'INAS-opleiding mag niet de verdrukking komen' Bejaarden moeten verpleeghuis uit Romantisch tafelen Een nieuw Beste-boek Kaart mee Slaap eens uit in een sleep-in 'All-risks' gedekt op vakantie Alternatief voor het zuiden Huishoudscholen in het noorden trekken aan de bel: Nog geen onderdak voor bijna veertig demente mensen uit Heelsum ROUW/KWARTET ZATERDAG 30 JUM 1973 BINNENLAND Tll/Kll door DICK RINGLEVER edreigd' ch voelen de INAS-opleidingen zich in of meer bedreigd. Vandaar dat christelijke huishoudscholen in t hoge noorden (Groningen, Stads- naal en Uithuizermeeden) bij de in- ectie van het onderwijs, bij andere ïolen, bij andere instanties, maar oral ook bij de 'Regelingscommissie n de INAS-opleiding' aan de bel ge- ikken hebben. Holwerda: 'De INAS-opleiding :aat sinds 1955. Het is altijd een ijarige opleiding geweest. Vroeger it dat aan bij een driejarige voor- iding (de T-richting van de huis- Idschool of de mavo). Maar nu het r beroepsonderwijs vierjarig is ge len, begint de INAS-opleiding een later. Inmiddels is een officiële omissie bezig met voorstellen voor vorming van het hele middelbaar oepsonderwijs. Dat zou dan over algemeen driejarig moeten zijn. bezwaar is dat in dergelijke com- sies weinig mensen uit de praktijk en. Wel allerlei deskundigen die achter hun bureau precies weten het moet. Onze ervaring is dat sjes van achttien en negentien zo langzamerhand wel aan de willen. We vrezen dat een oplei- als de onze op een gegeven mo- it voor veel mensen onaantrekke- wordt als het steeds langer duurt, wanneer dan ook het niveau om- moet, verlies je weer een belang- groep'. irpleging I laatste betekent niet dat de gedi- meerden na hun INAS-opleiding 1 verder willen. Een groot aantal [sjes kiest daarna een opleiding in Verpleging. Slechts een gering deel de afgestudeerden wordt echt in- tingsassistente. Van de schoolver- rs in Uithuizermeden ging de af- ipen jaren ongeveer de helft in de enverzorging of ziekenverpleging. [NAS-opleiding is dus een belang- toegangsweg tot de verpleging. »jes met een diploma huishoud- Dol worden zonder meer niet toe ten. Met INAS-diploma wel. en weg wordt kennelijk veel bewan- docenten van de INAS-opleiding dat overigens niet als een om- Veel meisjes geven de voorkeur een meer praktisch gerichte oplei- Vooral de stage spreekt hun Als zij alleen via het mavo in de ileging konden zouden zij dit be- waarschijnlijk niet kiezen. Je het ook andersom zeggen: juist hun stages in ziekeninrichtingen len zij gemotiveerd om do verple in te gaan. stages maken ongeveer de helft de tweejarige opleiding uit. Er drie stages: twee maanden in een drie maanden in een inrichting is maanden in een ziekenhuis. Do es worden vanuit de school inten- begeleid door mej. Goris, die let- jk dag en nacht door de provincie zelfs daarbuiten) zwerft om de De vier jaar geleden opgerichte res- taurantgroep 'Romantisch Tafelen' heeft een nieuwe folder uitgegeven, waarin de aangesloten restaurants in het kaarslicht worden gezet. Dat zijn er nu 23: zaken, die wat betreft uiterlijk, inrichting, bediening en kwaliteit van de maaltijd waardig zijn bevonden zich te sieren met het 4-R-schild, dat waarborg beoogt te zijn voor een romantisch uitje. Als attractie bieden de restaurants dit seizoen een romantisch vier-gan- gen-menu voor 25 gulden, inclusief bediening, maar exclusief de wijn. Verenigingsvoorzitter F. W. Ie Poole: 'Met deze actie hopen we te sti muleren, dat het etentje buiten de deur wordt verheven tot echt dine ren zonder dat men daar uitzonder lijk veel geld mee kwijt is'. De folder kan worden aangevraagd bij de vereniging, postbus 432, Bus- sum. ANWB en Readers Digest hebben een herdruk uitgege ven van Het Beste Boek van de Weg: waardevolle vraagbaak voor hen die goed voorbereid op vakantie willen. Belangrijkste nieuws in de nieuwe uitgave is het zestig pagina's tellende hoofdstuk over het buiten land met toeristische tips, verkeers gegevens, geld en douanezaken en adressen van hulpverleningsinstan ties. Voorts werden de wegenkaarten van Europa aangepast met de laat ste nieuwe gegevens. Prijs voor ANWB-leden ƒ49.50 voor niet-leden 59.50. Hoewel de controle op de groene kaart aan de grenzen binnen de zes oude EEG-landen (Nederland, België, Luxemburg, Duitsland, Frankrijk en Italië) per 1 juli wordt afgeschaft, wijzen autoverzekeraars er op, dat het van belang is de kaart toch bij zich te hebben. Men kan er namelijk bij een ongeval mee aantonen, dat men verzekerd is, waardoor de scha de-afwikkeling wordt vergemakke lijkt. Uitslapen in een 'sleep-in' blijkt een elk jaar populairdere vakantie attractie voor jongeren. De snel stij gende overnachtingscijfers tonen het aan: vorig jaar ging het omhoog tot een kleine 150.000 en voor dit sei zoen wordt nog meer belangstelling verwacht. Een ontwikkeling waarbij de twee Amsterdamse sleep-ins aan de Rozengracht veruit vooraan lopen met een kleine 100.000 overnachtin gen. Belangrijkste attractie van deze, veelal door de gemeenten gesubsidi eerde slaaphuizcn is de prijs, die varieert van slechts ƒ2.50 tot 3.75 voor een nachtje slapen. In sommige gevallen heeft men daarvoor dan ook nog eèn ontbijt. Het comfort is uiteraard beperkt Men moet zelf een slaapzak meene men), maar voldoet wel aan elemen taire eisen (douche en wasbakken). In verscheidene 'sleep-ins' heeft men zelfs dag- en avond-recreatiemoge- lijkheden. Hieronder de adressen van de twaalf grootste sleep-ins waar men deze zo mer terecht kan: Amsterdam: Rozengracht 180 en 107 (samen 970 bedden), Arnhem: jongerencentrum Jacobi- berg (Thomas a Kempislaan 15), Breda: sportcomplex Heerbaan -hoek Claudius Prinsenlaan, Den Bosch: Spinhuiswal 1, Den Haag, Duinlaan 200 (het oude Milvakamp in Kijkduin), Groningen: Munikeholm 2, Haarlem: Lange Wijngaardstraat 18, Maastricht: Grote Looiersstraat 17, Rotterdam: Koinoonia, Mauritsweg 28, en Trefsentrum, Gen. Van der Heidestraat 40, Tilburg: pension Schollen, Trans* vaalplein 50, Utrecht: Leidsche Veer 43, Zandvoort: Van Lgnnepweg Voor zuinige automobilisten, die hun auto tegen wettelijke aanspra kelijkheid hebben verzekerd, maar in hun vakantie geen enkel risico willen lopen: bij de meeste verzeke ringsmaatschappijen en banken kan men dat risico ook voor alleen de duur van de vakantie dekken met een aanvullende 'all-risks' verzeke ring. Waar statistieken aantonen, dat twintig procent van alle aange melde schades ontstaat tijdens de vakantiereis, lijkt dat geen overbodi ge voorzorg. De premie mag dan in verhouding vrij aanzienlijk hoger zijn dan die voor een dekking op jaarbasis (ge middeld vijf gulden per dag voor een auto van 8000 gulden), wannéér men bij een ongeluk betrokken raakt, komt dat geld er altijd weer Bij verscheidene lezers blijkt mis verstand te zijn gerezen over de enkele weken geleden in Trouw/Kwartet geplaatste kaart met alternatieve routes door Duitsland naar het zuiden. Hoewel dat niet werd gesuggereerd, maakten sommi gen er uit op, dat er een nieuwe Autobahn gereed zou zijn van Heer len via Keulen, Koblenz, Bingen en Frankfurt Dat is niet juist. Hoewel van dit traject al een groot deel snelweg gereed is, moet nog bijna de helft ervan over secondaire we gen worden gereden. Hieronder de route in detail: Van Heerlen via Aken naar Keulen (geheel snelweg), vóór Keulen bij de afslag Kerpen de borden Bad Neuenahr volgen (afwisselend snel- en secondaire weg), van Bad Neue nahr naar Sinzig over de scondaire weg, verder via Koblenz Bingen naar Mainz-zuid (ten dele snelweg) waar men'de grote snelweg naar het zuiden oprijdt. Deze route die land schappelijk aantrekkelijk is. wordt vooral de toeristen aanbevolen, die in het zuiden wonen. door Piet Hagen JITHUIZERMEEDEN Na an- lerhalf uur praten staat de heer i. F. Vaatstra op. Hij moet naar iet land; het hooi moet naar bin- jen. Maar hij wil nog wel even rat zeggen. 'Voor meisjes met anleg voor een verzorgend be- oep is de INAS-opleiding een litstekende vorming. De maat- chappij heeft grote behoefte aan mensen die hun medemensen rillen helpen. Daarom moeten ie ervoor zorgen dat we ds NAS-opleiding in stand houden'. door Jac. Lelsz directrice van de christelijke hooi voor huishoud- en nijverheids- iderwijs 'Preludium' in Uithuizer- ieeden, mej. J. Holwerda, heeft de en mevrouw Vaatstra uitgeno- igd te vertellen wat zij van de ileiding vinden. Welnu, ze hebben ets dan lof. Mevrouw Vaatstra vindt ioral de stage die de meisjes in ge- nnen, ziekenhuizen en inrichtingen pen erg waardevol. 'Ze worden er iel zelfstandiger door', zegt ze. 'Ze orden er vrijer van. Meisjes die ien stage lopen missen eigenlijk iets i hun vorming'. r zit een bont gezelschap in de ka- er van mej. Holwerda. Behalve ou sts zijn er leerlingen en oud-leerlin- m, docenten, een directeur van een Klere opleiding, een directrice van en bejaardentehuis, en de civiel di- icteur van het diakonessenhuis in roningen, de heer J. Blom. Zij zijn ster allemaal over eens datdelNAS- Jeiding in zijn huidige vorm erg aardevol is. Als Haagse commissies ie opleiding willen verbeteren is dat un natuurlijk lief, maar hun zorg is at de INAS-opleiding toch in de ver rukking komt bij allerlei reorganisa- es van het middelbaar beroepsonder- ijs. Om die bezorgdheid lucht te ge il hebben mej. Holwerda en mej. Goris, klasseleidster van de INAS- )>leiding van deze bijeenkomst be- ;d. Het lijkt een complete vergade- ng van stad en ommelanden, irichtings-assistenten werken voorna- elijk in ziekenhuizen, pschiatrische richtingen en bejaardentehuizen. Ze ibben daar een deel van de vroegere ak van de verpleging overgenomen. zorgen voor het eten, voor koffie i thee, en voor honderd en een an- ire huishoudelijke en verzorgende ken. is een schreeuwend tekort aan as-meisjes. In de Vacaturegids voor •ichtings-assistenten van vorige and staat de uitkomst vermeld van enquête in 105 ziekeninrichtingen maar een deel van het werkter- n). Daar werken thans ruim vijf- inderd inrichtings-assistenten. Maar zou werk zijn voor bijna tweedui- nd. Vooral in de afdelingskeukens grote behoefte aan meer personeel. Carina Bos, gefotografeerd door een patiënt, tijdens haar stage in het diakonessenhuis in Groningen. stagières waar nodig een hart onder de riem te steken. Is de stage in het gezin nog wel zin vol? Een van de leerlingen vindt van niet, maar het kan ook zijn dat zij het slecht getroffen heeft. Anderen vinden het juist erg leerzaam om eens met een ander gezin kennis te maken. Ziekenhuizen Over de stages in ziekenhuizen en in richtingen is iedereen erg tevreden. Het gebeurt wel eens dat je een beet je aan je lot wordt overgelaten. Maar dat komt dan ook doordat ziekenhui zen vaak onderbezet zijn, zegt de heer Blom van het Gronings diakonessen huis. Maar over het algemeen is ieder enthousiast. Uit de stage-verslagen blijkt dat ze niet alleen de patiënten eten brengen, maar ondertussen ook hun eigen ogen de kost geven. Een van hen schrijft: 'Het was altijd gezellig. Alleen er was een spanning tussen de directrice en het overig personeel. Als de directrice binnenkwam en goeie morgen zei, dan zeiden de meisjes niets en ik vind dat zoiets niet voor mag komen. Als ze de directrice niet mogen, moeten ze zo iets niet altijd laten voelen'. Nog een stukje uit een verslag van een gezinsstage: 'De ouders doen haast alles in het belang van hun kin deren. Als die maar vroeg zelfstandig worden. Zo kregen ze met zestien jaar hun zakgeld over de bank'. En verderop: 'Er zijn nogal eens con flicten tussen de twee jongste kinde ren en hun ouders. Dit komt omdat ze nogal veel, alles naar hun zin krij gen. Dat kan niet altijd en wordt er dusdanig veel gehuild'. Over de par ketvloer van deze familie merkt de stagière nog op: 'Je had er wel veel werk aan'. Die laatste opmerking is trouwens ook van toepassing op de af wassen in veel ziekeninrichtingen. Een ander meisje verzucht dat er op een afdelingskeuken van een zieken huis best een afwasmachine mag zijn. Veel beroepen De INAS-opleiding is gericht op het beroep van inrichtings-assistente, maar leidt in de praktijk tot honderd en een beroepen. Van dierenarts-assis tente tot gezinsverzorgster en van la borante tot verpleegster. De meeste beroepen zitten wel in de verzorgende sfeer. Juist omdat niet iedere gediplo meerde inrichtings-assistente wordt, lijkt de vraag gewettigd of een INAS- opleiding zo op zichzelf moet staan. Zou het niet beter zijn als er meer eenheid kwam in het middelbaar be roepsonderwijs? Dan zou het makke lijker zijn om in de loop van de oplei ding te kiezen tussen de specialisaties die nu vaak aan verschillende scholen zijn ondergebracht. Vooral opleidin gen als die voor huishoudkundige in inrichtingen, kinder- en jeugdverzor- ging, doktersassistente en de oriënte ring voor verzorgende beroepen heb ben wel verwantschap. Ook de structuurcommissie van het ministerie zoekt naar meer openheid. Onwillekeurig zou dat leiden tot con centratie van scholen. Maar dat is nu weer een van de zorgen van de men sen die we in Uithuizermeeden spre ken. Het is juist zo belangrijk, zeggen ze allemaal, dat er in de regio zulke opleidingen zijn. Als je voor alles een of twee uur moet reizen zullen veel leerlingen het laten afweten. Ook de psychologische afstand wordt te groot En zo'n school heeft ook een belang rijke functie voor de plattelandsge meenschap. Onze korte kennismaking was lang ge noeg om dat te kunnen beamen. Maar de vraag of er niet meer eenheid moet zijn in het midelbare beroeps onderwijs, lijkt toch nog wel de moei te van verdere discussie waard. ARNHEM/HEELSUM Het begint te nijpen voor de bijna veertig geestelijk gestoorde bejaarden, die in Casa Rusticana te Heelsum (gemeente Renkum) zijn opgenomen. De eigenaars van het twaalf jaar geleden geopende verpleegtehuis, de erven K. Bosma, hebben aangekondigd dat ze per 15 augustus gaan sluiten. Maar waar moet je met een dergelijke vrij forse groep demente bejaarden heen? Dit geval illustreert schril hoe het ideaal dat de overheid, en de gemeen schap, in dit opzicht voor ogen staat, en de economische onmacht, en soms ook onwil, van particuliere exploitan ten kunnen botsen. 'Ze vergeten nogal eens dat ze met gezondheidswerk, met gezondheidszorg bezig zijn,' zegt dok ter J. E. Dolk, inspecteur voor de geestelijke volksgezondheid in Gelder land en Overijssel. Tevergeefs heeft totnutoe de directeur van Casa Rusticana, de heer D. Boors- ma, geprobeerd de bewoners van dit huis redelijk onderdak te brengen. Het is gewoon een kwestie van 'met mensen leuren' (de uitdrukking is van hemzelf, en hij vindt het ver- schrikelijk het zo te moeten zeggen). De familie Bosma besloot zelf dat Ca sa Rusticana dicht gaat. Het wordt door de heer Dolk zwaar onderstreept: 'Er is geen autoriteit, die gezegd heeft dat het moet sluiten; men doet het zelf dicht. Dat is nou precies wat je in de categorie van particuliere verpleegtehuizen kunt verwachten. Een droeve zaak, deksels nog-an-toe, dat de mensen er zo uit moeten.' Heeft de overheid er dan niets mee te maken? Natuurlijk wel. De inspectie stelt vast of iets wel of niet in orde is. Zij zegt dat het béter moet. Bij voorbeeld, dat er verbeteringen aan het gebouw moeten worden aange bracht, dat het aantal bejaarden te ruggebracht moet worden, dat er een stichtingsbestuur moet komen enz. En zoiets kan dan op een miljoenenaffai re uitdraaien. Teleurstelling Op Noord-Holland na telt Gelder land de meeste bejaardenoorden. Het zijn er rond de 325 (enkele jaren geleden waren het er nog 25 meer). En dat zijn dan alleen nog maar de hulzen waar de provincie op toeziet. Het aantal particuliere ver pleegtehuizen, alleen al voor geeste lijk gestoorde bejaarden, is in deze groene provincie, waar ze in het ver leden van nature wel als paddestoelen uit de bodem moesten schieten, 35 36, 'waarmee we niet blij zijn,' aldus de heer Dolk. Wanneer particulieren minimaal vijf bejaarden, respectieve lijk gehandicapte bejaarden, huisves ten en verzorgen, vallen ze onder de Wet op de Bejaardenoorden, waarop de provincie het toezicht heeft. Juist deze dagen heeft de provinciale commissie in Gelderland, die zich met dit onderwerp, bezighoudt, in haar laatste jaarverslag haar teleurstelling erover uitgesproken dat een voorgeno men wijziging van de Wet op de Be jaardenoorden nog steeds niet in wer king is getreden. Volgens de commis sie is het dringend gewenst dat er 'objectiveerbare kriteria' komen ten aanzien van de houders van bejaarden oorden, bijvoorbeeld naar analogie van de drank- en horecawet en/of beslisingen van verschillende rijkssub sidieregelingen op het terrein van de sociale dienstverlening. Met instem ming heeft de commissie kennis geno men van een mededeling van de toen malige staatssecretaris van CRM, dat een onderzoek wordt ingesteld naar de mogelijkheid om bij algemene maatregel van bestuur eisen te stellen met betrekking tot de morele ge schiktheid van de exploitant De inspecteurs en inspectrices in Gel derland hebben intussen niet stilgeze ten. Verschillende keren werd al pro ces-verbaal opgemaakt. In een enkel geval is een eigenaar ook verboden een bepaald pand als bejaardenoord te gebruiken (dat gebeurde onlangs nog met Huize Marja in Dieren). In het jaarverslag van de commissie op de bejaardenoorden in Gelderland lezen we dat er nog steeds bejaarden zijn, die uit vrees voor represailles van de leiding hun grieven niet dur ven uiten. Hoewel de Wet op de Bejaardenoor den-nieuwe stijl gestagneerd wordt, kan ook met de thans van kracht zijn de wel het een en ander gedaan wor den. De erven van Casa Rusticana in Heelsum ervoeren dat. Omdat de in richting na het overlijden van de op richter van eigenaar veranderde, moet zij volgens de wet als een nieuw te openen tehuis beschouwd worden, en daar gelden veel stringentere eisen voor. Er zou een stichtingsvorm moeten ko men (waarmee men al bezig is ge weest), er zou een aantal voorzienin gen getroffen moeten worden wat de outillage betreft en het aantal opgeno men demente bejaarden zou van 42 tot 28 teruggebracht moeten worden. Dat zou economisch nogal consequen ties hebben. 'Een voorlopige investe ring van enige tonnen (in afwachting van nieuwbouw, die te zijner tijd na tuurlijk veel meer zou gaan kosten),' aldus de heer Boorsma, sinds vier jaar directeur (voorzien van de nodi ge diploma's in dit opzicht) van Casa Rusticana. 'Wanneer we aan de eisen willen voldoen, dan moeten de ver* pleegprijzen met vijftig procent om hoog. Maar gedeputeerden staan ons niet toe de kosten, die gemaakt moe ten worden, in rekening te brengen. En doen we dat niet, dan zouden we met een jaar failliet zijn. Het beleid van de overheid is erop gericht op de ze manier de particuliere verpleegte huizen te laten verdwijnen.' Voor de bejaarden is het intussen een heel vervelende zaak, temeer omdat het een groep is van heel moeilijk plaats bare personen. Er zit vaak (gelukkig niet altijd) een stuk tragiek in wan neer bejaarden moeten verhuizen. Dat geldt ook voor mensen, die dement geworden zijn. Oude bomen moet je niet verplaatsen, volgens een gezegde, dat zijn kracht nog niet heeft verlo ren. Alleen, de realiteit is dat je er niet altijd onderuit kunt.' Niettemin blijft het een verdrietige zaak als het moet zoals in Heelsum. Overigens zij er op gewezen dat het ook voor het personeel (inclusief de part-time-krachten 26) een onaangena me mededeling was, dat het per 1 sep tember op straat komt te staan. Tot nutoe heeft slechts één van hen ander werk gevonden. Het accent blijft bij dit soort dingen evenwel altijd liggen op de verpleeg den, op hen die van andermans zorg afhankelijk zijn, op hen die lijdzaam moeten afwachten waar ze terecht ko men. Mogelijk in een ander particu lier tehuis, inclusief de eraan kleven de gebreken? Of in een gloednieuw, hypermodern tehuis? De inspecteur voor de geestelijke volksgezondheid in Gelderland en Overijssel, de heer Dolk, doet geen uitspraak in het geval Casa Rusticana. Meer in het algemeen zegt hij dat er onder de exploitanten van verpleegte huizen en dergelijke bonafide mensen zijn, maar ook minder bonafide men sen. Er zijn tehuizen waarvan de lei ding over verpleegkundige ervaring beschikt, maar ook waar die beslist onvoldoende is. Hetzelfde geldt voor de accommodatie, die soms aan rede lijke eisen voldoet, soms beslist niet. Dokter Dolk zegt het menselijk te vinden, dat de eigenaars van particu liere verpleegtehuizen zich door de ei sen van het moment tekort gedaan voelen, doch dat ze ook weer niet ver geten moeten, dat het niet om een handeltje gaat. Gelderland heeft nu negenhonderd bed den voor psych'isch-gestoorde bejaar den, met inbegrip van die op korte termijn gereedkomen. Een voorbeeld van hoe het zou moeten, is het pas in gebruik genomen Casa Bonita in Apeldoorn, met speciale afdelingen voor geestelijk en lichamelijk gestoor de bejaarden. Het tekort aan dergelij ke bedden in deze provincie is der tienhonderd. Landelijk ligt het vrij wel hetzelfde, met uitzondering van Limburg, waar de situatie Iets gunsti ger is. Pogingen van de heer Boors ma om.de bejaarden op redelijke wij ze onder te brengen, hebben totnutoe gefaald. De gemeente Renkum zelf heeft geen accommodatie voor deze categorie. Besprekingen met diverse instanties hebben nog niets opgeleverd. Het ziet er naar uit dat de mensen, die toch een zekere band met elkaar hebben, verstrooid raken over een groot deel van het land. De heer Boorsma zegt al blij te zijn als hij twee bejaarden bij elkaar kan laten. Op het moment onderhandelt hij in Apeldoorn, Zutphen, Warnsveld en andere plaatsen. 'De overheid noodzaakt ons wel te sluiten, maar biedt,' zegt de heer Boorsma. 'voor deze bejaarden geen alternatief.' Het particuliere verpleeghuis in Heelsum dat per 15 augustus dichtgaat. Het probleem waarheen de bijna veertig bewoners moeten is nog steeds niet op gelost

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1973 | | pagina 11