'JE MOET KINDEREN
BEHANDELEN ALS
EEN VOLWASSENE'
Aart Staartjes over de Stratenmakeropzeeshow:
Suriname
het weer
Vanaf september
zestien nieuwe
shows op scherm
'feest in Elten:
jen jaar los
an Nederland
Commentaar
'Het moet in
eerste plaats
leuk zijn'
Vrij zomers
windverwaehtirig
voor zeilers
strandweer
De Schapen van Henry Moore
'h%0UW/KWARTET DINSDAG 31 JUU 1973
BINNENLVVD/OOMMBNTTAAiR T5/K7
leerrapporten
perioden met zon
AMSTERDAM Vakantiegangers die
vandaag vreemd geld kopen of ver
kopen, kunnen rekenen op de. volgen
de koersen. Het eerste getal geeft aan
wat vreemd geld de toerist opbrengt,
het tweede wat het hem kost
Amerikaanse dollars 2.52- 2.62
Engelse ponden 6.39- 6.69
Belgische francs 7.04- 7.29
Duitse marken 109.75-112.75
Italiaanse lires 0.40- 0.43
Portugese escudo's 11.20- 12.20
Canadese dollars 2.53- 2.63
Franse francs 62.25- 64.25
Zwitserse francs 90.50- 93.50
Zweedse kronen 62.75- 64.75
Noorse kronen 48.00- 50.00
Deense kronen 46.25- 48.25
Oostenrijkse schillings 15.10- 15.40
Spaanse peseta's 4.50- 4.75
Griekse drachmen 8.50- 9.50
Finse marken 70.50- 73.50
Joegoslavische dinars 17.25- 20.25
(Amerikaanse en Canadese dollars,
evenals Britse ponden staan vermeld
in guldens. De overige noteringen zijn
in centen).
25 0
24 0
32 0
21 3
23 0
20 0
29 0
26 0
22 0
27 0.4
25 0
22 0
27 0
28 O
25 0
25 7
23 0
24 0
26 3
20 0
30 0
"Een moot staaltje van Je vakmanschap, Simpkins. Alleen ging het om
het andere been".
Weerrapporten van gisteravond 19 uur. Helsinki
max. neerslag Kopenhagen
Lissabon
Amsterdam
zw bew.
20
0
Locarno
De Bilt
zw bew
18
0.6
Londen
Deelen
licht bew
18
0
Luxemburg
Eelde
licht bew
19
0
Madrid
Eindhoven
zw bew
19
0
Malaga
Den Helder
zw bew
17
0
MUnchen
Luchth. Rtd.
half bew
18
0
Nice
Twente
licht bew
19
0
Oslo
Vlissingen
geh bew
18
0
Parijs
Zd. Limburg
zw bew
19
0
Rome
Aberdeen
zw bew
18
0
Split
Athene
onbew
30
0
Stockholm
Barcelona
onbew
27
0
Wenen
Berlijn
onbew
25
0
Zürich
Bordeaux
half bew
24
0
Casa Blanca
Brussel
zw bew
20
0
Istanboel
Frankfort
half bew
24
0
Las Palmas
Genève
zw bew
24
0
Tunis
half bew
onbew
onbew
zw bew
onbew
onbew
onbew
onbew
onbew
regenbui
onbew
onbew
half bew
half bew
licht bew
half bew
licht bew
zw bew
licht bew
licht bew
half bew
Wieteke van Dort Aart Staartjes en Joost
Prinsen, het wekelijks optredende trio in de
show.
ren het na gaan doen, mag je niet ne
men'.
Andere enge dingen. 'Ik ben in het
begin ook wel eens benauwd geweest
over het effect van Eric Engerd die
in een donker bos van achter een
boom langslopende meisjes de stuipen
op het lijf wilde jagen. Maar de kin
deren begrepen dat dat een grap was.
Grote misverstanden zijn er eigenlijk
nooit ontstaan'.
Wat nog niet wil zeggen, dat alle kin
deren alles begrijpen wat er in de
programma's gebeurt. De liedjes bij
voorbeeld, prachtige liedjes, gedichten
op muziek (in september verschijnt
er een plaat van) zijn vaak moeilijk.
'Kinderen begrijpen toch veel. Je
kunt eigenlijk alles zeggen in zo'n
programma. Je moet alleen uitkijken
voor moeilijke* woorden en voor som
mige situaties die ze als kind gewoon
niet kennen. Maar je hoeft voor kin
deren niet anders te schrijven. De
Stratenmakeropzeeshow is vrij simpel,
al zitten er vast wel grappen in die ze
niet begrijpen. Er zit vaak een enorm
dubbele bodem in. Zoals die bange
ouders die eerst hun kind naar bed
sturen en zeggen dat er niks is om
bang voor te zijn en dan zelf van pie
pende geluiden en gekraak zich rot
schrikken. Die man leest Vrij Neder
land. Nou ja, dat begrijpen maar een
paar kijkers, die nemen dan zo'n
grapje als extra mee. Maar over het
algemeen is het gewoon een leuk pro
gramma, met grappen waar ze alle
maal om kunnen lachen'.
Nadenken
Er zijn situaties die kinderen niet
kennen, huwelijkstoestanden bijvoor
beeld. Al blijkt dat ook mee (of te
gen) te vallen. 'We hebben een pro
gramma over vaders en moeders ge
maakt en uit de interviews bleek dat
er erg veel gescheiden ouders zijn. En
dat de kinderen daar wel over naden
ken. We hebben daar een liedje bij
gemaakt over een meisje dat heel
goed begrijpt wat er aan dd hand is,
al hebben haar ouders niets verteld
omdat ze daar nog te klein voor zou
zijn.
Zo is het ook met onderwerpen als de
dood. Kinderen zijn daar erg mee be
zig en willen weten wat er gebeurt
als er iemand uit hun omgeving dood
gaat. Zijn boos dat ze niet naar de be
grafenis mogen. Ouders willen hun
kinderen dan besparen, de ellende van
ze weghouden. Maar dat is vaak hele
maal niet terecht. We hebben kinde
ren van 10, 11 jaar geïnterviewd die
over allerlei menselijke zaken enorm
hadden nagedacht en daar heel goede
dingen over konden zeggen. En we
hebben ook kinderen van 6, 7 jaar ge
zien die net zulke idiote dingen zeg
gen als hun ouders van veertig, net
zulke burgerlijke opvattingen hadden.
Onbedorven zieltjes? Vergeet het
maar'.
Die combinatie van ernstige onder
werpen en grappige sketches maakt
het programma zo uniek. Al is het
niet de bedoeling om informatie, dis
cussiestof door te geven, verpakt in
grappen. 'Het moet in de eerste plaats
leuk zijn, pure slapstick. Je moet kun
nen lachen. Ik hou tfvan op een heel
humoristische manier te vertellen wat
me bezighoudt. We willen niet bele
rend zijn, niet verantwoord pedago
gisch. Vroeger bij het IKOR maakten
we een programma. 'Wat je zegt dat
ben je zelf waar we via gekke omke
ringen werkten en op zo'n manier
vertelden wat we wilden zeggen. Die
rare omkeervorm heeft de Stratenma
keropzeeshow ook'.
In september wordt de Show op een
festival in Madrid getoond. 'Ik ben
benieuwd hoe andere landen reage
ren. Het is tenslotte toch een kinder
programma met controversiële kanten.
Maar ikzelf vind hdt een goed pro
gramma. Het is niet zoet, het heeft
gelukkig niet dat 'O, wat schattig die
kinderen'-effect. Want daar heb ik
een gloeiende hekel aan'.
/TEN De Eltenaren vieren
►ensdag feest. Dan is het tien jaar
leden dat Elten weer bij Duitsland
•am. Na de capitulatie van Duits-
id wapperde er achttien jaar lang
Nederlandse vlag. Het even over
iroog-j grens bij Zevenaar gelegen Elten
sausjefoeefde gouden jaren omdat Neder-
ut ennders er een kijkje gingen nemen
met) een bezoek brachten aan de be
idé Elterberg.
de overdracht aan Duitsland heb-
vele inwoners flink geld ver-
aid. Elten was volgestouwd met
sdkope Nederlandse koffie, boter en
men er waren weilanden, waar Ne- -MltT
frlandse koeien en varkens haast -
.ihouder aan schouder stonden. Trek- wegen
';eister van Elten is nu het spielkasi-
Bussen vol Nederlanders rijden er
ke avond heen.
Suriname (1)
AMSTERDAM 'Je moet kinderen als volwassenen behandelen, met ze pra
ten over dezelfde dingen als waarover je met volwassenen praat. Laat kinde
ren aan het woord, dat kan soms komisch zijn, maar even vaak merk je dat ze
heel authentiek over allerlei dingen praten.' Dit zegt Aart Staartjes van de
Stratenmakeropzeeshow.
Kinderen aan het woord laten is de
basis van het VARA-programma De
Stratenmakersopzeeshow, elke dinsdag
avond te bekijken vlak voor kinder
bedtijd, maar zeker niet bedoeld als
een programma voor kinderen alleen.
Aart Staartjes, 'uitvinder' van de for
mule van de Show en vertolker van
de Statenmakeropzee: 't Is een pro
gramma voor kinderen en ouders. Het
gaat Eigenlijk over de verhóuding van
kinderen en ouders. We willen de
kinderen niet isoleren. Aparte pro
gramma's voor bejaarden of vrouwen
of kinderen vind ik onzin. Wat heb je
eraan, als je in een kinderprogramma
een kind laat opnoemen welk eten hij
vies vindt- andijvie, spinazie eigen
lijk alles wat groen is en er kijken
alleen kinderen naar? Als ook vaders
en moeders meekijken, is zo'n uit
spraak over vies eten misschien een
steuntje in de rug.
Zie je wel, ik ben niet de
enige die niet van andijvie houdt.
Trouwens, we weten dat het program
ma vaak door ouders en kinderen sa-
nre'n bekeken wordt. En leuk gevon
den wordt'.
De Stratenmaker, de Deftige Dame en
Eric Engerd zijn bij grote groepen
populair. Zomaar verzonnen persona
ges die je in het gewone leven niet
met elkaar in verband zou brengen,
maar die in het programma wél bij
elkaar lijken te horen. Tussen de
sketches die deze drie opvoeren, al of
niet als Stratenmaker, Deftige Dame
en Eric Engerd verkleed, praten kin
deren over onderwerpen als 'dom',
'bang', 'jaloers', 'ziek', geld' en 'jarig'.
'Het gaat erom dat er allerlei emotio
nele begrippen zijn, waarover volwas
senen en kinddren met elkaar van me
ning verschillen. Dom of lui betekent
voor een volwassene vaak iets anders
dan voor een kind. Volwassenen schel
den kinderen ook vaak uit voor dom.
lui of bang, terwijl ze zelf nok dom,
lui of bang zijn.
Tweeledig'
Het programma is tweeledig van op
zet: de kinderen krijgen in interviews
de kans hun waarheid te spreken en
de sketches .zijn er om te laten zien,
hoe stom volwassenen soms zijn. Uit
de reacties blijkt dat de kinderen dat
door hebben'. Als verpersoonlijking
van alles wat er maar voor kwalijks
aan een volwassene kan zitten, treedt
de Stratenmakeropzee op. 'Dat is zo'n
klassiek dom beroep. Die man is oer-
stom, een soort Lambiek uit Suske en
Wiske. Zo'n man van altijd h'dt goede
initiatief, zo van: let nou maar op
mij, dan komt alles wel in orde. ik
doe altijd alles goed'.
De Stratenmaker werd door Aart
Staartjes verzonnen, de Deftige Dame
('die is geïnspireerd op het zich mooi
willen verkleden van kinderen') en
Eric Engerd door de (vele)medewer-
kers aan de Show. Vijf schrijvers ma
ken de teksten; er is een regisseur
(Frans Boelen), een regie-assistente,
drie acteurs (Aart Staartjes, Wieteke
Van onze weerkundige medewerker
De zon komt er vandaag wellicht iets
meer aan te pas dan gisteren, toen
sommige gebieden in het binnenland
overigens ook al een temperatuur bo
ven 20 graden boekten door sympa
thieke opklaringen in de namiddag.
We liggen binnen het bereik van een
hogedrukzone van de Azoren (meer
dan 1035 millibar), over de Britse ei
landen en de Noordzee tot Scandina
vië. Het systeem neemt langzaam wat
in betekenis af door toedoen van een
depressie-front over Schotland, dat
een oost-zuidoostelijke koers volgt.
Verwacht mag worden, dat het mor
gen vooral in de noordelijke en
noordwestelijke kustgebieden weer
veel bewolking veroorzaakt, waarbij
plaatselijk wat regen niet uitgesloten
is. Veel nattigheid verwachten we er
overigens niet van. Het weer komt
meer en meer onder invloed van een
westelijke of zuidwestelijke circulatie,
waardoor het er na vandaag niet
standvastiger op wordt, maar de tem
peratuur zal er niet door in de war
komen en het grootste deel van de
week goed bruikbaar blijven voor va
kantiedoeleinden. Middagwaarden tus
sen 20 en 25 gr. C. zijn de aange
naamste die wij in ons klimaat heb
ben.
Een abonnee uit Oud-Beijerland
vraagt bijzonderheden over het bulle
tin van de wereldmeterorologische or
ganisatie (WMO). Er verschijnen vier
afleveringen per jaar. Het opril-num
mer bevat een overzicht van de weer
kundige uitschieters in het vooraf
gaande jaar. Het bulletin verschijnt
in het Engels, Frans, Russisch en
Spaans. (Opgeven in welke taal men
wenst is noodzakelijk). De abonne
mentskosten zijn: 24 Zwitsers francs
voor één jaar, Zw. frs. 36 voor 2 jaar
en Zw. frs. 48 voor een abonnement
van drie jaar. Adres: WMO, P.O. Box
nr. 1, CH-1211, Genève 20, Zwitser
land.
Meest zwakke wind uit noordwest tot
zuidwest 13 Bf.
HOOG WATER HZ
l augustus Vllsslngen: 3.31-15.50; Haring-
vlietslulzen: 5.07-17.34; Rotterdam: 0.24-18.27;
Schevenlngen; 4.83-17.03; IJmulden: 5.07-
17.37; Den Helder: 9.55-22.29; Harllngen: 0.01-
11.54; Delfzijl: 1.38-13.47.
Vrij gunstig strandweer met zonnige
perioden. Luchttemperatuur 1820
graden, zeewater circa 17 gr. Verdere
vooruitzichten: wat regen of motregen
in het noorden en westen niet uitge
sloten, maar aanhoudend gunstige
temperatuur.
Aart Staartjes, de stratenmaker op zee.
van Dort en Joost Prinsen) en een or
kest onder leiding van Harry Bannink
die de muziek van de liedjes ook
maakt 't is een klein showprogra-
ma, waar waanzinnig veel werk in
gaat zitten. Moet je rekenen, elke
week een programma met sketches,
liedjes en interviews waar we het he
le land voor afreizen om scholen op
te zoeken. We zijn nu aan het herha
len, maar vanaf september worden er
zestien nieuwe Shows uitgezonden. Dat
is uniek, hoor, zo'n helemaal zelf ge
maakt kinderprogramma dat elke
week uitgezonden wordt'.
Positief
De Stratenmakershow wordt op 't
ogenblik hoofdzakelijk positief beoor
deeld. Er kijken veel mensen die het
bovendien nog een leuk programma
vinden ook. Dat was in het begin, vo
rig najaar, wel even anders. 'We kre
gen toen dreigbrieven, boze telefoon
tjes van het poep- en pis-programma.
Deze boze kijkers vonden dat een on
pedagogisch programma. Wij voeden
onze kinderen netjes op en dan moet
de televisie zo'n opvoeding niet on
dergraven. zeggen ze dan. Je hoort
niet met je eten te smijten, je mond
vol te proppen, je moet je netjes ge
dragen'.
De VARA heeft nooit moeilijkheden
gemaakt over dat onpedagogische. En
de programmamakers kregen steun
uit een betrouwbare hoek. In 'Ouders
van Nu' noemde psycholoog Dolf
Kohnstamm de Stratenmakershows
juist erg pedagogisch. 'We hebben
verder nooit contact met erkende offi
ciële pedagogen, maar deze reactie
van Kohnstamm was wel erg prettig'.
Moet-dat-nou, is óok een regelmatig
gehoorde opmerking van ouders. Ze
vinden de programma's te grof. 'Dan
zeg ik: Ach, u zegt toch zelf ook wel
eens iets onnets. En u weet toch dat
uw kinderen soms poep en pis zeggen.
Nee hoor, zeggen die mensen dan, zo
iets zeggen onze kinderen nooit. Nou,
wat moet je daar nu mee, dat is toch
onzinnig? Het is gewoon niet waar,
ieder mens en ieder kind zegt zulke
dingen, 't Is niet netjes en van al dat
poep-en-pisgedoe aan tafel word ik ook
wel eens misselijk hoor. Maar het
gaat vanzelf over, en dat moeten kin
deren ldren. Daarbij helpen we met
onze programma's wel'.
Vervelend
Dit soort verwijten trekken de pro
grammamakers zich niet aan. Maar er
zijn toch wel eens dingen gebeurd die
Aart Staartjes achteraf vervelend
vond. 'Eric Engerd kwam eens met
een plastic zak om zijn hoofd een eng
gezicht trekken in het programma.
Niemand vond het trouwens eng,
maar goed. Dat vond ik achteraf wel
gevaarlijk. Plastic zakken om je hoofd
is gevaarlijk en het risico dat kinde-
Dit is het jongste werk van de maandag 75 jaar geworden Engelse beeldhouwer Henry Moore. Hij noem
de het 'schapen' en het is de bedoeling dat het in een open veld wordt geplaatst. Henry Moore, die men
hier bij zijn huis in Perry Green bij zijn jongste schepping ziet, wil de 'schapen' nalaten aan de Engelse
natie.
lij zijn terugkeer uit Suriname heeft
)et tweede kamerlid Fransscn gelegen-
jeid gehad wat meer schakering aan
t brengen in zijn uitlatingen over het
^remmen van de uittocht van Surina-
lers naar Nederland.
Paramaribo had de heer Franssen
rat losse gedachten uitgesproken over
:n soort waarborgsom, die vertrek-
:nden naar Nederland zouden moe-
in betalen. Zo'n waarborgsom zou
|en tweeledig doel dienen. Ten eerste
erd er een drempel gelegd voor Suri-
.—Jaamse emigranten en ten tweede
irmde zo'n waarborgsom de garantie
at de betrokkene ook steeds weer
aar het land van herkomst kon terug
leren dat daar althans geen finan-
^ële belemmeringen zouden zijn.
rkend moet worden zo bleek uit
toelichting van de heer Franssen
zijn terugkeer op Schiphol dat
et plan vooral is ingegeven door zorg
lor het land Suriname, dat een groot
:1 van zijn jongere, dikwijls meest
schoolde mensen ziet vertrekken,
dat zij in het eigen land niet meer
>veel perspectief ontwaren,
lke gedachte aan discriminatie is de
ter Franssen vreemd. Wie met ver-
ilen in de geest van. 'die Surinamers
iren hier niet thuis' pleit voor beper-
ig van het reisverkeer tussen Para-
ibo en Schiphol, kan de heer
issen niet als getuige oproepen,
och moet met erkenning van het feit
tt hier een groot probleem ligt, de
(lossing van de heer Franssen wor-
afgewezen. Ten eerste is daar het
icipiële feit dat de meeste van die
ligranten uit Paramaribo de Neder-
tdse nationaliteit dragen en dus
:ht hebben op de vrijheid van ver-
laatsing die elke Nederlander toe-
»mt. Ten overvloede is er dan ook
een door Nederland ondersteunde
i jj0 tspraak van de Verenigde Naties,
hiiat ieder het recht moet hebben des-
ielli; iwenst zijn geboorteland te verlaten.
idru Ct twee£*e Punt 's' ^at dc
L(j 0 tn de heer Franssen ook sociaal dis-
kil imineert. De economische bovenlaag
ïn Suriname, de geschoolden die de
laiZ'ECr ^ranssttn ^aar 20 8raa8 wd h°u"
:n, zullen toch wel vertrekken want
jecti j zijn in staat te sparen; voor het
n van al hoge reisgeld en straks ook
onde >or de eventuele waarborgsom. Er
jp^Dmt alleen een horde bij voor de
i aufmsten en de allerarmsten.
Jet vervelende van het probleem voor
(ns, Europese Nederlanders is, dat het
Joor ons is geschapen en dat het in
feite nu in Paramaribo moet worden
ppge/ost, waar door allerlei interne
olitieke spanningen de leidende poli-
ci het maar wel zo gemakkelijk vin-
/4en de boot zoveel mogelijk af 'te
Duden.
Iet probleem is door ons geschapen,
jant ten aanzien van de volken van
gSfuriname hebben wij zeker na de
iancipatie min ofmeer als ideaal
koesterd het verlangen om van hen
p een of andere manier Nederlanders
maken een ideaal dat daar ge-
lakkelijker te realiseren leek dan bij
e volken van Indonesië, gezien de
etrekkelijk kleine aantallen waarom
schaad1 'n Suriname ging. Een logische con-
quentie van dat streven was dat bij
t ete.Je totstandkoming van het statuut in
s&<|>54 al de ingezetenen van het rijk
s. 22.i t de status van het Nederlander-
Med
iten o hap werden geroepen.
To1 iemand die zich om mogelijke con-
quenties bekreunde, tot plotseling
veerb' t consequenties zichtbaar werden
?ieuw >°r de komst van zoveel Surinamers.
,6< m Nederlander moet daarom nu wel
."rricr opzienbarende en gloednieuwe
Wee| dachten hebben om uitgerekend op
lg 21 ogenblik duidelijk te maken dat er
'wezpriveel principiële redenen zijn om Su-
ictuai ïamers in hun eigen land te laten.
Juzieiie praktische oplossing hebben wij
'próg'in ook niet voorhanden. Alleen het
nuzid it theoretisch aandoende verhaaltje
t wij hopen op een nieuw elan in
iriname dat jonge mensen geestdrif-
zal maken voor de toekomst van
5 vooln land voor de gedachte °°k dat z'j
eidsop samen, zonder de Nederlanders,
rvtotei schiedenis kunnen maken.
«?aAt zal niet eenvoudig zijn, het betc-
!«npic nt een weg vol teleurstellingen en
3 rgen. Wie in Suriname durft in het
jiann« jaar bij de verkiezingen die uitla-
ig te stellen en de gelijkenis van zo-
n Net el Surinaamse politici met de vrouw
,Z5u£n Lot te doorbreken?
Van een onzer verslaggeefsters
