Groei van misdaad verontrust
Parijzenaars niet buitengewoon
Geen 'besmet' vlees
in Nederland
Bredase expositie-,
kleurrijke schimmen
Ultimatum
bij omroep
Jommentaar Politie gaat veelvuidiger in burger patrouilleren
erreur
+++oproep
toeristen+++
het weer
Bewolking
strandweer
Windverwachting
voor zeilers
vreemd geld
,E BOW/fcWAlRTBT VOENSJXiG 11 JUL!
1973
T5/K7
Dankzij de moed van een paar Spaan-
c missionarissen die zich er niet van
lebben laten weerhouden, de wereld-
ipinie te alarmeren ook al zijn een
laar van hun confraters om dezelfde
edenen zonder proces in een gevange-
is opgesloten is een beestachtige
ïassamoord bekend geworden, die
'ortugese troepen hebben begaan op
en door hen gewantrouwd dorp in
log maar een paar dagen geleden
jebben enige Nederlandse Kamerleden
en Portugese uitnodiging gekregen
im deze 'overzeese provincie' te be
ken en er vrij rond te kijken.
Voorzover zij van die vrijheid gebruik
ouden willen maken om zich ter
ilaatse van deze gruwelen op de
loogte te stellen, kunnen zij nu reeds
iet commentaar van de Portugese am-
lassade te Londen ter harte nemen,
jat het betrokken dorp niet op de
aart van Mozambique voorkomt.
)at is een sinistere waarheid: het
jorp is met al zijn inwoners van de
j£i :aart geveegd, slechts enkelen zijn
uitkomen om de Spaanse missionaris-
ien in te lichten. En deze hebben niet
le risico's van gevangenschap en mar
telingen genomen om fabeltjes door te
;evcn.
De laatste tijd zijn er enige berichten
I pit hetzelfde deel van Afrika binnen
gekomen die bij lezers verontrusting
ibben gewekt: het vasthouden van
lim honderd Amerikaanse vrijwilli-
jers door president Amin van Oegan-
la en het ontvoeren van driehonderd
inderen en onderwijzers van een mis-
iieschool in het noorden van Rhode-
iië. Maar dat alles staat in geen enke
le verhouding tot de thans onthulde
misdaad in Mozambique.
De Britse Times acht misdrijven op
deze schaal ook een aanwijzing, hoe
slecht de Portugese kansen in Mozam
bique staan. Veel verontrustender is
:hter de mentaliteit die deze dingen
logelijk maakt. Die mentaliteit wordt
ertjtangewakkerd door de omstandighe-
atuijdcn waaronder de Portugezen in Mo-
^aVambique vechten: met een sterkte die
'enals in Angola bij lange na niet
enredig is aan de omvang van het
[ebied dat bewaakt moet worden, in
:en isolement waarin de hele buiten-
l nfvereld tot een bedreiging wordt, en
raifaet het consigne iedereen te wantrou-
6®%en, hetgeen immers in iedere guerril-
pa-oorlog geboden is. Voeg daarbij het
gebruikelijke superioriteitsgevoel en de
herinnering aan de aanblik van kame-
jraden, die in een hinderlaag omkwa-
jmcn en alle voorwaarden zijn vervuld
om erop los te gaan.
'Morele verontwaardiging zal echter de
Portugezen niet uit Angola en Mo-
iZambiquc wegkrijgen. Zij -kunnen de
(militaire sleutelposities in deze kolo
niën die voor hun economie het be-
langrijkst zijn, waarschijnlijk nog heel
Jang verdedigen. Totdat die morele
X Verontwaardiging Wordt omgezet in
^Sdaden om te beginnen bijvoorbeeld
^Sn een effectief verbod in alle NAVO-
jlandcn om geen particuliere wapen-
kransacties met Portugal meer toe te
staan. Want die gaan nog volop door.
jvooral met Frankrijk. En die worden
jdoor de NAVO-woordvoerders ook
(bewust buiten beschouwing gelaten als
zij telkens weer antwoorden dat Por-
Itugal voor zijn koloniale oorlog geen
■rNAVO-wapens' ontvangt.
PARIJS (AP) Op een recente vergadering van Parijse kamer
huurders was het belangrijkste agendapunt, of er al dan niet glazen
veiligheidsdeuren moesten worden aangeschaft. De huurders kwamen
bijeen enkele dagen na de publikatie van statistieken die aantoon
den, dat het aantal aanrandingen sinds verleden jaar met 94 procent
was gestegen.
'De aanschaf van zo'n deur? Daar
draait de zaak niet om', zei mevrouw
Le Due, de vrouw van een plaatselijke
melkboer. De huisbaas wil ons alleen
maar opschepen met een huurverho
ging voor onderhoudskosten. Waarom
hebben we die stomme deur nodig?
Je zult je sleutels maar vergeten en
dan buitengesloten zijn. Ik maak me
geen zorgen over mijn veiligheid'.
De andere huurders waren het hier
volkomen mee eens. De vrouw van
een Amerikaan met een New-Yorkse
hartstocht voor sloten, zei dat ze voor
de installatie van zo'n deur was. Maar
haar Franse buren zeiden bijna in
koor 'Deuren, bahhh. On est bien,
quoi' alles is toch oké, mevrouw
tje'. Het slot van de discussie: nee te
gen de veiligheidsdeur.
En nee tegen wat de statistieken aan
tonen: 34 procent meer aanrandingen
van vrouwen in 1972, een vermeerde
ring van het aantal inbraken met 50
procent over de afgelopen vier jaar
en 17 procent meer bankovervallen in
het afgelopen jaar.
Vele Parijzenaars houden echter
staande, dat hun stad veilig is. Zij
wandelen in de vroege uren langs de
verlaten kaden, laten hun dochters 's
avonds met de metro reizen en nege
ren in het algemeen rapporten die de
toename van het aantal misdrijven
aantonen en die de gemeenteraad van
UTRECHT In een bijeenkomst tus
sen vertegenwoordigers van het geor
ganiseerde omroeppersoneel en de
omroep-werkgevers hebben de werkne
mers gisteren een ultimatum gesteld
over de vastgelopen cao-onderhande
lingen, dat vrijdagmiddag om zes uur
afloopt. In het gesprek hebben de ver
tegenwoordigers van de werkgevers
gesteld dat men voor een nadere
standpuntbepaling een beslissing van
de besturen van de NOS en de Wereld
omroep nodig acht. Die beslissing
dient volgens de werknemersvertegen
woordigers te worden genomen in een
spoedvergadering van het NOS-be-
stuur op vrijdagmorgen.
In het ultimatum wordt gesproken
van het nemen van maatregelen,
werkstaking niet uitgesloten, als aan
de verlangens van de werknemers
niet alsnog tegemoet wordt gekomen.
De cao-onderhandelingen zijn vastge
lopen op verschil van mening over
het maximum van de prijscompensa
tie.
De Nederlandse vereniging van jour
nalisten en de bij het NVV aangeslo
ten organisatie van uitvoerende kun
stenaars ANOUK, die beide betrokken
zijn bij de cao voor het omroepperso
neel, hebben volledige medewerking
bij mogelijke acties toegezegd, aldus
de personeelsvertegenwoordigers. De
eveneens bij het overleg betrokken
bij het NKV aangesloten unie BLHP
zou eerst over de nieuw ontstane situ
atie de achterban willen raadplegen.
Parijs en de politie hier meer hoofd
brekens kosten dan de hoofdstedelijke
bevolking.
Psychologe
'Het is een kwestie van hoe je tegeno
ver het probleem van de misdaad
staat', zei Gabrielle Ionesco, een Fran
se psychologe. 'De mensen hebben er
hier nog geen angstpsychose aan over
gehouden. Niemand verlaat hier zijn
appartement met de gedachte, dat \hij
wel eens een mes in zijn ribben zou
kunnen krijgen. Ondanks het feit dat
het gevaar aanzienlijk groter gewor
den is. De mensen hebben wel wat
anders aan hun hoofd: geld en sex'.
Juffrouw Ionesco is een treffend voor
beeld. Zij woont alleen in de omge
ving van Boulevard St. Germain, aan
de linker oever van de Seine, op de
eerste etage van een huis vol kleine
appartementen. Ze neemt echter niet
de voorzorgsmaatregelen die een al
leenstaande Amerikaanse soms treft.
Haar deurslot kan met één draai van
een ouderwetse sleutel worden geo
pend, haar volledige naam staat dui
delijk op een bordje aangegeven in de
ontvangsthal, en de telefoongids ver
meldt haar voornaam in plaats van
een neutrale voorletter.
'Toen ik verleden jaar in de Verenig
de Staten was', zei ze, zei iedereen
me: ga niet de straat op na negen
uur, praat niet tegen vreemden wan
neer je op de trottoirs loopt: ik kreeg
een eindeloze stroom waarschuwingen.
Ondanks mijn ideeën hierover en
mijn- gezond verstand kreeg ik toch
dezelfde psychose. Ik zou niet graag
willen dat hier hetzelfde gebeurde'.
Bertrand de Maigret, een lid van de
Parijse gemeenteraad en vice-voorzit-
ter van de commissie voor openbare
veiligheid, zei in een vraaggesprek dat
het stadsbestuur en de politie niets
liever willen dan een vermindering
van het percentage misdaden, voordat
een algemene angst Parijs in zijn
greep gaat houden. De Maigret be
weert, dat de vermeerdering van het
aantal misdaden waarvan de statistie
ken melding maken, enigszins mislei
dend is, aangezien de cijfers waarvan
de statistici zijn uitgegaan, laag zijn
in verhouding met andere grote ste
den. De toename van het aantal ver
krachtingen met 34 procent bijvoor
beeld bracht het totaal van dat jaar
op 110 en dat is in verhouding met
Amerikaanse steden nog steeds wei
nig, vond hij.
De toeneming van het aantal misda
den is echter toch zorgwekkend. Een
uitgebreide analyse van de politie
over de oorzaken waardoor het per
centage omhoog is gegaan, is nog
steeds niet openbaar gemaakt. De Mai
gret heeft echter al een blik kunnen
werpen op dit rapport. Volgens hem
schrijft het de toeneming toe van drie
factoren.
Impulsief
Rel in België over spuiten run vee
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG/BRUSSEL Het ministerie van landbouw in Den
Haag ziet geen redenen tot bezorgdheid over de kwaliteit van liet
Nederlandse vlees. Met deze verklaring reageert het ministerie op
berichten uit België, waar geen stukje vlees te koop zou zijn of er
zit wel een luchtje aan.
'Er bestaat in ons land een maffia
van veefokkers die niet aarzelen, om
wille van grote winsten, het vlees vol
te stoppen met schadelijke bestandde
len', heeft de Belgische consumenten
organisatie na een onderzoek ver
klaard.
In het blad 'Testaankoop' van de or
ganisatie wordt de Belgische verbrui
ker geadviseerd zo min mogelijk vlees
te eten en de verminderde consump
tie zoveel mogelijk te variëren. Aan
geraden wordt helemaal geen kalfs
vlees meer te eten, omdat dit door
de toevoeging van grote doses hormo
nen het gevaarlijkst is. Rundvlees
kan ook maar beter gemeden worden
en het gebruik van lever en nieren,
waar de antibiotica zich ophopen,
moet afgeraden worden.
'De enige mogelijkheid om zekerheid
te hebben, onbesmet vlees te eten is
het zelf te fokken. Aarzel dan ook
niet, het zélf te gaan kweken als u er
de kans toe ziet en over de nodige
tijd en plaats beschikt', adviseert de
Belgische consumentenorganisatie.
Het gebruik van antibiotica, hormo
nen, preparaten en allerhande medi
cijnen produkten die alle de 'in
dustrialisatie' van de vleesproduktie
dienen is er de oorzaak van dat
het Belgische vlees vol zit met scha
delijke bestanddelen.
Export
Desgevraagd hebben zegslieden in Ne
derland verklaard dat de situatie in
België 'per se niet in ons land voor
komt'. Een woordvoerder van het mi
nisterie van landbouw zegt dat Neder
land in tegenstelling tot België
z'n vlees vooral exporteert. Dat kan
alleen als het produkt door en door
gezond is. In het buitenland wordt
ons vlees (naast strenge keuringen in
het binnenland) aan een streng on
derzoek onderworpen. Als er maar
iets mis is, staat de export stil. Uit
economische overwegingen dienen wij
onze zaken dan ook uitstekend voor
elkaar te hebben. Anders blijven wc
nergens'.
In Nederland is het gebruik van anti
biotica, hormonen en diverse chemo-
therapeuten (waaronder alle stoffen
vallen die de groei stimuleren moet)
geregeld via de antibioticawet. Vol
gens die wet mag alleen de dierenarts
over de diverse preparaten beschikken
en mag alleen hij die toedienen aan
zieke dieren. Daarnaast reguleert het
produktschap voor veevoeder die
volgens het ministerie van landbouw-
minimaal mogen worden toegevoegd
aan pluimvee, varkens en mestkalve-
ren. 'Ook in Nederland komt het na
tuurlijk wel eens voor dat mensen
clandestien spuiten. Maar dat behoort
tot de zeldzame gevallen', aldus het
ministerie.
In België is de wetgeving en de con
trole veel minder veeleisend en veel
soepeler. Er wordt al lange tijd aan
gedrongen in EEG-verband de natio
nale wetgeving te harmoniseren. Als
dit gaat gebeuren behoeven toestan
den, die volgens de Belgische consu
mentenbond in ons buurland bestaan,
niet meer voor te komen, wordt in
Den Haag gezegd.
In tegensteljing tot de Verenigde Sta
ten, stelt de politie hier dat de versla
ving aan verdovende middelen die
hier nog geen grote vormen heeft
aangenomen niet de belangrijkste
factor is in de groei van de misdaad.
Het belangrijkste, zo vindt de politie,
is een sociologische verandering die
heeft geresulteerd in wat men noemt
eenmalige vergrijpen een soort
misdaad uit impulsieve neigingen.
'De betrokken mensen komen tot de
slotsom dat ze ietc willen en dat wil
len ze meteen, niet pas na een of
twee jaar', zei De Maigret. 'Het is iets
wat bij deze tijd hoort'.
Tegelijkertijd gelooft de politie, dat
door de enorme toename van het aan
tal nieuwe woningen in Parijs het sta
biele karakter van vele buurten en te
vens de dorpsachtige relatie tussen de
hoofdstadbewoners verloren is gegaan.
Vroeger waren er altijd huisbazen en
kleine zakenlieden, die iets verdachts
ontdekten, zei De Maigret.
Terwijl deze veranderingen plaatsvon
den, werd in de afgelopen vier jaar
ook de organisatie van de politie ge
wijzigd. Er ontstonden problemen
over wie verantwoordelijk was in gro
te wijken aan de rand van de stad en
het aantal arrestaties en gerechtelijke
vervolgingen nam af.
Politie-optreden
Om de toename van het aantal misda
den te bestrijden, heeft de politie een
drietal voor Parijse begrippen nieuwe
maatregelen genomen. Behalve dat zij
een einde heeft gemaakt aan de ver
warring op beleidsgebied, heeft zij te
vens het aantal patrouillewagens die
niet onmiddellijk herkenbaar zijn als
politieauto, uitgebreid en tevens een
gespecialiseerde brigade in het leven
geroepen, waarvan de agenten op on
geregelde tijden in burgerkleding in
woonwijken patrouilleren.
Het resultaat van deze maatregelen is
volgens de politie een stabilisering
van het aantal misdaden sinds het be
gin van dit jaar.
De Parijse politie telt momenteel on
geveer 15.000 manschappen. Binnen
kort wordt ze met nieuwe wagens en
agenten versterkt. De gouverneur van
't departement waarin Parijs ligt, Jac
ques Lenoir, meent dan ook, dat de
autoriteiten de situatie onder controle
hebben. 'Dat zullen we dan nog wel
eens zien,' zei De Maigret, 'Het pro
bleem dat overblijft is, hoe het pu
bliek kan worden aangespoord voor
zorgsmaatregelen te nemen. Ik geloof
dat de meeste mensen zich niet ge
noeg bewust zijn van de situatie of
gewoon niet oppassend genoeg zijn'.
irt.J W
0 NwJ°ro
i
00 ^Onderstaande personen wordt dringend ver-
r tocht de ANWB Alarmcentrale ln Den Haag
1 te bellen, tel. 070-26 44 26.
Nederland Martinus Michielsen. auto met
,CÖV!J caravan. Jean Mouillet, Frankrijk, in beige
u Citroen Dyane, 536-LT-41, Eduard Been,
Haarlem, wite Opel Kadett, 19-79-BE, N.
Dorst, Drachten, fam. II. van der Veen,
Zwolle, westervaartkrulser 'Zephir'. Fam. P.
."Woudstra. Gorrediik op witte boot 'Carsia-
res'.R. Rink, Leimuiden, motorjacht. Fam. G.
1 de Jong, De Wilp in witte Mercedes 220D,
77-77-FZ, W. van Prattenburg, Amsterdam in
crèmo VW-bus, 15-55-EV, Carlo Robeerst,
Schaersbergen. Mevr. Van der Berg, Zaan-
lijk op motorschip 'Jouke'. De heer Akroo,
1 „..Jwmen in BMW met caravan, kl. en knt
i.n», onb.F. Koens. Amsterdam boot 'Vrouwe Ca-
2 rolina'.
-- L Frankrijk Echtp. A Ramaker. Ruinen
(Dr.) oranje-rode Ranault. Fam. Rauché-Knol
van der Veer. Amsterdam, witte Ctroën ld.
dhr G. D. de BRuin, Rotterdam, motorschip,
"i. c. de Rooij, Waddinxveen ln beige Mer-
:edes 220 D, A. Schep, Amsterdam in witte
Ford Cortina 1600 GT 62-02-DN, lam. L. M.
de Man-Beyersbergen, Doetinchem, in don
kergroene Citroën camping bus.H. var* Duin,
Noordwijk, in witte Ford 17M, met
86-98-JL.
Duitsland Fam. L. Loosman. Nunspeet ln
grijze Renault. E. Gijzen, Weesp in rode
Ford Cortina, 10-86-AG, M. Blessing, Nijme
gen ln groene Renault 6 77-37-TG.
Zwitserland Dirk Slotefalk, Winschoten ln
blauwe Opel 1700, 01-99-NS. fam. G. van
Zwlenen, Goes ln gele Datsun. 01-94-TM.
Oostenrijk Fam Mensen, Almelo in beige
Opel Kadett, ,01-02-DA, fam. W. Roelofsen,
Arnhem, in witte Ford Taunus 17M, fam. De
Keizer-Meis, fam. Pols-Mels en fam. Van
Rlemsdijk-Meis, resp. Maassluis, Vlaardlngen
en Spijkcnlsse in rodel Opel Ascona 82-83-
RD, MEVR. BrOuns-Gubbels, Stein ln goud
kleurige Opel Kadett, mevr. A. Bos-Van
Loon. Drachten in groene Fiat 850, 02-40-RT.
Joegoslavië dhr F. van Rooyen. Santpoort
In crème Citroën Dyane. P. N. Maas, Beu-
nlngen. fam. J. Cnosse uit Bergen in rode
2CV, fam. M. van der Beek, Maastricht,
blauwo Opel Rekord 1700, 04-40RD.
Sanje Fam. W. Rensen. Amsterdam in
tte VW 1600, 16-72-GU. fam. A. Vcnema,
Deventer ln groene Citroën GS, 44-05-XU,
fam. W. van de Wijngaard, Utrecht in crème
Vauxhall Viva, knt onb.. fam. A. Gouwe. Ca-
pelle a. d. IJssel in gele Datsun C, 91-93-VZ,
fam. Van der Meiden. Amsterdam
blaue Opel Adm. 79-3S-JL, echtp.
Haas, Utrecht ln groene DAF 55, 42-55-MJ.
Italië Fam. P. Nooyen-Spierdijk, IJssol-
«toin ln gr. Toyota Crown caravan, fam. W.
Overgaauw. Amsterdam In witte Citroën
Dyane, fam. G. Prins-Van Laarhoven. Hooge-
vecn, in goudkl. Opel Ascona. P. Timmer
mans, Breda, ln gele Flat 124, 42-30-30JF, C.
J. de Vos, Flanerbrug in rode Opel Kadett.
Denemarken Jan Scheepvaart, Makkum,
In oranje VW-bus, 76-34-PP, mevr. H. Haags-
man-Mookhoek, Terneuzen, ln oranjerode VW
lu. kever 1300 44-10-SX, Caspar Bijlcveld, Hat-
Se Jum, liftend, A. Boomgaard, 's-Graveland, in
■•grijze Mercedes 220D,
Noorwegen Fam. L. M. Degenaar. Vlaai
dingen irf witte Citroën GS, 73-01-RT,
Noorwcgcn-Zweden Fam. N. Tan. Boven-
karspel, in ritte Ford Escort, 86-24-JH.
Zweden G. L. Bergvelt, Amsterdam in
toudkl. Vauxhall Viva met caravan.
fweden-Finland P. V. L. Koopman, Gorre-
an gl
reld.
t. ma
Joun
rogr.
hau-
Shlrur
DO
estf.
ind Ji
Smith
ber.
uitenl
22.501
Blftlm
dijk, ln beige Citroën DS, 02-78-PK. Mevr. B.
Cornellssen, Oud Beyerland irr cognackl.
Toyota, 28-20-TV.
Engeland Chris van der Ven. In den Bom
mel ln Mercedes met caravan, fam. M. Boek-
Beyersbergen. Scheveningen in crème Re
nault 16. 57.36-NF.
weerrapporten
weer max. neersl.
Amsterdam
regen
22
0.1
De Bilt
zw bew
24
0
Deelen
zw bew
25
0
Eelde
zw bew
22
0
Eindhoven
half bew
25
0
Den Helder
geh bew
21
0
Luchth. Rtd
zw bew
23
0
Twente
zw bew
24
0
Vlissingen
zw bew
21
0
Zd. Limburg
onbew
25
0
Aberdeen
regen
20
0.3
Athene
licht bew
31
0
Barcelona
half b« w
30
0
Berlijn
licht bew
24
0
Bordeaux
onbew
29
0
Brussel
licht bew
24
0
Frankfort
zw bew
27
0
Genève
licht bew
25
0
Helsinki
onbew
23
0
Innsbrlick
zw bew
22
0
Kopenhagen
zw bew
20
0
Lissabon
zw bew
30
0
Locarno
half bew
28
0
Londen
zw bew
23
0
Luxemburg
onbew
25
0
Madrid
half bew
34
0
Malaga
half bew
28
0
Mallorca
licht bew
34
0
Mtlnchen
half bew
21
2
Nice
half bew
28
0
Oslo
regebui
22
3
Parijs
onbew
27
0
Rome
onbew
28
0
Split
zw bew
29
3
Stockholm
licht bew
21
6
Wenen
licht bew
25
0
Zlirich
half bew
25
0
Casa Blanca
half bew
24
0
Istanboel
half bew
29
0
Las Palmas
half bew
22
0
New York
zwaar bew
Tunis
onbew
33
0
Van onze weerkundige medewerker
De Engelse weerkundigen verwachten
in de rest van juli enigszins verander
lijk weer met overwegend weertypen
uit richtingen tussen zuid en toest.
Perioden met droog en zonnig xoeer
zullen afgewisseld worden door korte
natte momenten. In de zuidelijke helft
van Engeland wordt vaker onweer
dan normaal verwacht. De gemiddelde
julitemperatuur zal vooral in het
zuidoosten boven normaal uitvallen,
maar de tweede julihelft toordt vol
gens het computerpatroon koeler dan
de eerste.
Qua atmosferische circulatie is er
overeenkomst gevonden tussen juni
1973 en de juni's van 1914, 1959 en
1967: alle drie jaren met warme zo
mers. Ouderen zullen zich bijvoor
beeld ook nog wel het mooie warme
weer vlak voor het uitbreken van we
reldoorlog I herinneren. Juli was des
tijds zeer warm met in De Bilt 13
en in Oudenbosch 14 zomerse dagen,
maar op de 16e was er vooral in het
noordoosten een schrikbarend onweer,
juist tijdens de begrafenis in Gronin
gen van luitenant-kolonel Thompson,
die een maand daarvoor in Albanië
gesneuveld was.
Augustus 1914 ivas uitermate zonnig
met in Groningen 243 zonuren, pas
overtroffen in. .1947 gerekend naar
de oogstmaand.
Aan de noordzijde van de Azoren-ho-
gedrukzone via Biskaje tot Polen
schuiven nu wolkenvelden uit Enge
land over ons land. Daardoor zal het
weer de komende dagen minder zon
nig zijn, maar ondanks de nadering
van een koufront over de Britse ei
landen Hebriden 3 millimeter gister-
avond) zal er toch op de meeste
plaatsen geen regen van betekenis
vallen. Gisteravond viel er regen tot
in het Zuidoostengelse Honington en
Schiphol zelfde breedte).
De temperatuur blijft gematigd: 19 tot
22 graden Celsius, Perpignan Zuid
oost-Frankrijk registreerde gistermid
dag 34 graden, Bastia op Corsica 33
graden.
Hoog water 12 Juli Vllsslngen: 12.05- Ha-
ringvlletslulzen: 1.10-13.42: Rotterdam: 2.13-
14 48; Scheveningen: 0.47-13.19; IJmuiden:
1.26-13.56: Den Helder: 4.52-17.26; Harlingen-
7.18-10.50; Delfzijl: 9.46-22.06.
wolkenvelden
ANP/KNMI 11-7 1J.00
Chinese schaduwspelfiguur uit de provincie Setschuan.
Strandverwachting: wolkenvelden, in
het waddengebied wat lichte regen of
motregen mogelijk. Matige in het
noorden vrij krachtige zuidwesten tot
westenwind. Temperatuur: 18 tot 20
graden.
Zeilverwachting: een matige
vooral in het noorden vrij krachtige
zeilwind uit zuidwest tot west 3 tot 5
(matig tot vrij krachtig).
AMSTERDAM Vakantiegangers, die
vandaag vreemd geld aan- of verkopen,
kunnen rekenen op de volgende koer
sen. Het eerste cijfer geeft aan wat
vreemd geld de toerist opbrengt, het
tweede wat het hem kost.
Amerikaanse dollars 2.52- 2.62
Engelse ponden 6.53- 6.83
Belgische francs 7.08- 7.33
Duitse marken 108.50-111.50
Italiaanse lires 41.50- 44.50
Portugese escudo's 11.40- 12.40
Canadese dollars 2.55- 2.65
Franse francs 64.25- 66.25
Zwitserse francs 92.00- 95.00
Zweedse kronen 63.00- 65.00
Noorse kronen 49.00- 51.00
Deense kronen 45.50- 47.50
Oostenr. schillings 14.95- 15.25
Spaanse peseta's 4.44- 4.69
Griekse drachmen 8.70- 9.70
Finse marken 70.00- 73.00
Joegoslavische dinars 17.00- 17.20
(Am. dollars. Can. dollars en Engelse
ponden in guldens, overigen in centen.)
BREDA Een erg feestelijke
tentoonstelling met een prozaï
sche titel ln Breda, in het Volken
kundig Museum daar: 'Aziatische
Schaduwspelen', tot 3 september.
Zwarte, maar ook kleurrijke
schimmen op lichte schermen uit
Indonesië, ons welbekend, uit
China, Thailand, Turkije, India
en zelfs uit Egypte.
Allemaal afkomstig uit het Duitse
Leermuseum in Offenbach/Main, waar
ze een van de grootste verzamelingen
hebben op het gebied van het scha
duwspel.
Ludwig Krafft, die directeur is van
een theaterpoppenmuseum in Mtlnchen
varieerde op een bekend thema en
schreef dat elk volk ter wereld het
poppenspel heeft dat met zijn aard in
overeenstemming is.
Zonder afbraak te doen aan wat onze
eigen cultuur heeft voortgebracht op
dit gebied, kun je toch wel vaststellen
dat het (poppen)- en schaduwspel in
het oosten door de eeuwen heen een
veel groter en ingrijpender rol ge
speeld heeft dan hier.
TRADITIE
Met alle respect voor de mensen die
op dit gebied hier bepaalde vage tra
dities nog in ere houden, kun je niet
tot een andere conclusie komen, dan
dat we er in vergelijking met wat het
oosten op dit gebied presteert niet al
te best afkomen.
En niet alleen artistiek. In het beste
geval zijn figuren als onze Jan Klaas-
sen e.a. spreekbuizen van de sociale
kritiek, meestal echter komt het alle
maal niet uit boven een oubollig en
weinig diepzinnig soort grapjasserij.
Alle gepraat over 'onze volksaard'
even opzij: alles bij alles is zo'n Jan
Klaassenfiguur toch veel moeilijker in
te passen in ons cultuurpatroon dan.
bijvoorbeeld de wajang in de Javaan
se of Balinese.
Meer dan een spel is de wajangopvoe
ring een verwerkelijking in beelden
van het in feite irreële. Het onder
houdt de relaties tussen de mens en
de bovenzinnelijke wereld. Het spel
heeft van het begin af een religieuze
betekenis gehad en tot voor kort (hoe
dat nu is, weet ik niet) werd het ook
nog steeds opgevoerd als afweermid
del tegen diverse eventueel te ver
wachten onheilen of gevaren.
Hoe verknocht het Javaanse volk is
aan zijn schaduwspel blijkt wel uit
het feit. dat deze Hindoe-Javaanse
kunstvorm zich volledig wist te hand
haven, ook toen de Islam het hele
maal voor het zeggen kreeg,
'n Wonderbaarlijke zaak overigens,
een spel van waarschijnlijk Chinese
oorsprong dat zo omstreeks de elfde
eeuw in Indonesië terecht kwam, op
hindoeïstische thema's gebaseerd werd
en volop voortleeft in een op moham
medaanse leest geschoeide maatschap
pij.
Er zijn op de expositie ook schaduwfi
guren uit India, die, heldendichten de
Raméyana en de Mahabharéte, tot on
derwerp hebben: de grote, twee meter
hoge uit leer gesneden, niet beweeg
bare schermen uit Thailand, met tel
kens een compleet verhaal, ook uit
het leven van Rama, hier heet het Ra-
makin.
Uit Turkije enkele wat primitieve za
ken, uit Egypte een paar unieke 14e
eeuwse stukken en een grappig schip
uit de vorige eeuw.
HOOGTEPUNT
En China als hoogtepunt De Chinese
schaduwfiguren worden uit papier of
flinterdun ezel- of buffelperkament ge
sneden en na de beschildering wordt
dat materiaal geolied om het door
schijnend te maken. Het effect dat
ontstaat bij belichting is min of meer
te vergelijken met dat van oude kerk
ramen.
Een scène uit het spel van Keizer
Kien-Lung, een trouwstoet is een
prachtig voorbeeld van deze unieke
kunst. Voor de opvoering van één
schimmenspel en die worden de
laatste lijd weer in ere hersteld
hebben ze vaak meer dan duizend
aparte beelden nodig.
Een expositie waar je je weer eens
kunt verbazen over die wonderlijk
veelzijdige wereld van de menselijke
fantasie.
'Illusie' in Schiedam
SCHIEDAM De tentoonstel
ling van het Stedelijk Museum in
Schiedam van 21 juni tot 27 augus
tus wordt dit keer georganiseerd
rond kunstenaars, die zich met de
werkelijkheidsweergave bezighielden
en nog houden.
Uitgangspunt is de»'trompe-l'oeir in
de Hollandse (stilleven-)schilderkunst
van de 17e eeuw, ook wel illusionisti
sche schilderkunst genoemd. Een van
de belangrijkste kenmerken van dit
soort kunst is de zo getrouw mogelij
ke weergave van de werkelijkheid.
Er zullen werken getoond worden van
bekende en minder bekende Holland
se 'trompe-Poeil'-schilders o.a. van E.
Collier, een 'schijnbedrieger', van A.
Leemans en van Biltius.
Ook van 20e-eeuwse realisten, die ge
bruik maakten van traditionele mid
delen zullen werken te zien zijn, van
Dick Ket bijvoorbeeld, Raoul
Hvnckes, Dirk Nijland, Jean-Paul
Vroom, Harry van Kruiningen en van
de jongere generatie Har Sanders,
Eric de Nie en Peter Verhoef.
Er is ook een dia-programma en wat
het ludieke element betreft: in de au
la van het museum worden opticaspie-
gels en optica-kasten geplaatst.
't Was eigenlijk de bedoeling, dat de deur openging. Simpkins".
