OUT GAAT
GOEDE
OEKOMST
EGEMOET
OESO: groei van vraag
moet worden afgeremd
I
iezig bedrijf
Nixon beëindigt
prijsstop voor
voedingsmiddelen
Westerse bedrijven willen
uitbreiding Poolse
koper winning financieren
Dollar hoger,
goud lager
Ti^r
IS: toeneming van
irijvigheid
EEG-commissie
wil aanmelding
van grote fusies
New York goed prijshoudend
;\V/KW \KTET VRIJDAG 20 JULI 1973
FINANCIéN EN ECONOMIE T13/K13
in onze economische redactie
MSTEiRDAM Hout als bouwmateriaal heeft een goede toe-
lunst. Zweden, een belangrijk houtuitvoerend land waar bijna de
lift van de Nederlandse import vandaan komt, is optimistisch
ter de toekomst van dit produkt, zo bleek op de tweejaarlijkse
luwbeurs Elrcia. in Jöenköeping.
len van het optimisme is bijv. dat
it een vernieuwbare grondstof is.
opa (zonder de Sowjet-Unie) be-
in 1950 127 miljoen hectare bos-
en in 1968 al 148 miljoen ha.
r de Sowjet-Unie zijn de getal-
respectievelijk 650 miljoen ha in
>0 en 765 miljoen ha in 1988. Nog
[ekender dan de uitbreiding van
bos-areaal is de sterke groei van
produktiviteit van de bossen, als
'olg van betere bosbouw-technie-
In 1955 bevatten de bossen van
•opa 7.710 miljoen kubieke meter
it, een hoeveelheid die in 1968 al
na was verdubbeld, namelijk tot
200 miljoen kubieke meter, zo
jkt uit de cijfers van de FAO (de
ledsel- en Landbouw-Organisatie
de Verenigde Naties). In de
wjet-Unie, hei; land met de groot
oppervlakte aan bossen, zijn deze
'ers 58.700 miljoen in 1955 en
300 kubieke meter in 1968.
inzelfde tendens is waarneembaar
andere belangrijke bosBouwlan-
n als Óanada en de Verenigde Sta-
Er is een aanzienlijke jaarlijkse
oei van de houtvoorraad: er ko
en meer bomen bij dan er gekapt
irden.
s 'milieu-vriendelijk' produkt kan
nmerhout zijn aandeel in de bouw
n toenemen, zo verwacht ir. Eero
Kalkkinen, van de Fao en de Hout
commissie van de Economische
Commissie vooi Europa (ECE) in
Genève. De hout-industrie (met uit
zondering van de chemische hout-in
dustrie) behoort tot de minst ver
vuilende industrieën, zo het woord
vervuiling hier al van toepassing is.
Bovendien is de houtindustrie een
bescheiden gebruiker van energie:
per eenhe'd produkt is het energie
verbruik laag. Voor liet verkrijgen,
produceren en verwerken van hout
is minder energie nodig dan voor
concurrerende bouw-materialen. Bo
vendien is hout 'recycable': het kan
opnieuw gebruikt worden. Als de
energiecrisis tegen het jaar 2000 zo
ernstig is als nu wordt voorspeld,
kan het gebruik van meer hout bij
dragen tot een oplossing van het
probleem, aldus Kalkkinen
Bouw
In Europa wordt ongeveer tweeder
de van het gezaagd hout gebruikt
voor de bouw. Voegt men daarbij
ook nog het meubilair en de inrich
ting van het huis dan nadert dit ge
tal de 75-procent. Het bouwbedrijf is
dus verreweg de grootste afnemer
van de zaaghout-industrie. Het ge
bruik van hout in de bouw is gro
tendeels afhankelijk van traditie en
de aanwezigheid van bosbouw en
hout-industrie in het eigen land.
daar komt bij dat voor een woon-
eenheid in laagbouw-huizen vijf
maal zoveel hout nodig is als voor
een woon-eenheid in hoogbouw. In
Oost-Europa bestaat de nieuwbouw
voor vrijwel honderd procent uit
flats, maar in bijvoorbeeld Enge
land, Nederland, de Verenigde Sta
ten, Noorwegen en Canada vormen
flats maar 30 a 40 procent van de
huidige nieuwbouw. Nu de mensen
de wolkenkrabbers de rug toekeren
ontstaan er dus betere vooruitzich
ten voor de houtindustrie, zowel
voor hout als ondersteunend bouw
materiaal als voor hout als hoofd
bouwmateriaal. In Noorwegen vor
men houten huizen zelfs 98 procent
van alle nieuwe laagbouw-huizen.
Het gebruik van hout biedt belang
rijke mogelijkheden voor pre-fabri-
cage. Vroeger waren er voor de
bouw van houten huizen in Noorwe
gen gemiddeld 2.000 manuren nodig.
Als gevolg var standaardisatie en
prefabricage kan een houten huis in
serlebouw nu in 700 a 900 manuren
worden opgetrokken, aldus Halvor
Skjelmerud van het Noors Instituut
voor Hout-Techniek in Oslo.
I-Iij verwacht van deze ontwikkeling
gunstige perspectieven voor de bouw
van houten huizen in landen, die op
het ogenblik geen traditie van hou
ten huizen kennen. Door de steeds
meer toegepaste combinaties van
hout met andere bouwmaterialen is
het hout-verbruik per wooneenheid
sterk gedaald: -in Noorwegen was de
laatste jaren sprake van een halve
ring. Deze kostenbesparende ontwik
kelingen komen volgens Skjelmerud
de concurrentie-positie van het hou
ten huis, vergeleken met bakstenen
huizen ten goede.
Tussen de Europese landen bestaan
enorme verschillen in bouwvoor
schriften. In landen met grote hout
voorraden en een eigen houtindus
trie zijn de voorschriften gewoonlijk
gunstig voor hout. Maar landen die
hout moeten invoeren kennen vaak
bouwvoorschriften, en ook hypo
theek- en verzekeringsvoorwaarden,
die hout 'discrimineren Een veel
gebruikt argument tegen hout is dat
het brandbaar is. maar. zo zegt
Kalkkinen, bij geen van de ernstige
branden die zich de laatste jaren in
Europa voordeden was hout de oor
zaak. Het brandgevaar komt meer
van de aankleding en het meubilair
dan van het bouwmateriaal.
Zal er in de toekomst voldoende
hout zijn om aan de toenemende
vraag te voldoen, zonder dat schade
wordt toegebracht aan de sociale en
ecologische functies van het bos?
Het gebruik van hout voor de indus
trie is in Europa in 20 jaar bijna
verdubbeld: van 178 miljoen kubieke
meter in 1950 tot 340 miljoen ku
biek in 1970. Van de laatste hoeveel
heid is 270 miljoen in Europa ge
kapt. 43 miljoen m3 ingevoerd en 27
miljoen, m3 verkregen door 'recyc
ling'. In de afgelopen 20 jaar is Eu
ropa van hout-exporterend wereld
deel hout-importerend geworden. In
1950 was er nog een geringe export
van 4 miljoen kubiek, maar in 1970
moest al 43 miljoen kubieke meter
worden ingevoerd.
Eeuwenlang zijn er blindelings bos
sen gekapt om in allerlei levensbe
hoeften te kunnen voorzien en om
ruimte te scheppen voor landbouw
en later voor stedelijke en industrië
le ontwikkeling. Aangenomen wordt
dat tot het eind van de vorige eeuw
het totale bosgebied van Europa ge
stadig kleiner werd. Toen volgde
een periode van stabilisatie en pas
na de tweede wereldoorlog is er
sprake van een uitbreiding van de
bosbiuwgronden.
Tussen de twee wereldoorlogen
werd in Europa jaarlijks nog meer
gekapt dan aangeplant. Hoewel er
op het ogenblik jaarlijks nog veel
meer bomen worden geveld dan
toen is de jaarlijkse aanwas toch be
langrijk groter dan de kap. Dat is te
danken aan uitbreiding van het are
aal. Zweden bijvoorbeeld subsidieert
bosaanplantingen op marginale land
bouwgronden. en verplicht bosbou
wers terreinen waar gekapt is on
middellijk te herbebossen. Maar de
belangrijkste verklaring voor de
aanwas zijn nieuwe en rationelere
bosbouwtechnieken: mechanisatie,
kunstmest, gebruik van verdelgings
middelen selectie van de beste za
den voor nieuwe aanplantingen enz.
De mens is in staat gebleken de pro
duktiviteit van de bossen belangrijk
op te voeren Kalkkinen verwacht
dat verdere verbetering van het bos
beheer de produktiviteit verder kan
verhogen. In de Sowjet-Unie en in
Noor Amerika biedt het toepassen
van bosbouw-methoden op het dus
ver 'maagdelijke' niet door de
mens geëxploiteerde bossen, nog
grote mogelijkheden.
emi
■>gi
eAns
de
HAAG liet Centraal Bureau
de Statistiek (CBS) verwacht
de maanden juli, augustus en
»mber een toeneming van de be-
'^gheid bij Nederlandse onderne-
In de maand juni was dat
t geval, aldus de uitkomst van
BS-conjunctuurtest c ver deze
Het onderzoek vindt plaats
de conjunctuurtestmethode
'de gang van zaken bij de Neder-
industrie. De uitkomsten heb-
betrekking op 80 procent van de
industrie, exclusief de voe-
en genotmiddelenindustrie. De
intvangst vertoonde voor de in-
rie als geheel in juni een stijging,
vrijwel geheel toe te schrijven
aan een toeneming van de export
beoordelingen van de voorraden
ed produkt was in juni gelijk aan
van de vorige maand, 78 procent
de ondernemingen sprak van een
lale voorraad, 11 procent vond de
raad te groot en eveneens 11 pro-
cordeelde de voorraad te klein.
Geldontwaarding grootste probleem industrielanden
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De groei van de
vraag moet 'worden afgeremd, zo
dat ze in de pas kan blijven met
de toename van de produktie (ca
paciteit). Het uit de hand lopen
van de vraag wakkert de prijsstij
gingen (nog) verder aan en heeft
het gevaar van oververhitting
van de economie.
De Organisatie voor Economische Sa
menwerking en Ontwikkeling (OESO)
schrijft dit alles in een rapport over
de economische vooruitzichten van de
leden-landen.
Een buitensporige groei van de vraag
vormt ook één van de (drie) motoren
van de geldontwaarding. De OESO
noemt de inflatie 'het grootste pro
bleem waarvoor de industrielanden
zich gesteld zien'.
De geldontwaarding heeft de laatste
tijd in. vele landen bijna een verdub
beling te zien gegeven. Het oplaaien
in de afgelopen maanden kan niet he
lemaal worden toegeschreven aan de
M
BOROUGH Eng) DSM bestu-
de mogelijkheden om de pro-
fie van caprolactam (een nylon-
stof) verder op te voeren. De
naar dit produkt stijgt zeer snel
•oor 1974 en 1975 voorziet men
een ernstig tekort. Op dit mo-
bedraagt de concernproduktie
DSM ongeveer 350.000 ton per
overeenkomend met ongeveer 16
•an de totale wereldproduktie.
I^udeerd worden nu plannen om de
citeit van de 55 pet-deelneming
o in het Engelse Flixborough te
ibbelen van 75.000 tot 150.000 ton
jaar. Ook wil DSM een joint ven-
in Brazilië met een jaarcapaciteit
35.000 ton. Reeds eerder werden
[^0 len bekendgemaakt voor een ver-
eling van de produktie bij de
dige Amerikaanse dochter Nipro.
il in Engeland als in de V.S. zal
len doorgaan van de plannen een
stering nodig zijn van circa 150
Een definitieve beslissing zal
in 1973 worden genomen, aldus
'lirecteur drs. W. A. J. Bogers
ns een bezoek aan Engeland.
120-3
d en
iba
ran
ri/p
LlX TERDAM De geconsolideerde
t van Emba Maatschappij voor
Eer en Ontwikkeling van Indus-
AU en Handelsonderneming is in het
jaar 1972-73 licht gestegen van
w0 min tot ƒ1,31 min. De omzet
"'Ivan ƒ72,7 min tot ƒ79.8 min.
het per 30 april geëindigde
MJjaar 1972-73 wordt een onveran-
dividend van ƒ21 per aandeel
150 nominaal voorgesteld, zo
uit het jaarverslag,
agére resultaten van de spaander-
sector, als gevolg van hevige con-
mtie en de slapte in de bouw,
En en druk op het totale resul-
De resultaten in de sectoren on-
ind goed, papier (met uitzonde-
juni van de klcincartonnage), hout-
el, houtindustrie en metaal
den tot tevredenheid. In het
le kwartaal kwam er een stijging
zowel omzet als resultaat ten op-
e van het gedrukte niveau in het
le kwartaal. Dit herstel was ech
ter voor Emba nog niet van een zoda
nige omvang, dat over het gehele
boekjaar gezien, al gesproken kan
worden van een structurele verbete
ring, aldus de directie.
De ombuiging houdt perspectief in
voor een verdere verbetering in de
toekomst en kan, onder voorbehoud,
stijgende omzetten en resultaten tot
gevolg hebben. Voor het lopende
boekjaar zullen een aantal negatieve
factoren, die het resultaat in 1972-73
beïnvloed hebben, wegvallen. Of dit
tot een hogere winst zal leiden, is te
veel afhankelijk van andere, meer al
gemene factoren als conjunctuur en
loonontwikkeling om daarover reeds
nu concrete uitspraken te doen.
De investeringen stegen van 3,89
min tot 6,73 min, waarvan een groot
deel betrekking had op de aankoop
van terreinen, gebouwen en machines
voor de nieuw verworven spaander-
plaatfabriek SA Panofor NV in Ma-
riënburg (België). Het personeelsbe
stand per 30 april 1973 was 854 verge
leken met 779 op dezelfde datum van
het vorige jaar.
Mijnmij. Curasao
AMSTERDAM Mijnmaatschappij
Curagao zal per 31 juli 60 per be
wijs van 10 trustcertificaten ter be
schikking stellen. Hiertoe zal een be
drag aan de investeringsreserve wor
den onttrokken. De Raad van Beheer
heeft hiertoe besloten omdat 'de vast
stelling van de jaarrekening over 1972
nog zeer geruime tijd zal vergen, ter
wijl over 1971 geen enkele uitkering
werd gedaan'.
Over 1971 leed de maatschappij een
verlies van bijna ƒ94.000, terwijl eer
der is gemeld, dat 1972 ook niet gun-
tig is verlopen.
RDM
ROTTERDAM De Rotterdamsche
Droogdok Maatschappij die deel uit
maakt van de Rijn-Schelde-Verolme
groep, heeft van Ben Line Steamers
(Edinburgh) opdracht gekregen het
14.650 dwt metende vrachtschip Ben-
cruachan te repareren.
Begin mei van dit jaar liep de Ben-
cruachan in stormweer zware schade
op aan het voorschip en werd door
een Nederlandse sleepboot naar Dur
ban gebracht.
De Bencruachan zal in de tweede
helft vanaugustus bij de R.D.M. arri
veren. Na aankomst wordt hel voor
schip met een lengte van ca. 30 meter
tijdelijk verwijderd. Aan dit voor
schip wordt een geheel nieuw tussen
stuk gebouwd, waarna beide scheeps
delen weer worden gekoppeld. In no
vember a.s. zal de Bencruachan wor
den opgeleverd. Met deze opdracht is
een bedrag gemoeid van ettelijke mil
joenen guldens.
Goldmines
AMSTERDAM H«t per 31 mei af
gesloten boekjaar 1972-1973 van Gold
mines is de meest bewogen periode
uit het 10-jarig bestaan van het fonds
geweest, koersfluctuaties van goud
mijn aandelen worden immers niet al
len bepaald door de ontwikkelingen
bij de mijnen zelf. maar ook belang
rijk door de monetaire situatie, die
zijn weerslag vindt in de officiële
goudprijs en de prijs van het vrije
goud. Dit is in het afgelopen jaar en
kele malen gebeurd en de vrije goud
prijs bereikte recordhoogten.
De fluctuaties waren echter groot. Dit
kon men ook zeggen van de prijs van
Goldmines. Per saldo ging het vermo
gen omhoog van 25,8 min tot 27.2
min. Als het aantal uitstaande partici
paties gelijk was gebleven (deze daal
de echter merkwaardigerwijs) zou het
vermogen ongeveer 5 min groter
zijn geweest, aldus de beheerders in
het jaarverslag.
De basiswaarde per participatie steeg
met 25,3 pet van 696.20 tot 872,55.
De stijging van de goudprijs was spec
taculairder, maar dan dient wel reke
ning te worden gehouden met een
waardedaling van de dollar met 22
pet, van het pond met 16 pet en van
de Zuidafrikaanse Rand met 19 pet.
Goldmines stelt over 1972-1973 een di
vidend voor van 26 per participatie
bewijs (v.j. 22). Daarnaast zal een
extra uitkering beschikbaar worden
gesteld van 12,60, mogelijk door te
rug te ontvangen Zuid-Afrikaanse
bronbelasting.
•grotere vraag, maar deze groei speelde
hierbij wel een rol en droeg bij tot
de scherpe stijging van de grondstof-
fenprijzen over de gehele wereld.
De OESO vindt het onwaarschijnlijk
het beleid van de verschillende rege
ringen, voor zover bekend (het rap
port werd geschreven voor de revalua
tie van de D-mark op 29 juni jl.) vóór
volgend jaar zal leiden tol een alge
mene vermindering van de prijsstij
gingen. De inflatie zal in de eerste
helft van 1974 waarschijnlijk minstens
even groot zijn als het gemiddelde.
Ombuiging
Wel verwacht de OESO een ombui
ging van de prijsstijging' voor voe
dingsmiddelen en grondstoffen. De or
ganisatie is uitgegaan van de veron
derstelling dat de vraag in de landen
van de OESO zich in vergelijking met
het huidige groeitempo iets trager zal
ontwikkelen en dat de lidstaten niet
hel hoofd zullen moeten bieden aan
de grote druk die uitgaat van de we
reldvraag. Indien deze veronderstellin
gen echter fout blijken te zijn, zullen
zelfs do huidige voorspellingen te op
timistisch geweest zijn.
In de lidstaten van de OESO zal de
produktie dit jaar een nagenoeg on"o-
kende grote toeneming van 7 a 7.5
procent vertonen. In de tweede helft
van 1972 was er een grocivcrsnclling
en ook in de eerste maanden van 1973
was de toeneming van de bedrijvig
heid groot. Deze ontwikkeling lag
ver boven de verwachtingen van een
jaar geleden.
Waarschijnlijk zal de produktiegroei
in de landen van de OESO dit jaar de
krachtigste zijn sinds het begin van
de jaren vijftig. Er zal de komende
tijd echter een zekere vertraging op
treden in vergelijking met de buiten
gewoon snelle groei in de afgelopen
achttien maanden. De orgar'salie ver
wacht echter wel dat de toeneming
van de produktie in de meeste landen
van de OESO tot in het begin van
1974 groter zal zijn dan de groei van
de produktiecapaciteit in die landen.
De buitenlandse handel van de OESO-
landen zal dit jaar een enorme vlucht
te zien geven. Zowel naar het volume
als naar de waarde gerekend zal de
groei zijn weerga vrijwel niet kennen.
WASHINGTON - President Nixon heeft met onniidde.lijke in
gang de prjjsstop voor voedingsmiddelen met uitzondering van
rundvlees opgeheven. De prijsstop blijft tot 12 augustus wel van
kracht voor andere produkien dan voedingsmiddelen. Do prijsstop
voor vlees vervalt 12 september
Op 12 augustus gaat fase 4 van
Nixon's anti-inflatieprogramma in. De
prijzon mogen na die datum worden
verhoogd overeenkomstig de kosten
stijging. maar de winstmarges mogen
beslist niet vergroot worden.
Voor de gezondheidssector is de prijs
stop met onmiddellijke ingang inge
trokken, maar hiervoor gelden wel de
beperkende bepalingen die voor ande
re sectoren op 12 augustus van kracht
worden. Die bepalingen zullen weer
niet voor verzekeringsmaatschappijen
en sectoren zoals de electrische ener
gievoorziening en de telefoonbedrij
ven gelden omdat deze naar het oor
deel van de Amerikaanse regering
niet tot de inflatie bijdragen.
Er zal, zo deelde het Witte Huis mee,
voorts een limiet worden gesteld aan
de prijzen van benzine, stookolie en
dieselolie alsmede aan de prijzen van
binnenlandse ruwe olie. Loonsverho
gingen zullen tot 5.5 pet op jaarbasis
beperkt moeten blijven.
Minister van financiën Shultz ver
klaarde dat de vierde fase van het an-
ti-inflatiebeleid in verschillende fasen
zal worden doorgevoerd zodat een te
verwachten golf van prijsstijgingen
kan worden uitgespreid over eon peri
ode van twee drie maanden.
Bezuiniging
Nixon is van mening, dat het nieuwe
prijsbeheersingsstelsel gepaard moet
gaan met een aanzienlijke verlaging
van de federale overheidsuitgaven.
Door een bezuiniging van verscheide
ne miljarden dollars moet de begro
ting volgend jaar in evenwicht zijn.
De president stelde verder in het
vooruitzicht, dat de inflatie, die nu op
jaarbasis 9 pet bedraagt, in 1974 veel
geringer zal zijn. Het aanbod van voe
dingsmiddelen zal dan nl. veel groter
zijn, waardoor de prijsstijging wordt
getemperd.
Fase vier is de laatste in een serie po
gingen van de president de inflatie te
beteugelen. In augustus 1971 begon
Nixon met een loon- en prijsstop. In
november 1971 maakte deze maatregel
plaats voor een verplichte aanmelding
van prijsverhogingen, welke afspraak
in januari van dit jaar weer vervan
gen werd door een vrijwillige aanmel
ding. De prijzen liepen daarna zo uit
de hand, dat in juni een prijsstop
werd afgekondigd.
WARSCHAU De Poolse regering bestudeert een groot ontwikke
lingsplan voor de koperindustrie, dal met Westers geld gefinancierd
kan worden.
Wisselkoersen
De grotere flexibiliteit van de huidige
wisselkoersen, zo schrijft de OESO,
heeft de mogelijkheden voor een te
rugkeer van monetaire beperkingen
iels groter gemaakt. Voor een doel
treffend monetair beleid is echter
noodzakelijk dat het liquiditeitspoil
op het ogenblik in vele landen zo
wel in de banksector als daarbuiten
zeer hoog wordt verlaagd. Zolang
de prijsontwikkeling even krachtig is
als op dit ogenblik, zal moeten wor
den verwacht dat de rentetarieven in
vele landen aanzienlijk boven hun
traditionele peil zullen liggen. Dal zal
vanzelfsprekend een aarzeling teweeg
brengen, vooral in gevoelige sectoren
als de woningbouw.
BRUSSEL De Europese Commissie
wil dat fusies, waarbij zeer grote on
dernemingen zijn betrokken voortaan
vooral bij de Commissie worden aan
gemeld. Zij heeft een voorstel daar
voor bij de Euopese ministerraad in
gediend. Als een grote onderneming
geldt een bedrijf met een omzet van
tenminste een miljard Euoropcse re-
keneenlieden (ƒ3.6 miljard).
Achtergrond van het initiatief is, dat
fusies naar de mening van de Com
missie nadelig kunnen zijn voor de
concurrentie binnen de Euroinarkt.
De Commissie wil zich daarom het
recht voorbehouden een onderzoek te
doen naar de fusie. Is binnen drie
maanden na aanmelding geen onder
zoek gelast dan heeft de EEG-commis
sie geen bezwaar. In de praktijk zal
dat zo zijn. wanneer de fuserende on
dernemingen bij hun aanmelding dui
delijk maken dat hun samengaan de
concurrentie op de markt niet
schaadt.
De EEG-Commlssie is tot haar stap
gekomen naar aanleiding van liet ge
val Continental Can. waarbij ook het
Nederlandse 'bedrijf Thomassen
Drljvcr-Verblifa betrokken was. Naar
het oordeel van de Brusselse organen
ontstond door de vorming van Europ-
emballage (met Thomassen Drij
ver als onderdeel) een zodanige con
centratie op de verpakkingsmarkt dat
van nomalc concurrentie geen sprake
meer was. De behandeling van deze
zaak in Europees verband verliep
evenwel uiterst moeizaam cn de EEG-
Commissie concludeerde daaruit, dat
zij in kwesties ais deze over te weinig
bevoegdheden beschikte.
FRANKFORT/LONDEN Op de
Europese valutamarkten heeft de dol
lar zich gisteren vrij sterk hersteld.
Dit was ondermeer het gevolg van
steun door de centrale banken, zoals
in Frankfort, waar de Bundesbank ter
ondersteuning van het Amerikaanse
betaalmiddel 10,3 miljoen dollar aan
kocht. Tegelijkertijd maakte de goud
prijs een forse duikeling. In Londen
kelderde de koers zelfs 7 dollar tot
112,50, alvorens een herstel optrad tot
115 dollar. In Ztlrich liep de prijs van
het gele metaal 5,25 dollar terug tot
114,25.
Het grootste herstel voor de dollar
trad op in Parijs. De openingskoers
lag met 3,99-4.00 nog iets lager dan
het slot van woensdag, maar daarna
volgde een stijging tot 4,085 voor de
commerciële dollar en tot 4,095 voor
de financiële. In Amsterdam was het
herstel van de Amerikaanse munt be
hoorlijk met een verbetering van 3.1
rent tot 2,5825. Nog beter deed de
dollar het in Frankfort. Aanvankelijk
leek het betaalmiddel van de VS het
slechter te doen dan gisteren toen op
2.2870 werd geopend, maar in de loop
van de dag klom de koers tot 2.3340.
Na sluiting van de officiële handel
werd nog iets meer geboden. Steun
behoefde in Frankfort voor de tweede
achtereenvolgende dag de Zweedse
kroon. Deze dreigt door de 'bodem' le
zakken (2,25 pet. beneden de officiële
koersverhouding).
Westerse deskundigen hebben na af
loop van besprekingen met de Poolse
autoriteiten en na een bezoek aan de
plaats van het project gezegd, dat de
investeringen een bedrag zullen ver
gen, dat tussen 800 miljoen en 2,5
miljard gulden zal liggen. Als het
plan doorgaat, is sprake van één van
de grootste transacties tussen de com
munistische en kapitalistische landen,
die ooit heeft plaatsgehad.
Het Poolse ministerie voor de zware
industrie, waaronder het project valt,
weigert het plan in het openbaar te
bespreken, maar het is bekend, dat
ondernemingen uit de Verenigde Sta
ten. Engeland. Canada, Frankrijk en
Japan er om zijn geinteresseerd.
Volgens goed ingelichte bronnen zal
de Poolse regering in augustus of sep
tember beslissen over de omvang van
de investeringen. Daarna zouden de
formele onderhandelingen kunnen be
ginnen, waarna een akkcord tegen het
einde van het jaar kan worden ver
wacht. De voornaamste knelpunten bij
de onderhandelingen zullen waar
schijnlijk zijn de kredietvoorwaarden
van westerse banken en de eisen van
de Polen, dat de Westerse belangheb
benden koper of koperprodukten zul
len afnemen als betaling voor het kre
diet.
De plannen omvatten de bouw van
een nieuwe kopermijn, een smeltoven
en verschillende andere produktic-
eenheden in Neder Silezië, ruim 300
kilometer ten zuid-westen van War
schau. In deze streek werd vijftien
jaar geleden koper ontdekt. De ertsre-
sorves worden er geschat op een mil
jard ton.
Twee mijnen, gebouwd met Frans en
Tsjechoslo.waaks geld zijn al sinds
1969 in produktie. De produktie van
gesmolten koper beliep in 1972
131.000 ton en wordt voor 1975 geschat
op 184.000 ton. Een produktie van meer
dan 200.000 ton wordt verwacht, wan
neer de thans in aanbouw zijnde der
de mijn ter beschikking komt. Dit be
tekent. dat tegen 1980 Polen tct de
belangrijkste koperproducenten in de
wereld zou gaan behoren.
EFFECTEN KOERSEN' AVONDVERKEKR
AMSTERDAM In het telefonisch avondver-
keer kwamen gisteravond do volgende koer
sen tot stand i tussen haakjes de officiële
slolkoors van overdag»: Ak/o 71.2071.30
(70.30 gb). Hoogovens (77.20). Kon. Olie
110.20-110.70 gl (109.70) Philips 30.10-50.60
<50gb). Unilever 132.30 132.70 gl (131.70),
KLM (106.00).
DOW JONES INDEX
Indiist. Sporen lllll. <>bl. Mods
17 juli 898 03 162.88 100.94 73.57 588.2
18 juli 905.40 164.81 101.20 73.37 592.5
19 juli 906.68 164.46 101.23 73.34 601.7
Aand. Obl. lot. H. U
17 juli 18.750 17.500 1.793 924 539
18 juli 17.020 15.920 1.789 1.021 443
19 juli 18.650 17.510 1.773 805 630
Koersen in Montreal
\KW YOKK
ACH Industrie
Al reu
Allied Chaintcal
Alum Co ol Am
American Brand»
American Can
Am i.'yarihmid
Ara Electr l'ower
Am Metal Climax
\m Motors
Am Smeli C Het
Am Tri Si Tel
Am pel
Anaconda
58% 80%
39'. 39:,.'t
31 30%
24% 24%
26% 26%
35 34%
21" j22
21', 21',
82', 81'..
Burhngln
i lod
Can l'acafic Ry
('elanese
Chase Manhaiiai
Chessle Svsiem
Chrysler
Colgate Palmo
Coll Indusirie»
•live
Cons Edisii
Kdis
444, 44%
24% 25».
42 42%
32-1, 32
151, 15»,
30'. 31
23 22',
26 26',
curllss Wright A 29% 28'.
Dart Ind 33% 32'.
Deere and Co 441, 44
Dow Chemical 52»', 53%
Du Pont (El) 169', 168%
First Nat City
Admiral Corp
Allenghenv Pow
Akrons
Can Breweries
Cello
Chadhourri Gnih
Chase Select Fd
Colombia Gas
Cnmlncn
Coot Telephone
140 442 s
45 45',
Kurd Motor
54%
54%
Kruehauf
28
27%
Gen Kluutrlc
61
61%
Gen Funds
25:K
25K
Gen Motors
66
08 Mi
Gen Puhl lllll
20%
20'
Gen 'lel Tel
30%
31
Getty U||
112% 113H
Glletia
564,
58%
Gimhel brothers
2311
23%
Good»ear 1 and U
24',
24
Gulf nil
22s,
22%
Illinois Oritr
19%
19%
Insilco
9%
10',
Int Busin Mach
314',
313
Intern llar\ester
29',
29a,
Inl Nick ul Can
31K,
31%
Int Paper
35
35'3
Int lel ti Tel
32%
32%
Johns Maiivtlle
22%
22%
Junes and Laugh
19%
19',
Kennecoit Copper
27%
27%
Kraft Co
44%
44%
Ling-Lemco vouuh
9%
8
Litlop Ind
9',
Lockheed Altcrall
6'.
Marcor
18%
18
Martin Marietta
16%
16%
May Dep Stores
33
33%
McDonnell Douula
21
21 >4
Mobil ml Corp
60
60',
Mihisco
434»
44%
Nai. Cash Iteglsle
33',
88! k
Nai Distillers
14%
14',
Nai Gypsum
13%
13%
Nut Steel
35
34%
Nnl Lead 1 rid
T3K,
13',
(»»n
14
14%
Pae Cas and K1
27%
27',3
Perm Central
2
2
Pupal co
Phelps Dodge
84%
83%
44%
44%
Philip Morris
124
122
Phillips Pelr
51%
51%
Procter Gambl
107%
106%
KCA
25',
26%
Republic Steel
25
24%
Kevnolds Ind
49%
49%
Royal Dutch Petr
42',
43'.
Sania Fé Ind
25',
26
Sears Roebuck
89%
99-.
Shell (hi
50
50
Southern
18%
18%
Southern Pacific
31%
31
Railway
36s,
36%
Sperrv Hand
44',
45',
Sinrid Oil Calif
08%
69
Stand oil Indian»
82%
81%
Exxon Corp
92%
81
Studebuker Worlh
36 '3
36%
Sun OH
48%
48%
1 txas Gulf
31%
32
Texas Inst
85%
87%
Trnnsamerica
12%
12%
Unilever
Union Carbide
L ni Hoyal
I lulled Aircrall
Drilled Brands
US Steel
28s I 28%
8', 8%
30 29 s,
4», 44,
14', 14s,
V.j IK.
9 93 8.97
27% 27'.
334,
23', 23'.
Gen Cigar
16
15%
Nai Can
13%
13%
NY Cenlr A
6%b
7%
North West R
63%
63%
Inl Bnk for Hec
88 h
98 b
N Am Phillips Co
20%
22
Int Klav Frag
82%
94%
Inl Paper if 41
41s,
41'.
Occidental Pelr
8%
9%
loierspar
21.30
21.20
Pacific Light
22%
22
Public Serv
18%
18%
Kansas City Ind
24%
24%
Kansas Power
41%
41%
standard Brand»
50
49%
KLM
17%
17%
Krnger
11%
11»,
1 <1 n dy
18
18%
1 easco
15
15
Oriinn Electr
16%
16%
16%
16».
United Corps
8%
8',
1 ebman
10
10
1 Piled Gas
16
16%.
M.1 disop Fur.d
11%
11
Western Bancorp
28%
27%
