ibiërs toch op
keg naar Cairo
Gruwel-berichten uit Mozambique niet nieuw
Republikeinse Partij
YS heeft geldgebrek
Sowjetauteur Maximow
uit schrijversbond
nie-pelgrims willen niet op Egyptisch versoek ingaan
echen kaapten
.degtuig wegens
lagse woningnood
itvoerders willen
ïul Getty's vinger
ren als bewijs
Verdriet in oorlog
Senator Ervin
werd beetgenomen
n de loop der jaren talrijke onthullingen
[Ij ^UW/KWARTET VRIJDAG 20 JULI 1973
BINNENLAND T7/K9
jgLIRO (UPI, Reuter, AFP, AP) De Libische leider, kolonel Khaddaffi,
eft officieel niet gereageerd op het dringende verzoek van president Anwar
dat de unie-mars naar Cairo af te gelasten.
eren kwamen de 'unie-pelgrims',
aantal nu al op meer dan 30.000
dt geschat, in Libië's tweede stad
mejENCHEN (DPA) Het uitzicht-
woningzoeken in Praag is één
de oorzaken geweest voor de
[derïht van verscheidene Tsjechoslowa-
ge. naar het Westen geweest. Aldus
be-19-jarige serveerster Olga Setnicka,
;nen niet acht mede-beklaagden voor
rechtbank in Weiden (Beieren)
chtstaat wegens een 'zwaar geval'
luchtpiraterij.
beklaagden hadden op 8 juni 1972
Tsjechisch passagiersvliegtuig
Beieren gekaapt. Daarbij had
van de kapers de piloot doodge-
ten. Hij hing zich in januari, bij
openbaar maken van de aanklacht,
ijn cel op. Olga Setnicka, die van
i nede-beklaagde Jiri Wochomurka
e kinderen heeft, waarvan één in
1 jevangenis werd geboren, zei: 'Wij
en trouwen en een gezinsleven
ien'. Op het huisvestingsbureau
•n zij echter weggestuurd met de
■den dat er mensen waren, die er
ir aari toe waren,
de 25-jarige, uit Nederland af-
stige secretaresse Helene Kerbl,
iw van de beklaagde Jaromir
>1, een 20-jarige portier, noemde
vergeefs naar een woning zoeken
'raag als reden voor de vlucht van
man naar het westen. De vrouw
nt en werkt bij Weiden om in de
eving van haar man te kunnen
die daar in hechtenis zit. Zij ver
dat zij in een zeer kleine ruimte
haar schoonmoeder hadden ge
lid 'zonder mogelijkheid van een
naai huwelijksleven'. Zij stond,
lals haar man, iedere dag onder
ie-controle. Een jaar lang hadden
rergeefs gewacht op toestemming
Jaromir om naar Nederland te
rekken, hetgeen voor hun huwe-
door de overheidsdiensten was
ofd. Daarop had haar man zich,
zij voorlopig in Nederland ver
bij de groep vliegtuigkapers
;esloten.
(UPI) De ontvoerders van
Getty, de gelijknamige kleinzoon
één van 's werelds rijkste man
hebben zijn moeder bericht, dat
ïreid zijn haar een vinger van
te sturen om te' bewijzen dat zij
vasthouden. Het dreigement
dinsdag telefonisch gedaan en
per brief herhaald. Tot nu toe
men steeds dat de 17-jarige
de ontvoering zelf in scène had
om aan geld te komen.
Benghazi aan om vandaar verder te
gaan naar de Egyptische hoofdstad
Cairo. De betogers zouden in Bengha
zi een met hun bloed geschreven peti
tie aan Khaddaffi aanbieden, maar de
ze kwam niet opdagen. Hij laat de
'volkscomités', die onder zijn auspi
ciën in de culturele revolutie ge
vormd zijn, het werk doen. Zo heeft
het volkscomité, dat de unie-mars or
ganiseert, alle openbare vervoersmid
delen en taxi's in Benghazi voor de
betoging gevorderd.
Volgens het Egyptische dagblad AI
Ahram is het aantal auto's en bussen,
waarmee de demonstranten onderweg
zijn van 500 tot tweeduizend gestegen.
De meeste auto's zijn gloednieuw, wat
in het schatrijke Libië niet zo iets
bijzonders is. De auto's dragen span
doeken mee met opschriften als 'Ara
bische eenheid is de weg naar de ze
ge' en 'Gaat, en God zal met u zijn'.
De meeste wagens zijn ook opgesierd
met foto's van wijlen president Nasser.
Op de verklaringen van Egyptes enige
politieke partij, de Arabische Socialis
tische Unie (ASU), dat de demon
stranten welkom zijn in Mersa Ma-
truh (een plaats op 192 km van de Li
bische grens aan de Middellandse
Zee) en dat de ASU met de betogers
daar 'maar alleen in Mersa Ma-
truh' een gesprek van twee dagen
over de unie zal voeren, is van Libi
sche zijde niet gereageerd. Het officië
le Libische persbureau deelde slechts
mee: 'De mensen zijn enthousiast en
vastbesloten om de mars naar Cairo
voort te zetten'. Zulks in weerwil van
de uitdrukkelijke verklaringen van dc
Egyptenaren dat de betogers niet naar
Cairo mogen gaan en dat honderd van
hen in de gelegenheid zullen worden
gesteld aan president Sadat hun peti
tie aan te bieden. (Er werd niet mee
gedeeld of deze honderd personen wel
naar Cairo mogen komen).
Toen het Libische persagentschap nog
eens ten overvloede gevraagd werd, of
de demonstranten van 'de volksmars
voor Arabische eenheid' in Mersa Ma-
truh halt zouden houden, luidde het
bondige antwoord van een officiële
functionaris: 'Wij weten niet waar
Mersa Matruh ligt'. De plaats ligt op
een veilige afstand, 400 km van Cairo
vandaan.
Radio-Tripolis heeft aangekondigd dat
de betogers de prikkeldraadversper
ringen en de 'kunstmatige' grenspalen
langs de Libisch-Egyptisciie grens zul
len afbreken, als symbool voor de
eenheid van beide landen.
De Egyptische pers heeft gisteren dui
delijk gemaakt dat het nog geruime
tijd zal duren, voordat de unie met
Libië tot stand komt. Er werd nu
meegedeeld dat de gesprekken, die ko
lonel Khaddaffi tijdens zijn 18-daags
bezoek aan Egypte met president Sa-
dat over de unie heeft gevoed, niet
tot een eindresultaat hebben geleid.
Het enige wat bereikt is, is een voor
lopig akkoord, waarbij de unie tussen
Egypte en Libië in twee fasen zal
moeten verlopen.
Op 1 september zullen de volken van
Egypte en Libië zich in een referen
dum over de beginselen van de unie
moeten uitspreken, d.w.z. over het sa
mengaan van de twee landen in één
democratische republiek met één re
gering voor het hele grondgebied van
beide landen. Er wordt dan een parle
ment van honderd leden gevormd, sa
mengesteld uit 50 Libische en 50
Egyptische afgevaardigden (ondanks
het feit dat Libië 2,5 miljoen en
Egypte 36 miljoen inwoners telt). De
parlementariërs worden rechtstreeks
gekozen. In Cairo zal een Libische mi
nister worden benoemd en in Tripolis
een Egyptische minister om toezicht
op het referendum te houden.
Tijdens de eerste fase zullen ook
maatregelen worden genomen om te
komen tot een unificatie van de be
grotingen en de douanerechten. Er zal
een gemeenschappelijke munteenheid
de Arabische dinar worden ge
schapen en beide landen zullen een
vrijhandelszone vormen. Tenslotte zul
len eind van dit jaar de ASU van
Egypte en de revolutionaire raad van
Libië een ideologisch document moe
ten goedkeuren, waarin de gedachten
en de beginselen zijn uitgewerkt, die
aan de unie ten grondslag liggen.
Op 1 september van het volgend jaar
zou dan een tweede referendum wor
den gehouden over de nieuwe grond
wet en over de keuze van de presi
dent.
'Bijverschijnsel' van Watergate
WASHINGTON (Reuter, AP) Terwijl president Richard Nixons
herverkiezingscomité het vuur na aan de schenen krijgt gelegd, om
dat het rijk is, zit de Republikeinse Partij als zodanig financieel zo
zeer aan de g»*ond, dat zij haar staf met 25 procent heeft moeten
inkrimpen.
Mogelijkheden
Maar het officiële Egyptische persbu
reau MENA heeft gisterochtend toege
geven dat zelfs over dit principe-ak
koord nog geen beslissing is genomen.
Het gaf nl. drie mogelijkheden aan,
waarover het referendum van 1 sep
tember zou kunnen gaan:
over een grondwettelijke verklaring
van eenheid, zoals Khaddaffi die wil,
met één president, één regering en
één parlement voor beide landen.
over een overgangsgrondwet met
een afzonderlijke regering in beide
landen, waarbij een door president
Sadat benoemde vice-president Libië
zal besturen:
over een grondwet, die een ge
meenschappelijk overgangsparlement
zal inhouden, nadat Libië en Egypte
het eens zijn geworden over een ge
meenschappelijke politiek tegenover
Israël.
Een Cambodjaan zelf in tranen troost zijn dochtertje. Zijn
vrouw kwam bij een aanval van de Rode Khmers op de stad Pnom
Basset om het leven.
Uitnodiging naar psychiater te gaan
AMSTERDAM (ANP) Opnieuw dreigt een Russische schrijver
in moeilijkheden te geraken. Het betreft de 41-jarige in Moskou
woonachtige Wladimir Maximow, die op 26 juni uit de schrijvers
bond is geroyeerd. Dit heeft het Nederlandse PEN-centrum langs
vertrouwelijke weg vernomen, zo deelt Tlieun de Vries, president
van het centrum, in een communiqué mee.
Moordaanslag
De Syrische president Hafez al-Assad
is op 10 juli aan een moordaanslag
door een groep opstandige officieren
ontsnapt. Hij werd slechts aan het
linkerbeen gewond en is na drie da
gen uit het ziekenhuis ontslagen. In
verband met dit komplot zouden 300
officieren zijn gearresteerd, onder wie
generaal Abdal Moneim Ibrahim. Al
dus het Franstalige Libanese blad
L'Orient-Le Jour, dat geen bronnen
noemt. Zondag werd in Damascus offi
cieel meegedeeld dat de president
drie dagen in het ziekenhuis heeft
doorgebracht vanwege een gesprongen
ader in zijn been.
Maximow, die in de jaren vijftig be
gon te schrijven, heeft als laatste
werk een omvangrijke roman' 'De Ze
ven Dagen van de Schepping' vol
tooid. De roman behandelt een aantal
a-sociale en naar Maximo's opvatting
ontoelaatbare afdwalingen van de so
cialistische maatschappij. Het boek
mocht in de Sowjet-Unie niet ver
schijnen. Het handschrift is naar het
buitenland gebracht en verschijnt in
een reeks westelijke landen, waaron
der Nederland.
De Moskouse afdeling van de schrij
versbond nodigde Maximow uit tot een
discussie over het boek. 'Wat deze dis
cussie inhoudt, blijkt uit een open
brief, die Maximow aan de Moskouse
schrijversbond zond en waarin hij
vaststelt, dat beschuldigingen tegen
en conclusies aangaande hem al bij
voorbaat bekend waren en dat hij er
de voorkeur aan geeft de schrijvers
bond te verlaten. Hierop is de uitsto
ting gevolgd', aldus Theun de Vries.
Wladimir Maximow heeft thans een
uitnodiging gekregen om zich 'ter
controle van zijn gezondheid' bij een
psychiatrische kliniek te melden. Tot
nog toe heeft Maximow aan die op
roep geen gehoor gegeven en verblijft
hij in zijn Moskouse woning, alwaar
Theun de Vries dezer dagen een tele
fonisch gesprek met hem voerde.
EMOTIE
'Maximow ,die niet zonder emotie
sprak, toonde zich zeer gevoelig voor
sympathie en belangstelling van bui
tenlandse zijde. Hij meent, dat publi
citeit buiten de Sowjet-Unie kan bij
dragen om hem verdere vervolgingen
te besparen. Zij, die Russisch spreken
en Maximow wensen te_ benaderen,
kunnen hem bereiken door aanvraag
van het nummer Moskou 4883901', al
dus de president van het Nederlandse
PEN-centrum.
Het landelijke partijcomité heeft het
salaris van zijn voorzitter, de voorma
lige Amerikaanse ambassadeur bij de
Verenigde Naties George Bush, met
tien procent verlaagd, tot 38.250 dol
lar per jaar. Dit alles zal niet voorko
men, dat de schuld van de partij in
het lopende fiscale jaar zal oplopen
tot een miljoen dollar, voornamelijk
als gevolg van het Watergate-afluister
schandaal.
Het landelijke partijcomité heeft ge
probeerd zich van Nixons herverkie
zingscomité te distantiëren, maar het
is niet gelukt. Veel potentiële donors
van de Republikeinse Partij scheren
beide comité's over een kam en ko
men dan tot de conclusie, dat het co
mité voor de herverkiezing van de
president over genoeg middelen be
schikt. Men schat de activa van dit co
mité op een kleine 5 miljoen dollar,
maar het geld is 'bevroren', om het
achter de hand te hebben vo'het be
talen van advocaten en eventuele boe
tes van rechtswege voor partij of par
tijfunctionarissen in verband met
'Watergate'.
SCHULDIG
De woordvoerder van het landeli.'-e
comité, Robert Rousek, zegt, d. h-t
herverkiezingscomité de partij als zo
danig 650.000 dollar schuldig is. Dit is
de bijdrage van het landelijke comité
aan de campagne voor de 1. rverkie-
zing van president Nixon.
Rousek hoopt, dat zodra de act'-a van
het herverkiezingscomité 'ontdooid'
worden, het geschonken bedrag terug
gegeven wordt, aangevuld met een be
drag voor de partijkas.
Volgens Rousek heeft het landelijke
comité een jaarbegroting van onge
veer 5,5 miljoen dollar. Kleine schen
kingen komen met zekere regelmaat
binnen, zegt hij, 'maar niet snel ge
noeg om het uitblijven van donaties
van betekenis te compenseren'.
Edgar Hoover, de overleden directeur
van de Federale Recherche FBI, heeft
president Nixon anderhalf jaar gele
den gewaarschuwd voor verscheidene
topadviseurs van het Witte Huis en
voorspeld, dat 'die troep Nixon nog
eens zou opbreken'. Dit is woensdag
verklaard door Andrew Tully, schrij
ver en voormalig correspondent van
het Witte Huis in een interview met
de New York Daily News.
MOEILIJKHEDEN
Hoover, aldus Tully, waarschuwde
Nixon, dat verscheidene van zijn me
dewerkers hem wel eens 'in ernstige
moeilijkheden' zouden kunnen bren
gen en hem hebben gezegd, dat de
president de FBI-directeur 'in de
buurt moet hebben om hem te be
schermen'.
Tully zei zijn inlichtingen te hebben
uit een gesprek, dat hij in 1972 met
Hoover had gevoerd.
De bijtende kritiek van de FBI-chef
sloeg onder meer op oud-minister van
justitie John Mitchell, hoofd van de
staf van het witte huis Bob Halde-
man, Nixon's adviseurs John Ehrlich-
man en John Dean, alsmede persse
cretaris Ronald Ziegler.
'John Mitchell is all right', had Hoo
ver volgens Tully gezegd, 'maar hij
heeft nooit een rechtszaal van binnen
gezien. Hij heeft gewoon niet de capa
citeiten om minister van justitie te
zijn'.
Van de anderen had Hoover gezegd:
'Ehrlichmann, Haldeman en Ziegler
ze zijn ook 'all right', maar ze we
ten niets behalve van reclame maken'.
Verscheidene topadviseurs van Nixon
kwamen uit de reclamewereld. 'Die
advocaat Dean, hij kent de wet niet
Ik negeer hem', aldus Hoover, aan
wie Tully had moeten beloven niets
van wat hij had gezegd te zullen pu
bliceren zolang hij, Hoover, leefde.
WASHINGTON (Reuter, AFP) In
Washington is gisteren grote verwar
ring ontstaan rond de geheime band
opnamen van het Witte Huis, die de
senaatscommissie van Senator Ervin
wil onderzoeken, sedert het bestaan
ervan maandag aan het licht kwam.
Bij het begin van de middagzitting
over de Watergate-zaak deelde Senator
Ervin mee dat president Nixon ermee
had ingestemd die banden vrij te ge
ven, waarop de gesprekken staan met
personen die betrokken zijn geweest
bij de inbraak in het Democratisch
hoofdkwartier en bij de latere pogin
gen om de zaak in de doofpot te stop
pen. Ervin zei van de minister van fi
nanciën Shultz te hebben vernomen
dat de president had besloten, de ban
den vrij te geven.
(Shultz is bij de zaak betrokken, om
dat de geheime dienst onder zijn de
partement valt. Deze dienst is belast
met de bewaking van het Witte Huis
en de banden).
De president had, volgens Ervin, ook
laten weten hem volgende week op
een geschikt tijdstip te willen ontvan
gen. De hoorzitting werd daarna her
vat met de ondervraging van Robert
Mardian, vroeger lid van Nixons her
verkiezingscomité. Na korte tijd on
derbrak Ervin de vergadering om mee
te delen dat zijn verklaring omtrent
de banden onjuist was. 'Naar het
schijnt is er een misselijke grap uit
gehaald.'
Eerder op de dag had het Witte Huis
meegedeeld dat president Nixon op
het verzoek om het vrijgeven van de
banden een antwoord zou opstellen,
als hij uit het Bethesda Marinehospi
taal zal zijn teruggekeerd op zijn bui
tenverblijf Camp David in Maryland.
Vrijdag verlaat Nixon het ziekenhuis,
waar hij voor een longontsteking is
behandeld.
De commissie is bijzonder geïnteres
seerd in de bandopnamen van de
gesprekken tussen Nixon en zijn vroe
gere medewerkers Dean, Haldeman,
Ehrlichman en Colson. Volgens Dean
heeft de president met hen gesproken
over de mogelijkheid de Watergate-in-
braak in de doofpot te stoppen. Het
bestaan van de bandopnamen werd
maandag onthuld door Alexander But-
terfield, voormalig assistent op het
Witte Huis. Dc Senaatscommissie
vroeg het Witte Huis toen meteen om
de banden.
SL pEN HAAG (ANP) - Het rapport van de Br itse pater Adrian Hastings over de
fs uitroeiing van het dorp Wiriyamu in Mozamt ique, dat de Times vorige week pu-
iliceerde, staat niet op zichzelf. De laatste jaren zijn regelmatig berichten ver-
ichenen over massamoorden en wreed opi reden door Portugese militairen in
47
Ie Afrikaanse kolonies.
Gevr.
10
1111 n
,l!i
Iet name missionarissen, een aan-
al kranten, de Verenigde Naties
de bevrijdingsbewegingen heb-
herhaaldelijk melding ge
laakt van moord op Afrikaanse dor-
elingen.
'e beschuldigingen in The Times be-
effen wel een moordpartij op on-
'tend grote schaal,
ir volgt een overzicht van enkele
deze rapporten, die de laa: .te
m in de openbaarheid kwamen,
hoe-werkgroep van de "-
•2 (ii immissie voor dc Rechten van de
ens rapporteerde in maart 1971 na
ier jaar onderzoek van de situatie
zuidelijk Afrika, -dat in de rtu-
ese kolonies massa-executies .or-
noen uitgevoerd. In Angola, Mozambi
que en Guinee-Bissau worden men-
die als tegenstander van het re-
365|ime beschouwd worden, massaal te-
loo ichtgesteld. Represailles tegen bur-
245 ors die de vrijheidsstrijders steu-
350 on, nemen de vorm aan van collec-
10, eve afstraffingen. De werkgroep
360 eeft verklaringen gehoord volgens
170 elke hele dorpen in de kolonies
nt1 465 vernieti6^.
Sahara
Jzen
30 september 1971 publiceert
Standard (Tanzania) een ver-
Jag van een groep Witte Paters, die
104Ce Mozambicaanse provincie Tete tot
aande 'issiegebied had. Ze beschrijven de
4800'oord op 26 dorpelingen in de
850 reek rond de plaats Mucumbra in
tril en mei 1971, kort voor de orde
n de Witte Paters zich geheel te-
200#igtrok uit Mozambique.
'—1294 e moordpartijen begonnen volgens
paters als represaille voor de
74.33faod van drie Rhodesische soldaten,
52.86
55.81
22.10
bij Mucumbra op een mijn liep. In
de daaropvolgende dagen onderna
men de Portugese troepen wraakac
ties tegen Afrikaanse dorpsbewoners
in het gebied. Sommigen werden ge
folterd om hen inlichtingen over
het Frelimo te laten geven, anderen
werden doodgeschoten of doodge
knuppeld. Priesters van de missie
post vonden de lijken toen ze de
dorpen Changwa, Kapinga, Catacha
Mahanda en Antonio bezochten.
De namen van sommige van boven
staande dorpei. komt terug in de
getuigenis van de Portugese
pater Luis Alfonso Da Cos
ta van de de orde van de paters
van Verona. Hij tekende op, wat hij
zag gebeuren in de omgeving van
zijn missiepost in Mahara, in Tete.
Pater da Costa verliet Mozambique
toen arrestatie dreigde en werkt mo
menteel in een afgelegen missiepost
in Peru.
Zijn getuigenis is onder meer gepu
bliceerd in The Guardian (5-8-1972)
Der Spiegel (21-8-1972), Le Monde
(3-11-1972) en De Bazuin (febr.
1973). Hij geeft de namen van 110
mannen, vrouwen en kinderen, die
in de periode mei 1971 tot mei 1972
bij acties van het Portugese leger
werden vermoord. Slechts een van
deze slachtoffers was een guerilla-
strijder.
De meeste gruweldaden worden vol
gens hem begaan door in 1970 ge-
vomde speciale eenheden van o-er-
wegend Afrikaanse commando's on
der leiding van blanke Portugese of
ficieren. Ze worden psychologisch op
hun taak voorbereid door films,
waarin wreedheden tot in detail
worden getoond.
De Times of Zambia citeert op 20
september 1972 twee Zweedse artsen.
die bij een bezoek aan Angola con
stateerden, dat ontbladeringsmidde-
len, waarmee de Portugezen de
oogst in de bevrijde gebieden be
werkten, leidden tot miskramen en
voortijdige geboorten. In sommige
gevallen leden kinderen aan ziekten
als gevolg van het eten van besmet
voedsel.
De Rand Daily Mail (Zuid-Afrika)
bericht in januari 1973 over het pro
ces tegen twee Portugese priesters,
Joaquim Sampais en Fernando Men-
des, die in Lourenco Marques te
recht staan wegens activiteiten te
gen de regering. De priesters, die
meer dan een jaar in voorarrest
hadden gezeten, beschuldigden de
Portugese troepen van wreedheden
op grote schaal, onder meer het le
vend verbranden van 16 vrouwen en
kinderen in Antonio.
Aanleiding tot het proces was een
preek van de priesters op Nieuw
jaarsdag, waarin ze tegen deze gru
weldaden protesteerden.
Bisschop-getuige
Als getuige trad onder meer op de
toenmalige bisschop van Tete, Felix
Ribeira. Hij zei over bewijzen te be
schikken, dat de DGS (geheime poli
tie) er in Noord-Mozambique een
gewoonte van maakte dorpelingen af
te ranselen om hen inlichtingen
over troepenbewegingen van het
Frelimo te laten geven.
Andere getuigen h decharge waren
de bekende Spaanse priesters. Alfon
so Valverde Leon en Martin Hernan
dez Robles, die nu nog steeds in de
gevangenis Machava zitten, in af
wachting van hun proces. The Obser
ver bracht op 29 april 1973 c-en uit
voerig verslag van de verklaringen
Der Spiegel citeert op 9 april 1973
uit het verslag van de zitting van de
VN-commissie voor de Rechten van
de Mens van februari 1973, uit ge
tuigenverklaringen onder ede van 37
getuigen uit Angola en Mozambique.
Yata Nsamba, voormalig lid van een
Afrikaans onderdeel van het Portu
gese leger: Op 24 december riepen
Portugese autoriteiten alle inwoners
van het dorpje Kameya in het dis
trict Moxico (Angola) bijeen en
vroeg wat ze zich voor Kerstmis
wensten. Vier dorpshoofden vroegen
of ze mochten gaan jagen om vlees
te krijgen. Daarop schoten de Portu
gezen de vier dorpshoofden dood en
kookten hun vlees. De volgende dag
werd de bevolking opnieuw bijeen
geroepen en onder bedreiging met
geweren gedwongen het vlees van
de chiefs te eten.
Corneliu Conforme Chauque getuigt,
dat Portugese troepen op 3 april
1972 na een mijnexplosie die een le
gervoertuig beschadigde naar het
dorp Mbola in Mozambique gingen
en de dorpelingen vroegen of ze de
ontploffing gehoord hadden. Toen ze
ontkenden verzamelden de soldaten
de zwangere vrouwen en doodden
hen door slagen op het hoofd of
door met bajonetten de buik
open te rijten. 'Als we de zwangere
vrouwen in leven laten, kunnen we
de rebellen nooit uitroeien' zo zei
den de militairen volgens deze ge
tuige.
Slachtoffer van Portugese terreur.
Ontbladering
tijdens het proces. Het gebied waar
de moorden zich afspeelden ligt in
Tete, ongeveer 125 kilometer
stroomopwaarts de Zambesi, gere
kend vanaf de Cabora Bassa dam.
Genoemd worden: 14 doden in Pa-
kinga en Catacha, op 7 mei 1971, op
dezelfde dag, zeven doden in het na
burige Mahanda; de volgende dag,
vier mannen in Antonio. De pries
ters dienden klachten in, een verte
genwoordiger van het militair hof
van Mozambique arriveerde in Mu
cumbra en zei, dat het Frelimo de
moorden waarschijnlijk had ge
pleegd om het leger zwart te maken
in de ogen van de dorpelingen.
De moorden begonnen opnieuw in
september 1971, nadat guerillo's van
het Frelimo het leven hadden be
dreigd van een man die aan Rhode-
sischq troepen in Mozambique in
lichtingen over het Frelimo had gege
ven. Als repressaille begonnen Rho
desische en Portugese troepen een
terreur-campagne tegen de Karopora
en Buxo-stammen.
In het mei-juni 1973 nummer van het
Belgische blad Vivant Univers
schrijft Cesare Bertulli, voormalig
regionaal overste van de Witte Pa
ters in Mozambique, dat een aalmoe
zenier bij Portugese luchtmacht op
een bijeenkomst van missionarissen
in Amantongas (Franciscaanse missie
in het bisdom Beira) had verteld
dat hij er getuige van was dat
krijgsgevangenen zonder parachute
uit een vliegtuig waren gegooid en
dat hij daar zelfs bij had geholpen.
Volgens Bertulli kon de aalmoeze
nier daartoe komen, omdat de offi
ciële Portugese kerk de koloniale
oorlog als een heilige oorlog, een
kruistocht, voorstelt.
Daily News (Tanzania) meldt op 18
mei 1973, dat ongeveer 4.000 Angole-
zen om het leven zijn gekomen door
bestrijdingsmiddelen en ontblade-
ringsmiddeien, waarmee het Portuge
se leger Zuidoost-Angola heeft be
stookt. Het bericht komt van het
MPLA-blad Victoria o Morte, dat de
ze balans opmaakt ov r de periode
van januari tot mei 1973.
Op 10 juli 1973 tenslotte publiceert
The Times de beschuldigingen van
pater Hastings, die aan de voora
vond van het bezoek van de Portu
gese premier Marcello Caetano aan
Londen, een tot dusver ongekend
aantal reacties uitlokken.
