Oud-ministers in
Griekenland van
coup beschuldigd
Oosteuropese landen
dringen abortus terug
'Gevangenissen van
Thieu zitten vol met
politieke gevangenen'
'Turkije heeft rechten
van mens geschonden'
JCox geïnteresseerd
in Nixons woningen
Anglicanen zitten in de
maag met aandelen in
goudmijnen Zuid-Afrika
CIA ontkent aandeel in vorming kolonelsregime
Hoofdredactioneel protest
Euro-parlement
hekelt Lardinois
Britse marine mag
terugschieten op
IJslandse kustwacht
Nederland praat met
West-Duitsland over
inzet straaljagers
Dublin en Londen
vergaand eens
over Noord-Ierland
lekrainse bisschop
lelysikcwski overleden
Bezorgdheid over toekomst economie
'Internationale
vakbeweging
tegen apartheid'
TROUW/KWARTET WOENSDAG 4 JULI 1973
BUITENLAND T7/K9
ATHENE AFP, UPI) De militaire junta van Griekenland heeft
gisteren twee oud-ministers gearresteerd en hen beschuldigd van
deelneming aan de mislukte poging van de marine de regering om
ver te werpen. Evanghelos Averoff-Tositsas, oud-minister van bui
tenlandse zaken, en Petros Garoefalias, oud-minister van defensie,
werden gearresteerd samen met drie andere burgers.
In een officieel communiqué werd ge
zegd dat het onderzoek naar de rebel
lie van de marine de schuld had aan
getoond van Averoff-Tositsas, Garoefa
lias, oud-parlementslid Constatine
Aposkitis, zijn broer Christos en
Spyridon Kotsaridas. De arrestatie
van Averoff-Tositsas is een verrassing.
De oud-minister is erg gematigd ge
weest in zijn kritiek op de huidige jun
ta en zou een voorstander zijn van toe
nadering tussen oud-politici en de hui
dige heersers, als enige manier om de
democratie te herstellen. Griekse
kranten speculeerden verleden
week dat president Papadopoelos hem Geen Steun
zou vragen een regering te vormen,
die in 1974 parlementsverkiezingen
moet uitschrijven of dat hij deel zou
gaan uitmaken van een kabinet, waar
in voormalige politici zitting zouden
hebben.
Volgens de beschuldigingen van de
Griekse junta zou Averoff-Tositsas op
getreden zijn als politieke raadsman
van de muiters. Bovendien zou hij de
verbindingsman zijn geweest tussen
de muiters en oud-premier Constan-
tijn Karamanlis. Averoff gaf de mui
ters in mei e enontwerp-proclamatie
aan de muiters, eldus het commeniqué.
Internationale groep juristen:
DEN HAAG (ANP) De maatregelen die krachtens de nood
toestand in Turkije zijn genomen vormen een ernstige inbreuk
op de bepalingen van de Europese conventie voor de rechten
van de mens. De wets- en grondwetswijzigingen, die ook na op
heffing van de noodtoestand van kracht zullen blijven zijn strij
dig met deze conventie.
Dit zijn de conclusies waartoe een
internationale groep juristen is ge
komen na een onderzoek van de
toestand in Turkije. Het Neder
landse Tweede Kamerlid Piet Dan-
kert (PvdA), die voorzitter is van
de Kamercommissie voor buiten
landse zaken, zal deze conclusies
deze week ter sprake brengen in
de politieke commissie van de As-
semblée van de Raad van Europa.
Volgens de internationale groep
juristen worden in Turkije in
strijd met de Europese conventie
politieke verdachten gemarteld en
onwettig gevangen gehouden. De
juristen, die niet alleen de wette
lijke voorschriften en bepalingen
hebben bestudeerd, maar ook de
politieke ontwikkeling van de afge
lopen jaren, achten het twijfelach
tig of ten tijde van de afkondiging
van de noodtoestand in april 1971
het voortbestaan van de Turkse na
tie werd bedreigd. Dit was een
voorwaarde om sommige bepalin
gen van de Europese conventie
voor de rechten van de mens bui
ten werking te kunnen stellen.
Martelingen blijven echter ook dan
ongerechtvaardigd.
De politieke commissie van de
Raad van Europa, die in Florence
(Italië) vergadert, zal mogelijk een
besluit nemen over het voorstel
van Dankert en de Britse Labour-
afgevaardigde George Darling een
representatieve groep afgevaardig
den te laten onderzoeken of Tur
kije de conventies voor de rechten
van de mens schendt Indien de
commissie tot deze conclusie zou
komen dan kan Turkije evenals en
kele jaren geleden Griekenland,
uit de Raad van Europa gestoten
worden.
DSEI
ïoot WASHINGTON (AP, UPI, Reuter) De speciale onderzoeker in
iM*pe affaire-Watergate, Archibald Cox- heeft bekend gemaakt dat hij
112.8 nieuwsberichten verzamelt over de huizen van president Nixon
in California en Florida. Maar van een formeel onderzoek
cdlT.
_geen sprake.
is nog
Garoefalias, een bekend industrieel,
die nooit een geheim heeft gemaakt
van zijn verknochtheid aan de monar
chie, wordt in het communiqué de fi
nanciële raadsman van de muiters ge
noemd. Hij zou op zich genomen heb
ben de familieleden van de muiters
een bedrag van vijf miljoen drachmen
uit te keren. Kapitein Nicholas Pap
pas zou Garoefalias op de hoogte heb
ben gebracht van de rebellie. Pappas
was de commandant van de Griekse
kruiser Velos, die naar Italië stoomde
waar hij en dertig bemanningsleden
politiek asiel kregen.
Christos Aposkitis, werkzaam bij de
nationale bank van Griekenland, zou
zorg moeten dragen voor de uitkerin
gen aan de familieleden, terwijl zijn
broer Constatine de taak kreeg toebe
deeld een verklaring met de doelein
den van de staatsgreep in handen te
spelen van de buitenlandse correspon
denten. Eerder had de Griekse rege
ring al gezegd dat de rebellen de
belangrijkste Griekse havens wilden
blokkeren om het aftreden van de
junta af te dwingen. In Athene is nog
meegedeeld dat in verband met de
mislukte staatsgreep 75 Grieken zijn
gearresteerd. Onder hen bevinden
zich 64 officieren.
De Amerikaanse geheime dienst CIA,
heelt in het veneden samengewerkt
met de huidige president Papadopoe
los, maar de CiA heelt niet de staats
greep van 1967 op touw gezet. Dit is
verklaard door de adjunct-directeur
van de CIA, William Colby. 'Ik kan
zonder meer verklaren, dat de CIA de
staatsgreep niet georganiseerd heelt.
Hij (papadopoelos; is nooit agent van
de CIA geweest. We hebben wel met
hem samengewerkt, toen hij nog over-
heidsiuncuonaris was', zo zei Colby.
Het Britse zondagsblad 'The Observer'
meldde dat er sterke bewijzen zijn
dat de CIA de staatsgreep in Grieken
land op touw heelt gezet, waardoor
het kolonelsregime aan de macht
kwam. Vier van de vijl belangrijkste
samenzweerders in 1967 haddien vol
gens het blad zeer nauwe connecties
met het Amerikaanse leger en de CIA.
Vooraanstaande CiA-agenten had
den in Griekse uniiormen aan de
coup deelgenomen. Kolonel Papado-
poeios, de huidige sterke man, was
sinds I960 al verbindingsman tussen
de CIA en de Griekse geheime dienst.
In Amerikaanse militaire kringen
werd hij beschreven als 'de eerste CIA-
agent, die premier wordit van een
Europese regering".
Allessandro Perrone (links), de ontslagen hoofdredacteur van de Romeinse krant II Messagero, brengt
de nieuw benoemde hoofdredacteur Luigi Barzini uit het redactie-gebouw onder goedkeurend gejoel van
verslaggevers en typografen. Barzini moet de krant bijsturen naar rechts, maar de redactie wil daar
niets van weten.
STRAATSBURG (Reuter) In
het Europese parlement is gis
teren scherpe kritiek geoefend
op de Nederlandse landbouw
commissaris van de EEG, Ir.
Pierre Lardinois, die een Britse
landbouwtentoonstelling be
zocht, terwijl hij in Straatsburg
vragen had moeten beantwoor
den.
Wegens zijn afwezigheid heeft
de voorzitter van het parle
ment, de Nederlander mr. C.
Berkhouwer, de vergadering
gisteren een half uur geschorst
In die tijd moest de agendacom
missie besluiten, hoe er tegen
het wegblijven van ir. Lardinois
zou worden opgetreden. Spreker
na spreker hekelde de land-
bouw-commissaris, omdat hij de
voorkeur had gegeven aan een
bezoek aan de Royal Agricultu
ral Show in Stonelelgh, War
wickshire. De voorzitter van het
conservatieve blok in de assem
blee, de Brit Peter Kirk, zei
zelfs, dat zijn groep overweegt
op de volgende bijeenkomst een
motie van berisping tegen Lar
dinois in te dienen. Zou die
motie er inderdaad komen en
worden goedgekeurd, dan moet
Lardinois aftreden. Kirk wees
er nog op, dat de Euro-commis
saris de tentoonstelling, die een
week duurt, best op een andere
dag had kunnen bezoeken.
LONDEN (UPI) Britse oor-
logsschepen, die binnen de 50-
mijlszone rond IJsland Engelse
vissersschepen beschermen mo
gen tijdens elk treffen met IJs
landse kanonneerboten terug
schieten.
Dit heeft een woordvoerder van de
Britse marine gisteren in Londen be
kendgemaakt. 'Dit vormt een onder
deel van hun vaar-opdrachten', aldus
de woordvoerder. De onthulling kwam
na het bericht dat het Britse marine
fregat The Leopard maandag bijna in
gevecht was geraakt met de IJslandse
kanonneerboot Aegir.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Nederland heeft met
West-Duitsland contact opgenomen
over het gebruik van Duitse Fiat-
straaljagers door Portugal in de Por
tugese kolonie Guinee-Bissau. De re
gering heeft in Bonn gewezen op het
grote belang dat ons land hecht aan
de resolutie van de Verenigde Naties
tegen de leveranties aan Portugal van
militair materieel, dat in de overzeese
Portugese gebieden gebruikt kan wor
den. West-Duitsland heeft zich tegen
dit feitelijke verwijt van schending
van een door de Verenigde Naties
overeengekomen wapenembargo verde
digd door erop te wijzen dat in 1966
veertig Fiat-straaljagers geleverd wer
den in het kader van de NAVO-sa-
menwerking voor de territoriale ver
dediging van Portugal. Minister Van
der Stoel heeft dit gisteren meege
deeld in antwoord op vragen van het
AR-kamerlid J. N. Scholten.
ROME, SAIGON (AP, AFP, Reuter, UPI) Thomas Gumbleton, de
hulpbisschop van Detroit (VS), die in mei Zuid-Vietnam heeft be
zocht en met familie van gevangenen heeft gesproken heeft ver
klaard dat de gevangenissen in Zuid-Vietnam vol politieke gevange- sing*voor'heTconfltet'in Noord-ierland.
HEerder op de dag had de Los Angeles
_jTimes geschreven, dat Cox speciaal
1 -geïnteresseerd was in de bron van de
^5.5 miljoen dollar, waarmee Nixons
„buitenverblijf werd gekocht. Dit ver
blijf wordt door het Witte Huis graag
het Westerse Witte Huis' genoemd.
—(Bovendien heeft Cox om inlichtingen
ST.feevraagd over de 1.3 miljoen dollar,
_ïie besteed is aan verbetering van
I]Nixons twee huizen, aldus het dag-
- >lad.
J Een van de belangrijkste vragen, die
i -inoet worden beantwoord, is of Repu
blikeins verkiezingsgeld of geld, dat
[eschonken werd door vakbonden of
ledrijven, werd gebruikt bij het aan
kopen van Nixons Californische huis',
4 05 o schreef de Los Angeles Times,
i lolumnist Jack Anderson wist giste-
- en te melden, dat een onder-afdeling
j 3"an het mammoetconcern ITT gratis
-geholpen heeft het aanleggen van
1 6 ien golfbaan bij Nixons huis in Cali
fornia. De naam ITT is al eerder ge-
-poemd in verband met oppositie te-
^gen de regering-Allende in Chili en
5 14 net dubieuze schenkingen aan Nixons
- 'erkiezingscomité. Volgens Anderson
-leeft ITT ook bijgedragen aan de
9 "golfbaan, die Nixon werd geschonken.
3<De pitoreske presidentiële golfbaan,
elegen op een klif, die uitkijkt over
■■■tfe Stille Oceaan, en binnen korte af-
Jg tand van Nixons buitenverblijf, werd
mjjj ebouwd door een groep, die zich zelf
■■■e 'golfvrienden van de president'
(120.5 oemde', zo schreef Anderson. 'De IT-
>vr Aa 'onderafdeling, Scott Grasprodukten
ly, verstrekte gratis de zaden, de
5io unstmest en de tuinaanleg.'
975 1
340 .5 MILJOEN
42»i Iet was Anderson, die verleden jaar
ktober beweerde dat publiek geld
10 1 'as gebruikt om het huis van de pre-
540 dent in California te vernieuwen.
361 'erleden maand heeft de regering
330 legegeven dat bijna 1.5 miljoen dol-
465 ir besteed is aan reparaties, meubi-
500 13feir en andere werkzaamheden aan de
svee huizen van Nixon. De werk/.aam-
eden waren noodzakelijk voor de vei-
1 gheid van de president, zo werd er-
an toegevoegd.
nen zitten.
Hun enige 'misdaad' was dat zij tegen
het regime van president Ngoejen
Van Thieu in Saigon zijn, zo heeft
Gumbleton verklaard, aldus het Itali
aanse dagblad II Giorno.
De politieke gevangenen worden vaak
mishandeld, aldus Gumbleton. Hij had
vrijgelaten gevangenen gezien die
niet meer konden lopen. Een van hen
had zes jaar in een zogeheten 'tijger-
kooi' gezeten en was daar steeds aan
handen en voeten geketend geweest.
Bij zijn recente bezoek aan de paus
heeft president Thieu gezegd dat in
zijn land geen politieke gevangenen
meer waren, aldus Gumbleton. De
Zuidvietnamese regering herhaalde
deze bewering deze week, nadat Am
nesty International, de organisaties
die zich voor politieke gevangen inzet,
had gerapporteerd dat grote hoeveel
heden politieke gevangenen door Sai
gon worden vastgehouden en zeer
slecht behandeld. Volgens Saigon wa
ren beweringen van het type van Am
nesty International onderdeel van
'een campagne wan het internationa
le communisme'.
SAIGON
De Zuidvietnamese regering heeft bui
tenlandse journalisten, die in Zuid-
Vietnam werken, gisteren gewaar
schuwd niet langer de term 'de rege
ring in Saigon' te gebruiken. Het be
hoort 'de regering van de Republiek
Vietnam' te zijn. Een en ander werd
gezegd door regeringswoordvoerder
Boei Bao Troec, die opmerkte dat
dit 'u vriendelijk verzocht wordt'.
Maar even later verklaarde Troec dat
het Japanse blad Asahi Shimbun eer
der was verzocht niet over 'regering
in Saigon' te spreken. 'Zij bleven dat
wel doen', aldus Troec. Daarop is de
voornaamste correspondent van het
blad in Zuid-Vietnam, Kazuhisa Ika-
wa, het land uitgewezen, omdat hij
zich volgens Saigon 'zeer vijandig had
gedragen'.
Het Japanse blad Asahi Shimboen
heeft gisteren gemeld dat Japan zal
voorstellen diplomatieke besprekingen
te beginnen met Noord-Vietnam.
In Zuid-Vietnam zijn weer twee Cana
dese leden van de internationale con
trolecommissie zoek. De Canadezen,
kapitein Ian Patten en kapitein Flet
cher Thomson worden sinds 28 juni
vermist. Zij verdwenen in door de
Viet Cong beheerst gebied. De inter
nationale controlecommissie heeft Sai
gon en de Viet Cong gevraagd een
speuractie te organiseren naar de ver
misten.
DUBLIN, LONDEN (Reuter,
UPI) Liam Cosgrave, de pre
mier van de Ierse Republiek
heeft gewaarschuwd dat terug
trekking van Britse troepen uit
Ulster zou gelijkstaan met het
'voorschrijven van een burger
oorlog'.
Cosgrave zei dit maandagmorgen, na
besprekingen met de Britse premier
Edward Heath. Volgens waarnemers
zijn Engeland en de Ierse Republiek
na de besprekingen en de rede van
Cosgrave elkaar dichter dan ooit gena
derd over de kwestie van een oplos-
In zijn rede zei Cosgrave dat naast
een aftocht van het Britse leger een
burgeroorlog ook venvacht kon wor
den als Ierland herverdeeld zou wor
den in uitsluitend katholieke en uit
sluitend protestantse gebieden. Een
dergelijke situatie zou de veiligheid
van West-Europa in gevaar brengen
en gaan lijken op de situatie in het
Midden-Oosten, aldus Cosgrave. Het
zou leiden tot 200.000 katholieke
vluchtelingen, en de anarchie en het
geweld in Ierland bestendigen, aldus
de Ierse premier in zijn rede voor
Conservatieve leden van het Britse
Lagerhuis.
Cosgrave hield eraan vast dat zijn
land hoopte op een eventuele hereni
ging van Ierland. Hij benadrukte ech
ter dat zijn regering op basis van 'be
staande realiteiten' wenste te werken
en dat niemand de ander onverander
lijke plannen mag opleggen over het
soort Ierland dat in de toekomst ge
wenst is. De belangrijkste behoefte
van Noord-Ierland is nu die van poli
tieke structuren en instellingen ter
bevordering van de verzoening, aldus
de Ierse premier. Daarmee liet Cos
grave uitkomen dat Dublin geen snel
le eenwording van Ulster met de Ier
se Republiek nastreeft
n e.a.
.135 1
960
1060
Ddelenj
1700
1050
2000
JlNNIPEG Bisschop Wasyl
Velysjkowski, die dertien jaar in
Jussische gevangenschap heeft door
gebracht, is op zeventigjarige leeftijd
Winnipeg overleden. Hij stierf aan
*n hartkwaal. Zijn gezondheid was
fvak sinds zijn vrijlating in 1972.
WENEN (AP) - Na jaren van praktisch onbelemmerde vrijheid hebben de
regeringen van Oost-Europese landen de mogelijkheden voor het plegen van
abortus sterk verminderd. De belangrijkste reden is de alarmerende terug
gang van het geboortericijfer tegen te gaan.
De herziening van het standpunt
van de communistische partijen en
regeringen is niet van de ene op de
andere dag gekomen. Dat blijkt wel
uit de geleidelijke verandering in de
abortuswetgeving. Afschaffing van
de gemakkelijke abortusmogelijkhe
den is een plan op lange termijn,
dat gekoppeld wordt aan een reeks
voordelen die elke moeder bij de ge
boorte van een kind krijgt. Op deze
manier hopen de autoriteiten het
snel kleiner worden van de gezinnen
te voorkomen. Het streven is gericht
op gemiddeld drie kinderen per ge
zin
De energieke Roemeen Nicolai Ceau-
sescu was de eerste Oosteuropese re
geringsleider die een volledige ver
andering heeft gebracht in de libe
rale abortus-politiek in zijn land.
Maar ook Hongarije en Bulgarije
hebben onlangs nieuwe richtlijnen
aangekondigd die legale abortus tot
een minimum zullen beperken.
Overtreders van de nieuwe wet wor
den met zware straffen bedreigd.
Soortgelijke maatregelen om de a-
bortus te beperken zijn een jaar gele
den in Tsjechoslowakije afgekon
digd. Instructies van het ministerie
van volksgezondheid in de Bulgaarse
hoofdstad Sofia inet betrekking tot
beperking van de kunstmatige onder
breking van zwangerschap luiden
volgens het Bulgaarse persbureau
BlA, dat deze operaties in de toe
komst verboden zullen zijn voor de
vrouwen die geen kinderen hebben
of vrouwen die slechts één kind
hebben. Een uitzondering wordt ge
maakt voor ongetrouwde meisjes tot
18 jaar, vrouwen boven de veertig
en vrouwen die aan een ernstige
ziekte lijden.
Officieel is bekend gemaakt dat de
belangrijkste reden voor de beper
king van de abortus de gezondheid
van de vrouw is. Dc kranten schrij
ven echter dat de Bulgaarse autori
teiten vreesden dat de scherpe da
ling van het geboortencijfer de ar
beidsmarkt, de industrialisatie en de
welvaartspolitiek zou kunnen bedrei
gen.
In de 'fundamentele richtlijnen' die
in december vorig Jaar in Sofia zijn
uitgevaardigd over de rol van de
vrouw in een communistische staat
heet het 'dat het scheppen van
maatschappelijke, economische en
psychologische voorwaarden om te
komen tot een geleidelijke stijging
en stabilisering van het geboorten-
cijfer' ten grondslag ligt aan de
nieuwe maatregelen.
Voordelen
De voordelen voor vrouwen die kin
deren krijgen, zijn nu In Bulgarije
onder andeie: vier maanden volledig
betaald zwangerschapsverlof cn zes
maanden verlof op minimumsalaris
voor het eerste kind; achtereenvol
gens vijf en zeven voor het tweede,
zes en acht voor het derde en vier
en zes maanden voor elk volgend
kind. Bovendien kunnen de vaders
zogeheten vaderschapsverlof krijgen
voor iedere man wiens vrouw niet
in staat is de baby te verzorgen.
Het is begrijpelijk dat er nog al wat
ongerustheid bestaat bij de commu
nistische autoriteiten over de daling
van het geboortencijfer. Het Bul
gaarse cijfer is laag: 15,4 per 1000.
Uit moeilijk te controleren cijfers
valt af te lezen dat tot nu toe onge
veer 120 000 vrouwen abortus heben
ondergaan in een land met een be
volking van iets meer dan 8 mil
joen. Hongarije, met tien miljoen
inwoners, behaalde in 1972 een re
cord aantal abortussen: 178.400 en
had in dat jaar een geboortencijfer
van 14,5 per 1000.
Vergrijzing
Een groep Hongaarse gynoecologen
heeft zich vorige maand uitgespro
ken voor een ruimer gebruik van de
pil. Abortus zou, volgens hen. 'zowel
de gezondheid van de vrouw als van
de maatschappij schaden'.
Voortijdige geboorte en steriliteit
bij vrouwen, zowel als ontsteking
van de baarmoeder zijn volgens deze
Hongaarse artsen te wijten aan abor
tus. Hun rapport verscheen op het
moment dat men zich in Hongarije
steeds drukker maakt over de 'ver
grijzing van de bevolking.
Onder de kop: 'Verantwoordelijk
heid voor de toekomst', schreef het
Hongaarse communistische partij
dagblad Nepszabadsag onlangs: 'Nu
bepaalde maatregelen zijn getroffen,
is het geboortencijfer weer enigszins
omhoog gegaan, vergeleken met
1967, zodat Hongarije erin is ge
slaagd niet langer meer het laagste
geboortencijfer van Europa te heb
ben'. Het blad klaagde echter: 'Tot
nu toe is het niet mogelijk gebleken
gezinsplanning en geboorten controle
effectief te propageren'.
De Hongaarse autoriteiten zouden
graag zien dat de gezinnen gemid
deld 2,2 kinderen zouden krijgen in
plaats van de huidige 1,8. De partij-
krant pleit in dit verband voor bete
re staatsvoorzieningen voor de gezin
nen.
In Roemenië, waar de invoering van
de liberale abortuswetgeving in 1957
een golf van abortussen veroorzaakte,
waardoor het geboortencijfer enorm
daalde binnen tien jaar was het
cijfer gedaald van 25,5 per 1000 in
woners naar 14,6 reageerde de re
gering snel en radicaal. Met uitzon
dering van moeders van vier kinde
ren, vrouwen boven de 45 jaar en
slachtoffers van verkrachting, zijn
abortussen sinds 1967 volledig ver
boden. Het feit dat de pil niet ge
produceerd noch geïmporteerd werd
in de eerste jaren na de invoering
van dit verbod, zorgde voor het ge
wenste resultaat Binnen nauwe
lijks drie jaar werd Roemenië vol
gens de statistieken van de wereld
gezondheidsorganisatie het land met
het hoogste geboortencijfer in Euro
pa, terwijl Oost-Duitsland onder aan
dc lijst kwam te staan.
LONDEN In het Church House in Westminster begint vandaag de
synode van de Anglicaanse kerk met een debat over een zeer heet
hangijzer: wat te doen met de 70.000 aandelen (ter waarde van
175.000) in de Consolidated Gold Fields in Zuid-Afrika?
Deze kerk, waarvan de geestelijken
behoren tot de laagst betaalden in
Engeland, staat voor de keus, dit aan
delenbezit dat relatief het hoogste
profijt brengt af te stoten, overeen
komstig de aanbeveling van het cen
traal comité van de wereldraad van
kerken, of het als hefboom te gebrui
ken voor verbetering van de levens
omstandigheden der zwarte mijnwer
kers die volgens de onthullingen
van het blad The Guardian ver onder
de armoedelijn betaald werden. In
middels zijn vele van de honderden
Britse investeerders in Zuid-Afrika
onder druk van een parlementair on
derzoek bezig zich op de hoogte te
stellen van de zwarte lonen en hier
en daar worden die fors verhoogd.
Volgens de Financial Times heeft
Consolidated Gold Fields' Zuidafri-
kaanse dochter 'Gold Fields of South
Africa' 19 percent van de hele goud-
produktie in Zuid-Afrika in handen.
De Anglicaanse kerk is min of meer
per ongeluk met haar geld in Zuid-A
frika terechtgekomen doordat dit aan
delenbezit eerst in een heel andere
maatschappij zat (Amalgamated Road-
stone) die inmiddels werd overgeno
men door Consolidated Gold.
Hoewel zij beogen zoveel mogelijk
geld te maken met hun aandelen, om
dat minder dan tweederden van de
noodzakelijke uitgaven door het kerk
volk wordt opgebracht, hebben de
Anglicaanse investeerders altijd een
aantal sectoren bewust gemeden zoals
bewapening, casino's, brouwerijen, ta
bak, pers en omroep.
De resolutie die ter tafel gebracht
wordt juicht de campagne van de Gu
ardian toe en zegt dat het ook op de
weg van de kerk kan liggen haar be
leggingen als hefboom te gebruiken
voor de verbetering van het lot der
zwarte bevolking. Enerzijds wordt de
resolutie betwist door conservatieve
synodeleden die haar liever in het ge
heel niet in behandeling genomen
zouden zien omdat zij het voor een
kerk verkeerd vinden om politieke
druk uit te oefenen, anderzijds wordt
zij betreurd door diegenen die o-
verigens geheel in de lijn met het be
leid tot nu toe vinden, dat de kerk
geen geld hoort te hebben in do Zuid-
afrikaanse economie waarin het twee
derangs burgerschap van de niet-blan-
ken het schrijnendst tot uiting komt.
Opmerkelijk is de bijval van de Times
voor de terugtrekking van kerkelijk
geld uit investeringen in Zuid-Afrika
in een hoofdartikel dinsdagmorgen.
De commentaarschrijver acht het pro
bleem Van de apartheid voor de kerk
meer accuut dan andere maatschappe
lijke vraagstukken die haar beleid
moeten beïnvloeden voordat God im
mers geen tweede-rangskinderen kan
hebben. De Times veegt het hele rap
port over actie door middel van aan
delenbezit van tafel door op te mer
ken dat de kerk als aandeelhoudster
waarschijnlijk weinig invloed kan uit
oefenen en schrijft dat het wijzer
zou zijn om in het geheel niet in
Zuid-Afrika te investeren.
JOHANNESBURG (Reuter) Ar
thur Grobbelaar, de secretaris-gene
raal van de Zuidafrikaanse vakcentra
le heeft zijn landgenoten gewaar
schuwd dat de wereld-vakbeweging,
zowel in Oost als West. vastbesloten
is een eind te maken aan de apart
heidspolitiek van de Zuidafrikaanse
regering.
Grobbelaar zei dit na terugkeer van
de jaarlijkse conferentie van de ILO.
de Internationale Arbeidsorganisatie,
in Genève. 'De boodschap die ik aan
onze regering en aan alle Zuidafrika
nen zou willen doorgeven is dat deze
mensengrote ernst maken met
hun voornemen de apartheid te
vernietigen, aldus Grobbelaar op
een persconferentie in Johannes
burg. Zuid-Afrika staat voor de keuze
tussen overleg, die tot veranderingen
leidt en een economisch conflict op
internationale schaal, zei hij.
