Een blik in de kamer
van Les Ménestrels
Ruimten
van Ton
vol muziek
de Leeuw
Vandaag
s
Groots Museumpleinfeest besloot Holland Festival
Trouw
Kwartet
Boethelezi mag
geen Zwitserse
in dienst nemen
Islam praat over
bedreiging door
het christendom
flisilis!
Nieuwe boeks*
Monumentaal spel van jury
Haarlems orgelconcours
TROUW/XWARTET MAANDAiG 9 JULI 1973
KUNST/KERK
EIND GOED -
NIET AL GOED
door R. N. Degens
AMSTERDAM Een ding is bij het Museumpleinfeest, waarmee het Hol
land Festival zaterdagavond in Amsterdam werd afgesloten, wel heel duide-
lijk gebleken: wat een verrukkelijke ruimte het Museumplein is wanneer het
lastige verkeer eraf gehouden wordt en een paar duizend feestvierende Am-
sterdammers erop losgelaten worden.
Het was misschien nog meer de ont
dekking dat dat allemaal zomaar kon,
dan datgene wat er allemaal bleek te
kunnen, die bevrijdend werkte op de
duizenden die daar tussen ongeveer
acht en twaalf uur hevig en vrolijk
bezig en aanwezig waren.
In feite was het het einde van het
Holland Festival 1973, maar het had
er veel van dat het nu eindelijk pas
goed was begonnen. En dat was jam
mer, want in dit geval maakte eind
goed niet alles goed.
Daar komen we straks nog wel cp te
rug. Laten we het einde ook maar als
begin gebruiken van een korte samen
vatting van wat er aan plus en min in
dit festival te horen en te zien was.
De eerste poging om een vrolijk slot
aan een was plechtstatig festival te
schroeven, werd drie jaar geleden ook
in Amsterdam gedaan toen het Con
certgebouw een groot aantal uiteenlo
pende muziekuitvoeringen in verschil
lende zalen bood. Het was een toen
nog door zijn ongewoonheid verras
sende doorbreking van het gala-proto
col, maar het bleef beperkt tot bin
nenwerk. Evenals in de daarop vol
gende jaren in Den Haag en Rotter
dam. Met de feestelijke opening dit
jaar op en om het Schouwburgplein
in Rotterdam wilde het ook niet zo
erg vlotten, maar de pogingen om be
gin en einde van het Holland Festi
val wat algemener en ongedwongener
te maken zijn in elk geval een niet
meer te ontlopen onderdeel van het
geheel geworden.
Dat het nu in Amsterdam een toch
wel algemeen erkend succes is gewor
den, mag, naast de door ervaring 20
langzaamaan geleerde kunst hoe je zo
iets moet organiseren, toch ook voor
een groot deel worden toegeschreven
aan de bereidheid van de vaste en
vlottende bevolking van Amsterdam
daaraan spontaan mee te werken.
Daardoor kreeg dit bultengebeuren op
deze frisse, maar droge zomeravond,
het karakter van een feestelijke jaar
markt waar groepen muzikanten en
potsenmakers' de grootst mogelijke
aandacht en de meest enthousiaste
bijval oogstten.
Het ludieke element was er sterk ver
tegenwoordigd met de half gevulde
plastic ballonnen waarmee jong en
oud in de weer was, met het opbou
wen van een reusachtige bol van bam
boe-stokken, met het meedansen op
renaissance-muziek, die door verschil
lende groepen op diverse plaatsen
werd gespeeld en op de aanstekelijke
volksliedjes van de Vlaamse groep 't
Kliekske. En niet te vergeten de ma
gische aantrekkingskracht van The
instant composers pool' die met Wil
lem Breuker als de opper-rattenvanger
van Hameien onvermoeibaar over het
terrein lopend het publiek achter zich
aanzoog met populaire 'meezingers'.
Er was een muziekspel op (en in) de
vijver van het Stedelijk Museum. The
Angels of Light gaven voorstellingen
in een mooi open theater met even
eens open kleedkamers, er was straat
toneel op het middenterrein. Peter
Schats 'Het vijfde seizoen' was, om
half twaalf precies, de enige 'ernstige'
maar waarschijnlijk hier zeer goed
aankomende en overkomende kunstui
ting, er waren voortdurend de meest
boeiende toevallige en bedoelde licht
effecten, er werd gevrijd en gegeten
in bescheiden matei want er was
weinig en er was alles bij elkaar
een 'sfeer" die in ons land te zelden
bij een feestelijke gebeurtenis waar te
nemen valt
In de zalen
En rondom dit immense plein vol
feestelijk gerucht waren er voor zeer
lage toegangsprijzen muziekuitvoerin
gen in het Concertgebouw waar de
grote zaal vol en warm was bij een
populair programma door het Con
certgebouworkest onder Hans Vonk.
in het Rijksmuseum waar muziek rond
om de Nachtwacht werd gespeeld
door het Nederlands Kamerorkest en
Les Ménestrels, in de aula van het
Stedelijk Museum, waar de Poolse
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer
J. Tamminga.
De
276 - :0Q,
os 359
re n '20 - 22 03 83
"'osig.'o. 2-j 92 74 Bank
Ned Midc 3ank (rek.nr
69 '3 60 768) Gem giro
X 500.
groep 'MW 2' voor een klein aantal
liefhebbers een heel programma aan
de Poolse componist SchSffer wijdde,
en in het Van Gogh-museum, dat
open huis hield en waar behalve het
muziekensemble Ricciotti, ook Jules
Croiset met zijn zeer toepasselijk 'Een
zekere Vincent' enorme aandacht trok.
En alles stond met elkaar in verbin
ding, had met elkaar te maken, men
kon in- en uitlopen, of weglopen .Wat
maar heel weinigen deden. Het enige
wat uit de hand liep was het tijdsche
ma, dat ondanks de beste bedoelingen
en de strafste organisatie nergens
klopte. Waar niemand zich zorgen
over maakte, want het liep volkomen
plezierig uit de hand.
Middelmatig
Kortom, het was een avond die maak
te dat je van het hele Holland Festi
val kon zeggen: net als het leuk
wordt mceten we naar huis. Want in
zijn totaliteit kon er dit jaar weer
niet zoveel uitbundigs over dat Hol
land Festival bericht worden. Wij
hebben dat van dag tot dag in deze
krant bijgehouden. Er waren enkele
hoogtepunten met name in de opera-
en balletsector, maar er waren veel
meer matige tot middelmatige onder
delen, die zich in niets onderscheid
den van wat er in het normale win
terseizoen aan 'kunst' in diverse ste
den van ons land aan de markt komt.
Misschien voelt men zich door de nog
al zinloze benaming nog steeds ge
dwongen net te doen alsof je geduren
de drie weken heel Holland met een
festival-saus kunt overgieten. Waar
het op neerkomt is, dat talloze uitvoe
ringen (vooral van muziek) in vele
kleine steden, maar ook in Amster
dam, Den Haag en Rotterdam, een
veelzijdigheid en een alomvattendheid
suggereren die volkomen illusoir is.
Die organisatorisch en financieel een
extra belasting betekent, en die bo
vendien de indruk wekt dat het Hol
land Festival een wormvormig aan
hangsel van het winterseizoen is. Dat
geldt ook en met name voor de
lofwaardige aandacht die men sinds
vele jaren aan de eigentijdse muziek
wil besteden. Het mag dan een adagi
um van de HF-leiding zijn dat lege
zalen geen argument mogen zijn om
daarin niet te brengen wat men
meent dat goede en waardevolle pro
gramma's zijn. Maar consequent door
gaan met het mengen van eigentijdse
ingrediënten in de festival-pot, zonder
de kennis en de kunde te bezitten die
ingrediënten zo te kiezen, dat ze door
hun bijzonder karakter tenminste de
aandacht van de liefhebbers trekken,
is zinloos. Het om prestlge-redenen
bij-de-tijd willen blijven, dat hier dui
delijk achter zit, betekent een nutte
loos en nodeloos verlies van energie
en geld. Bovendien is 'de eigentijdse'
muziek ook niet gediend met een der
gelijke halfslachtige promotie.
Ruimte
Zonder de ballast van ondermaatse
manifestaties op elk gebied van de
JOHANNESBURG (Reuter) Pre
mier Gatsha Boethelezi van de ban
toestan KwaZoeloe mag van de Zuid-
afrikaanse regering geen Zwitserse se
cretaresse in dienst nemen. Boethelezi
heeft gisteren bekendgemaakt, dat hij
de regering gevraagd had een ver
blijfsvergunning af te geven voor Ka-
thi Hartmann, een Zwitserse die op
kosten van de Zwitserse kerken Boe
thelezi zou bijstaan en zou helpen bij
het uitgeven van de in KwaZoeloe
verschijnende krant Zwarte Stem. De
regering-Vorster liet weten dat hij
maar iemand van zijn eigen volk
moest uitzoeken voor dat werk.
Deze beslissing laat weer zien dat de
'politiek van zelfregering voor de
zwarten een vertoning en fraude is',
aldus Boethelezi. 'De beslissing van
de regering van KwaZoeloe is met min
achting behandeld en voor iedereen
kan nu duidelijk zijn dat de belofte
dat we morgen desnoods onafhanke
lijkheid kunnen krijgen een doekte
voor het bloeden is', zei Boethelezi
met een verwijzing naar uitspraken
van premier Vorster.
ALGIERS Morgen begint in Tizi-
Ouzou. de hoofdstad van de Algerijn
se provincie Kabilië. een tiendaags be
raad over do 'bedreiging', die het
chr stendom vormt voor de islam.
Gesproken wordt over 'het zionisti
sche komplot tegen de islamitische
natie, de kolonialistische en vernieti
gt.ide ro. van missionarissen en zen
delingen en over de isolering en assi-
m la ie van moslims in het buiten
land'.
Het zal ook over de pers gaan. vooral
over de verantwoordelijkheid van de
media 'in de strijd tegen het atheïs
me. de jeugdcriminaliteit en de ont
binding van de moraal'.
kunst, zou er mogelijk meer ruimte
komen voor zaken die buiten een fes
tival niet gemakkelijk in Nederland
tot stand gebracht, of niet naar Ne
derland gehaald kunnen worden. Wat
dat eerste betreft valt te denken aan
zoiets als het Museumpleinfeest, waar
voor waarachtig in ons land nog wel
meer steden geschikte ruimte beschik
baar kunnen stellen. Het tweede be
treft: bijzondere produkties van opera
en ballet, en concerten die en
daarvan hoeft dan de moderne muziek
niet uitgesloten te zijn zich werke
lijk onderscheiden van het gangbare.
Dat alles kan zich in een dag of tien
afspelen, van jaar tot jaar op één.
steeds wisselende plaats. De echte
liefhebber is best bereid voor iets bij
zonders een reis (je) te ondernemen.
De drang tot thuisbezorging, ook wel
cultuurspreiding genoemd, is menen
wij, een van de factoren geweest, die
het Holland Festival ieder jaar weer
een zorgenkind heeft doen zijn. Als
men die uitgeholde traditie nu eens
radicaal zou kunnen doorbreken zou
den er misschien Holland Festivals
kunnen komen waarbij het eind goed
en al goed zou zijn.
Willem Breuker met The Intsant Composer Pool hield het publiek tot lang na middernacht met meezin
gers en mee-dansers bezig.
Holland Festival '73
Een deel van het publiek dat de voorstellingen van The Angels of
Light volgde.
door Adr. Hager
DEN HAAG De sluiting van het Haagse aandeel in het Holland
Festival betekende een toeven in de sfeer van de middeleeuwen. De
ze sfeer werd opgeroepen door zes Weense musici vijf instrumen
talisten en een zangeres die sedert een tiental jaren optreden on
der de naam Les Ménestrels. Een naam die het Haagse publiek ken
nelijk niet veel te zeggen had. "Diligentia" was niet overweldigend
bezet.
De leden van Les Ménestrels hebben
een ongedwongen, wat huiselijke ma
nier van optreden, waarbij zij zoveel
mogelijk de kloof tussen podium eri
zaal willen overbruggen door op een
gemoedelijke wijze de onderdelen van
het programma aaneen te rijgen. On
der het musiceren loopt men wat
heen en weer. verwisselt een instru
ment en voegt zich weer bij de ande
ren. Dat verwisselen kan men veelvul
dig doen. men heeft dt beschikking
over niet minder dan zeventig instru
menten en de meeste daarvan kent
het publiek slechts uit het lexicon.
Zo werd de muziek, geschreven tussen
de dertiende en de zestiende eeuw ten
gehore gebracht op onder andere een
rebec, schalmeien een altpommer, ve
dels. fanfaren en businen. een mando-
ra enzovoort.
'Het oude Europa /erliefd', zo heette
het programma, dat uit niet minder
aan vijfentwintig onderdelen bestond.
Korte werkjes van componisten waar
van het doorsnee-publiek misschien
nog nooit gehoord nad, doch die vrij
dagavond bijzonder in de smaak we
len. Monteverdi en Dufay krijgen de
laatste jaren steeds meer belangstel
ling. doch bijvoorbeeld De Pisan
Milón. Del Encina, Landini en ande
ren zijn bepaald nog niet stofvrij.
Daar willen Les Ménestrels kennelijk
wat aan doen, en zij doen dat met
deskundigheid. Of het allemaal zo
boeiend is, ach, dat is ook vaak een
kwestie van smaak.
Bij de vocale werkjes kon men het
onderwerp wel vermoeden, doch door
dat men de teksten niet kende, bleef
men als luisteraar teveel op een af
stand. Mede door de opzet van het ge
heel het intieme musiceien, de ta
fels met degelijke tafelkleden waarop
het instrumentarium en de kleding
van de musici had ik het gevoel
dat :k op straat vanuit een huiskamer
oude muziek hoorde.
Wat vrijmoedig blijft men even staan,
geboeid en geïnteresseerd, getroffen
door zoveel muzikale saamhorigheid,
zoveel deskundigheid ook, maar men
blijft buitenstaander. Men zet zijn
weg weer voort, goedgeluimd door
deze aangename onderbreking van de
wandeling, en dan. wat later, is men
het ook weer vergeten.
door R. N. Degens
Dl
EN ZIJ ZAGEN HEM VAN VEB^e:
Nu ik die woorden in het verhaag
Jozefs droevige ervaringen met
broers zie staan moet ik er ineen»1"6
denken dat ze nog een paar ke
de bijbel voorkomen. Dat 'van
zien' schijnt een bepaalde nadnpe
krijgen. We komen het tegen d'
gang van die twee naar Moria,
ham en zijn zoon Isaak. 'Toen
ham op de derden dag zijn ogejtes
sloeg, zag hij die plaats van vrre' 5£
nesis 22). Er moet iets door de aa^er
der heengegaan zijn toen hij v(
plaats die God hem niet wijzen5"
maar reeds gewezen had, in de |st
zag opdoemen. Daar, daar moes
gebeuren. We komen de uitdruip"'
nog een keer tegen. In de gelij:ne
van de verloren zoon, door Jezu e
teld. Als de jongen uiteindelijk !n*
huis trekt, staat er: 'En toen hl V0A!
ver af was, zag hem zijn vader.
klinkt weer anders, op de uitkijkter
zijn verloren zoon. Een ontro
trekje in de gelijkenis. God kijktlH°
de mensen uit. Hier, in ons ve-U®
staat het met een diepe donkere
De broers zien hem van verre a
E
..nader brengen
AMSTERDAM 'Laat u nooit wijsmaken dat al die lopende mu
sici u nader kunnen brengen tot de muziek'. Met deze en andere
oprechte kanttekeningen begeleidde Ton de Leeuw in .bet pro
grammaboekje de gelijktijdige uitvoering van acht van zijn compo
sities.
Die klonken vrijdagavond tussen elf
en twaalf uur in het Amsterdamse
Concertgebouw in de grote en kleine
zaal, in de gangen en in de foyers.
Een opmerkelijk experiment waarvoor
een zeer omvangrijke organisatie op
elektro-akoestisch terrein nodig was,
tengevolge waarvan alle localiteiten
in het gebouw vol waren met draden,
microfoons en regeltafels en er bijna jij
meer technici in de weer waren dan i
muzikanten. Het was boven alles een li
wonder van 'timing' en samenspel
want het begon op tijd en klokslag
twaalf stormden alle medewerkers van
voor en achter de schermen het grote
zaal-podium op om het applaus van i,
het nog zeer talrijke publiek in ont-
vangst te nemen.
Dat zich tot slot weer in deze grote
zaal had verzameld om te luisteren 1
naar de ongelooflijke virtuositeit
waarmee de Japanse Michiko Takahas-
hi de marimba bespeelde Jn, het aan
haar opgedragen Midarè, een solustuk
tot slot van dit simultaan-concert
waarin verder Spatial Music I t/m IV,
Syntaxis I, Nightmusic, Reversed
night tot klinken werden gebracht.
Zoals gezegd, gelijktijdig in verschil
lende lokaliteiten, en over en weer
gelijktijdig hoorbaar gemaakt door
microfoons en luidsprekers, onder su
pervisie van de componist die het in
een centrale regelkamer allemaal zat
te mengen en te verdelen. De ruimte
lijke gescheidenheid van de uitvoer
ders waarmee Ton de Leeuw in zijn
vier Spatial Musics door zeer versprei
de opstelling van de musici (op het
podium en tussen het publiek zittend
en lopend) een nieuwe vorm van col
lectiviteit nastreefde, kreeg hierdoor
nieuwe vertakkingen en gaf weer an
dere combinatie-mogelijkheden. Bo
vendien kon het publiek vrijelijk van
de ene zaal naar de andere lopen,
waarmee het zelf min of meer actief
aan dit simultaanconcert kon deelne
men. Het was een interessant akoes
tisch experiment, waarvoor o.m. wa
ren ingeschakeld leden van het Radio
Kamerorkest o.l.v. Paul Hupperts, en
Jos Verkoeyen, Willy Goudswaard en
Michiko Takahashi, slagwerk. Koos
Verheul en Abbie de Quant, fluit, en
technici van de NOS. Dat het langer
dan vijf minuten kon blijven boeien
lag dacht ik meer aan de buiten-muzi
kale rompslomp die er zichtbaar mee
gemoeid was, dan aan de muziek zelf
die pas aan het eind weer zeer 'aan
wezig' was in de virtuoze solo-presta
tie van de Japanse marimbaspeelster.
En dat was dan het slot van een hele
lange avond die om 20.15 uur begon
nen was met een 'traditioneel' concert
van eigentijdse muziek door het Ra
dio Filharmonisch Orkest en het
Klein Omroepkoor o.l.v. Bruno Mader
na. Met als openingsstuk een uiterma
te pretentieus werk van Silvano Bus-
sotti (geb. 1931) gebaseerd op gedeel
ten uit brieven van de politieke ge
vangene Antonio Gramsci. Het is voor
strijkkwartet en orkest geschreven.
Het' Quartetto Italiano dat er aan
meewerkte kwam óp nadat het stuk
enkele minuten aan de gang was, en
aan het slot verlieten de leden van
het kwartet één voor één al spelend,
het podium. Behalve de cellist (een
celio kan je moeilijk lopend bespelen)
die in zijn eentje dit stuk genaamd 'I
semi di Gramsci' beëindigt. Een hele
maal cerebraal en los stuk; ondanks
de (voorgewende?) geëngageerdheid
van Bussotti wiens (grafische) parti
turen er beter uitzien dan ze klinken.
Waarom er dan ook een tentoonstel
ling van' te zien was in de spiegel-
foyer.
Bruno Maderna's Derde Hoboconcert
(opgedragen aan, en meesterlijk ver
tolkt door, Han de Vries) eindigt éók
met de stem van een enkele instru
ment, de solo-hobo. Maar in dit stuk
dat deze avond in première ging,
krijgt die eenzaam overblijvende ho
bo-stem een aangrijpende dramatische
geladenheid door hetgeen er aan gere-
gisneerde, subtiel-bewogen muziek aan
vooraf is gegaan. In dit hoboconcert
heeft de nu 53-jarige dirigent-compo
nist Maderna de eigentijdse uitdruk
kingsmiddelen en technieken weten te
gebruiken voor een stuk muziek dal
door de contrastwerking van de speel
se, soms als kristal tinkelende passa
ges van het begin, de virtuoze, spitse
grilligheid in het samenspel tussen
solo-in.trument en orkest-collectief,
en de bijna onmerkbare overgang
naar een volstrekt on-pathetische
men. Een stip die steeds groter
en Iemand die ineens uitroept:
Jozef! Hierdoor hebben ze alle
om hun sinistere plannen te sr
Ontroering, verlangen, boosheil
zou de trits moeten luiden. Een
doet hem dat? Waarnaar zien wi1
Naar wat ons benauwt? Dat
Soms zien mensen zo de toekom
derbij komen. Met vrees. Of zie
uit naar iemand die ons lief is,
die verre is en die we wel of nie
wachten kunnen? Of kijken
maar eens en ineens is daar die L t
om iets te doen dat boos is? Staa jt
wat te lanterfanten tot er een
komt om onze gram te halen, om.
te bevoordelen. Het staat er bijnï w,
van roofdieren. Ze zien hun prooL'
men. Een mensenverhaal! Warea„ j,
maar roofdieren geweest. Maa
doen mensen elkaar aan. Ze
hem van verre. En toen begon k
hunhoofd te spoken en vergate
God en hun vader. En alles. En"d,
ging verder en liet geen woorif n"r
aarde vallen. (Genesis 37, 18).
Ton de Leeuw
tot muziek...
maar onmiskenbaar elegische afslui
ting, een ontroerend muzikaal docu
ment werd. Dat bovendien een ver
rukkelijk stuk speelmuziek is gewor
den, omdat Maderna nu eenmaal een
ras-muzikant, en geen muzikale pam
flettist is.
Bij de in 1971 vrijwillig van het leven
gescheiden Bernd Alois Zimmermann
ligt dat niet zo duidelijk. Althans niet
in zijn laatste werk, de 'Ekklesiasti-
sche Aktion' voor twee declamatoren,
bas-solo en orkest. Op teksten uit het
boek Prediker en fragmenten uit Ka-
ramazof en Dostojefski (de Grootin
quisiteur) lijkt hij hier vooral het
grote declamatorische effect (ook in
de muziek) na te Streven. Misschien
was het de al te 'Duitse' manier waar
op met name de tekst uit Dostojewski
werd gebrald, die het werk een valse
belichting gaf. Het maakte, ondanks
de knappe uitvoering met Günther
Reich als zangsolist en Lutz Lanse-
mann en Jochem Schmidt als spre
kers, na het verstilde Hoboconcert
van Maderna op mij de indruk van
een zichzelf overschreeuwende aan
klacht
En dan was er nog, om deze avond
overvol te maken, de uitvoering van
Pierre Boulez' cantate 'Le soleil des
eaux' waarin de voorgeschreven klei
ne solistische tenor- en baspartijen
maar aan het koor waren overgelaten
om de lijst van medewerkers niet al
te lang te maken. De sopraansolo
werd gezongen door Elise Ross, die
het Frans niet mooi en de grote in
tervalsprongen te stoterig zong. Het
had best weggelaten kunnen worden
in dit programma waarvan het Hobo-
concert van Maderna het ontroerende
hoogtepunt was.
Dr. M. Boereboom, Handboek 1
Muziekgeschiedenis, deel 3. Uiti
Nederlandse Boekhandel, Af
pen/Utrecht. Derde druk, 223 pl
genaaid 19,90, gebonden 27,Ir
Met het verschijnen van dit Wj~.
deel is deze heruitgave van 1
booms handboek voltooid. Dit tiat
omvat de geschiedenis van de r
tiek tot heden in die zin, d UW(
heer Boereboom zo'n beetje het nsfa
tal 1940 als afsluiting besch
Tijdgenoten blijven dus buitei spi
schouwing. 0nd
Europacup XVIII, door H. Ku 1Ja
Uitg. Luitingh, Laren 160 paj
geïllustreerd met ruim 80 foto's. smc
gebonden: ƒ16,90; paperback: ien
Het groot saladeboek door T.
monson. Uitg. Gottmer, Haarlengte, 1
is het zesde deel in de serie
kookboeken'. 113 bladzijden met Ikke
lei recepten. Prijs 15,90. zorg
nd i
Biofeedback, door M. Karlins en
Andrews. Uitg. Gottmer. Haarlet
ofeedback is een techniek die ,4rd
in staat stelt zijn gezondheid, pe
en welzijn te controleren uitsli ,n
door de kracht van de geest. Ditp
geeft een verslag over de wetei
pelijke doorbraak in Amerika. 15
ƒ12,50. pc
Bij uitgeverij De Arbeiderspe
Amsterdam zijn de derde dn -dü
verschenen van: De graaf van VV<
veel, Iedereen heeft een staart
m<
he
beertje Pippeloentje, Niet
deuren slaan, Dag meneer de kt'
nier, en nog veel meer gedichtei
Annie M. G. Schmidt. Het zijn end
boekjes, die per stuk 3,95 kosti
De rol van het geweld in de ge ings
denis, door F. Engels. Uitgave
sus, Amsterdam. 160 blz, 7,25. jn.v. 1
door Piet Visser
HAARLEM Vrijdagavond heeft
de jury van het Haarlems Orgel
concours de week van de Impro
visatie-wedstrijd besloten, zoals
gewoonlijk met een eigen concert;
bestaande werken plus óók een
improvisatie.
De Weimarer organist Johannes-Ernst
Kohier, de Zaankanter Cor Kee en de
Parijzenaar Gaston Litaize. Alle drie
organisten van voorname klasse, im
provisators van wereldfaam. Kohier
opende de reeks met een nogal dik
aangezette Toccata en Fuga in F
(540) van Bach, waarbij hij in het
tempo blijk gaf, de ruimte van deze
hoge kerk goed aan te voelen en mo
numentaal spel te produceren, zoals
dit orgel verdient. Van de Haarlemse
stadsorganist Piet Kee had hij ter im
provisatie 'im Bachschen Stil' naar
het programma vermeldde een
tweetal thema's opgekregen, waarop
ook in geen enkele andere stijl een
improvisatie zou mogelijk zijn ge
weest. Dat hij niet kon zonder
Bach-rèminiscenties, lag ook aan 't the
ma, dat vakmatig een voortreffelijke
uitwerking kreeg. Cor Kee kwam met
wat eigen werk, 'fuugsgewijs' op de
aat
ïuwe
icht
rk a
er,
enee
igrij
lint
g€
luispi
namen van de beide stadsorgai in ei
Piet Kee en Albert de Klerk; Ha
kleurig stukje werk, gevolgd t kr
drie eveneens in een fijn-kleuri[ iseln
gistratie gespeelde Inventionen urt,
Alb. de Klerk en een koraalbewt s a
van Piet Kee. Zijn Improvisatie rijgei
hij 'Beweging in klankenrijl lor d
noemde) viel moeilijk serieus Heft t
men, behalve het zeer ernstig bjfcorts
de laatste deel op het tweede de<
('fons bonitatis'). n to
Gaston Litaize, verblijdde ons Wa
een uiterst bezonnen en fraai g Iikaa
streerde hymne 'Verbum supe: acht.
van de 17e-eeuwse Reims-se or? Zoi
Nic. de Grigny, gevolgd door fen D
eveneens subtiel geregistreerdfrug -
vloeiend voorgedragen stukken oten
Messiaen. Hierna improviseerde in h<
ze 12 minuten lang op een do® er t
bert de Klerk opgegeven, voo ogeli
grote orgel goed passend thema, tor
van de improvisator een belan n
kende en boeiende fantasie maal en.
Na afloop was er de gebruikelijk inslo
"enkomst in de burgerzaal va® et i_
stadhuis, waar burgemeester Mjt kri
Gou wel geen prijs kon
maar in een hartelijke speech igust
aan de vier deelnemers een hei eer m
ringsmedaille met oorkonde en lie o
geschenkenbon namens het Holoet v
Festival uitreikte. et be
