verklaring is duidelijk gericht tegen
zekere katholieke theologen, die actief
zijn in de oecumenische beweging. Ik
betreur de publikatie van deze verkla
ring, die naar mij voorkomt, in zijn
diepste bedoeling gericht is op een
beperking van het zoeken naar nieu
we verstaans- en uitdrukkingswijzen
van het geloof en leven van de kerk
in het klimaat na vaticanum II en in
een snel veranderende wereld. Nu
moet opnieuw worden onderzocht in
hoeverre wij samen kunnen streven
naar een voortgang van onze bilatera
le en multilaterale gesprekken', aldus
dr. Potter.
NOORD-ZUID
Dr. Potter noemde de spanning tussen
noord en zuid evenwel groter dan tus
sen de katholieke kerk en de andere
kerken. 'Er is geen internationaal li
chaam waar de ontmoeting tussen het
noorden en het zuiden zo in het oog
springt als in de wereldraad van ker
ken. Omdat het conflict tussen de
twee er toe neigt intenser te worden,
bedreigen de reacties op dit conflict
helaas onze broederschap. Er is een
duidelijk waarneembare tendens bij
de kerken in het noorden zich terug
te trekken en bij de kerken in het
zuiden te vervallen in liefdeloze zei
rechtvaardiging èn wrok'. Dr. Potter
noemde dit een sado-masochistisch ri
tueel. dat het gevaar inhoudt van een
vergiftiging van de oecumenische at
mosfeer.
'Wij moeten vooruit, door het conflict
heen in onderwerping aan de ene
Heer en het ene Woord', zei dr. Pot
ter. 'Daarin onderwerpen wij ons te
vens aan elkaar. Dit leven in een ge
loofwaardige broederschap temidden
van de conflicten en verschillen tus
sen de mensen is de meest effectieve,
die de oecumenische beweging en de
kerken aan de wereld kunnen bewij
zen. Een werkelijk multiculturele,
veeltalige en multiconfessionele vorm
van conciliariteit (geest van onderling
beraad, red.) zou een onmetelijke
bron van verrijking, bemoediging en
verdieping van het inzicht kunnen
zijn in het doel van God'.
COMMUNICATIE
Dr. Potter besloot zijn rapport met op
te merken dat het kernpunt van de
oecumenische beweging thans de com
municatie is. 'Dat wil zeggen de ma
nier, waarop het hele volk van God
deelneemt in de oecumenische bewe
ging, door naar elkaar te luisteren, el-
kaars inzichten en ervaringen te de
len en met elkaar in steeds bredere
en diepere relaties te komen terwille
van het naleven en het verkondigen
van het evangelie in de huidige we
reld. De vragen, die thans gesteld
worden zijn: hoe leren de meeste van
onze kerkleden, hoe overwinnen zij
verouderde toestanden van geest en
bewustzijn, vooroordelen en houdin
gen'.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Werkendam (toez.):
Nieman te Alblasserdam; te De Ka
(toez.): kand. A. Carstens te Bunnik tj
Bedankt voor Zetten-Andelst: C. V
te Amersfoort; voor Hardinxveld: J.
de Bie te Rijssen.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Spakenburg-Zuid: (va
de zendingsarbeid op Irian-Jaya) D.
Zandbergen, kand. te Kampen.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Leerdam: J. C. van I
venswaay te Arnhem.
van i
u
AMSTERDAM 'Bewaar het pand',
de behoudende vleugel in de christe
lijke gereformeerde kerken, houdt za
terdag 25 augustus een ontmoetings
dag in Doornspijk, aanvang half elf.
Sprekers zijn ds. R. Kok jit Soest
('Bevinding vrucht van de beproe
ving') en ds. M. C. Tanis uit Slie-
drecht ('Een blik uit het venster').
Johan Betzema. Spanningsvelden. Ver
halen. Kosmos Amsterdam Antwerpei
(1973), 144 blz., 14.50.
Ninon, Mero, Elga, Deestris, Elzar, Ti I
ka. Aver, Herdry, Zeqr, Anatee, Ardei i
Deerie, Garvert, Sidely, Corpla, D>
ri, Fuldes, Rolfr. Dat zijn een paai
namen die Johan Betzema gebruikt ia
zijn verhalenbundel 'Spanningsvel
den'. Eigenlijk zegt zo'n opsomming
al genoeg over de kwaliteit der vertel
sels. Zo deden we dat vroeger ook als
we eens iets fantaseerden: het moest
vooral vreemd zijn, niet van deze we
reld en toch ook weer wel. Het eerst
kwam dat tot uitdrukking in de na
men. Maar je moest al een groot
schrijver als Bordewijk wezen om
dcor zulke rare namen de lezers niet
aan het lachen te brengen of argwa
nend te maken. Betzema heeft mij er
door aan het lachen gebracht èn arg
wanend gemaakt. Hij attendeert er
mee op zijn zwakheid. Zijn gewild
mysterieuze, erg verzonnen aandoen
de, onbeholpen geconstrueerde verha
len staan op het niveau van de opge
somde namen. Duur, gewichtig, moeF
lijk, veel suggererend, maar voor wie
nuchter cn kritisch leest: bluf. De
flap zegt het zo mooi. dat in dit boek
'de mens in zijn relatie tot anderen
in heden en verleden (centraal staat),
en de spanningen die deze relaties op
roepen: fantastisch, bizar, niet zicht
baar maar niettemin zeer reëel'. Bet
zema zou 'onder het oppervlak van
de alledaagse werkelijkheid' kijken.
Op blz. 93 lees ik: 'Liefste, ik heb je
lief. Wij zullen elkaar altijd weer te
rugvinden en redden dat mag
je nooit vergeten, dat is het elemen
taire, dat is het kernpunt, het bewijs,
het jij-ik. O, jij alles-in-één, waarin ik
altijd weer uitmond!' Iemand die zo
iets schrijft mag eerder wel eens goed
naar de werkelijkheid kijken, voora
leer hij eronder van alles gaat ontdek
ken. T. v. D.
CASTELGANDOLFO (Reuter). -
Paus Paulus VI overweegt de traditio
nele latijnse en gregoriaanse liederen
weer op te nemen in de liturgie van
de rooms-katholieke kerk.
De paus heeft dit gezegd tegen pel
grims die hem gisteren opzichten in
zijn zomerverblijf in Castelgandolfo.
Uitvoering van de pauselijke voorne
mens zou betekenen dat het beleid
van het Vatikaan, sinds het concilie
van 1962 tot 1965, drastisch zou wor
den omgebogen. Destijds werd beslo
ten de liturgie herzien cn te mo
derniseren zodat de liturgische gezan
gen en gebeden in de landstaal in
plaats van in het latijn konden wor
den uitgevoerd. Paus Paulus ver
klaarde gisteren dat er behoefte was
aan religieuze vernieuwing cn merkte
op dat hij daartoe tien punten in zijn
hoofd had.
