dag, maandag 'Indianen zijn beschaafder, ik zou ze passen VVf I Ondergoed even goed bovengoed Tuinbonen a ntalia Bellen naar ambassade voor Arouca uw probleem ook het: onze Dode en gewonde bij brand op jacht Kraak brandkast door politie net verijdeld Vrouw miljonaire door smartegeld na vliegtuigongeluk oe door hette visser Wil van Rijnberk over: indianen in Suriname, hemelschreiende armoede, het Vergeten Volk en suiker in de koffie De ene keer is het Biafra. De andere dag staat de krant vol over Vietnam. Is dat voorbij dan hebben ze weer honger in Afrika. Aan het einde van de week worden er indianen vermoord. Tja, wat kun je er aan doen? Niks toch! Het is natuurlijk ver schrikkelijk en we zijn het er allemaal over eens dat er iets aan moet gebeuren. Maar dat moeten anderen maar doen. Marietje heeft 'n nieuwew jurk nodig, de vakantie was duur en de nieuwe chef op kan toor is een vent om op te schie ten! Dan is er ineens een vrouw van in de zeventig die uit haar vel springt. Ze gooit er een krachtterem uit, springt naar de telefoon en dat is het begin. Nu is ze ere-burgeres van het Surinaamse dorp Matta: Moeder van Matta. Ze heet Wil van Rijnberk, is 74 jaar en zegt dat ze een beetje getikt is. Mevrouw van Rijnberk woont vlakbij het Olympisch Stadion in Amsterdam. Ze kwam een jaar of wat geleden erg onder de indruk van de uitroeiing van Braziliaanse indianen. Razend werd ze, de ex-onderwijzeres. En omdat ze ook wel inzag dat ze geen geweer moest kopen om de Braziliaanse regering mores te leren, luisterde ze naar pro fessor Van Hulst van de CHU, die meldde dat het met de indi anen in Suriname ook niet zo lekker zat. Aangezien Suriname (nog) een rijksdeel over zee is, stak mevrouw Van Rijnberk de hand in eigen boezem en be keek het saldo van haar spaar bankboekje. 'Enfin, ik ben naar Suriname gegaan om het allemaal met ei gen ogen te zien. Wat zeurt u nou over m'n leeftijd! Man, ik roei nog. Ik ben lid van de roeivereniging Willem III, hier in Amsterdam en ik rook ook sigaretten. Maar ik drink wel thee, want koffiedrinkers zijn zenuwelijders'. Even later: 'Ik heb last van m'n zenuwen. Ik moet zo nodig al les. Ik kan het niet laten. Dit met die indianen ook, hè. Ik denk maar: dat is m'n opdracht. Da's heus niet leuk hoor. Je hebt er last van. In bed worden bij mij altijd plannen geboren. Een tijdje geleden nog. Ik denk: die invalide bejaarden moeten er eens een dagje uit en toen Nu krijg ik in de gaten dat me vrouw Van Rijnberk driftig en streng in de hand gehouden moet worden. Wilt u alstublieft bij het begin beginnen? 'Je zegt het maar hoor, jongen. Ja, ik praat veel en alles door elkaar. Toen ik trouwde met m'n man die Brugman heette, toen zeiden ze: da's een goeie naam voor je, want praten doe je al. Ja, ik ben vroeg geschei den, want dat zat zo, ik Stop! 'Ja, ik zal braaf zijn. Vraagt u maar'. Hoe zat het nu precies met de indianen? Mevrouw Van Rijnberk: 'Ik ging dus naar Suriname. Ik had in Holland een meneer Heyde ontmoet. Dat is een assistent op de afdeling voorlichting van het ministerie van landbouw. Enfin, die vertelde me dat de india nen zo ontzettend rechteloos zijn in Suriname'. Met twintig onderbrekingen vertelt mevrouw Van Rijnberk Wil van Rijnberk dat de indianen waarschijnlijk al twintigduizend jaar in Ame rika en Zuid-Amerika wonen. Ze schijnen uit Azië afkomstig te zijn. 'Het zijn waarschijnlijk mensen van Mongoolse afkomst. Dat kun je zien aan hun nauwe lijks behaarde gezichtshuid, hun lange zwarte haar en de zoge noemde Mongolenplooi tegen het bovenste ooglid'. Ze vertelt dat die indianense- rie's, die we hier op het scherm zien, grote onzin zijn. 'Die indi anen zijn waanzinnig beschaafd. Ja, gunst, ze eten niet met mes en vork, maar is dat soms be schaving, als je met twee woor den spreekt en een kip met zil veren bestek naar binnen werkt?' Maar wat is nu het punt bij de indianen? Mevrouw Van Rijnberk: 'Ze hebben geen enkel recht op de grond waar ze wonen. Kijk, er zijn een heleboel dorpen. Ne derzettingen eigenlijk. Het dorp Matta, waar ik dan moeder van ben, dat heeft een grote kern, maar de meeste inwoners, zo'n achthonderd wonen in de bos sen er omheen. Al duizenden jaren wonen die indianen er. Vroeger zaten ze in Paramaribo. Die grond werd hun afgepikt door de Nederlandse koloni ale. En omdat indianen geen slavenarbeid kunnen doen, wer den ze de savannen ingejaagd. Steeds als ze ergens zaten, dan kwam de grote blanke man en schopte ze verder het oerwoud in. Dan zeiden die indianen wel: wij willen deze grond kopen. Nota bene: hun eigen land! Waar ze al twintigduizend jaar wonen! En dan betaalden ze en wanneer ze om eigendomspa pieren vroegen dan zeiden de heren kooplieden: zit wel goed hoor, indianen, dat land is van jullie. Nou, mooi niet, want een jaartje of wat later werden ze weer verdreven. Kijk, indianen zijn te goed van vertrouwen. Da's nu minder geworden, want als ze je niet kennen, dan moe ten ze je ook niet. Geef ze on gelijk! Die meneer Heyde, die vertrouwen ze, vandaar dat ik ook die dorpen inkwam'. Armoede Mevrouw Van Rijnberk begint weer van hakken op takken te springen. Vertelt over de keu ringsarts voor haar rijbewijs die zei dat hij óók op haar ma nier wel 74 jaar wilde worden. Over een indiaans meisje dat ze morgen in de Bijlmermeer moet opzoeken en over al het vreselijks dat in de naam van Jezus Christus in de wereld is gebeurd. 'Moet je suiker in de koffie? Ik wil altijd veel suiker. Dat 's typisch doopsgezind en dat ben ik. Want tijdens de hagepreken van de latere doopsgezinden, zakte er een priester door een ton en daar zat stroop in...' Mevrouw Van Rijnberk! 'JAJA. Nou, als je die dorpen ziet, dan kom je wel onder de indruk van de hemelschreiende armoede, hoor. Die Arawakken- indianen hebben geen water, geen sanitair, geen riolering, de gezondheidszorg is een aanflui ting en ze hebben niet voldoen de middelen van bestaan'. Een beetje beschroomd vertelt ze dat ze de indianen een toilet heeft geschonken, omdat ze de plee waar ze op moesten 'n ver schrikking vond. Met weinig geld kan er ontzettend veel ge beuren, zegt mevrouw Van Rijnberk. 'Alleen m oeten we wel willen. Ik zal daar in Mat ta, toen de mensen er een soort van vergadering hielden. Die indianen zijn waanzinnig demo cratisch. Ze gaan in een kring zitten en iedereen mag zeggen wat hij of zij vindt. En daarna is het: meeste stemmen gelden. Geen geruzie, geen gezeur. Een hele eer, hoor, dat ik daarbij zat, want dan mag je ook wat zeggen. Ik stelde toen voor dat de jongeren een cursus EHBO moesten gaan volgen, dan kon den ze eerste hulp bieden ter wijl er dan snel een dokter kon worden gehaald. Nou, dat voor stel werd aangenomen'. Terug in Amsterdam bedacht mevrouw Van Rijnberk in bed hoe het nu verder zou moeten. De Hollandse hoorn van over vloed moest maar eens uitge stort worden over een provincie die dan wel erg ver van onze bedden ligt. 'Ik heb toen een stichting in het leven geroepen: 'Stichting Werkgroep Indianen Suriname'. Daar zitten kopstuk ken in als prof. J. W. van Hulst, dr. J Pott, directeur Land- en Volkenkundig Mu seum te Leiden en mijn per soontje. Het doel is om geld bij elkaar te brengen voor de economische o ntwikkeling van indianendorpen in Suriname. Verder moet de medische toe stand daar worden verbeterd en we willen dat de indianen juri dische bijstand krijgen. Ze noe men de indianen daar: Het Ver geten Volk, nou, da's toch ver schrikkelijk? De Chinese winke lier in Paramaribo waar ik m'n boodschappen kocht die zei: 'Oh, indianen? Jaja, me vrouw, dat is Het Vergeten Volk, zo noemen we ze hier al lemaal'. Sociaal Mevrouw Van Rijnberk was vo rige week te gast op het AVRO- radioprogramma Muzikaal Ont haal van Herman Emmink. 'Een dagje daarna kreeg ik in mijn brievenbus een enveloppe met een briefje en een biljet van honderd gulden. Voor de indi- nanen. Een beverig handschrift. Ongetwijfeld een ouder iemand. Misschien met amper AOW. Tóch honderd piek voor de in dianen, en dan krijg ik een brok in m'n keel. begrijpt u dat? Dat er nog steeds mensen zijn die in deze keiharde wereld er van uit gaan dat hun geld goed terecht zal komen. Nou. ik ben naar de giro gerónd. Snel gestort op de rekening van onza stichting!' Intussen komen er meer giften binnen. Mevrouw Van Rijnberk weet precies wat er mee moet gebeuren. Ze weet ook aan wie ze brieven moet schrijven. We hebben toch zeker nu een rege ring die erg sociaal is? Nou. de excellenties Pronk en De Gaay Fortman moeten er aan gelo ven: ze krijgen brieven van me vrouw Van Rijnberk die er niet om liegen. Gaat ze nog eens terug naar Su riname? Naar hóór indianen? Misschien om te trouwen? 'Ik zou wel willen, maar indianen zijn beschaafder dan wij. Ik zou niet bij ze passen...' (In Suri name is te weinig geld om de indianen te geven waar ze vol gens allerlei prachtige wetten en stellingen van De Rechten Van De Mens recht op hebben. Daarom vraagt mevrouw Van Rijnberk of u iets kunt missen: postgiro 104100 t.n.v. penning meester W.I.S. Stadionstraat 17 in Amsterdam. Telefoon: 0W0- 799590). Tien jaar geleden zou het ondenkbaar zijn geweest dat een man zich in zijn onderbroek op het strand, bij de sport of in zijn huiselijke omgeving zou hebben vertoond. Maar da's allemaal anders geworden. De onderkleding is nauwelijks te onderscheiden van de sportieve vrijetijdskleding. In de collectie van Schiesser voor de komende herfstwinter zijn een aantal modellen te vinden in wilde dessins en vele kleuren: citroengeel, oranje, dakpanrood en korenbloem blauw. Daarbij is dan een passende kamerjas te krijgen. Op de foto enkele modellen uit de serie "Karate". 3 kilo tuinbonen 1 ui boter 250 gram rookspek 2 paprika's 250 gram tomaten peper, zout De paprika's schoonmaken en snipperen. De tomaten van de schil ontdoen (even in heet wa ter of boven een vlam houden) en in vieren delen. De ui snip peren, het spek in blokjes snij den en in wat boter lichtbruin bakken. De gedopte bonnen en wat water toevoegen en het ge heel ongeveer een kwartier la- Vorige week stond er in 'Dag maandag' een oproep om de Portugese ambassade te bellen en te vragen wanneer de Portu gese jurist Arouca weer naar zijn gezin terug mag. Arouca is onlangs vrijgekomen, mamar ge deporteerd naar een provincie in Mozambique, waar hij dan zogenaamd 'vrij' is. Eén van de lezers, de heer K. Parre uit Maassluis is gaan bellen. Dit is zijn verhaal: 'Toen ik belde meldde zich aan de andere kant een stem die zei: 'Met de Portugese ambassa- ten suderen. Dan de paprika snippers erbij en de tomaten- stukjes. Weer vijf minuten la ten sudderen en dan het ge recht opdienen. Menutip: Ossestaartsoep, tuinbo nen a ntalia, aardappelpuree, yoghurt met pruimen. Samantha Jones Ze is morgenavond te gast in het televisieprogramma van Koos Postema 'Een groot uur U'. Ze wist toen ze zeventien jaar was al dat z ezangeres wil de worden. En ze werd het: de Britse SAMANTHA JONES (29). Haar grootste hit tot nu toe 'My way', waarbij ze zelf tranen in de ogen krijgt. Hoe komt dat? 'Omdat 'My way' een lied is dat ik eigenlijk helemaal zelf heb beleefd. 'My way' dat ben ik. En als ik me er dan helemaal op concentreer, ja, dan blijven de tranen niet weg'. Kun je dat goed: je concentre ren? 'Ja, ik heb het geleerd in de na re café's in het Londense Soho. Daar zong ik terwijl er mensen dronken waren en gewoon zaten door te praten terwijl je zong. Nou, dat is iets verschrikke lijks. Je wilt zo wel huilend weg rennen, maar je moet er door heen. Daarna denk je nergens anders aan dan aan het zingen en dat moet ook als je optreedt. Waar heb je zingen geleerd? 'Zingen kun je niet leren. Je kunt het of je kunt het niet. Ja, het enige wat je wel moet doen is je stem leren gebrui ken. Maar verder: onzin, die zanglessen. Je moet meer door zettingsvermogen hebben dan Samantha Jones een stem. Want het is een ke hard vak. Je moet per se dg' beste willen zijn, dan lu ólles'. Ze zeggen dat je een eigengA"" rcid vrouwtje bent. uc 'Zo kun je het wel noemer nu daarom moet ik zo verschrikki^ 0p" lijk lachen om die hele emanc )Sj paliebeweging. Ik ben m'n hel, u leven al vrijgevochgen, ik wei 1(j niet anders. Maar laat ik stelle dat ik wel een vrouw' ben. 1 waardeer het zeer als een ma de deur voor je open doet i bloemen meebrengt. Daar bli, je vrouw voor'. de'. Toen ik informeerde hoe het met Arouca was ging de stem over in het Frans. Ik spreek die taal ook en stelde mijn vragen in het Frans. Ver volgens begon die meneer in het Portugees verder te gaan. Ik vroeg toen of men in het Engels wilde verder gaan. Juist toen ik de naam van Arouca aan het spellen was werd de hoorn op de haak gegooid. Ik draaide opnieuw en ik kreeg weer hetzelfde verhaal te horen. De haak werd er weer opge*- gooid met de mededeling dat de ambassadeur geen tijd had om dat hij net van zijn werk kwam'. Toch blijkt hier maar uit hoe nuttig het is om even te bellen. De ambassade is be reikbaar onder nummer 070- 630217 en 601458. U kunt ook schrijven: Bazarstraat 21 in Den Haag. Het moederschap van Ria Bremer 'Het moederschap is een angstig bezit. En een ontzettend stuk verantwoordelijkheid', zegt tele visiejournaliste Ria Bremer te gen Marlies Scholtens van het weekblad Televizier. Ria is 34 jaar, getrouwd met Bob Bre mer, die hoofd afdeling sport van de AVRO-tv is. 'Opvoeding? Ach, dat doe je intuïtief. Man en vrouw samen. Ik ben een erg gelukkig mens .Ik heb een geweldige baan en een geweldig gezin. Zoon Marco is 3 en Xan- der is 10 maanden. Ach, ik ben eigenlijk gewoon een moeder met twee kinderen en een mens dat ook nog een beetje wil wer ken'. Eli Asser is zo alleen 'Ik ben op zoek naar concurren tie', zegt schrijver Eli Asser, momenteel druk in de weer met nieuwe afleveringen van 'Citroentje met suiker'. Ik heb een serie waar geen con currentie voor bestaat. Dus ben ik of de slechtste of de beste in mijn soort. Maar het schrijven voor de televisie is in Neder land een verguisde zaak, bij de heren intellectuelen. Kijkdicht heid is een verwerpelijke zaak. Maar ik vind de ivoren toren van de kunstenaars uiterst ver werpelijk. De televisie wordt als a-cultureel beschouwd'. De carrière van Joop Smits Behalve Hans van Willigenburg hebben we nóg een omroeper bij de televisie. Dat is Joop Smits (45 )van de VARA. En als Joop destijds niet op herha lingsoefeningen van militaire dienst was gegaan, dan hadden we hem nu moeten missen. Want Joop kon zo mooi afroe pen in het leger en daarom Eli Asser vroeg Joop Koopman (ook herhaling hem iets te gi doen voor de RONO .Dat rei teerde in werken voor de RA. Overigens kan Joop heel aardig jingen. Niet all4j| Ubi nu bij de Flierefluiters ook als kind: toen zong hij vijfjarige leeftijd het lied 'P lez-moi da 'mour door een rolletje. ■■■■■■■■■■■■■■BH ,j Brieven die niet zijn voorzien van naam cn adres kunnen niet in behan deling worden genomen. Geheimhou ding is verzekerd. Vragen die niet on derling met elkaar in verband staan moeten in afzonderlijke brieven wor den gesteld. Per brief dient een gul den aan postzegels te worden ingeslo ten. Adres: redactie Trouw/Kartet, postbus 948, Rotterdam. Vraag: Kan men als men niet tevre den is over de methode een huis te verkopen, zonder meer van makelaar veranderen? Moet men dan nog iets betalen? Antwoord: Waarschijnlijk heeft de makelaar, waarmee u tot nu toe con tact opnam, nagelaten u het boekje te geven: U en uw makelaar in onroe rend goed (Ned. Bond v. Makelaars Soestdijkseweg 247 te Bilthoven). Aangezien uw vragen en ook door u niet genoemde maar met deze vragen samenhangende kwesties, in verband staan met de bepalingen van de NBM, raden wij u aan dit boekje aan te vra gen het het nauwkeurig te bestude ren en te handelen naar bevind van zaken. De bepalingen omtrent het in trekken van opdrachten wijzen er wel op dit een zaak is die men niet licht vaardig moet betrachten, want dan kan het eer. kostbare geschiedenis worden. Vraag: Wie was de schilder J. E. Men- des en is zijn werk waardevol? Antwoord: Van Jules Eduard Mendes is bekend dat hij lid was van Arti Amicitia te Amsterdam, en verschil lende malen exposeerde. Vooral figu ren en landschappen met figuren. Hij leefde van 1862-1915. Wij kunnen de waarde niet zonder meer bepalen. Een goede taxateur kan u hierover beter inlichten. Raadpleeg hiertoe de beroe pengids van de PTT. Altijd eerst naar de kosten informeren voor u een af spraak maakt. Vraag: Ons riool is heel dikwijls ver stopt. De loodgieter zegt dat in de af voer een verkeerde bocht zit. Wij houden het op een soort slakkenvor- ming die ontstaat door het door el kaar gebruiken van synthetische en niet-synthetische zeep. We hebben al verschillende middelen om die slak ken op te lossen toegepast Wat raadt u aan? Antwoord: Het is voor ons moeilijk de mening van een vakman tegen te spreken. Ook zonder het gebruik van chemische ontstoppingsmiddelen, die hun eigen bezwaren hebben (naast de voordelen) moet rioolwater kunnen wegstromen en de vaste bestanddelen meevoeren. Het lijkt ons onnodig te wijzen op de verstopping die ontstaat door te weinig spoelwater door kran tenpapier en toiletafval. De loodgie ter-metselaar die uw afvoer heeft be keken, zal u verder inlichten over de aard van de bocht: de oorzaak daarvan kan verzakking zijn. Een betonnen balk onder de buis kan in slappe grond wel helpen. Is er sprake van een horiontaal liggende bocht, dan zal de vakman misschien enig niveau verschil kunnen aanbrengen, zodat het afvalwater in beweging blijft'. Vraag: Kan iemand inlichtingen ver strekken over de schilder José Zambi- atti (1850). Vraag: Wat betekent het hierbijge- voegde embleem? Antwoord: Dit is het YinYangteken. Dit ornament dat men het beste kan voorstellen door twee in elkaar grij pende komma's binnen een cirkel, speelt een zeer belangrijke rol in de Chinese filosofie. Het is het symbool van een eenheid die gevormd wordt door twee beginsels, die bij elkaar ho ren en elkaar op elk gebied, met be houd van eigen terrein aanvullen en voltooien. Vraag: Wat betekent het woord Corre- do? Welke taal is het? Het stond op een tafelkleed. Antwoord: Italiaans: Uitzet. Krakers tramkaarten automaten aangehouden AMSTERDAM Met de aanhouding van een jeugdig echtpaar heeft de po litie een groot aantal 'kraken' van au tomaten voor tramkaarten in Amster dam tot klaarheid gebracht. Het echt paar, de 19-jarige metaalbewerker J. Z. en zijn eveneens 19-jarige echtge note M. Z. O. werd zaterdag in Wor- mer aangehouden, nadat de man in voorgaande dagen opvallend veel gul dens bij banken in Wormer had inge wisseld. Van een verslaggever ZUTPHEN De 26-jarige G. J. Kar- semakers uit Deventer is gistermiddag om het leven gekomen bij een brand aan boord van een motorjacht. Het schip lag aan de kade van de IJssel in Zutphen. De brand ontstond toen de benzine damp, ontstaan bij het vullen van een tank, vlam vatte. Vlak naast de tank brandde een gasstel. De 23-jarige broer van het slachtoffer liep brandwonden op. Twee andere broers waren tijdens het uitbreken van de brand op de kade. AMSTERDAM —Een poging om zon dagmorgen vroeg de brandkast van de drankenhandel Van der Laan aan de Contactweg in Amsterdam te kraken, werd op het nippertje door de politie verijdeld. De bemanning van een pas serende politieauto zag een flauw lichtschijnsel en betrapte op heter daad de inbrekers, die de snijbranders al bijna gereed hadden om aan het beslissende karwei te beginnen. Een van de inbrekers, de 41-jarige los- werkman W. do W. uit Amsterdam werd aangehouden. De anderen (de politie weet niet hoeveel) slaagden er in te vluchten. Jongen kwam op tegen mishandeling zuster Van een verslaggever AMSTERDAM —Een 28-jarige Portu gees werd het afgelopen weekeinde in Amsterdam door het broertje van zijn vrouw in de borst gestoken, omdat hij zijn echtgenote sloeg. De 16-jarige jongen nam de mishandeling van zijn zuster niet en stak zijn zwager met een sierdolk, die aan de muur hing. De Portugees moest in het ziekenhuis worden verbonden. Amsterdammer probeert Italiaan te verdrinken AMSTERDAM —De 33-jarige Am sterdammer J. F. M. is door de politie aangehouden, omdat hij geprobeerd heeft de 30-jarige in de hoofdstad wo nende Italiaan A. Roza te verdrin ken. Roza reed zondagmorgen vroeg met zijn auto over de Geldersekade en claxonneerde, toen een op de rij weg lopend paar niet opzij ging. J. F. tere )ers ht Van een verslaggever isk de rdt, wet lgen NEW YORK De ALM, de Ant,* aanse Luchtvaart Maatschappij ntit Overseas National Airways, moe nie een Amerikaanse vrouw 1.250.000 lar smartegeld uitkeren, omdat h[r,: man werd gedood toen een vlieg1ie] van Overseas dat aan de ALM kaj uitgeleend in 1970 in de Caraji, sche Zee stortte. Mevrouw Loretta Gremelsbacher it liep daarbij zelf ruggewervelvervhgle dingen op, en is gedeeltelijk veria g Zij spande een procedure aan te beide maatschappijen. Bij het ong< e« bij St. Croix op de Maagdeneilanie kwamen weinig van de drieënzete r inzittenden om het leven. unt ;iro Voc nge ;pe Man overleden na val jatr. WO weg ïopena paar mei upzij guig. o. r. - M. en. zijn 31-jarige zuster vertikten van Opslagtank het de weg vrij te maken. Toen Roza nogmaals toeterde werd hij door het tweetal uit de wagen gesleurd. Er ontstond een vechtpartij tussen de twee mannen, die in het water van de Geldersekade terecht kwamen. Daar probeerde M. vergeefs het hoofd van Roza onder water te houden. M. is door de politie aangehouden, verdacht van poging tot doodslag. ROTTERDAM Een ongeluk opfpt terrein van de BP-raffinaderij inj, ropoort heeft het leven gekost aai' j, 33-jarige straler F. Leemans uit Irok terdam, De man was aan het werlfjgg het dak van een opslagtank, toen aë); ter bescherming aangebrachte l;er brak. De man stortte twaalf mfcap] naar beneden. igen

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1973 | | pagina 6