Otto en zijn onderzoekers
Kerk in de wereld
Actie van kerken
voor Noord-Ierland
De laatste blanken die we vertrouwen
ilisihsl
Vandaag
Nieuwe boekt
Trouw
Kwartet
yjo,n£ />eace
Neutrale landen hekelen grote kernmogendheden
TROUW/KWARTET WOENSDAG 8 AUGUSTUS 1973
K ERK/BUVXEXUAND Tl
door Ton van der Hammen
Bij gebrek aan beter kan je een overstroming atuurlijk met een vin-
gerlioed te lijf gaan, of een bosbrand met een kindergieter. Maar
niemand zou daar ooit aan beginnen. Wie wel zoiets (een beeld
blijft maar een beeld) doet is Otto Iskandar met zijn christelijke or
ganisatie voor gezinswerk in Surabaja. In een niet te peilen sociale
nood, een sfeer van nog veel onbegrip en al maar op zwart zaad
pioniert hij met een handvol medewerkers.
Op een gegeven moment was er een
pand en nog wat geld ook. Otto, 45
jaar, geen tijd om te trouwen (het ce
libaat heeft heus voordelen), oplei
ding bij de Cicsa in Amsterdam, kon
starten. Met sociaal werk? Hij vindt
dat maar een duur woord. Noemt zijn
groep liever onderzoekers, die van al
les uitproberen, zodat ze in elk geval
meer weten van het hoe, als alles ho
pelijk nog eens breder kan worden
aangepakt De regering volgt de po
gingen van hem en anderen alvast
met instemming. Zou ook wel meer
willen helpen. Maar ja, er is zoveel.
Wat doen Otto en de zijnen? Ik ga
het rijtje maar eens met u langs. El
ke dag consultatiebureau voor moeder
en kind onder leiding van een erg
kundige vroedvrouw. Ook voorlichting
over family-planning, mondeling en
via folders of boekjes. Die hulp des
noods, dus vaak, gratis. Er is nog veel
drempelvrees. Daarom kan je via een
achterdeurtje aan de Jalan Johar, een
te klein geworden kerkje, hup-twee
onopvallend naar binnen glippen.
Dan een crèche voor die kleintjes,
wier vader èn moeder het geluk heb
ben om te kunnen verdienen, wat wel
nodig is om redelijk rond te komen.
Ook hier veel weerstanden, want
thuis is er immers altijd wel een
grootmoedertje dat op kan passen?
Maar dat is het nu juist: men woont
vaak bij elkaar en de jonge ouders
blijvens afhankelijk, lees: in het adat
patroon, dus zonder zichzelf te kun
nen worden.
De crèche is nog maar model. Hoewel,
soms meer dan dat, als je bedenkt dat
al wel eens: 'Kan niet; vol' moet wor
den gezegd. In elk geval .staat num
mer twee op stapel. Op een stad van
drie miljoen, wel te verstaan. Of for
meel eigenlijk voor heel Oost-Java!
Ook is er nog de geldkwestie. Niet zo
zeer voor de crèche-zelf als voor het
transport, dat veelvouden van een
weekverblijf vraagt. Een haal- en
brengautootje zou niet misstaan. Maar
ach.
Facet
Arbeidsbemiddeling is ook een facet
van het werk. Bij de monstrueuze
werkloosheid zelfs niet eens de be
faamde druppel op de gloeiende plaat.
Meisjes die de goede gezindheid heb
ben lopen een tijd mee in het werk,
krijgen wat theorie en dan wil plaat
sing nogal eens lukken. Ook voor
mannelijke arbeidskrachten wordt na
selectie wel moeite gedaan. Bedoeling:
zo een naam op te bouwen. Het lijkt
langzaam te lukken.
Dubbelsporig is de opzet bij het ma
ken van drukwerk, speelgoed, school
schriften, het stencilbureau spelen.
Daar verdien je wat mee èn je geeft
een plukje mensen werk. Vervolgens
naaicursussen. Voedselverstrekking
aan onder meer schoolkinderen en po
litieke gevangenen. Tenminste, als die
voeding, of het geld ervoor, bemach
tigd kan worden. Schoolgeld en kle
ren geven aan kinderen van de aller
armsten, via een kinderfonds in
Amerika. Het zijn allemaal onderde
len van het werk, die hun eigen ge
schiedenis hebben. Met alle ups en
downs daaraan verbonden.
De voorlichting. Die gaat naar twee
kanten. Naar buiten: de mensen. Naar
binnen: de achterban, zoals de kerk.
De redactie behoudt zich het recht voor ona
ter opname In deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ pu-
b 11 ka tl e wordt met de naam van de Inzender
ondertekend. Brieven kunnen worden ge-
atuurd aan het secretariaat hoofdredacUe
Trouw/Kwartet, postbus 859, Amsterdam.
Grote gezinnen (4)
De heer Van der Keilen vindt, dat ge
zinnen met meer dan twee kinderen
egoïstisch en asociaal zijn. Hij wordt
bedankt. Ik heb er vier. Bijzonder
zwak vind ik het in causaal verband
met elkaar zetten van bevolkingstoe
name en milieubederf, woningnood en
verkeerschaos. Ik meen, dat we er net
zo'n beetje achter komen, dat deze
misstanden voor een groot deel aan
andere oorzaken te wijten zijn. Mi
lieubederf is niet zozeer door anti
conceptie, dan wel door een ander be
leid en een andere mentaliteit tegen
te gaan (Heeft U zich al eens ver
diept in de mate van milieubederf
t.g.v. anti-conceptiemiddelen?)
Woningnood is niet zozeer door klei
nere gezinnen, dan wel door een an
dere dan op louter kapitalistische
leest geschoeide bouw en huurbeleid
aan te pakken. Verkeerschaos neemt
af, als u consequent gaat fietsen, lo
pen en/of de trein neemt en bepaald
niet door sexuele onthouding.
Wanneer we deze grote problemen
willen oplossen, is gezinsplanning in
dit raam een lapmiddel, dat wel eens
averechts zou kunnen werken. Ik wijs
daarmee overigens gezinsplanning op
zichzelf uiteraard niet af!
Kans op succes hebben we alleen, als
we de echte oorzaken voor de proble
men wegnemen: Uw en mijn mentali
teit in de praktijk t.o.v. medemens,
milieu en verantwoordelijkheid voor
morgen. Tot slot een vraag aan de
heer Van der Keilen: Kunt U mij één
tijdvak in de historie noemen, waarin
het menselijkerwijs (achteraf) verant
woord was om kinderen te verwek
ken?
Laren (NH)
W. Cnossen
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tammlnga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020 - 22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
Kerk en geweten
In de krant van 30 juli was vermeld
dat de Evangelische kerken in Duits
land over 350 mensen beschikken, be
last met de zorg voor dienstweigeraars.
Over hoeveel mensen beschikken de
Nederlandse kerken ten behoeve van
degenen die voor hun geweten menen
de militaire opleiding niet te mogen
volgen?
De houding van de gereformeerde
kerken ten opzichte van de gewetens
bezwaarden werd en wordt tot op dit
moment nog sterk beïnvloed door en
kele synodeleden die hun eigen maat
schappelijke positie als (oud-) militair
belangrijker achten dan het geweten
van anderen. Hoe lang nog?
Rotterdam
A. P. de Winter
Kerk in Rusland
Nu ik hoor over de bevindingen van
de kerkleiders in Rusland vraag ik
me af: 'Weten zij niet, hoe het met de
kerk in Rusland gesteld is, of vertrou
wen zij de onofficiële berichtgeving
van Ruslandkenners (o.a. ds. R. Wurm-
brand en ds. J. A. Visser) niet?' Van
een ondergrondse kerk hebben onze
kerkelijke leiders in Rusland niets ge
merkt, verklaren zij. Geloven zij nu
werkelijk, dat de gelovigen in Rus
land, die zich niet bij de autoriteiten
hebben laten registreren, nu in de rij
gingen staan om met de Nederlandse
afvaardiging te kunnen spreken? Als
onze kerkelijke leiders echt iets voor
de gelovigen in de verdrukking willen
doen, dan zullen zij van andere kana
len gebruik moeten maken.
Rotterdam
A. J. Woensdregt
Sluiting kerken
Ik las uw stuk over plannen voor
sluiting van zeven kerken in de
hoofdstad. Het moet mij toch van het
hart, dat men weer niet voor de waar
heid durft uit te komen tegenover de
lidmaten van deze kerk. Het ligt m.i.
alleen aan de niet zuivere prediking,
die overal in Nederland verkondigd
wordt. Dit was jaren geleden niet het
geval, toen waren de kerken nog vol,
ook de avondbeurten. Dat kan en mag
men niet ontkennen. Men moet wat
meer openheid van zaken geven, men
is te bang om voor de waarheid uit te
komen. Waarom gaat het met de gere
formeerde bond in de hervormde kerk
toch zo goed? Daar houdt men nog
steeds de juiste belijdenis vast, ook
daar komt de jeugd hoe langer hoe
meer naar de kerk. Kan dat niet in
Amsterdam? Het wordt nu eens hoog
tijd, dat de kerk van Amsterdam en
andere gemeenten zich meer gaan be
zinnen. Laat alleen maar Christus
spreken. Wij zijn te veel met ons zelf
bezig en dat mag niet
Nederweert
G. Bruyn
Orgelconcours (3)
Het is een wonderlijke zaak dat de
jury meende geen prijs te moeten toe
kennen aan de deelnemers van het
23ste Internationale Orgelconcours te
Haarlem. Eén van de juryleden ver
klaarde in de radiorubriek 'Hier en
nu' dat het niveau erg laag was. Ik
neem aan dat evenals vroeger de even
tuele kandidaten aan een voorselectie
moeten deelnemen. Het ligt dan niet
meer op de weg van de jury het ni
veau te beoordelen, nog minder om
ten overstaan van luisterend Neder
land te verklaren dat het niveau zo
laag was. Er was toch altijd één kan
didaat die het beste werk leverde. Het
moet ontmoedigend voor de deelne
mers zijn om in het openbaar te ho
ren dat hun niveau niet goed was.
Het lijkt mij ook niet bemoedigend
voor de volgende deelnemers. Vele ter
zake kundige mensen waren het er
over eens dat vooral het eerste deel
van de thema's niet inspirerend was
en.niet iedere organist is een dode-
cafonisL Ik dacht dat we deze weg
niet op moesten en dat de commissie
een wedstrijd moet uitschrijven voor
een goed orgelmatig thema.
Utrecht
C. F. Morricn
Otto Iskandar
sociaal trek- en pakpaard
de christelijke organisaties; de samen
werkingsverbanden, zoals de overheid
en groepen die op hetzelfde terrein
werk doen. Alles overziende, gaat
daar alwéér een hoop werk in zitten.
Om alleen maar bij de hand in eigen
boezem te blijven de kerk kan niet
alles, maar kan meer. Ook hier moet
aan mentaliteitsverandering gewerkt
worden. Daarbij geduld en nog eens
geduld.
Voormalige kerk
Otto voert me door de voormalige
kerk, waar baby's huilen, slapen, ver
zorgsters glimlachend op kleuters pas
sen, de vToedvrouw met een moeder
tje praat, vrijwillig(st)ers administra
tief werk doen, werklozen (ex-politie
ke gevangen) drukwerk maken, de
stencil-, de snij- of de linieermachine
bedienen. In een pas verbouwde ruim
te staat expositiemateriaal.
Iskandar vertelt hoe hij hier regelma
tig de dessa mee ingaat, een activiteit
samen met overheid, moslims en r.-k.
De naam is Gelukkige Familie. Kijk,
hier een paneel over een gezond huis,
daar over goedkope goede kleding,
daar over gezonde voeding, daar over
opvoeding thuis en daar natuurlijk:
over family-planning.
Haalt het wat uit?
Ik kan 't niet ja en niet nee bewijzen,
zegt Otto diplomatiek. Samen met de
regering doen we ook voorlichting via
de blokhoofden een leidsman voor
de buurt die je in de steden over
al hebt. Het systeem functioneert, dat
moet gezegd worden. En verder in de
dessa's ook nog via een kluchtig op
wajangspel geïnspireerd programma,
dat erg aanspreekt. Al maar werken
in de richting die je opvoeding tot in
dividuele verantwoordelijkheid zou
kunnen noemen
Doorpratend: vooral als de mensen
hel moeilijk hebben, zeggen ze stee
vast: Ik heb niks. Ik kan niks. Wat
moet ik doen? Ik kan niet gelukkig,
ik kan niet gezond zijn zonder geld.
Je zou kunnen zeggen, dat wij tot de
groepen behoren die deze apathie pro
beren te doorbreken. Maar je zit in
een vicieuze cirkel en daarom is het
erg moeilijk, hoor. Het is voor Euro
peanen niet voor te stellen hoe hon
derdduizenden gezinnen zonder in
komsten maar voort blijven bestaan.
Soms krijgen ze een fooitje hier, of
verdienen met een kanveitje wat ru-
piahs daar. Je begrijpt niet hoe het
komt dat ze niet dood gaan.
Maar 't is etenstijd, je moet naar
huis, zegt Otto naar mijn gevoel
schrijnend, maar voor hemzelf ge
woon, omdat het zijn leefwereld is. In
de ogenschijnlijk blije, zonnig-warme
stad scooteren we terug naar 'Mardi
Santosa', naar dr. Fiep Kruyt. Otto
roept, handig manipulerend door het
verkeer aan mijn oor: 'In elk geval
hebben we een heel fijne ledengroep
met dokter Fiep als voorzitter*.
Hij levert me af en praat nog even
na, waarbij ter sprake komt dat hij er
onlangs weer een nieuwe functie bij
heeft gekregen: coördinator voor het
family-planningwerk van de raad van
kerken voor Oost-Java.
Ik: Hoe fix je dat dan allemaal?
Otto: Als de Heer denkt dat ik het
wel aan kan, dan moet het ook wel zo
zijn
Ik: Geloof je, dat Hij zal voorzien?
Dokter Fiep: Dat wel. Maar niet als
wonderolie, hoor.
NG-kerk dreigt met
uittreden uit
hervormde wereldbond
PRETORIA De Nederduits gerefor
meerde kerk van Zuid-Afrika (NG-
kerk) overweegt uit de hervormde
(gereformeerde) wereldbond te stap
pen. Hierop wijst de moderator van
de kerk dr. J. D. Vorster in een arti
kel dat door de informatiedienst van
de kerk is gepubliceerd. Vorster
schrijft dat 'toenemende spanningen
en onoverkomelijke meningsverschil
len met betrekking tot het verstaan
van het evangelie, de rol van enkele
kerken in de politieke en economi
sche tirannie van hun landen, verkla
ringen en besluiten betreffende vra
gen van ras, politiek en economie' ka
rakteriseerden de conferenties van de
wereldbond in de laatste jaren, het
geen de NG-kerk er toe heeft ge
bracht 'haar diepste bezorgdheid over
de tendens en de politiek van de her
vormde wereldbond tot uitdrukking te
brengen en zich daar beslist van te
distantiëren. De Zuidafrikaanse kerk
leider geeft te kennen dat een voort
gezet lidmaatschap van zijn kerk van
de wereldbond afhangt van zijn toe
komstig beleid en van de theologische
stromingen die zich daar zullen breed-
maken.
Een tekening die een Ierse jongen maakte, na een vakantie op
de Drieburg in Driebergen.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Steeds meer raden van kerken in ons land ne
men het initiatief om 'iets te doen aan de oorlog in Noord-Ier-
land. Zij laten zich inschakelen in de landelijke stichting hulp
Noord-Ierland, die de laatste jaren duizenden mensen uit het ge
troffen gebied naar Nederland heeft gehaald voor een korte va
kantie-periode.
De stichting begon met traditio
neel opgezette vakantieweken voor
bleekneusjes, maar ze merkte dat
het niet zeer verantwoord is als
een kind voor een tijdje uit zijn
omgeving wordt gehaald en na een
paar weken vakantie zich opnieuw
moet zien aan te passen aan de
spanning van de Noordierse burger
oorlog.
Het werk van de hulpstichting is
thans heel wat professioneler van
opzet geworden. Zij haalt nu groe
pen katholieken en protestanten
naar ons land, die denken in Ier
land niet of moeilijk te kunnen sa
menleven. Deze groepen brengt zij
in een gezamenlijk, vakantiepro
gramma bij elkaar. De deelnemers
aan dit soort experimenten worden
ondergebracht bij Nederlandse ge
zinnen, maar zij volgen verder van
tien uur 's ochtends tot tien uur 's
avonds een programma van excur
sies, sport, spel en gesprek.
In totaal zijn in ons land 21 plaat
selijke groepen met dit werk bezig.
In zeventien gevallen is het initia
tief genomen door een raad van
kerken.
Om het werk dat nu gebeurt zin
voller te maken willen de organi
satoren in Ierland komen tot de
stichting van een aantal plaatsen
waar de contacten tussen de katho
lieke en protestante groepen, die
in het buitenland zijn ontstaan, in
het eigen land kunnen worden
voortgezet. Het zouden plaatsen
moeten zijn, waar eigen regels gel
den, die anders zijn dan die in
Belfast en Londonderry met hun
wantrouwen en haat.
GENEVE (Reuter) Neutrale lan
den hebben gisteren de VS en de
Sowjet-Unie ervan beschuldigd hun
belofte te hebben verbroken en de
hoop van de mensheid te hebben ver
nietigd door het voortzetten van on
dergrondse kernproeven, tien jaar na
door Aldert Schipper
Het christelijk instituut voor Zuidelijk Afrika,
een van de laatste goed functionerende
overbruggingen van de groeiende kloof tussen
blank en zwart in Zuid-Afrika, viert op 13
augustus zijn tiende verjaardag. Normaal zou aan
zo'n jubileumpje geen aandacht worden besteed,
want op het gebied van kerk en geloof moet je al
gauw een eeuw meelopen om mee te tellen. Het
zou evenwel kunnen zijn dat dit jubileum voor
het christelijk instituut het laatste is. Er wordt
althans serieus aan gewerkt om te voorkomen dat
het instituut het volgende jubileum haalt.
Dit werk om het instituut stuk te maken wordt
verricht door een vrij talrijke groep radicale
blanken, wie het steeds evidenter wordt dat het
instituut een wezenlijke bijdrage levert tot de
verheffing van de zwarte massa's in het land.
Meer dan in het verleden wordt het christelijk
instituut duidelijk geprofileerd voor de zwarten
van Zuid-Afrika. Dat komt doordat de
medewerkers van het instituut steeds meer het
slachtoffer worden van het geweld, waar de
zwarte bevolking reeds jaren aan gewend is.
Het ontnemen van het predikantschap aan dr. C..
F. Beyers Naudé, de directeur van het instituut,
de herhaalde huiszoekingen, de bomaanslagen
voor zijn medewerkers, de inperking van hun
bewegingsvrijheid, de verdachtmakingen en
plagerijen; dit alles maakt het voor de zwarte
Christelijk instituut na
tien jaar strijd ongebroken
bevolking duidelijk dat het instituut aan haar
kant staat. En dit brengt de radicale blanken er
toe om te grijpen naar daden van meer repressie
tegen het instituut.
SC1ILEBUSCH
Een thans gebruikt instrument in hun handen is
de commissie Schlebusch, een groep
parlementsleden die, zonder enige juridische
basis, een onderzoek instelt naar een aantal
'verdachte' organisaties, teneinde deze in de
arbeid te hinderen of hun die onmogelijk te
maken. Nadat het vormingscentrum Wilgespruit
door hun handen is gegaan, is nu het christelijk
instituut aan de beurt. De leden van het instituut
en het bestuur weigeren echter gehoor te geven
aan de oproep voor de Schlebusch-commissie te
getuigen.
Bijna niemand gelooft dat deze commissie, die uit
felle aanhangers van de apartheidsideologie
bestaat, het hierbij laten zal. Er is alle kans dat
zij zal proberen het instituut door middel van
hoge boetes te intimideren. Er zal veel geëist
worden van de moed en.het vertrouwen van de
mensen van het instituut in deze situatie. Daarbij
is steun uit het buitenland en met name uit ons
land wellicht van belang.
Die steun is er steeds geweest vanuit de
kerkelijke hulporganen en de synodes. De
kerkelijke pers heeft het christelijk instituut
gevolgd op zijn doornige pad en de Vrije
Universiteit heeft ds. Beyers Naudé een
eredoctoraat verleend, toen hem zijn
predikantstitel was ontnomen. De steun die
het instituut nodig heeft moet iets demonstratiefs
hebben. In dit geval moet de rechter hand weten
wat de linker geeft.
'Een paar jaar geleden vond ik het
wel mooi als de mensen wisten dat ik
geen neger ben, maar een kleurling.
Dan kreeg ik het gevoel dat ik een
beetje bij de blanken hoorde'. Maar
die trots op mijn bij na-blank-zijn is
weg. Ik voel me nu zwart, pikzwart,
want dat is mooi. Dit zegt ds. Allan
Boesak, die in Kampen een doctoraal
studie ethiek volgt.
Ik heb met hem gesproken omdat ik
wilde weten wat voor plaats het chris
telijk instituut voor Zuidelijk Afrika
inneemt in de gedachten van de Zuid
afrikaanse meerderheid.
Ds. Boesak: 'In Zuid-Afrika is iets
heel nieuws aan de gang, waar de he
le zwarte bevolking bij betrokken is.
Zij krijgt een nieuw zelfbewustzijn,
waardoor een massaal verzet ontstaat
tegen het geweld van de blanken en
de blanke arrogantie. De zwarte Zuid
afrikanen worden niet meer zo geïm
poneerd. maar zij ontwikkelen een
massale geestelijke weerbaarheid. De
zwarte vastbeslotenheid kan niet meer
door een nieuw Sharpeville weggeno
men worden. Er wordt nu in Zuid-Afri
ka gezegd: Als de blanken het nu op
een conflict laten aankomen, dan
wordt het geen Sharpeville, maar een
nieuw Vietnam.'
Ds. Boesak vertelt dat de zwarte be
volking van Zuid-Afrika steeds meer
de blanke liberalen begint te wan
trouwen. 'Zo'n man als Hariy Oppen-
heimer praat wel mooi over integratie
enzo, maar intussen betaalt hij zijn
arbeiders even slecht als alle andere
bazen'. 'Laten de liberale blanken
maar proberen de andere blanken te
bekeren en cns niet langer zoet pro
beren te houden met hun woorden.
Wij willen daden zien!'
Het wordt de laatste jaren steeds dui
delijker wie wij nog vertrouwen kun
nen. De blanken die bij het christe
lijk instituut betrokken zijn, zijn dan
ook zowat de laatste waar de zwarte
bevolking nog wat in ziet. Het insti
tuut gaat de laatste tijd veel meer
voor de zwarte bevolking leven. Vroe
ger had het vooral zijn contacten met
zwarte predikanten, mensen van de
vrije kerken, die cursussen volgden
van het instituut.
Dat het instituut thans steeds meer
een plaats krijgt in de zwarte maat
schappij van Zuid-Afrika komt ook
door het werk van mevrouw Pakhati,
die bezig is met een stuk community
development en vooral ook door dr.
Manas Buthelezi, die veel inspireren
de redes houdt voor de zwarte christe
nen. Het instituut heeft door hen zijn
uitsluitend blanke image verleren en
het treedt ook meer naar buiten.
Waarden vertrapt
Hoe heeft u het Christelijk Instituut
leren kennen? Boesak: 'Ik had zelf,
een jaar of tien geleden, in Zuid-Afri
ka grote persoonlijke moeilijkheden.
Ik was nog een schooljongen. Ik kon
niet aanvaarden dat er een goede God
was, die de onrechtvaardigheden die
ik dagelijks ondervond, goedkeurde.
De apartheid ontnam me mijn zelfres
pect en ik zag dat hele gezinnen er
door werden verscheurd. Ik was gere
formeerd opgevoed door mijn ouders,
maar ik zag dat in naam van dit ge
loof de essentiële christelijke waarden
werden vertrapt. Net als veel jonge
ren begon ik te denken dat de enige
goede blanke een dode blanke was.'
Allan Boesak ontmoette bij een bij
eenkomst in een Anglicaanse kerk ds.
Beyers Naudé. 'Zijn natuurlijke ma
nier om met de mensen om te gaan
ontwapende me. Een blanke die op
recht was en die kon luisteren. Dat
bracht mij in verwarring. Hij leerde
me af te haten. Ik zag ineens in hoe
belachelijk apartheid is, omdat we alle
maal dit ene vaderland hebben'.
Allan Boesak woont sinds een jaar of
drie in Nederland en houdt de pers
in Zuid-Afrika en wat daar verder ge
beurt nauwlettend in de gaten. 'Ne
derland is een heel andere wereld.
Toen ik in dit land kwam, merkte ik
ineens dat het niets uitmaakt dat je
zwart bent. In een trein hoef je niet
een blanke coupé te mijden en als je
in een gebouw bent, hoef je niet de
lift te zoeken voor 'niet blanken en
voor goederen'. Maar ik wil wel terug
naar Zuid-Afrika, want ik wil mee
doen met het bewustwordingsproces
dat nu aan de gang is. Iedereen is no
dig in ons land.
De zwarte bevolking van Zuid-Afrika
ziet niet zoveel meer in de mooie ge
dachten over integratie enzo. Dat be
tekent dat de blanke ons toch als norm
wordt voorgehouden. Integratie is al
leen mogelijk tussen gelijke partners.
Hoe wil je dat in Zuid-Afrika. Een dia
loog is niet mogelijk tussen onder
drukker en verdrukte. Eerst moet de
verdrukte zich bevrijden en dan kan
er gepraat worden.'
Blanken angstig
'De regering van Zuid-Afrika is het
ook opgevallen dat er snel iets ingrij
pends verandert bij de zwarten. De
blanken reageren angstig, want zij
merken dat zij hun greep verliezen.
Zij hebben steeds gezegd dat wij onze
eigen organisaties moesten vormen
want wij moesten een eigensoortige
ontwikkeling hebben. De geïntegreerde
Zuidafrikaanse studenten unie werd
op last van de regering verboden. De
zwarte studenten vormden toen de
Zuidafrikaanse studenten organisatie,
die steeds meer een radicale zwarte
koers ging volgen. Dit leidde er toe dat
de regering 8 van de studentenleiders
huisarrest oplegde. Maar daardoor la
ten de zwarten zich nu niet meer inti
mideren. We zijn veel sterker gewor
den dan we waren in de tijd van
Sharpeville, toen je de zwarte leiders
nog kon arresteren en naar Robbenei
land deporteren. Nu zouden ze een he
le massa moeten grijpen om de radi
calisering te stoppen. Maar dat zou de
beweging alleen nog maar versterken'.
'BEZITTENDE KLASSE'
Zij die bij kritiek op kolonialiseri
westerse landen en vooral ook bij
tiek op de beruchte apartheid
Zuid-Afrika altijd weer wijzen op
er achter het ijzeren gordijn gel
hebben vanzelfsprekend geen g
als zij met die opmerking de aand
willen afleiden van wat dan
maar in naam van het christó
westen plaats vindt, maar zij hd
wel een klein gelijk inzoverre het
niet vrijstaat te doen alsof er n
staten achter genoemd gordijn)
dat alles niets te vinden is. Wij
verslagen van de afgevaardigden)
de Nederlandse Raad van Kerkei
hun laatste bezoek aan Rusland u
bracht, leest, krijgt de indruk dat
daar nog sprake is van veel disc
natie en onderdrukking. Op de
reep van zijn gesprek vertelde ds.
der Heuvel nog even van die jo
professor die nog steeds op zijn
reisvisum zit te wachten. Prof
Graaf is van mening dat wij bij d
oordeling van zulke feiten altijd
aan het verleden van Rusland m<
denken. Er is meer continuïteit
wij na de revolutie van 1917 vei
den. Dat zal ongetwijfeld zo
maar het moet toch ronduit een
bijsterende zaak zijn dat uitgere
zij die beweren op te komen voo
verworpenen der aarde in dit
zaken nog zo'n volkomen achterin
houding aannemen. Wie hier
toeziet merkt dat er ook in Rui
domweg een bezittende klasse ii
groeid. Zij bezitten de massa ei
macht. De joden vormen een mii
heid. Maar zelfs daarmee is vai
sprekend niet alles verklaard.
Back schreef in 1906 zijn boek
Wesen des Judentums' en daarii
'Weinig is voor de joodse gemeen
karakteristiek geweest als... dit zo
en uitvorsen, dit bezinnen en n;
ken, dat nooit tot een einde wi
men....'
Op gang gebracht door een Stei
dit volk dit blijven doen en
daarmee een doorn in het oog va
le bezitters van alle mogelijke li
heden en systemen. Want zij vi
waar van hen niet anders dan j
amen verlangd wordt. Zij geven
vragende Stem door, waar nu i
menen het gevonden te hebben.
het sluiten van een verdrag dat ge
richt is op een verbod van alle proe
ven.
Zweden, Nigeria en Mexico behoorden
tot de landen met de felste kritiek op
een bijeenkomst van de ontwapenings
conferentie van 25 landen in Genève
NED. HERV. KERK
Beroepen te Lunteren: J. C. St|
gen te Delft en J. AL v. d. Berg ti
muiden-West; te Londen (Ned. fc
toez.): M. den Duik te Wormei
Zunderdorp: A. A. Polhuis, kanji
Zunderdorp, die dit beroep heeft
genomen.
Aangenomen naar Papendrecht
tengew. wijkgem. in wording):
d. Sluys te De Lier.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Bunschoten-Sp
burg: J. G. J. van Echten te He
oord.
Beroepen te Hoogersmilde: G.
rends, kand. te Amsterdam, die
beroep heeft aangenomen.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Bodegraven: R. Boog
te Leiden; te Almelo: C. de Ridd
Nunspeet.
Bedankt voor Randburg (Zuid
ka): A. Hofman te Scheveningeni
Gorinchem: J. van Vliet te Aagt
ke.
De waan van de waanzin' en 'id
gle en waanzin' door Thomas S.
Uitg. Ambo te Bilthovcn 368 en
blz. Prijs resp. 17,50. en 14,50
Met name door het werk van de
sterdamse psychiater Jan Foud
('Wie is van hout') is ook in N
land de belangstelling voor de rj
le ideeën van de Amerikaans-Hon
se psychiater Szasz sterk gegr
Voor wie uitvoeriger kennis wi
men van deze hoogste actuele th(
ën heeft Ambo twee recente w<
van Szasz op de markt gebracht
merkelijk is overigens dat er geli
dig in Engeland en Duitsland een
tige discussie over Szasz op gai
gekomen.
In 'Ideologie en waanzin' beha
hij in een aantal essay's de thei
die hij in zijn voorgaande boeken^
de orde het'ft gesteld, in een bel 'l
ter vorm voor een breder pub!®'
Het is een goede inleiding op e
theorieën. a
In 'Waan van de waanzin' m
eens in een glasheldere stijl gesi
Ven stelt hij dat mensen a
maar krankzinnig worden gem
Lieden, die afwijkend gedrag
nen of er andere denkbeelden of"
houden dan de goegemeente
het etiket opgeplakt dat ze ge<
gestoord zijn. Daarmee zijn ze
vaarlijk gemaakt en kunnen ze
wenst worden opgesloten. Met r
voor de onvrijwillige opname ofk;
handeing bestaat volgens Sasz cl
enkele medische, morele of juridi str
rechtvaardiging. De psychiater die CF
brandmerk 'geestesziek' gebi ie
spreekt een moreel waarde-oordee$te
geen medisch oordeel uit. Een als
treem voorbeeld van de psychiate ivi.
verlengstuk van de heersende m< >ir
en de politieke macht noemt Szasima
Russische psychiatrische 'kliniel ne
waar mensen met een afwijkende rr
ning in worden opgeborgen. Foufoia
ne zegt in de inleiding: 'Men voe iu:
dit boek een fel protest tegen Je
krachten die de vrijheid en de «Ka
digheid van het individu bedreige ee
De mantel der christelijke naasten ier
de in de vorm van medisch-psychi ;ti
sche zorg kan zo nauw sluiten dat [tn-
individu geen enkele vrijheid en •»-
slissingsbevoegdheid meer wordt ;;u
gestaan'.
