ongelui uit tehuis dat
ichtging op strooptocht
Job Sanders geeft te
lichte toekomstvisie
Terreinen aangewezen tot
'staatsnatuurmonument'
otest tegen het 'gesol met minderjarigen' duurt voort
'Cs
J\
Ha, die Gulliver
madurodam
Prijs voor echtpaar
dat therapie voor
stotteren
ontwikkelde
Bedrijfsleven: geen
discriminatie van
ontwikkelingslanden
CPN: geen contact met
het Palestijns verzet
Surinamers niet eens
over plannen van Pronk
Actueel muziektheater
Voor de laatste maal 'Knokke'
Extra onderwijzers
in nieuw schooljaar
[fff/KWARTET ZATERDAG 7 JULI 1973
BENNENLAHD/KIMST
TP,\OUS9/Kll
e afgelopen twee jaar zijn in liet kader van de sanering in de
lerbesclierming een aantal huizen gesloten. Ongeveer vijftien-
derd kinderen waren daarbij betrokken. Dat er gesaneerd moest
den vecht niemand aan, maar wel de manier waarop dat ge-
•de en nog gebeurt.
officiële criteria gelden voor het ministerie van justitie: heeft
tehuis een exploitatietekort, hoe is de geografische ligging (niet
eel van één soort in één gebied), de toestand van de gebouwen
confessionele bepaaldheid. Factoren als gezelligheid en peda
gogische kwaliteiten spelen geen rol. Hiertegen en tegen het gesol
met minderjarigen', dat uit zulke sluitingen voortkomt protesteert
al twee weken lang de belangengroep minderjarigen, door de be
zetting van het gebouw van het overkoepelend orgaan van de kin
derbescherming, de nationale federatie.
Eén van de tehuizen, dat niet door de mazen van dit criterianet van
'justitie' kon kruipen was heft lAmersfoortse Zandwijk. Vorige week
ging het dicht. 24 jongens hadden plotseling geen tehuis meer. Een
van hen komt hieronder aan het woord.
>r Riëtte Kuin
I HAAG In de nacht van drie op vier april worden er vier jon-
op heterdaad betrapt bij het openbreken van geldkastjes in te-
incellen. Eén wordt ter beschikking van de regering gesteld
een ander krijgt een voorlopige tbr en twee gaan naar het
van bewaring. Een van hen is de zeventienjarige H. Z., evenals
rie anderen afkomstig uit Zandwijk, een tehuis van de kinderbe-
rming in Amersfoort, dat de volgende morgen voor hen dicht
gaan.
ml
HP"
ou die volgende dag weer op ka-
mogen wonen. Daar zou je toch
mee moeten zijn, zegt iedereen
iiriijk. Maar ik niet, ik durfde
De was bang om weer alleen te
Ook kon ik weer terug naar mijn
rs in Schiedam, maar ook daar
ik huiverig voor. Waarschijnlijk
n we in die anderhalf jaar dat ik
huis weg was behoorlijk uit el-
gegroead. En naar een ander te-
dat zag ook niemand meer zit-
Piekerend over deze ellende en
ïingen kwam ik op de avond
mijn vertrek drie jongens tegen
iet plukje waar ik toevallig het
t mee opschoot.'
maal zaten we in dezelfde span-
De een wist wel, de ander niet
hij na de sluiting van Zandwijk
ging, maar geen van allen wilde
verandering, want in de oude
Zandwijk hadden we eindelijk
min of meer geborgen thuisge-
vierentwintig jongens van ze
en tot twintig jaar die allemaal
en/at op hun kerfstok hadden: dief-
druggebruik of een sexueel ver-
Maar in Zandwijk ging het
de behandeling daar leek succes
ebben. Tot de spanningen en on-
heden door de aangekondigde
ng voor deze vier jongens explo-
■g/4len in de nacht van drie op vier
i rd
ng,
Ier
büfc
'Het kon ns plotseling allemaal
meer schelen. We wilden die
Metingen kwijt'. Zo gingen ze op te-
ncellen-strooptocht. Hij zegt zich
n bewust te zijn geweest dat dit
weer nieuwe spanningen en onze-
«cfeden (van word-ik-wel-of-niet-ge-
zou kunnen geven. 'Maar die
iningen waren duidelijker, je ken-
e consequenties ervan. En op de
of andere manier hadden we dat
'Het kon ons
allemaal niets
meer schelen'
keerde vrienden tegen het lijf. 'Ik
wilde zo graag met vakantie, in au
gustus zou ik weer naar school gaan.
Dus geld om te sparen had ik niet.
'Weer liep het slecht af: voor inbraak
drie maanden tuchtschool in Breda.
Daarna belandde hij op 6 oktober van
het vorig jaar in het Amersfoortse
Zandwijk. Voor het eerst voelde hij
zich thuis: 'Het was het eerste tehuis
van de kinderbescherming waar ik
wel een tijd zou willen blijven. Je
was er vrij in je doen en laten, het
was een klein tehuis, alle jongens
kenden elkaar, je had of alleen of
met z'n tweeën een eigen kamer en
we konden goed opschieten met de
groepsleiders.
Frans Linthorst (26) was een van de
groepswerkers. Hij vertelt dat Zand
wijk 'in al zijn duurheid erg efficiënt
werkte'. Het was gespecialiseerd in de
behandeling van delinquenten, iets
dat een zware staf vroeg: voor iedere
groep van acht jongens een groepslei
der (in andere tehuizen meestal een
op de twaalf tot vijftien), verder twee
maatschappelijk-werksters, een studie
begeleider, een creativiteitsbegeleider,
een administratie en directie. Daar
door konden we erg individueel met
de pupillen werken, wat echter uiter
aard een hoge 'dagverpleegprijs' tot
gevolg had: even boven de honderd
gulden. Maar dat mocht omdat wij
door het ministerie aangewezen waren
tot proeftuin van de kinderbescher
ming.
Een van de bezetters van het gebouw van het overkoepelend orgaan
van de kinderbescherming in Den Haag.
gg|toch nog liever.'
attyzwervingen
linf da.
Afhankelijk
t H.Z. in Zandwijk kwam had
oals veel jongens in tehuizen van
tinderbescherming, al heel wat
ervingen achter de rug. Het be
toen hij vijftien was. 'Met een
jongens pikten we brommers,
helemaal geen geld, maar was
volkomen brommergek. Maar we
en gepakt. Toen liep het nog met
:r af. Een volgende keer niet,
as toen net zestien. Voor de lol
naar later de psychologen me
ijk hebben gemaakt als pro-
tegenover mijn ouders, braken
in kelders.
SEltrd gesnapt en kwam na zes we-
ïn het gesloten observatietehuis
ïstein terecht. Na tien weken
ik overgeplaatst naar het Me-
Jhandelingstehuis in Zutphen.
acht dat er daar wat aan mij ge-
zou worden, maar in die twee
iden dat ik er zat heb ik maar
keer een psychologe gezien. Ik
dat verblijf daar zo onzinnig,
ik 'm gesmeerd ben.' De vlucht
gde in het crisiscentrum te Am-
am. Zijn voogd wist het voor
in een gesprek met de tender
er op een akkoordje te gooien,
locht op kamers gaar) wonen.
enden
fe maanden lang was hij een keu-
j winkelbediende. Maar in een
icentrum liep hij al vlug de ver-
:r
Iedere instelling ontvangt per dag per
kind een bedrag van het ministerie
van justitie. Een systeem waartegen
al lang door de huizen uit de kinder
bescherming wordt geprotesteerd. De
instellingen kunnen geen jaarlijkse
begrotingen indienen, maar zijn fi
nancieel totaal afhankelijk van het
aantal pupillen, dat in hun inrichting
verblijft. Een van de kwalijke gevol
gen daarvan is, dat kinderen vaak lan
ger dan nodig vastgehouden worden.
Een ander uitvloeisel ervan, dat nu
de laatste tijd duidelijk zichtbaar
wordt: kleine gezellige tehuizen met
weinige pupillen moeten sluiten om
dat ze het financieel niet meer kun
nen bolwerken.
Zo ook Zandwijk, dat plotseling eind
vorig jaar van het ministerie van jus
titie te horen kreeg dat het financiële
tekorten door onderbezetting niet
meer vergoed zou krijgen. Een reken
som leverde op dat hele delen van de
therapie dan zouden moeten wegval
len, die juist Zandwijk tot een van de
beste tehuizen van de kinderbescher
ming hadden gemaakt, zoals de indivi
duele behandeling en de gezinsthera
pie (ook ouders en andere familiele
den worden bij de behandeling be
trokken). Liever sluiten, dan je onge
loofwaardig maken was daarop de
conclusie, toen ook gebleken was dat
kostenbesparende aansluiting bij an
dere inrichtingen niet mogelijk was
zonder verlies van de specifieke be
handeling.
Zo werd Zandwijk, een gezellig tehuis
van vrede en rust, opeens een ver
blijfplaats voor vertwijfelde jongens
en werkers. Oude agressie stak de kop
weer op om kleine dingen liepen ru
zies uit tot gevechten waarbij soms de
boel kort en klein werd geslagen. Jon
gens gingen het kraakpad weer op.
Linthorst: voor leiding en pupillen
zakte de grond onder de voeten weg.
Maar we waren machteloos, we moes
ten sluiten.
Jongens die door de therapie al een
heel eind op weg waren, moesten we
plotseling loslaten. Tegen beter weten
in moesten we ze op de fiets zetten
(zo was de uitdrukking in die dagen),
naar hun ouderlijk huis, naar een an
der tehuis, waarvan ook niet zeker
is of het over een tijdje niet zal slui
ten of naar een kamer zoals H.Z.
Hij woont nu weer thuis bij zijn ou
ders. "t Gaat goed, 'zegt hij, 'Maar
het was een beroerde tijd.' Hij wil nu
graag beginnen met een opleiding tot
verpleger. Of hij dan toch wat geleerd
heeft door de verblijven in de tehui
zen? 'Nou nee,' misschien alleen in
Zandwijk, maar het voornaamste is
dat ik wat ouder en dus wat wijzer
ben geworden, maar ja, dat wordt an
ders toch ook wel.'
Van een verslaggever
DEN HAAG Elf natuurgebieden, die door liet ministerie van
CRM zijn aangekocht, zijn nu door staatssecretaris W. Meijer aan
gewezen tot 'staatsnatuurmonument'. Die aanwijzing gebeurde op
grond van de natuurbeschermingswet.
De staatsnatuurmonumenten zijn:
Elzenbroek in de gemeente Roden.
In dit gebied komen volgens het mi
nisterie van CRM verscheidene milieu-
typen voor en daardoor een betrekke
lijk groot aantal planten- en vogel
soorten.
Meerstalblok in de gemeente Em-
men, een van de laatste restanten on
vergraven hoogveen in ons land. Ook
omercursus
rna
eidii
ve G
ORMINGSCENTRUM BARCHEM
organiseert in samenwerking met de
Vereniging der Woodbrookers in Neder
land een
van 23 - 28 juli a.s.
et programma zal ter plaatse samen met de
elnemers worden opgesteld uit voorhanden
inde gegevens, waarbij mogelijkheden tot re-
eatie belangrijke elementen zullen vormen.
formatie en opgave:
Stichting Vormingscentrum Barohem,
Woodbrookershuis,
Woodbrooketsweg 1,
Barchem, post Lochem.
Tel. (05734) 4 43.
Zelfs kindenen voelen zich een Gulliver
als ze door de
miniatuurstad Madurodam wandelen.
Een complete stad met oude en moderne wijken, een
levendige haven en druk bevlogen vliegveld, het
Binnenhof met de Gouden Koets, treinverbindingen, een
heuse miniatuurkermis,
draaiende windmolens en kijk!
Daar wordt net een brand
geblust op een van de
schepen door een drijvend
waterkanon! Inhalend auto
verkeer op de snelweg E9,
teveel om op te noemen.
Ook 's avonds een feeëriek
gezicht met al die
Den Haag/Scheveningen
Een boeiend bezoek voor Reuzen
ZEVENAAR —Het logopedisten-echt
paar Ton en Thea Schoenaker uit
Duiven (bij Doetinchem) dat tien
jaar geleden een nieuwe stotterthera-
pie ontwikkelde en daarmee tot over
de grens belangstelling heeft gewekt,
is de Turmac-Liemers-prijs 1973 toe
gekend.
De prijs (2000 gulden) die voor de
vijfde maal wordt uitgereikt, wordt
door de Turmac-fabriek in Zevenaar
uitgeloofd aan hen, die zich spe
ciaal voor het gebied De Liemers
(een streek tussen de Rijn. de IJssel
en de Duitse grens) verdienstelijk
hebben gemaakt
Hoewel de activiteiten van het echt
paar zich al jaren niet meer alleen tot
de streek beperken (ook in andere de
len van het land zijn instituten opge
richt, waar hun methode wordt toege
past) vindt Turmac dat hun werk
voor de streek van grote sociale bete
kenis is. Zoals bekend, gaat de thera
pie (de zgn. Doetinchemse methode)
er van uit dat genezing van de stot-
terkwaal voor negentig procent een
zaak is van psychische begeleiding en
voor maar een klein deel van spraak
lessen.
DEN HAAG In de wereldhandel
moet alle landen een gelijke kans
krijgen. Ontwikkelingslanden mogen
niet gediscrimineerd worden. Dat zegt
het centraal orgaan voor de economi
sche betrekkingen met het buitenland
in een nota. Omdat zo'n beleid tegen
over alle ontwikkelingslanden de
voorkeur verdient moeten de speciale
banden van de EEG met de geassocie
erde ontwikkelingslanden worden in
gebouwd in een systeem van algeme
ne tariefspreferenties voor ontwikke
lingslanden.
AMSTERDAM De communistische
partij van Nederland ontkent contact
te hebben of contact te hebben gehad
met Palestijnse verzetsorganisaties.
De CPN heeft deze verklaring giste
ren afgegeven naar aanleiding van
een verslag van het persbureau Reu
ter over een rechtzaak in Marokko,
waar de 43-jarige Arabier Lahcen Ik-
hic verklaarde dat hem in 1969 door
Palestijnen in Nederland was ge
vraagd een militaire training in een
kamp in Syrië te ondergaan. Na een
verblijf van 45 dagen zou hij naar Ne
derland teruggekeerd zijn 'om de con
tacten tussen de Palestijnse leiders en
de Nederlandse communistische partij
te vergemakkelijken.'
Ikhiic staat met 156 anderen terecht
wegens een mislukte poging, begin dit
jaar, het Marokkaanse regime omver
te werpen door het voeren van een
guerrilla in het land.
AMSTERDAM Het Surinaamse Be
vrijdingsfront heeft zich nadrukkelijk
gedistancieerd van de reactie van het
Rotterdamse comité 'Bijstand Surina
me nu' op de plannen van minister
Pronk om financiële hulp te geven aan
de bevrijdingsbewegingen in Afrika.
Het bevrijdingsfrsfront heeft zelfs alle
contacten met 'Bijstand Suriname nu'
afgebroken.
Het comité 'Bijstand Suriname nu'
was zo boos op Pronk dat het zelfs de
ambassadeur van Portugal heeft ge
vraagd om bij Den Uyl te protesteren.
Het Bevrijdingsfront heeft met name
in deze laatste stap aanleiding gezien
om met de Rotterdamije groep te bre
ken, aldus een verklaring van Henry
Cairo van het bevrijdingsfront
Leden van het Poolse gezelschap 'MW 2' bezig met actueel muziek
theater, dat zij morgenavond als onderdeel van de slotavond van het
Holland Festival in de aula van het Stedelijk Museum te Amsterdam
zullen brengen.
Zaterdag 7 juli
Scheveningen
Circustheater 20.15 uur: Ned.
Danstheater
Amsterdam
Museumplein 20.15 uur: Slotfeest
Holland Festival
Concertgebouw 20.15 uur: Concert
gebouworkest o.l.v. Hans Vonk
Rijksmuseum 20.15 uur: Muziek
ronde de Nachtwacht
Vincent van Goghmuseum 20.15
uur: Oude muziek en dans. In de au
la: Actueel Muziektheater MW 2.
Holland Festival '73
door Hans W. Ledeboer
AMSTERDAM 'Fugitive visions' van Job Sanders, dat het Neder
lands Dans-theater donderdag in de Stadsschouwburg in zijn derde
Holland Festivalprogramma als première uitbracht, heeft gelukkig
minder pretenties en wat meer kwaliteit dan programma en aan
kondiging zouden doen vermoeden.
Sanders heeft zich doen kennen als
een gevoelig, soms wat overgevoelig
danskunstenaar, en de vrees lijkt ge
rechtvaardigd, dat zijn verblijf in de
Verenigde Staten en voor al zijn te
leurstellende ervaringen in Mexico,
waarvan hij als een soort 'balling'
naar Nederland terugkeerde, die over
gevoeligheid zouden kunnen accentue
ren. Als muziek nam Sanders vijftien
door Don Stewart bewerkte 'muziekre-
gels' van Visions Fugitives opus 22
van Serge Prokofief. Die 'muziekre-
gels' zijn kort, niet meer dan wat flit
sen en flarden.
Met die muziekbasis is Sanders in de
daar zeldzame tot zeer zeldzame plan
tensoorten.
De Kil van Hurwenen in de ge
meenten Rossum en Zaltbommel. Deze
geul met bedding is uit plantkundig
en vogelkundig oogpunt, alsmede wat
betreft het leven in het water, van
uitzonderlijke waarde. In deze kil ko
men meer dan 150 vogelsoorten voor.
Ook landschappelijk is dit natuurmo
nument van grote betekenis.
Niemandshoek in de gemeente
Schelluinen. Daarkomen veel planten-,
insecten- en vogelsoorten voor.
De oeverlanden van de Braassemer-
meer in de gemeenten Rijnsaterwoude
en Woubrugge. Veel vogels en met
name watervogels. Ook landschappe
lijk van betekenis.
De oeverlanden Giessen in de ge
meente Hoornaar. Een van de weinige
groeiplaatsen van het zomerklokje,
een narcisachlig plantje.
Oude Dee en Breede Gooi, een re
servaat in de gemeente Dirksland. Als
staatsnatuurmonument is het van be
lang om de vele vogelsoorten, om het
leve'n in het water en om zijn planten
groei.
Het Eendennest, gemeente Sprang
Capelle, is in vogelkundig opzicht van
groot belang.
De Kavelen, gemeente Best. Zij
vormen een klein stuk van de oor
spronkelijke loofhoutbossen in het oos
telijk deel van Noord-Brabant. Er
stean zeldzame kruidensoorten en er
komen veel zangvogels voor.
Het Kooi bosje in de gemeente
Terheijden, waar zich grote aantallen
rr^gvogels gevestigd hebben. Het is
e markant element in het land-
in. zegt het ministerie.
- Zeldorse Driossen. in de gemeente
"bin loofbos op rivierdui-
••ict en in hoge mate natuurlijke
ng. m ri't reservaat veel
n ink er de das
Voor de laatste maal zal er in Knokke een songfestival worden gehouden ech
ter zonder een prijs als Inzet. De Europabeker zal niet meer worden uitgereikt.
Voor Nederland ueinenm aan hel festival Rita Reys (foto boven, tijdens een re
petitie) en Dave Berry deel.
Daven Berry toont hier (foto onder) zijn nieuwste 'strange effect' nl. een
pracht van een baard.
Amerikaanse studentenwereld gedo
ken, met de Vietnambetogingen, de
hippie-sentimenten, de jeugdtragiek
van botsingen tussen idealen, en het
Amerikaanse leven met zijn spannin
gen tussen blank en zwart, tussen ge
vestigde en wordende samenleving.
Zijn inspiratiebron was, zoals Sanders
zelf in het programma aangeeft, de
begrafenis van Margaret Pettyjohn in
1969, een van de slachtoffers in die
spanningen.
Misschien dat de muziek Sanders be
hoedde voor overdramatisermg, de
flitsen waren te kort om een gedra
matiseerde dansuitwerking toe te la
ten. Die muziek hielp Sanders ook om
van alles en nog wat op het toneel te
laten gebeuren, tot enkele passages
met goede danshumor toe.
Toch bevredigt 'Fugitive visions' niet
in alle opzichten. In zijn pogingen tot
vermijding van overdramatisering
blijft Sanders aan de oppervlakte. Er
is te weinig mooie boeiende dans en
dat is jammer, want het Nederlands
Danstheater beschikt over dansers
met heel goede artistieke kwaliteiten.
Sanders is kennelijk te bang geweest,
tot in de diepten van de jeugd-spirit
door te dringen.
En met het gemeenschappelijke
schouderklopje in de slotscène, zo
van: 'alles zal wel goed komen', slaat
hij voor wat er wezenlijk in die stu
dentenwereld en de worsteling om de
toekomst gaande is, de plank hele
maal mis.
'Fugitive visions' komt, evenals de an
dere premières van het Nederlands
Danstheater, in het Amsterdamse bal
letfestival terug: van 23 tot en met 26
juli, iedere avond. Tevoren is het van
avond in bat Circustheater in Sche
veningen te zien.
DEN HAAG Het ministerie van
onderwijs heeft aanwijzingen gepubli
ceerd over de manier waarop de 800
onderwijzers die in het kader van de
werkloosheidsbestrijding per augustus
aan de slag mogen, tewerk gesteld
moeten worden.
Basisscholen met zes klassen (een
schoolhoofd plus vijf onderwijzers)
krijgen er voor één schooltijd per
week (een morgen of een middag)
een onderwijzer bij om het school
hoofd wat te ontlasten:
Grote basisscholen krijgen extra leer
krachten om cp die manier de gemid
delde klassegrootte naar beneden te
halen;
Scholen die door veel kinderen uit so
ciaal- en cultureel zwakke gebieden
bezocht worden, krijgen extra hulp;
Bij het imbecielenonderwijs wordt de
groepsgrootte teruggebracht van 16
tot 14 kinderen;
Scholen voor buitengewoon onderwijs
met zes onderwijzers (plus een school
hoofd) krijgen een extra onderwijzer
voor twee schooltijden.
Onderwijzers die werkloos zijn of dat
dreigen te worden hebben bij deze
nieuwe maatregelen voorrang.
