Volkssterrenwacht
trok in één jaar
15.000 bezoekers
ABN verhoogt
de spaarrente
5
5%
7
7%
Tk
7 y2
7-7%
Algemene Bank Nederland
^mentaar Améteur-astronomen kunnen in Hoeven terecht
darcrisis
'tnmer riskeert
Hitoitslag in
Flevoland
Nieuwe percentages
met ingang van 16 juli 1973:
7 y*
7
ial
het weer
weerrapporten
Verwachting
aad ^zeilers
Zomer gaat door
NS-brochure over reizen
door minder-validen
Ook niet-student in
Utrecht had tbc
In verband met vakantie vervalt
de rubriek 'Dichtbij verder'
strandweer
7/KWARTET DINSDAG 10 JULI' 1973
BINNENLAND
T5/K5
ADVERTENTIE
etJtijd hebben de monetaire auto-
gehoopt, dat de crisis rondom
?etlar a' een stu^ zou z'^n °Pgel0St
enT de Amerikaanse betalingsba-
p'erji kleiner tekort ging vertonen.
t Amerika meer importeerde
Cporieerde en veel in het buiten-
ia vcsteerde, kwamen veel te veel
buiten de VS terecht. Ook het
^31 dat in Europa hoger was
s'ni Amerika, deed de dollars de
ta{ over stromen.
trot nkele deva uaties is de dollar
minder waard dan een paar
2$; eden. De produktcn uit de VS
fcrpjdoor niet meer te duur voor
i™ itenland. Ook het verschil in
i8-5?van rc,lte 's aanzienlijk ver-
erjiy. Maar toch gaat de koersda-
512 an de dollar onverminderd
w< Fict Amerikaanse betaalmiddel
s land nog maar een rijksdaal-
A°°jird. en in West-Duitsland 2.25
bjJ nark. Met de Amerikaanse be
st. alans heeft dat weinig meer te
Je36.' Op grond van de verhoudin-
"-22JJc wereldhandel zou de waarde
2vó 'oeten zijn dan op het ogenblik
10 al is.
Jo" fSartepunt van de crisis ligt
'p het psychologische vlak. De
king die de positie van de rc-
s,i ,'ixon als gevolg van de affai-
ulrai rgate heeft ondergaan, is ook
stU, loed gebleken op het vertrou-
de Amerikaanse munt. Dollars
verkocht, de koers daalt en
imlerkstelligt dat nog meer men-
bedrijven hun dollars van de
830t,en om te voorkomen dat ze
lijden en daardoor gaat de
verder naar beneden.
1 *8- jndc maatregelen lijken gebo-
liar deze zullen waarschijnlijk
2iifkorte termijn kunnen worden
lid iji. Wel zijn er na de bijeen-
de centrale-bankpresiden-
kl'fet afgelopen weekeinde in Ba-
bos. buden aanwijzingen, dat de
aanse monetaire instanties be-
85Ó0 (ebben, in het buitenland dol-
180 kite kopen, ter voorkoming van
B1 ig verdere koersdaling. Veel
gen lapmiddel waarmee de
wordt beperkt, is dat niet.
ermoedelijk kan de Ameri-
gering, wier politieke papie-
- „/gezegd, sinds enige tijd ook
"B°P3|cr zo hoog genoteerd staan,
krachtiger middelen permit-
is! ïjwoon hinderlijk is de crisis
i2 ooo'ir de Britten, omdat hun pond
8* 00iiard zakt als de dollar. Engel-
lukten worden daardoor wel
r voor het buitenland, maar
innen de Britten weinig van
f-pfvn, omdat ze bijna aan de
LC11 vaii hun produkticcapaciteit
ondervinden ze
12325jat de produktcn die
ren, sterk in priis stijgen en
r de inflatie, die de regering-
ch al zoveel hoofdbrekens be-
g eens extra wordt aangewak-
Van een atnzer verslaggevers
HOEVEN -4- In 1870 werd in het
instituut St. Louis een jon
gensinternaat in het Westbra
bantse Oudenbosch een ster
renwacht ifrgericht. In 1961 be
sloot St. Xouis-broeder Bruno
Ernst, een verwoed amateur
sterrekund'ige, dit inmiddels ter
ziele gegaiae instituut nieuw le
ven in te Mazen. In 1973 viert
de uit de activiteiten van de broe
der voortgekomen Volkssterren
wacht inmiddels gevestigd in
het aan Omdenbosch grenzende ij-
Hoeven zijn twaalfeneenhalf
jarig bestaan als instituut dat
landelijke cm in mindere mate
ook internationale bekendheid
heeft verworven.
In 1967 werd door degenen, die bij j
het werk van Bruno Ernst betrokken
waren de stichlting Volkssterrenwacht p
opgericht. Het voornaamste doel van
de stichting is 'het populariseren van
de astronomie'-1 oftewel het aan niet-
deskundigen opj eenvoudige wijze dui
delijk maken van wat sterrekunde nu
precies inhoudt.!
Daarnaast wordt ook - wetenschappe
lijk werk gedaan en worden waarne
mingen verricht-,, maar de voornaam
ste doelstelling blijft voorlichting en
informatie voor niet-deskundigen. De
sterrenwacht kreeg vorig jaar 15.000
bezoekers. Het maandverslag over de
afgelopen maand meldt onder andere
bezoeken van groepen uit België,
Zwolle, Zaandam en Rotterdam, waar
uit wel blijkt dart het instituut een
meer dan plaatselijke betekenis heeft.
Met deze uiterst gevoelige camera, gekoppeld aan een elekertonische klok werd
het passeren van Skylab gefotografeerd. Skylab is zichtbaar als een lichtstreep.
.2040.
18320
11390.
49-58.
3080-4
poon
m
stén scfAD Wie in het open wa-
Oost-Flevoland gaat baden of
s. I»**»! heeft grote kans een hin-
"s- jeukende maar overigens on-
d«|ke huiduitslag op te doen.
ter is besmet door larven van
[namelijk op watervogels para-
988 kire platworm, die zich ontwik
sten sdt waterslakken,
tone f°Sen en verkleden is het bes-
11*1 om de uitslag te voorkomen
o«, tartperken, blijkt uit waarschu-
104-60 F d'e rijksdienst voor
tarbotllmeerpolders in overleg met Technieken
5, ii ïflcteur van de volksgezondheid
'B7-534-langs het water heeft la-
128.-' faen.
«I
Geestdrift
Th. M. Vermeesuh een uit de
scheepsbouw afkojugtige technicus die
de status van geestdriftig amateur
verwisselde voor ,<lie van directeur
van de stichting, wat de geestdrift
'overigens niet lieert doen verminde
ren-: 'Er zijn in {Mederland volgens
een voorzichtige schatting zeker acht
duizend mensen, die; uit liefhebberij
op een serieuze manier aan sterrekun
de doen. Die kunnen^ natuurlijk alle
maal bij ons terecht.} Maar daarnaast
hebben wij een duidelijk educatieve,
een vormende funaliie. Wij krijgen
hier dan ook veel groepen uit het he
le land, waaronder veAj scholen'.
'Sinds wij een stichting zijn komen
wij in aanmerking voor subsidie.
Tachtig procent van one budget wordt
gesubsidieerd door hot departement
van CRM, omdat de overheid ervan
uitgaat dat onze activiteiten vooral op
het terrein van de volksontwikkeling
liggen. Daarnaast .krijgen wij
subsidie van de provincie en van een
aantal gemeenten in de 'omgeving. We
zijn dan ook maar vooy een gering
deel afhankelijk van de entreegelden,
zodat we die laag kunnen houden'.
Sinds kort werkt de stichting samen
met twee andere vereriigingen, die
zich uit liefhebberij met de sterrekun
de bezig houden. Daar/Joor is een
soort taakverdeling tot' stand geko
men, met als resultaat duit Simon Ste-
vin zich voornamelijk met de ruimte
vaart en met zonne-ondbrzoek bezig
houdt.
De groepen krijgen bij Sbmon Stevin
een rondleiding die een inzicht 'moet
geven in de werkzaamheden van een
sterrenwacht, in de verschillende
technieken die gebruikt worden. Wat
men vooral ook wil duidelijk maken
is dat het heelal een uiterst ingewik
keld stelsel van hemellichamen is,
waar wij eigenlijk nog maar erg wei
nig vanaf weten.
Het pronkstuk van de sterrenwacht is
het planetarium, een instrument dat
de bezoekers ook wel het meeste zal
aanspreken. Het is een grote ronde
schijf, die verlicht kan worden. In het
centrum bevindt zich de zon. Alle he
mellichamen die om de zon heen be
wegen kunnen zichtbaar gemaakt wor
den. Wanneer alles verlicht is en in
beweging, ziet men de zon in het mid
delpunt, met daaromheen draaiend de
planeten, waarvan sommige dan weer
vergezeld zijn van manen. Hoe verder
de planeten van de zon verwijderd
zijn, hoe langzamer zij bewegen. Plu
to. de buitenste planeet van de zon
doet over één omwenteling bijna 250
jaar en draait dus bijna 250 maal zo
langzaam om de zon heen als de aar
de, waarbij de af te leggen afstand na
tuurlijk vele malen groter is.
In de filmzaal, waar het planetarium
staat, wordt aan de hand van een mo
del duidelijk gemaakt dat ons zonne
stelsel maar weer een minuscuul
deeltje is van het Melkwegstelsel, dat
op zijn beurt weer een fractie is van
het heelal.
Radio-astronomie
In de radiokamer van de sterrenwacht
wordt duidelijk gemaakt dat de radio-
astronomie, de radiotechniek, die
wordt gebruikt voor het beoefenen
van sterrekunde, een steeds grotere
plaats is gaan innemen. Ieder hemelli
chaam. met een temperatuur boven
het, absolute nulpunt zendt radiostra-
len uit. Radiotechnici en sterrekundi-
gen hebben geleerd de nuances in de
ze signalen te 'vertalen'. Deze verta
lingen leveren veel informatie op
over het gedrag van de hemellicha
men.
Op het terrein van de sterrenwacht
staat een radiotelescoop (met een
doorsnee van vijf meter), eigenlijk
een reusachtige, in dit geval op de
zon gerichte antenne. Deze antenne
vangt in het golflengtebereik van 200
megaherz de signalen op die de zon
uitzendt Op een strookje papier in de
radiokamer worden deze signalen
zichtbaar gemaakt. Grote afwijkingen
betekenen over het algemeen dat er
een zogenaamde ruisstorm op de zon
heeft plaatsgevonden, een verschijnsel
waarvoor men nog geen afdoende ver
klaring heeft. De sterrenwacht zal
binnenkort kunnen beschikken over
een grote radiotelescoop van 7,5 me
ter diameter. Deze telescoop is voor
het symbolische bedrag van 150 gul
den van de PTT overgenomen. Een
groot aantal bedrijven uit West-Bra
bant heeft transport en plaatsing gra
tis verzorgd.
Storirigvrij
Bij de oprit van de Sterrenwacht
staat 'Storingvrije zone'. Er mogen
geen auto's komen. Dat het kunnen
opereren in een storingvrije zone een
noodzaak is, bleek uit de radioregi
stratie. De waarnemingen die werden
gedaan op het moment dat een zware
kraanwagen op het sterrenwachtter
rein met de grote telescoop bezig was,
bestaan uit grote, bijna van het pa
pier aflopende krassen, alsof zich op
de zon een ramp van ongekende afme
tingen had voorgedaan.
De sterrenwacht bezit verder een tele
scoopkijker van 30 centimeter door
nee, geplaatst in een observatieruim
te, waarvan de koepel afkomstig is
van de oude vestiging in Oudenbosch.
Werkgroepen van de sterrenwacht
houden zich bezig met objecten als
ruimtevaart (Skylab wordt regelmatig
met een speciale, aan een elektroni
sche klok gekoppelde camera gefoto
grafeerd, de resultaten worden door
gegeven aan onder andere de NASA,
het Smithonian Astrophysical Oberva-
tory in de VS, de academie van we
tenschappen in Moskou, het Radio re
search station in Engeland en de uni
versiteit van Hongarije in Baja) en
zonneobservatie.
Cursussen
De sterrenwacht organiseert astrono
mische curussen voor amateurs en
slijpcursussen voor mensen die willen
leren hoe zij hun telescoopspiegels
moeten slijpen, een ingewikkeld en
secuur karwei. Verder zijn er speciale
manifestaties (tijdens zo'n manifesta-
spaarvorm
oud percentage
nieuw'percentage
spaardeposito met
drie maanden opzegging
4-A
spaardeposito met
zes maanden opzegging
5
spaardeposito 2 jaar vast
spaardeposito 3 jaar vast
7
spaardeposito 4 jaar vast
spaardeposito 5 jaar vast
spaardeposito met oplopende
rente - looptijd 2,3 of 4 jaar
6%-7%
Dit betreft een nieuwe spaarvorm.
De rentevergoeding op spaarboekjes en spaarrekeningen (4%), op spaardeposito's
met twaalf maanden opzegging (6%), op spaardeposito's met vierentwintig maanden opzegging (6/4%)
en op jeugdspaarboekjes Zilvervloot (6%) blijft ongewijzigd.
tie, die gewijd was aan de zon, werd
een ei in een zonnespiegel gebakken)
en er wordt een astronomische
nieuwsdienst verzorgt, die op het
ogenblik ook dë tijden waarop Skylab
zichtbaar is meldt. Deze nieuwsdienst
is bereikbaar na 18.00 uur onder num
mer 01659439.
Ter gelegenheid van het twaalfeneen
halfjarig bestaan organiseert de ster
renwacht op zaterdag 21 juli een open
dag, waar iedereen welkom is. De toe
gang is dan gratis. De openingstijden
zijn op 21 juli van 14.00 tot 17.00 en
van 19.00 tot 22.00 uur.
)AG:
htie personen wordt dringend ver-
jANWB alarmcentrale in Den Haag
4Tel. 070-264426.
^Grootveld-Henriclisman uit Gouda
'Danielle Remco; A. v.d. Wel uit
in Citroen DS. kent. onbek. W.
tg uit Amsterdam in een crème VW
ijEV: R. Albers uit Rotterdam. J. J.
tbcek uit Eindhoven. Carlo Robeest
«bergen.
(oder-Monninkhof uit Ens
1 crtfcl Kadett, 43-98 MR. P. I
gVode VW 1600, 14-91 FM
uit Beek en Donk in groene Mor-
lt dak 13-95 JA: K. v. Rhee uit
onk in Datsun 160 b. 32-79 XU. B.
lit Tilburg in rode Fiat 124 kent
aar aai
raadslid
rd onsMkamP uit Purmerend in rode 2CV
ieschap
volgent nema uit Deventer in lichtgroene
5 44-05 XU. M de Haas uit Utrecht
heer ^roene DAF 55> 42 55 MJ-
d0 uit IJmuiden in Taunus 59-87 XT.
reMenf™11! u" "a,"m
Westwgvelt uit Amsterdam in goudkl.
niet Enrmet caravan- kent- onbek.
\s. van Iersel ult Australië.
wal
eXR
an de"10 «"«uw
ONWEER
Iels
zijn,
ouwteki
ij
n tekerr
met ti
loers
10 MAX. TE MP.
N> MIN, TE MP.
P- WINDRICHTINQ
ff lot mat'g windje uit noord-
iing won maal 3 4 Beaufort.
AMSTERDAM Vakantiegangers dhS
vandaag vreemd geld aan- of verkopen
kunnen rekenen op de volgende koer-i
sen. Het eerste cijfer geeft aan watt-
vreemd geld de toerist opbrengt, he*-,
tweede wat het hem kost.
Amerikaanse dollars 2.47- 2.57 gld. I
Engelse ponden 6.45- 6.75 gld.
Belgische francs 7.11- 7.36 cent
Duitse marken
Italiaanse lires
Portugese escudo's
Canadese dollars
P'ranse francs
Zwitserse francs
Zweedse kronen
Noorse kronen
Oostenrijkse schilling:
Deense kronen
Spaanse peseta's
Griekse drachmen
Finse marken
Joegoslavische dinars
109.00-112.00 cent
42.00- 45.00 cent
11.40- 12.40 cent
2.50- 2.60 cent
64.25- 66.25 cent
92.00- 95.00 cent
62.75- 64.75 cent
48.50- 50.50 cent
45.25- 47.25 cent
14.95- 15.25 cent
4.34- 4.59 cent
8.70- 9.70 cent
70.00- 73.00 cent
16.75- 19.75 cent
Van onze weerkundige medewerker
De zomer heeft er nog niet genoeg
van! In de Beneluxlanden zal het
vandaag, morgen en overmorgen
droog en overwegend zonnig weer zijn
bij temperaturen tussen 20 en 25 gra
den: de aangenaamst denkbare waar
den. Het volgen van de luchtdrukver
deling, in casu de stabiele Azoren-ho-
gedrukuitloper navelstreng van de
zomerperiode geeft een vertrou
wenwekkend beeld van de verdere
toekomst. De situatie om zeven uur
gisteravond was: Scilly-eilanden
1022.3 mb (barometer eerst dalend,
daarna constantPlymouth 1021.5
mb, Cherbourg 1020.7 mb (beide in de
voorafgaande drie uur slechts 0.1 mb
lager). In Miinchen werkte de voor-
weekendse onstabiliteit nog na: daar
viel gistermiddag 32 mm uit een on
weersbui na een maximum tempera
tuur van 20 graden. In Perpignan on
weerde het ook, maar na32 gr. C.
Juni was gemiddeld over het etmaal
in De Bilt met 16 gr. C. een halve
graad warmer dan normaal. Over het
tijdvak 1721 tot en met 1970 (250
jaar) was van alle junimaanden
slechts 26 procent warmer en 74 pro
cent kouder dan de nu pas voorbije.
De zon scheen in De Bilt met 273
uur: 50 uur langer dan normaal. Ge
middeld over het land viel ruim 35
mm neerslag tegenover 54 normaal
Juni 1970 was duidelijk droger met
gemiddeld 27 mm. In De Bilt regende
het maar 15 uur tegen 32 normaal: ui-
teYmate gunstig voor de vakantiegan
gers. Onweren deed het ergens in Ne
derland op zeven dagen: de helft van
normaal.
HOOGWATER TH
Hoog water 11 Juli: Vlissingen: 11.09-
23.33; llaringvlietsluizen: 0.05-12.44: Rotter
dam: 1.06-13.54: Scheveningen: 12.24--; IJmui
den 0.24-13.03: Den Helder: 3.47 16.20; Har-
lingen: 6.19-18.46; Delfzijl8.46-21 06
max.
neer
temp.
slag
Amsterdam
zwaar bew.
19
0
De Bilt
half bewolkt
20
0
Deelen
zwaar bew.
20
21
Eelde
onbewolkt
20
0
Eindhoven zwaar bewolkt
22
0
Den Helder half bewolkt
19
0
Luchth. R'dam zw. bew.
19
0
Twente
half bewolkt
20
0
Vlissingen
zwaar bew.
20
0
Zd. Limburg half bew.
23
0
Aberdeen
zwaar bew.
19
0
Athene
onbewolkt
34
0
Barcelona
onbewolkt
28
0
Berlijn
licht bew.
22
0
Bordeaux
onbewolkt
27
0
Brussel
onbewolkt
22
0
Frankfort
h alf bew.
24
0
Genève
licht bewolkt
23
0
Helsinki
onbewolkt
23
0
Innsbrlick
regen
20
3
Kopenhagen
licht bew.
19
0
Lissabon
onbewolkt
27
0
Locarno
half bew.
26
0
Londen
zwaar bew.
22
0
Luxemburg
licht bew.
25
0
Madrid
zwaar bew.
33
0
Malaga
onbewolkt
27
0
Mallorca
licht bew.
33
0
Miinchen
zwaar bew.
20
32
Nice
onweer
27
0.2
Oslo
geheel bew.
18
0
Parijs
half bew.
26
0
Rome
half bew.
29
0
Split
zwaar bew.
32
0
Stockholm
zwaar bew.
26
0
Wenen
half bew.
26
0
ZUrich
geheel bew.
23
1
Casa Blanca
zwaar bew.
24
0
Istanboel
licht bew.
29
0
Las Palmas
zwaar bew.
20
0
Tunis
licht bew.
36
0
Van een verslaggever
UTRECHT De Nederlandse Spoor
wegen, die onlangs na felle kritiek
een beperkende bepaling voor het
deelnemen van gehandicapten aan
groepsreizen schrapten, hebben nu
een brochure 'Het reizen per trein
voor minder-validen' het licht doen
zien. In de brochure staat welke faci
liteiten de NS aan gehandicapten
geeft, bijvoorbeeld wanneer een inva
lide in aanmerking komt voor een
speciaal NS-legitimatiebewijs en hoe
hij hulp kan aanvragen op een stati
on. Van alle stations wordt verder
vermeld of de perrons gemakkelijk,
moeilijk, helemaal niet of alleen met
begeleiding van een NS-er kunnen
worden bereikt met een invalidewagen.
Ook noemt de brochure die op alle
stations verkrijgbaar is de treinen,
waarin in 1973 en 1974 de balkons
nog niet toegankelijk zijn voor rol
stoelen.
Van een verslaggever
UTRECHT De bedrijfsgeneeskun
dige dienst van de rijksuniversiteit in
Utrecht heeft nu ook alle personeels
leden die né 1 februari 1973 gebruik
hebben gemaakt van de eettafels van
de mensa geadviseerd, zich te laten
onderzoeken door het consultatiebu
reau voor tuberculose. Bij het onder
zoek, dat is ingesteld nadat bekend
was geworden dat een aan t.b.c. lij
dende (inmiddels genezen) student
voor anderen besmettingsgevaar heeft
opgeleverd, is ook een geval van open
tuberculose gesignaleerd bij iemand
die geen lid van de universitaire ge
meenschap is. Gebleken is, dat ook
personeelsleden en niet-studenten min
of meer incidenteel van de eettafels
gebruik maken. Ook zij lopen dus
kans op infectie. Het contactonder-
zoek wordt bemoeilijkt doordat veel
studenten op het ogenblik met vakan
tie zijn.
Overal droog en zonnig strandweer.
Luchttemperatuur 19 tot 22 graden,
zeewater 18 graden.
'Heel knap, Simpkins, maar we zullen ze niet in dc verkoop brengen".
