miTIEKE VORMING EEN GELADEN
TERM
B
i
Controlecommissie voor
chemische produkten
tntrum kampt met gebrek aan financiën
..ijzen voor oude
unst en antiek
)g steeds omhoog
Gehandicapten
zonder tandarts
>g
5
'Persvrijheid
in Suriname
is in gevaar'
Personalia
Wetenschap
en
téqhniek
Bodem
Groen
Evertsz wellicht
premier Antillen
Tuinders draaien
veel augurken door
i^/KWiARTCT
DINSDAG 7 AUGUSTUS 1973
BINNBNLAND/KUN ST
.T9/K11
en onzer verslaggevers
ERlDAM Wie aankondigt over iemand of iets een boekje
[en opendoen, heeft weinig goeds te vertellen. Bij liet Neder-
centrum voor democratische burgerschapsvorming (NGDB)
niet andei's. Op het omslag van het jongste jaarverslag van het
jn valt te lezen dat een boekje over 1972 wordt opengedaan;
et 6lot van het verslag wordt opgemerkt dat het 'beschamend
at in een zich democratisch noemend land slechts een kwart
m per jaar voor het politieke vormingswerk wordt uitgetrok-
lst
et NCDB op 31 juli 1967 werd
jit, heeft het geklaagd over ge
il geld. Van het kwart miljoen
overheid voor politiek vor-
erk ter beschikking stelt, ont-
iet NCDB via de afdeling volks-
;eling van het ministerie van
en bedrag van 45.000 gulden.
:e kan het centrum, zo leert
rverslag over 1972, zijn ver
gen 'nauwelijks waarmaken',
vorige jaarverslagen van het
HeJeindigden in mineur. Het ver-
ie ci er 1970 besloot met de woor-
Aiwdjiet NCDB zal in zijn huidige
nauwelijks effektieve steun
geven. Derhalve kan de toe
liet bepaald met optimisme te-
worden gezien'. En in het ver-
er 1971 mondde de opsomming
jaarpviteiten uit in de verzuchting:
VCDB heeft zich een zekere
n het veld van het politieke
pwerk verworven. Toch ziet
:omst er niet bepaald gunstig
NCDB krijgt bij lange na
financiële steun waarop het
eeft'.
nge financiële armslag van het
,r(leidde er vorig jaar toe dat de
drs. W. Langeveld, zijn
•Ssidievande
issie-Claus
og strohalm
neerlegde. Het jaarverslag
daarover: 'De heer Langeveld
idurende enige jaren voor een
ïal salaris zijn werkkracht aan
ïtrum gegeven. Toen bleek dat
1973 niet op een redelijke
mocht worden gerekend,
j daaruit de consequenties ge
en een meer garanties bie-
funktie aan de Universiteit van
ddam aanvaard'. Langeveld, de
ijkste geestelijke vader van
DB, treedt nu op als secretaris
bestuur.
•er
ht
;r, pet vertrek van Langeveld is de
van directeur vacant. Het di-
werk wordt nu verzet door
,A. Bergman, die op 16 oktober
Werker van het NCDB werd.
Hij werkt drie dagen in de week,
waardoor hij zijn dienstverband bij
Keesings historisch archief niet hoef
de te verbreken.
Behalve Bergman zijn aan het cen
trum nog de sociologe drs. Hetty
Werker en een secretaresse, mevrouw
A. van den Boomen, verbonden. De
secretaresse werkt halve dagen; Hetty
Werker is in volledige dienst en heeft
als speciale taak, zoals het officieel
heet, 'mede gestalte te geven aan de
burgerschapsvorming in het kader
van de mondiale vorming'. Zij kon
daartoe worden aangetrokken dank zij
een subsidie van de Nationale com
missie ontwikkelingsstrategie, de com
missie-Claus.
Sinds december 1971 is het NCDB ge
huisvest in een pand aan de Nieuwe-
zijds Voorburgwal in Amsterdam,
waarin ook de Nederlandse politieke
jongerencontactraad en het Neder
lands komitee voor internationaal jon
gerenwerk (NKIJ) onderdak hebben
gevonden. Voor die tijd zetelde het
NCDB ten huize van directeur Lange
veld in Haarlem.
Ondanks de verbeterde accommodatie
en ondanks de betrekkelijke bekend
heid die het NCDB in den lande is
gaan genieten, wekt ook het jongste
jaarverslag sterk de indruk dat de de
mocratische burgerschapsvorming
maar beter kan worden vergeten. De
vooruitzichten blijven somber, of be
ter: worden steeds somberder.
Nu nog vormt de subsidie van de
commissie-Claus een strohalm, maar
midden volgend jaar wordt die kraan
dichtgedraaid. Op een nieuwe subsidie
mag niet worden gerekend; het is
trouwens nog onzeker of de commis
sie-Claus wel zal blijven bestaan.
Hoop
Stafmedewerker Henk Bergman ziet
desondanks geen reden de moed maar
op te geven. Hij heeft zijn hoop ge
vestigd op het kabinet-Den Uyl: 'In de
regeringsverklaring staat expliciet dat
er meer geld moet worden uitgetrok
ken voor het politieke vormingswerk'.
Het ministerie van CRM is al ver
zocht een aanzienlijk forsere subsidie
toe te kennen; de voor 1974 ingedien
de begroting komt uit op een bedrag
van 147.000 gulden. Nog deze maand
zal Bergman die begroting bij staats
secretaris Meijer gaan toelichten.
De begroting voorziet in de aanstel
ling van twee volledig in dienst zijn
de krachten, die eindelijk eens de
Drs. H. A. Bergman: geen illusies.
marge, waarin tot nog toe gewerkt
moest worden, zouden kunnen verla
ten. Het nu ter beschikking staande
bedrag, zegt Bergman, is veel te klein
om werkelijk een beleid te voeren. 'Je
kunt alleen maar een aantal klussen
opknappen. Om een voorbeeld te ge
ven: dit jaar hebben we twee projec
ten uitgevoerd op pedagogische acade
mies, in Hengelo en in Zeist. Die pro
jecten hadden betrekking op mondiale
vorming, waarbij je probeert duide
lijk te maken wat er in de wereld aan
de hand is, in verband met je eigen
situatie. Na die projecten was het
geld op en dan is het over. Maar je
zou vanuit het NCDB geregeld zoiets
moeten kunnen doen, en dan ook meer
aandacht moeten kunnen besteden aan
d begeleiding. Je kunt nu niet veel
meer doen dan incidentele prikacties
voeren'.
'Bezet'
In het jaarverslag over 1972 wordt ge
concludeerd dat het NCDB 'een alles
zins bezet en vruchtbaar jaar heeft
docrgemaakt'. Die conclusie doet wat
merkwaardig aan, waar onmiddellijk
daarop wordt vastgesteld dat het cen
trum wegens gebrek aan geld en man
kracht niet uit de voeten kan. Berg
man legt uit dat met die zinsnede
wordt bedoeld dat het NCDB wel al
lerlei plaatselijke en incidentele acties
heeft kunnen ondersteunen.
Zo werd de Nederlandse bond van
plattelandsvrouwen geadviseerd bij de
samenstelling van documentatiemap
pen, werden voor docenten maatschap
pijleer bij het lager beroepsonderwijs
bijscholingscursussen georganiseerd,
werd geassisteerd bij een manifestatie
in de Amsterdamse buurt De Pijp.
Veel verenigingen en actiegroepen
weten van het bestaan van het NCDB
af. Het centrum raakte vooral bekend
door de in september 1972 gevoerde
actie 'Achttien plus', die ten doel had
zoveel mogelijk jonge kiezers te be
trekken bij de Tweede-Kamerverkie
zingen van 29 november. Die actie,
waarin hij een belangrijk aandeel
had. deed Henk Bergman ook bij het
NCDB verzeild raken.
Zoals bekend, werden de activisten ge
dwarsboomd door de toenmalige
staatssecretaris Vonhoff, die de aan
vankelijk toegezegde subsidie introk,
maar in een kort geding door de rech
ter in het ongelijk werd gesteld. In
het jaarverslag wordt opgemerkt dat
de hele gang van zaken rondom die
actie nog eens bewees 'dat politieke
vorming in Nederland nog steeds een
stiefkind is'.
De stiefmoederlijke bedeling zou ook
verband kunnen houden met het wan
trouwen dat politieke vorming in be
paalde politieke kringen oproept. In
de korte spanne tijds die hij aan het
NCDB verbonden is. heeft Henk Berg
man ervaren dat sommige politici arg
wanend tegenover de activiteiten van
het centrum staan. In het bestuur,
zegt hij, zitten geen vertegenwoordi
gers van politieke partijen, waardoor
een aantal partijen het gevoel heeft
geen greep te hebben op wat er ge
beurt.
Desgevraagd geeft hij toe dat het
vooral gaat om de partijen die deel
uitmaakten van het kabinet-Biesheu
vel, al voegt hij eraan toe: 'Ik heb het
ook wel meegemaakt dat juist in die
partijen werd gezegd: het NCDB moet
sterker worden, ze doen daar dingen
waaraan wij als partij niet toekomen'.
Je wordt, heeft Henk Bergman ont
dekt. enorm gauw verdacht van indoc-
trinerende activiteiten. 'Politieke vor
ming is een zeer geladen term. Dat
politiek, dat wordt te nauw opgevat,
zo van: ze proberen onder mijn dui
ven te schieten. Als ik het over poli
tieke vorming heb, dan bedoel ik dat
ik de kloof wil verkleinen tussen het
theoretische uitgangspunt dat het par
lementair-democratische systeem het
best denkbare is en de praktische er
varing dat een flink deel van het
systeem niet functioneert.* Als je het
zo ziet, is het ook mogelijk het gevaar
van indoctrinatie te omzeilen.'
Plannen
Het NCDB werkt inmiddels aan de re
alisering van een paar plannen. Uit
contacten met politieke partijen is het
idee geboren met het oog op de ko
mende verkiezingen voor gemeentera
den en provinciale staten een Teleac-
cursus te verzorgen voor kandidaat-le
den van deze organen. Dezer dagen
wordt daarover een beslissing geno
men. Bergman: 'Het lijkt een beperk
te groep, die kandidaten, maar het
zijn altijd nog meer dan 10.000 men
sen. De cursus moet natuurlijk daar
naast ook voor anderen interessant
zijn'. Verder wordt gewerkt aan de
uitgave van een brochure waarin
wordt uiteengezet hoe de lokale demo
cratie functioneert
Burgerschapsvorming is een erg ab
stract begrip. Henk Bergman spreekt
van 'een gigantische opdracht die je
jezelf stelt en waarover je ook niet te
pretentieus moet zijn'. Hij zegt ook:
'Ik geloof er wel in, maar je moet je
absoluut geen illusies maken. De mo
gelijkheden zijn beperkt. Langeveld is
er erg voor het publiek te benaderen,
het centrum zoveel mogelijk bekend
heid te geven. Ik geloof dat dat wei
nig effect heeft. Ik voel meer voor
een andere benadering, waarbij je je
op categorieën richt, op groepen huis
vrouwen bijvoorbeeld. Neem de Bond
van plattelandsvrouwen, daar wordt
enorm goed gewerkt'.
Overigens is Bergman, mede op grond
van Amerikaanse onderzoekingen, van
mening dat vooral de jeugd van zo'n
tien tot veertien jaar bereikt zal moe
ten worden, omdat je bij ouderen
vaak stuit op houdingen die uiterst
moeilijk te veranderen zijn. Tot nog
toe heeft de overheid daartoe te wei
nig mogelijkheden geschapen.
Henk Bergman is niet de enige die
daarover wat bitter gestemd is. 'Eind
februari', zegt hij, 'vroeg een ambte
naar van CRM ons in een nota te
omschrijven wat politieke vorming
zou moeten zijn. Kennelijk worden we
door de overheid wel als instituut er
kend.'
(Vervolg van pagina 1)
De maatschappij tot bevordering der
tandheelkunde zegt verder dat het in
Gouda en Leiden om incidentele ge
vallen gaat waaruit niet mag worden
geconcludeerd dat alle tandartsen
geestelijk gehandicapten uit hun pa
tiëntenbestand weren. 'Als het waar
is, is het hoogst merkwaardig', aldus
de heer G. J. Sollewijn Gelpke*
woordvoerder van de maatschappij.
De eis van de tandarts die vierhon
derd gulden per uur wil verdienen
vindt ook hij buitensporig. Dat wer
ken op ziekenfondsbasis in een gewo
ne praktijk zoveel zou opleveren
noemt hij onzin: 'Je staat ook wel
eens een halve dag voor niets te wer
ken.'
De tandheelkundige zorg voor gehan
dicapten noemt hij een enorm pro
bleem: er worden hoge eisen gesteld
aan de apparatuur én aan de instel
ling van de tandarts. Voor mensen
die moeilijk praten of slikken of die
slecht hun spieren beheersen is een
speciale aanpak nodig waaraan bij de
tandartsenopleiding nog nauwelijks
aandacht besteed wordt. Dit deel van
de tandheelkunde is nog in ontwikke
ling; nu er meer mogelijkheden ko
men wordt men zich daar meer be
wust van. Een wereldcongres van tand
artsen dat volgend jaar in Nederland
gehouden wordt zal speciaal gewijd
zijn aan dit terrein van de tandheel
kunde.
AMSTERDAM De Surinaamse
regering van Sedney treft steeds
meer maatregelen, die een ge
vaar kunnen vormen voor de vrij
heid van pers en vergadering in
Suriname een gevaar dat voor
al dreigend is met het oog op de
komende algemene verkiezingen
in Suriname in november.
Dit is de kern van een manifest dat
in Nederland is uitgegeven door de
LOSON de acht maanden geleden,
tijdens de stakingen in Suroname tot
stand gekomen samenwerking tussen
de zes Surinaamse studentenbewegin
gen in Amsterdam, Utrecht, Rotter
dam, Leiden, Groningen en Wagenin-
gen.
De LOSON verwijst om haar veront
rusting te illustreren naar een aantal
maatregelen die tijdens de stakingen
van februari en maart in Suriname
zijn genomen (de verplichting bij
voorbeeld om een vergadering te mel
den) en die nog steeds niet zijn inge
trokken.
Ook wordt gewaarschuwd tegen het
nog steeds hangende ontwerp voor
een anti-stakingswet en de berichten
uit Suriname die er op wijzen dat er
na de verkiezingen een regering op
brede basis (een coalitie tussen de
VHP van Lachmon en de NPS van
wijlen premier Pengel) zal gaan op
treden een coalitie waarvan vol
gens de LOSON de linkse oppositie en
de vakbeweging niet veel goeds te
verwachten heeft.
)EN De onzekere monetaire situatie in de wereld en de
inede aankopen van Japanse verzamelaars, hebben de prijzen
oude kunst en antiek de laatste tijd enorm doen stijgen.
ïrkoopcijfer van de bekende in-
ionale kunst- en antiekveiling
hristies in Londen steeg in het
1972/73 met liefst zeventig
it ten opzichte van het vooraf-
seizoen. Er werd voor meer
ree honderd miljoen gulden om-
een cijfer waarmee alle omzet*
an de nu 206 jaar bestaande
ie's werden overtroffen,
afgelopen seizoen werden in de
vestiging te Londen 366 verko-
i gehouden; in de buitenlandse
en werden er 31 gehouden. De
[rijkste daarvan vonden plaats
nève (twee veilingen van oude
:n met een opbrengst van 27
n gulden) en Diisseldorf (iko-
net een opbrengst van 620.000
i).
i kosten
ote belangstelling van Japanse
nelaars heeft Christie's ertoe
spoord ook een bureau in Tokio
:nen. De leiding daarvan berust
r John Figgess, die daar onder
tot taak heeft kunstwerken op
oren die in Londen verkocht
;n worden. Want meer dan de
van bijvoorbeeld de schilderijen
ude meesters of impressionisten
ij Criesties' geveild worden, zijn
it buitenland afkomstig,
rote aantrekkingskracht van de
inse veilinghuizen (waartoe ook
by's behoort) is dat de koper
veilingkosten betaalt en dat er,
ücs Groot-Brittannië's toetreden
e EEG, geen BTW wordt gehe-
van kunstwerken van vreemde
pers.
de opvallende werken die uit
ilands bezit bij Christie's dit sei-
werden geveild, was 'Bebost
chap met rivier' van Albert
Het doek werd anoniem ver
voor, omgerekend, vier en een
miljoen gulden, een prijs die
dan tienmaal hoger ligt dan het
te bedrag dat ooit voor een A'.-
Cuyp op een veiling werd be-
.•Hetzelfde schilderij was al eer-
hij Christie's onder de hamer ge
weest, namelijk in 1842 toen het elf
duizend gulden opbracht.
1
Juwelen
Recordprijzen voor juwelen werden
zowel in Genève als in Londen be
taald. Een niet gemonteerde diamant,
geslepen in peervorm en met een ge
wicht van 55,91 karaat, bracht in no
vember van dit seizoen twee en een
half miljoen gulden op. De gehele
Londense juwelenveiling bracht meer
dan acht en een half miljoen gulden
op. Dat bedrag werd echter nog over
schreden op de veiling die enkele we
ken later in Genève plaats vond,
waarvan de totale opbrengst veertien
miljoen gulden was. Daarbij werd een
diamant van 21,45 karaat verkocht
voor 1.138.000 gulden.
De hoge prijzen bij Christie's worden
uiteraard ook veroorzaakt door de uit
zonderlijke kwaliteit en soms ook de
zeldzaamheid van de zaken die er
over de tafel gaan. Zo werden het af
gelopen seizoen bronzen beelden uit-
de renaissance, afkomstig uit de col
lectie Weininger (New York) geveild,
en Tibetaanse bronzen beelden van de
collectie Ducas uit Parijs, alsmede
een deel van de collectie gouden doos
jes uit de verzameling van de tinmag
naat Ortiz-Patino.
Kunst Tiendaagse
voor weinig geld
AMSTERDAM De Amsterdamse
Kunst Tiendaagse wordt dit jaar ge
houden van 21 tot en met 30 septem
ber. In het programma zijn ruim 135
voorstellingen opgenomen in theatérs
en musea. De toegangsprijzen liggen
tussen één en vijf gulden.
Moderne muziek op
Kasseier Musiktage
KASSEL De Kasseier Musiktage
die dit jaar van 2 tot 4 november
worden gehouden, zullen voor het
grootste deel aan moderne muziek
zijn gewijd. Op de vijf muziekpro
gramma's komt onder meer kamermu
ziek van Antoniou, Gehlhaar, Huber,
Kleber. Krenek en Marx tot uitvoe
ring. Er wordt een symfonieconcert
gegeven met werken van Kelterborn
en Bialas, en van Pepping zal het
'Passionsbericht des Matthaeus' wor
den uitgevoerd. Eén concert is gewijd
aan vergeten solo-concerten van Joh.
Seb. Bach, die worden gespeceld door
het Münchener Kammerorchester. Tot
de uitvoerenden behoren verder het
orkest van het Staatstheater in Kassei
onder leiding van Dames Lockhart, de
Gachiger en Frankforter Kantorei on
der leiding van Helmuth Rilling, en
vele solisten.
Niet alleen voor Zweden een goed idee
Experts
Het is een gerenommeerd veilingbe
drijf heel wat waard collecties van
dergelijke kwaliteit te mogen veilen.
Daarvoor zijn dan ook voortdurend
experts over de gehele wereld in de
weer. Zij weten of dienen te weten
waar zich interessante stukken of
belangrijke verzamelingen bevinden,
en of de eigenaars daarvan bereid (of
genoodzaaktzijn tot gehele of ge
deeltelijke verkoop. Deze experts 'ko
pen ook op kleinere k inst- en antiek
veilingen in Europa, wat tot gevolg
heeft dat ook déar voor stukken van
goede kwaliteit de prijzen de laatste
jaren enorm zijn gestegen. Een ten
dens die zich naar men vermoedt nog
wel enige tijd zal voortzetten.
door drs. RobsFoppema
Kinderverzorgster Mej. A. Stoon
uit Rotterdam zal met ingang van 20
augustus mej. M. Hofland opvolgen
als verzorgster van de kinderen van
prinses Margriet en de heer Van Vol
lenhoven. Mej. Stoon behaalde in juni
de akte N 20 (kinderverzorging- en
opvoeding) te Rotterdam, nadat zij
daar de MMS had gevolgd.
Overleden Drs. J. W. de Graaf, me
dewerker afdeling onderzoek en voor
bereiding van de industriebond NVV,
fractievoorzitter van de PvdA in de
gemeenteraad van Oegstgeest en lid
van de provinciale staten van Zuid-
Holland, is op 43-jarige leeftijd over
leden. De heer De Graaf, die tijdens
zijn vakantie in Doorn stierf, had
aanvankelijk op de ambachtsschool de
machinistenopleiding gevolgd. Via de
HBS ging hij naar de universiteit
waar hij politieke en sociale weten
schappen studeerde. In 1947 begon hij
als arbetler in een conservenfabriek
in Leide.i: ook we;';''. hij als kelner
in Huis ter Duin-m Noordwijk aan
Zee- en als steward aan boord van
schepen. In' zijn vrije tijd studeerde
hij. 'in 1954 kreeg hij een functie bij
de algemene Nederlandse Grafische
Bond. later bij demelaalbedrijfsbond
van het NVV.
De Zweedse regering heeft haar mogelijkheden, een slagvaardig mi
lieubeleid te voeren, aanzienlijk uitgebreid door de instelling van een
'Produkten-controlecommissie'. Die commissie krijgt tot taak, regels
op te stellen voor de produktie, import, verwerking en afvoer van
chemische stoffen en mengsels.
Fabrikanten en importeurs zijn wette
lijk verplicht op de hoogte te zijn van
de risico's bij verwerking, gebruik en
afvoer van hun produkten. Zij moeten
daarvoor afdoende gegevens verstrek
ken, en ook een nauwkeurige specifi
catie van de samenstelling van elk
produkt.
De 'Wet inzake voor mens en milieu
gevaarlijke produkten', die dit alle
maal regelt, bepaalt dat het bescher
men van handels- en fabrieksgehei
men geen reden mag zijn om informa
tie achter te houden. Daar staat dan
uiteraard tegenover dat de Produkten-
controlecommissie de verstrekte gege
ven binnenskamers moet houden, al
dus een bericht in het Chemisch
Weekblad (27 juli, pagina 19).
En dat is nu precies het eeuwige
zwakke punt in dit soort regelingen.
Je kunt zo'n instantie ruime bevoegd
heden geven en de Zweedse com
missie heeft erg grote bevoegdheden:
zij kan een chemisch produkt direct
verbieden wanneer de risico's haar te
groot zijn. Maar elke mogelijkheid
van controle cp de uitoefening van
die bevoegdheden is afgesloten, omdat
beslissingen genomen worden op
grond van vertrouwelijke gegevens.
In Nederland kennen we ook dit soort
situaties. Het bedrijf bijvoorbeeld, dat
zijn al of niet gezuiverde afvalwater
op rijkswateren wil lozen, móet bij de
afdeling Vergunningen van het Rijks
instituut voor de zuivering van afval
water (RIZA) haarscherp uitleggen
wat het dan wel precies kwijt wil. Fa
brieksgeheim of niet. Toen de Wet
verontreiniging oppervlaktewateren
pas in werking getreden was, leverde
dat nog wel eens gevoelige situaties
op. Pas toen de bedrijven ervan over
tuigd raakten dat hun technische ge
gevens daar veilig waren, en inder
daad nergens anders terechtkwamen
dan in de dossiers van de afdeling
Vergunnigen van de RIZA, werd de
■verstandhouding beter.
En daarmee verdween tegelijk een
stuk controleerbaarheid. Men kan har-
telijk overtuigd zijn van de integriteit
en akbekwaamheid van de betreffen
de ambtenaren, zonder daaraan de
overtuiging tc en tienen dat zij onder
alle omstandigheden en in elk geval
de enig juiste beslissing nemen. Maar
dat is niet na te gaan.
Je kunt je dan natuurlijk principieel
gaan opstellen en zeggen dat alles dus
toch in het openbaar moet gebeuren.
Dat levert een filosofisch heel verant
woorde regeling op, die echter in de
praktijk slecht of niet zal werken.
Want als de zaak zo gespeeld wordt,
gaat de industrie toch verstoppertje
spelen met gegevens, en daar is van
buiten af vaak niet doorheen te bre
ken.
De vertrouwelijkheid van gegevens
moet dus om praktische redenen
aanvaard worden, zoals ook de Zwe
den dus nu weer hebben gedaan. En
je moet maar afwachten of het
systeem zo goed gaat werken als je
hoopt. Als die Zweedse Produkten-
controlecommissie aardig lijkt te wer
ken, zouden wij in Nederland best
eens over iets dergelijks kunnen gaan
denken. Dat is op informeel niveau al
wel gebeurd, maar nu de Zweden de
daad bij het wcord voegen, kunnen de
gedachten hier best eens wat concre
ter worden.
beestjes, bacteriën en schimmels met
al hun onderlinge relaties.
Wat daar groeit (en niet bloeit) is
volstrekt onmisbaar: het is één groot
afvalverwerkend systeem, en hoe de
wereld erbij zou liggen als er niets
meer verrotte en verging, is helemaal
onvoorstelbaar. (Het zou het leven
binnen de kortste keren onmogelijk
maken.)Voor de ingewikkeldheid van
die levensgemeenschap in de bodem
mogen we best dankbaar wezen. Want
in het algemeen geldt, dat een biolo
gisch systeem stabieler is naarmate
het ingewikkelder in elkaar zit. En
het leven in de bodem is dan ook bij
na niet kapot te krijgen.
Een indrukwekkende illustratie daar
van, heeft de Stichting verwijdering
afvalstoffen (SVA) letterlijk opgegra
ven. Voor de aanleg van de autoweg
E 8 moest bij Rijssen een grote vuil
nisbelt worden afgegraven. Dat was er
.een van het door de SVA terecht be
streden 'ongecontroleerde' soort, met
alle kwade kansen van dien op vervui
ling van het plaatselijke grondwater.
Voor de stichting was dat een mooie
gelegenheid om eens te kijken hoe
schadelijk zo'n ongecontroleerde stort
plaats nu wel was. De bevindingen
van ir. E. J. Mesu: op korte afstand is
al niets meer te merken. Giftige stof
fen die door de regen uit de twintig
meter dikke laag afval werden ge
spoeld, waren daaronder prompt door
bacteriologische en chemische proces
sen onschadelijk gemaakt en hadden
harde onoplosbare lagen materiaal in
de bodem achtergelaten.
Inderdaad, het leven in de bodem is
bijna niet kapot te krijgen. Wat overi
gens niet betekent dat ongecontroleer
de stortplaatsen nu weer mogen.
Want afgezien van het feit dat ze ge
woon smerig zijn, heeft het grondwa
ter in de buurt in andere gevallen
wel degelijk verontreinigingen opge
daan. En de afstand van grondwater
daar naar drinkwater hier zal voorlo
pig nog alleen maar kleiner worden.
Een aardig stuk van het 'biologische
evenwicht' dat we met meer of (meest
al) minder succes in ons milieu pro
beren te handhaven, speelt zich in de
bodem af. Onttrokken aan het direc
te gezicht, leeft daar een bijna on
voorstelbaar ingewikkelde wereld van
Gaat de technische hogeschool in
Delft zich tot een soort open universi
teit ontwikkelen? Tenminste één lid
van de wetenschappelijk staf lijkt van
plan, uit de grote betonnen dozen van
de Delftse TH-wijk weg te trekken en
zijn werkzaamheden temidden van de
plaatselijke bevolking voort te zetten.
Het ministerie van onderwijs en we
tenschappen heeft het ons zelf per
sober persbericht aangekondigd:
'Met ingang van de dag waarop hij
zijn ambt zal aanvaarden tot en met
31 augustus 1976 is de heer Willem
Christiaan Johannes de Boer. be
noemd tot buitengewoon lector in de
afdeling der bouwkunde aan de TH te
Delft Hij zal ondenvijs gaan geven in
het stedelijk groen.'
Wie straks in september op een open
baar gazon in Delft een heer met een
schoolbord ziet, weet nu wat er aan
de hand is. Een verfrissend initiatief.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG Juancho Evertsz, de
leider van de Nationale Volkspartij
en winnaar van de verkiezingen op
Curagao zal waarschijnlijk optreden
als formateur en mogelijk ook als
nieuwe premier van de Nederlandse
Antillen. Evertsz is voorzitter van de
Koninkrijkscommissie.
De heer Evertsz heeft in Willemstad
op Curacao laten blijken niet al te
zwaar te tillen aan de komende for
matie, want hij wil gezien de eco
nomische moeilijkheden van de Antil
len een regering op een zo breed
mogelijke basis. In dat perspectief
ziet hij de nieuwe succesvolle Aru
baanse partij MEP die won met de
leus 'los van Curacao' wel als een
geschikte nieuwe regeringspartner.
BREDA Op de Westbrabantse vei
lingen is de aanbod van augurken dit
jaar spectaculair groot. Het gevolg is,
dat er al een enorm aantal is doorge
draaid.
Eind vorige weck zijn er op de vei
ling in Breda ruim tweehonderd ton
augurken doorgedraaid van een aan
bod van 365, ton. De tuinders hebben
veel meer augurken geteeld dan vorig
jaar, omdat de prijzen toen hoog wa
ren. Het warme weer in juli heeft bo
vendien voor snele rijping gezorgd,
zodat de auguruken tè vroeg zijn voor
verschillende conservenfabrieken, die
nog bezig zijn met de verwerking van
andere produkten.
