Betuwe geplaagd
door RAF-lawaai
feel uitvallers op de
iveede dag vierdaagse
de weekbladen
lamoorden
Weer gifgas
ontsnapt in
ICI-fabriek
Gympie en slipper
Auto van de weg?
Eerst calvinist
Jeneverstokerij in
Bladel ontdekt
bekeerd
Bestaande systeem
Bommen op
Cambodja
jlW/KWARTET DONDERDAG 19 JULI 1973
T12/K13
Van een onzer vei slaggevers
ROTTERDAM Na het ongeluk van
drie weken geleden, toen de operator
L. Stuyvenberg, 26 jaar, als gevolg
van het inademen van zeer giftig
phosgeengas in kritieke toestand
moest worden opgenomen in een zie
kenhuis waar hij nog steeds verblijft,
is in de chemische fabriek van ICI-Hol-
land in Europoort opnieuw gifgas ont
snapt. Het gevolg is, dat de onder
houdsmonteurs H. A. Somers en H. J.
Ph. Everwijn, beiden uit Spijkenisse,
ter observatie in de ziekenzaal van de
bedrijfsgeneeskundige dienst moesten
worden opgenomen. Zij konden gister
ochtend echter weer aan het werk
gaan. Een derde onderhoudsmonteur,
de heer W. Thape van het aanne
mingsbedrijf Kramer Freher te Rot
terdam, is nog in observatie.
Het thans ontsnapte gas is monoch-
loorbenzeen. Het is bedwelmend maar
niet zo giftig als phosgeen. Het kwam
vrij uit een vacuümpomp, toen de
drie monteurs een fitting verwissel
den.
De heer Mathon van de ICI-Holland
vertelde ons, dat van een ongeluk
geen sprake is. 'Dat de drie monteurs
ter observatie de ziekenzaal in moes
ten is alleen het gevolg van de na het
ongeluk met de heer Stuyvenberg ver
scherpte voorschriften', zei de heer
Mathon. 'Het werk dat deze mensen
deden, hield eveneens verband met de
verscherpte voorschriften. Bij het ver
wisselen van de fitting zagen zij een
wit wolkje van ongeveer een centime
ter of veertig doorsnede. Een paar
weken geleden zou niemand zich daar
over druk hebben gemaakt, nu moes
ten alle drie op grond van de nieuwe
voorschriften naar de bedrijfsarts, die
hen in observatie nam, hoewel er
geen ziekteverschijnselen waren ge
constateerd. Onze beide monteurs zijn
weer aan het werk. Dat de heer Tha
pe langer in observatie blijft komt,
doordat hij niet bij ons in dienst is
maar werkt bij een bedrijf, dat voor
ons werkzaamheden verricht. Wij
moeten ons tegenover dat bedrijf vol
ledig kunnen verantwoorden.'
Wat daarna zal gebeuren, is nog onze
ker, want Congresleden, die tot een
dergelijke cynische regeling bereid
zijn geweest, zullen als de termijn
verloopt, zich niet al te hard verzet
ten, tegen een verlenging daarvan als
die wordt voorgesteld als vereist voor
de eer van de VS of de bescherming
van het bewind van Lon Nol. En tot
slot: 'het valt te vrezen, dat het volk
van Cambodja ook na midden augus
tus nog lang niet af is van de Ameri
kanen, tenzij men in het Westen eens
aandacht gaat besteden aan wat wer
kelijk belangrijke zaken zijn en men
duizenden tonnen bommen per maand
op een voor zijn vrijheid strijdend
Aziatisch boerenvolk als een groter
schandaal gaat zien dan een paar af-
luisterapparaten bij de concurrent'.
In De Groene verder aandacht voor
een alarmerend bedrijfsongeval bij de
ICI-fabriek in de Rijnmond en het
storten van chemisch afval in zee,
waarvan niemand 'bij benadering ook
maar kan zeggen hoeveel er al is ge
stort en dat maar doorgaat'.
Haagse Post
John Jansen van Galen trok voor de
Haagse Post zijn wandelschoenen aan
om er achter te komen, wat de Vier-
daagsetippelaar nu eigenlijk bezielt.
Over het schoeisel merkt hij op: 'Ve
len preferen de stappers, die in het
dagelijks werk gedragen worden, en
verder is bijna elk soort vertegen
woordigd: het ouderwetse gympie, de
zomerse damesschoen, bergsportschoe
nen, soldatenlaarsjes, canvas booties.
Zelfs de slipper ontbreekt niet, maar
de drager daarvan is de laatste dag
niet meer op het parcours te beken
nen'.
In de serie 'Polariseren onder Den
Uyl' komt deze keer mr. Erik Jurgens
van de PPR aan bod. Hij zegt, dat de
christendemocraten de ontwerpers
zijn van de polarisatiegedachte in Ne
derland. 'Die hebben de antithesege
dachte gelanceerd dat het niet mo
gelijk was met de socialisten of de
vrijzinnigen samen te werken. Daar
om is het zo'n gotspe, dat zij, nu er
op heel andere wijze polarisatie wordt
bepleit, zeggen, dat het schandelijk is
en dat er toch harmonie moet zijn.
Dan zeg ik: wanneer hebben jullie
vroeger harmonie bepleit, zodat bij
voorbeeld de SDAP in de jaren dertig
in de regering kon komen?'
HP's omslagverhaal levert een portret
op van de vijf waddeneilanden, waar
'honderdduizend stedelingen zich pro
beren te vertreden in de stille natuur'.
Accent
Prijst de auto zich van de weg?
vraagt Accent zich af vanaf het titel
blad. Oud-minister Drees van verkeer
en waterstaat gelooft van niet. Hij
verwacht weinig invloed van de kos
tenstijging op bezit en gebruik van de
auto. Hij is voorstander van een be
leid, dat een selectief autogebruik be
vordert of zelfs oplegt. 'Ik geloof, dat
het parkeerbeleid van grote betekenis
zal worden om een selectief autoge
bruik te bewerkstelligen. Bijvoor
beeld, als men beslist, dat het parke
ren in de binnensteden een gulden of
een rijksdaalder per uur gaat kosten,
ik noem maar wat'.
Thomas Leeflang schrijft over het
Vincent van Gogh-museum, dat op 2
juni van dit jaar open ging. Suppoost
H.E. van der Noll: 'de belangstelling
is overweldigend. De tijd, dat een mu
seum iets plechtigs was, is voorbij.
Het Van Gogh-museum is een open
huis, waarin iedereen welkom is en
waar de bezoeker zelf creatief bezig
kan zijn'.
De Nieuwe Linie
Harry Mulisch wordt in De Nieuwe
Linie geïnterviewd door Gerard de
Bruyn naar aanleiding van zijn boek
'Het seksuele bolwerk'. 'De seksuali
teit is nooit een probleem voor me
geweest', aldus schrijver Mulisch, die
verder zegt zich doorgaans niet begre
pen te voelen door zijn critici. 'Al
thans, door de meesten niet'. Ik heb
een manier van denken en benaderen,
die ze vreemd vinden. Er zitten teveel
dubbele bodems in Dat kennen ze
niet. 't Zijn stijve calvinisten in dit
land. In Nederland is iedereen eerst
calvinist en dan pas calvinist, katho
liek of communist'.
Gerard van den Boomen zet de discus
sie voort ever de oppositie in Oost-
Europa en het debat erover en Th.
Nederlof laat weten, dat er 'niet ge
noeg dokters zijn voor het zieke geld
stelsel'.
Ook in nachtelijke uren
Van een onzer verslaggevers
ZALTBOMMEL/DEN HAAG Engelse straaljagers iijn de laat
ste dagen oorzaak van lievige lawaaioverlast boven het Betuwse
grondgebied.
ide6 iijnde meisjes op de Vierdaagse
52
03»cn onzer verslaggevers
2e]_
25.EGEN De vierdaagseleiding heeft voor het eerst in de geschiedenis van haar marsen een gele
2<s! itgereikt. Het betrof een kwieke 70-jarige Belg die zich al anderhalve dag aan hardlopen had
99] lig gemaakt. Nadat hem reeds een waarschuwing was gegeven stelde de controle gisteren opnieuw
is at hij strijdig met het reglement handelt, dat zegt dat tijdens de vierdaagse het contact met de
niet mag worden verloren.
Met toestemming van de luchtmacht
staf voeren zij op geringe hoogte uren
achtereen oefenvluchten uit, tot woe
de van de Betuwse bevolking en de
recreanten in dit gebied.
Het gaat om vliegtuigen van de RAF,
de Engelse luchtmacht, die gestatio
neerd zijn in West-Duitsland. Begin
deze week voerden vier straaljagers
van het type Harrier twee uur lang
schijngevechten uit boven de Bomme-
ler- en Tielerwaard. Volgens een
woordvoerder van de luchtmachtstaf
in Den Haag werd deze luchtgevechts
training uitgevoerd boven de 2250
meter. Toeschouwers meenden even
wel, gezien het donderend lawaai dat
de militaire vliegtuigen maakten, dat
op veel geringere hoogte werd geope
reerd.
De afgelopen weken is er druk boven
zuidelijk en midden-Nederland gevlo
gen. Het komt vaak voor dat (Britse)
straaljagers zo rakelings over boerde
rijen en huizen scheren, dat de piloten
zichtbaar zijn. De Harriers waarmee
de Engelsen vliegen, zijn berucht om
het kabaal dat ze maken. Volgens de
luchtmachtstaf zijn de trainingsvluch-
ten van de Engelsen van te voren
aangemeld. Het verkeerscentrum in
Nieuw-Milligcn is van liet intensieve
oefenverkeer van de laatste dagen op
de hoogte. Twee jaar geleden heeft de
RAF toestemming gevraagd om boven
zuidelijk Nederland te oefenen. Zij
heeft daarvoor in principe toestem
ming gekregen. Voor elke oefening
moet een vluchtplan worden inge
diend. Aan de hand daarvan wordt ge-
ofd van de afmeldingsbureaus,
r Toes, reikte de watervlugge
33|en vierkantig geel kaartje uit
z'n loopnummer stond aange-
n de mededeling: laatste waar-
-- ig. "Wanneer de Belg zich van-
ggtmieuw aan marathon-neigingen
3ig maakt, zal hij worden gedis-
2tpeerd. De oude heer liep zeer
id maar toch bedaard weg. De-
urtenis was de opmerkelijkste
57. tweede wandeldag, die overi-
i'èt respectabele aantal van 508
g[ "8irs heeft opgeleverd.
1 30ge score die voornamelijk moet
527 2eweten aan ongeoefendheid.
425 24*8 wordt van de overgebleven
35 3Ïopers een krachttoer gevergd
2Vorm van de afmattende voet-
_iaar het heuvelachtige Groes-
!)e medische dienst verklaarde
FVond meer dan duizend blaren
ele gevallen van stijfheid in de
iNdele: te hebben behandeld. De par
te 43#JziSingen in het land van Maas
14 215»1 de Waaldijk viel uit
»2 2*1 het wandelleger korte tijd
88 i8ile£d omdat er een traject was
55.75 58 zonder mogelijkheden tot het
44tfen van vloeibard opkikkers.
ncben een deel van de woensdag-
36t doorgebracht in de VIP-tent,
nlijf voor de 'very important
in het Amerikaanse kamp
lsoord. Het militaire Ameri-
obiigatiejcontingent heeft de vierdaagse
it in het teken van de 'oefe-
'ectie'. De driehonderddertig
van de basis Giessen bij
worden uitzonderlijk in de
In deze VIP-tent, be
lt een tapijt, voorzien van een
De penningmeester van de vierdaagse,
drs. E. van de Velden, zit in zorgen.
De vierdaagse wordt steeds duorder,
het valt ieder jaar moeilijker de touw
tjes aan elkaar te knopen. Een zilveren
kruis kost 14.60 gulden en een ver
guld gouden kruis vandaag de dag
17.50 gulden. Dat is in beide gevallen
meer dan het inschrijfgeld bedraagt.
En dan te bedenken dat er morgen
alleen al zo'n 300 zilveren kruisen
moeten wordeij uitgereikt.
bar en zeer gemakkelijke stoelen,
de airconditioning behoefde niet te
functionéren vernamen we dat op
twee en halve Amerikaan één verzor
ger aanwezig is.
Gegrinnik
De lopers vertrekken iedere morgen,
voorzien van schoon ondergoed en
een schoon uniform nadat een uitge
breid Amerikaans ontbijt, compleet
met pancakes, is geserveerd. Ze ver
zorgen ook hun eigen lunch maar
blijken wel bereid de Nederlandse
avondmaaltijd te nuttigen. Wat die
persoonlijke verzorging betreft, de
Engelse soldaten hebben één verzor
ger op twintig man, de Nederlanders
hebben er één op de dertig. Hygiëne
en luxe gaan hand in hand bij de
USA die een eigen wasserij, douche
batterijen, ook met warm water, een
kapsalon, een mobiele naaikamer en
een schoenmakerij hebben meege
bracht.
Dagelijks komt er een vrachtauto met
icecream en cola uit Duitsland voor
twee verstrekkingen per dag. Natuur
lijk beschikken ze over hun eigen
arts, een eigen apotheek en hun eigen
veldprediker. Om maar te zwijgen van
een donkere kamer die films en dia-
produkties voltooit, die desgewenst
na één dag in het vaderland arri
veren. Dat alles is dan nog maar een
onderdeel van de oefening perfectio
nisme, die in het internationale mili
taire tentenkamp waar 7000 man in
vierhonderdvijftig tenten bivakkeren
wel wat gegrinnik veroorzaakt. De
Amerikanen hebben op het vliegveld
Deelen een helikopter gestationeerd
die in actie is gekomen toen een van
de airbornekadetten de Engelsen
hebben een groep van dertien- tot
zeventien-jarigen in hun gelederen
een lichte aanrijding op hun parcours
overkwam.
De Amerikanen hebben deze week
ook met hun hefschroefvliegtuig een
zieke Engelsman naar zijn kwartier in
West-Duitsland gevlogen. Een Ameri
kaans snufje is voorts de scheertenten
waar men zich electrisch kan scheren.
Heumensoord is een boeiend mannen-
dorp er zijn scherpe controlemaat
regelen dat taboe is voor vrouwen,
met een eigen bank, postkantoor en
tijdschrifttent. Er was een geval van
blindedarmontsteking in het kamp, de
patiënt vertoeft nu in een van de Nij
meegse ziekenhuizen.
De wandelarmée kwam gisteren later
binnen dan op de eerste dag, er zijn
meer vermoeidheidsverschijnselen.
Het aantal tijdelijk kreupelen neemt
toe. De gisteren zeventig jaar gewor-
oefend. Volgens de luchtmachtstaf
gaat het om regelmatige trainings-
vluchten.
Actiegroep
Vorig jaar kwam een actiegroep in de
gemeente Buren tot stand, nadat in
dit gebied tot driemaal toe een straal
jager neerstortte. In een brief aan de
minister werd toen gewezen op het
gevaar dat de regelmatig over de Be
tuwe vliegende straaljagers veroorza
ken. Gevraagd werd tegen te gaan dat
de Betuwe niet meer als oefengebied
gebruikt wordt door de koninklijke
luchtmacht, noch door de vliegtuigen
van welke NAVO-bondgenoot dan ook.
Naast het gevaar, zorgt het kabaal re
gelmatig voor boosheid en agressie bij
de bevolking. In de brief aan de mi
nister werd geschreven dat de straal
jagers vaak op zeer geringe hoogte bo
ven de dorpen vliegen. Dat gebeurt
overdag maar ook in de nachtelijke
uren. Soms wordt daarbij sneller dan
het geluid gevlogen, wat supersoni
sche knallen veroorzaakt.
Een woordvoerder van de luchtmacht
ontkende vorig jaar nog dat de Betu
we als oefengebied wordt gebruikt.
Deze streek zou, volgens een woord
voerder toen, slechts gebruikt worden
als overvliegzone van straaljagers
naar de schietranges van de Vliehors
en bij Terschelling. Nu blijkt dat het
luchtruim boven midden- en zuid-Ne
derland wel degelijk als 'proeftuin'
wordt gebruikt.
gele kaart
den meneer Ariesen uit Wageningen
onderbrak zijn wandeling voor een
feestelijk etentje onderweg met ver
wanten. Verder weinig nieuws van
het vierdaagsefront. Het wordt war
mer, en dat is een verontrustende
zaak.
Van een verslaggever
EINDHOVEN In een boerenschuur
in Bladel hebben douane en rijkspoli
tie gistermiddag een illegale jenever
stokerij ontdekt. De stokerij was in
afbraak; alleen een ketel met distil-
leerkom en enkele vergaarbakken
werden nog aangetroffen. Er was geen
voorraad illegaal gestookte drank aan
wezig. De rijkspolitie vermoedt dat de
drankstokers hun bedrijf aan het ont
mantelen waren om het elders weer
op te zetten. Van de stokers ontbrak
ieder spoor. De boer bij wie zij voor
hun activiteiten onderdak hadden ge
vonden, kon nog niet door de rijkspo
litie worden gehoord, omdat hij niet
thuis was.
ten van de massamoorden in
u', aldus generale overste
Asten tegen Rex Brico van
Magazine, die naar Rome
de generaal van de Witte
ondervragen over de gebeur-
'j in Mozambique. Twee jaar
Itrok Van Asten zijn Witte
jt dit beruchte gebied terug
Jeweten van de kerk wakker
len'. Over de rapporten, die
Jtings bekend heeft gemaakt,
'het is voor mij een uitge-
aak, dat deze rapporten op
berusten'. En over de voor-
d van het Vaticaan: 'ik ge-
een openlijke veroordeling
Portugese koloniale politiek
Vaticaan heel goed zou kun-
len tot een diplomatieke
Sar volgens mij is dat een Ti
met Vaticaan zou moeten lo-
vervolgde kerk is beter dan
die haar rol niet vervult'.
|fdredacteur D. M. van Ros-
lisde gedurende een maand
5 door China om daar in zes
7en verslag van te kunnen
jes bijeen genomen kreeg ik
1^ dat de communistische
-? steeds de leiding heeft op
niveaus. Maar de
jft sinds de Culturele Revo-
aantal kritische pottekijkers
>iaatw ind.iin de vorm van de Revoluti-
imités. Zij letten er scherp
>feep e Partij niet verbureaucrati-
Koninklijkoandelt volgens Mao's princi-
d Nederland
eert.
'mcrtKop«-eI k°P 'Tranen over Mozambi-
jft Harry van den Bergh in
irtlclpatlebe» Nederland, dat 'wij mede-
ïdelijk zijn'. 'Het wir ha-
ifund i962r gewusst zal voor ons De Groene
1963 nen gelden als Afrika ons
iund 1964 A i aan zjjn verantwoordelijk-
et »oiee»tortiu1ert Het is aan Europese
ron Hyp- 20l 'n de zeer nabije toekomst
Grondbezit /nen, dat zij weten, waarom
ndsche Bnk ï&t; 0m het geweten van Eu-
lyp.Ned, ,nn
juist niets zou verwonderen, als Am
sterdam de meest bekeerde stad van
ons land zou zijn. Bekeren betekent
innerlijke verandering, betekent to
taal anders gaan denken en die be
reidheid is in Amsterdam zeer duide
lijk aanwezig'. In de serie 'Beroepskij
kers' mag tv-criticus Henk Hofland
het spits afbijten. 'Ik ben niet ver-,
slaafd aan televisie. Ik schrijf erover
om anderen een plezier te doen'.
Vrij Nederland
Vrij Nederland drukt op de voorpagi
na het interview af, dat de Zweedse
radio in Moskou had met de Russi
sche kernfysicus Andrej Sacharov en
dat leidde tot een grootscheepse aan
val van TASS-commentator Joeri Kor-
nilov. Hij noemt als de grootste fou
ten van de Sovjet-maatschappij: de on
vrijheid, de bureaucratisering van de
toplaag, het administratieve apparaat,
dat zo traditioneel fungeert, een fan
tastisch klasse-egoistisch administra
tief apparaat, dat er eigenlijk alleen
maar naar streeft het bestaande
systeem in stand te houden en de gro
te inwendige tegenstelling met de
mantel van het fatsoen bedekt'.
Joop van Tijn had in Rome een ge
sprek met kapitein Nicola Pappas, die
in mei van dit jaar zich als comman
dant van de Griekse destroyer Velos
losmaakte uit een NATO-oefening in
de Middellandse Zee, naar Italië
vluchtte en met een deel van zijn be
manning politiek asiel aanvroeg. Pap
pas: 'de koning heeft totaal niets voor
ons gedaan'. Marja Kroef sprak in
Londen met Marcelino dos Santos, de
vice-president van Frelimo. het bevrij
dingsfront voor Mozambique. 'Ik
vind', aldus Dos Santos, 'dat het in de
lijn van de laatste Nederlandse rege
ringsverklaring ligt, in direct contact
met ons te treden en ons directe hiilp
in onze strijd te geven'.
typ. Ned.
Hyp. (10%) jeidi:
tr. Hyp. ds yan der jjoeven laat
aiding van de operatie 'In-
AfsiftepifVisser weten, dat 'het hem
Jan Pluvier bericht in De Groene
over de toestand in Cambodja. 'Tot
half augustus mag Cambodja nog ge
bombardeerd worden. Dat is de af
spraak tussen Nixon en het Congres.
Ook in halve fles van 5^5voor 5.25.Deze aanbiedingen gelden eveneens voor
Wynand Fockink kersen-en frambrozenbrandewijn.
