eger grijpt de
acht in Uruguay
Witte Huis hield
bij van politieke
lijst
vijanden
Nieuwe Deense partij wil af
van belasting en ambtenaren
foordierse extremen
oepen op verkiezingen
lassaal te saboteren
Na akkoord nog 20.000
man door Thieu opgepakt
+++ferry
versteeg
uit
uruguay*
Mosje Dajan weer getrouwd
Leger van Irak
weer slaags
met Koerden
L\V KWARTET DONDERDAG 28 JUNI 1973
L
j~|resident Bordaberry stuurt parlement naar huis
[ONTEVIDEO De Uruguay se democratie, die de laatste tijd al verregaand
as uitgehold, door corrupte parlementariërs en ambitieuze militairen, is
steren bij decreet min of meer opgeheven.
BUITENLAND Ï7/K7
Uruguayse president Juan Maria
daberrv heeft namelijk de beide
lers van het parlement naar huis
uurd. Hij zal het land voortaan
iren met de bevelhebbers van de
strijdkraehtonderdelen en met
staatsraad van twintig door hem
jenoemen personen. Uruguay, dat
;e tijd gold als één van de politiek
st ontwikkelde landen, niet alleen
Latijns-Amerika maar van de hele
eld, kende sinds 1832 het parle-.
taire stelsel. Maar de economische
aise van de afgelopen jaren en de
op volgende sociale onrust bete
den het einde van het ontwikkelde
tieke bestel.
militairen hebben gisteren alle ra-
tations bezet en tracteren de be
ing nu op militaire marsmuziek,
lenscholingen zijn verboden, alle
rersiteiten zijn gesloten en de
:s hebben de parlementsgebouwen
ingeld. Het grote vakverbond
CMT-CNT heeft opgeroepen tot een
algemene staking en tot bezetting van
alle bedrijven uit protest tegen de op
heffing van de democratie.
De relaties tussen president Borda
berry en het parlement zijn de afgelo
pen weken sterk verslechterd. De be
slissende botsing met het parlement
volgde, toen Bordaberry senator Enri
que Erro van de progressieve Frente
Amplio tegen de wil van het parle
ment van zijn parlementaire on
schendbaarheid beroofde en daarmee
de weg vrijmaakte voor de militaire
berechting van Erro wegens vermeen
de relaties met de Tuparaaros-guerril-
lastrijders.
Martelingen
LFAST (Reuter, UPI) Aan de vooravond van de verkiezin-
voor liet nieuwe Noordierse parlement hebben extreme protes
tje en rooms-katliolieke groeperingen in Ulster opgeroepen de
tse vredesplannen voor Ulster massaal te verwerpen.
De relaties tussen het parlement en
de president zijn de afgelopen dagen
ook verslechterd door de voortduren
de beschuldigingen van senator Vas
concellos over door de militairen ge
pleegde martelingen. Vasconcellos is
onlangs gedeserteerd uit Bordaberry's
regerende Colorado Partij.
Het voorbeeld van Vasconcellos werd
gevolgd door andere invloedrijke par
lementariërs van de Colorado Partij.
In februari wist president Bordaberry
het leven van zijn kabinet nog te rek
ken door toe te geven aan zware druk
van de militairen die hun inspraak in
het landsbestuur wensten te vergro
ten. Aanvankelijk presenteerden de
militairen zich op het politieke toneel
om de Tupamaros te bestrijden. Toen
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Nadat de vredesakkoorden waren gesloten, heeft
de Zuidvietnamese president Thieu nog 20.000 burgers gevangen ge
nomen. Het totale aantal politieke gevangenen in Zuid-Vietnam wordt
op 200.000 geschat. De meeste gevangenen weten niet eens waarom
ze gearresteerd zijn. Hun verblijfplaatsen worden niet bekendge
maakt. Zuid-Vietnam gaat nog steeds gebukt onder de agressie van
de Amerikanen en de terreur van het bewind van Thieu.
it-organisaties van de 'provisione-
IRA. de meest militante vleugel
het Ierse Republikeinse Leger,
en opgeroepen vandaag bij de
lezingen de stembiljetten ongel-
te maken. De protestantse 'loyalis-
ïe coalitie' heeft haar aanhan-
gevraagd grootscheeps op hun
lidaten te stemmen, daarmee de
'erkelijking van de plannen uit
Britse witboek voor Ulster onmo-
jk te maken en te voorkomen dat
Ier tenslotte bij de Ierse Repu-
k word ingelijfd.
|>e troepen hebben intussen barri-
in opgeworpen en zijn zwaargewa-
:na begonnen de wacht te betrekken
de stembureaus, waar zo'n miljoen
Iers worden verwacht. Alle verlo-
Vvan Noordierse politieagenten
i ingetrokken en het Britse leger
de patrouilleactiviteitcn sterk
voerd uit vrees voor nieuwe ge-
plegingen naar aanleiding van de
iezingen.
ng
de politieke moord op de
is-katholieke senator Paddy Wil
son en zijn vriendin Irene Andrews,
die door een groot aantal messteken
om het leven zijn gebracht, zijn in
Ulster opnieuw twee doden ge
vallen. In de katholieke wijk
Bogside in Londonderry is dins
dagavond een Pakistaanse burgerbe
ambte van het Britse leger door twee
jongemannen doodgeschoten, nadat zij
zijn vrachtauto tot stoppen haddén
gedwongen. In Londonderry overleed
ongeveer tezelfdertijd een 19-jarige
man aan zijn verwondingen, die hij
vrijdag had opgelopen bij een schiet
partij tussen jongeren en het Britse
leger.
BRIEFBOMMEN
In Londonderry is gisteren een amb
tenaar van justitie gewond geraakt bij
het openen van een brief, die explo
sieven bevatte. Twee andere briefbom-
men konden onschadelijk worden ge
maakt. Zij waren verzonden aan een
politieofficier en een lid van het Ul
ster Defensieregiment. (UDR), een re
servistenkorps dat voornamelijk bij
de grensbewaking wordt ingezet.
De Israëlische minister van defensie, Mosje Dajan (58), is deze week
getrouwd met zijn vriendin, de 47-jarige Rahel Korem. Dajan is an
derhalf jaar geleden gescheiden van zijn eerste vrouw Ruth. Zijn
nieuwe echtgenote heeft uit een vorig huwelijk twee dochters.
Deze beschuldigingen werden gisteren
geuit door Luu Phuong Thanh, hoofd
van een kleine delegatie die op uitno
diging van de Brede Vietnambewe-
ging Nederland twee dagen in Neder
land is. Van de delegatie maken twee
ex-politieke gevangenen uit Zuid-Viet
nam, Le Thi Bo en Dai Due Pham
Huu Tri, en de tolk Truong Chanh
deel uit. Op een bijeenkomst in Am
sterdam zei de delegatieleider gisteren
dat hij bekendheid wil geven aan de
omstandigheden die in Zuid-Vietnam
heersen.
Thanh zei dat Thieu tot nog toe geen
uitvoering heeft gegeven aan de in de
akkoorden opgenomen bepaling dat de
politieke gevangenen ter beschfikking
van de internationale controlecommis
sie moeten worden gesteld. Vrijlating
is in strijd met die akkoorden en be
tekent volgens Thanh in de meeste
gevallen liquidatie van de gevangene.
Politieke gevangenen worden ook
veelvuldig van de ene naar de andere
gevangenis overgebracht; de daarmee
gepaard gaande administratieve
rompslomp leidt ertoe dat gevangen
'verdwijnen', dat wil zeggen: geliqui
deerd worden. Ook worden de gevan
gen er volgens Thanh toe geprest een
verklaring ter ondersteuning van het
regime van Thieu te tekenen; die on
dertekening wordt door middel van
martelingen afgedwongen. De delega
tie, die vandaag weer vertrekt, heeft
gisteren gesprekken gevoerd met en
kele leden van de Tweede Kamer, bis
schop Zwartkruis van Haarlem en ver
tegenwoordigers van de drie vakcen
trales. Vandaag zullen de delegatiele
den spreken met kardinaal Alfrink,
vertegenwoordigers van Pax Christi
en van de Katholieke werkende jeugd.
Newyorkse verkiezingen
NEW YORK (UPI) De Newyorkse
wethouder van financiën Abraham
Beame is met overgrote meerderheid
gekozen tot kandidaat der Democraten
voor het burgermeesterschap van New
York.
De 67-jarige Beame kreeg 61 procent
der stemmen tegen de van Puerto Ri
co afkomstige Herman Badillo 39 pro
cent. Bij de verkiezingen van novem
ber zal Beame het moeten opnemen
tegen de republikein John Marchi, de
conservatief Mario Biaggi en de libe
raal Albert Blumenthal.
Ongehuwden
BEIROET (AP) Ongehuwde perso
nen gaan het niet gemakkelijk krijgen
in Libië waar thans een 'culturele re
volutie' heerst In de stad Tripoli
heeft het 'volkscomité' gisteren doen
weten dat de ongehuwden 'een bedrei
ging vormen voor het gezinsleven'. Zij
moeten hun woningen en winkels in
het centrum van de stad verlaten.
Libische kranten hebben de maatrege
len evenwel aangevallen en 'zinloos'
genoemd.
Nieuwe onthullingen van John W. Dean:
WASHINGTON (UPI, AP, Reuter) Het Witte Huis hield een lijst
bij van zijn gevaarlijkste politieke vijanden. Die lijst is voor het
eerst opgesteld in 1971 en later steeds bijgehouden.
President Juan Maria Bordaberry
zij deze strijd hadden gewonnen, ver
grootten zij hun druk op de burgerpo
litici steeds verder in een poging de
wijdverspreide corruptie tegen te
gaan en de economie nieuw leven in
te blazen.
De chefs van leger, luchtmacht en
marine generaal Hugo Chiappi, briga
dier José Perez en kapitein Vidor
Gonzalez zouden nu met president
Bordaberry in een te vormen staats
raad het land gaan regeren.
De ontslagen juridische adviseur van
president Nixon, John W. Dean, heeft
gisteren, de derde achtereenvolgende
dag dat hij getuigde voor de senaats
commissie van Sam Ervin, deze lijst
aan de commissie overhandigd.
De mensen die op de lijst voorkwamen,
moest het leven zuur gemaakt worden,
zo was de bedoeling.
Op de lijst van de 'vijanden van Nixon'
stonden onder meer de senatoren
Edward Kennedy, William Fulbright
(voorzitter van de senaatscommissie
voor buitenlandse zaken), George Mc-
Govern, Edmund Muskie, van gouver
neur Wallace van Alabama, burge
meester John Lindsay van New York,
ex-senator Eugene McCarthy, een
achttal journalisten onder wie James
Reston en Tom Wicker van de New
York Times en Jack Anderson, de ad
viseur van president Kennedy, Arthur
Schlesinger, de econoom John Gal-
braith en de acteurs Paul Newman,
Gregory Peck en Jane Fonda.
De oorspronkelijke lijst van 'politieke
vijanden' was opgesteld door de mede
werker van het Witte Huis, Charles
Colson, aldus Dean. Hij bekende zelf
ook deelgenomen te hebben aan de
campagne tegen mensen die Nixon als
zijn tegenstander beschouwde.
Het Witte Huis had bijvoorbeeld over
•aartsvijand' Gibbons een memoran
dum opgesteld over onjuistheden in
zijn aangifte voor de inkomstenbelas
ting. De belastingdienst moest daar
een onderzoek naar instellen. Volgens
Dean had Nixons top-adviseur Halde-
man daartoe een onderhoud gehad
met het hoofd van de belastingdienst,
met de bedoeling 'deze dienst politiek
verantwoordelijk te maken aan het
Witte Huis'.
Blanke vrouwen
De aantekening op de lijst bij de
nèam van het neger-congreslid Co-
nyers stond: 'Vrijgezel. Snel rijzende
ster. Krijgt de reputatie van leidende
zwarte anti-Nixon woordvoerder.
Heeft een zwakte voor blanke vrou
wen'.
Aanhang van miljonair Glistrup in korte tijd snel gegroeid
loor Chris Blankenburgh
(roeiende ontevredenheid over de zware belastingdruk, over de
isejmbtenarij, over prijsstijgingen en plannen tot democratisering
o^an het bedrijfsleven hebben in Denemarken een nieuwe politieke
,Bweging een bliksemcarrière bezorgd. Het is de Partij van de
die uitgaat van het simpele motto 'Belastingen en
opnbtenaren afschaffen',
n
e aarmee heeft deze partij, die in januari werd opgericht, een
aand later 7 procent, in maart. 18 procent en in april ruim 21
^ocent van de kiezers voor zich gewonnen, als men de opinipeilers
ag geloven.
eI irichter, stuwende kracht en lei-
le r van de partij is de Deense advo-
h^at en miljonair Mogens Glistrup.
is een veertiger die als po-
spreker dagelijks volle zalen
Hij bewoont een luxe villa in
ngby bij Kopenhagen en heeft
a van degrootste advocatenprak-
ken van de Deense hoofdstad,
expert in belastingzaken heeft
een fortuin vergaard door een
middelde clientèle mazen in de fis
wetgeving aan te wijzen. De
lastingdruk is in Denemarken,
:nals in Zweden en Noorwegen,
t mis. Inkomstenbelastingen van
tot 50 procent zijn normaal, zodat
strup en zijn collega's druk wor-
i geraadpleegd.
jaar geleden wist Glistrup
>r de tv een voor zijn bedrijf niet
verdienstelijk spektakelstuk op te
iren door te verklaren, dat hij als
Ijonnair er nog steeds in geslaagd
aan de fiscus te ontsnappen en
hij ook nu weer geen cent (öre)
lasting had moeten betalen. Een
olg van die uitspraak was, dat de
astinginspectie meteen op jacht
g. De politie deed een inval bij
strup, maar het onderzoek tegen
n is nog steeds niet afgesloten,
snelle groei van Glistrups partij
relt in Denemarken het 'Glistrup-
tomecn' genoemd en heeft bij de
'estigde politieke partijen de no-
o ongerustheid gewekt, hoewel de
Rende algemene verkiezingen pas
in 1975 moeten worden gehouden.
Vast staat, als de Denen nu naar de
stembus zouden gaan, zij Glistrups
partij tot een der grootste in het
land zouden maken. De opiniepei
ling die uitwees dat de Partij van
de Vooruitgang 21 procent van de
Denen aantrok, toonde tevens aan
dat de sociaal-democratische partij,
die onder premier Anker Jörgensen
de minderheidsregering vormt, nog
maar op 27 procent kan rekenen, te
gen vroeger ruim 35 procent De
Deense partijen fulmineren dan ook
heftig tegen Glistrups beweging. Gli
strup wordt o.a. voor de voeten ge
worpen, dat hij zijn kiezers als
stemvee met eenvoudige leuzen en
simpel aandoende oplossingen mani
puleert, wat met een geleerde term
wel 'demagogie' wordt genoemd.
Belasting
Het belangrijkste wapen dat Gli
strup in zijn reclames hanteert, is
de eis dat de inkomstenbelasting af
geschaft wordt. Glistrup, die wegens
dit verlangen 'meneer nul procent'
wordt genoemd, belooft belasting op
inkomens onder de 25.000 gulden na
zijn machtsovername snel af le
schaffen en tenslotte de fiscale inko
mensheffing tot nul tc verminderen.
De mensen krijgen dan zelf meer
geld in handen, gaan meer consump
tiegoederen kopen, waardoor de
staat via de BTW (in Denemarken
15 pet.) een deel van het geleden
verlies terugkrijgt. De rest van het
verlies aan belastinginkomen, aldus
Glistrup, wordt vereffend door mas
sale ontslagen in het rijksambtena
renapparaat. Rijksambtenaren, zo
meent Glistrup, zijn niet-produktief
en zij moeten uiteindelijk met 90
procent in aantal verminderen. Ook
op de wetgeving in het algemeen
heeft Glistrup veel kritiek. De wet
ten zijn te lang en te moeilijk. Alle
maal moeten zij herschreven worden
en kort en helder gemaakt voor de
gewone man. Als derde, bij veel De
nen eveneens populaire programma
punt propageert Glistrup afschaffing
van leger, luchtmacht en marine en
uittreding uit de NAVO. Sociale
voorzieningen moeten blijven be
staan, maar niet uitgebreid worden.
De progressieve abortus- en porno
grafiewetgeving moet blijven, maar
kiesrecht voor personen boven de 60
jaar moet worden afgeschaft en de
politieke macht van de koningin
moet groter worden, vindt Glistrup.
Ziedaar zijn program in vogelvlucht.
Achter Glistrups politieke verlang
lijst zit de opvatting, dat de Deense
staat en samenleving doodgebureau-
craliseerd zijn. Wezenlijke vernieu
wingen komen niet meer tot stand,
omdat teveel dingen muurvast lig
gen; organisaties zijn mammoeten
geworden, die door gesalarieerde be
langhebbenden angstig op kosten
van de belasting- of contributiebeta
ler overeind worden gehouden en
maar groeien. De vaste kosten van
het staatsapparaat per afzonderlijke
burger nemen steeds toe, kunnen
niet worden teruggeschroefd en dit
roomt het inkomen van de Deen
steeds meer af en ontneemt hem
een stuk persoonlijke bestedingsvrij
heid.
'Deen Poujade'
In Denemarken wordt Glistrup nu
de 'Deense Poujade' genoemd. En
ook zelf zegt de leider van de Voor-
uitgangs-partij grote sympathie te
koesteren voor de ideëen van de
Fransman Pierre Poujade. Poujade
was de man die in de jaren '50 de
woede van door slaat en mammoet-
bedrijven bedreigde Franse midden
standers en ambachtslieden kanali
seerde in een politieke protestbewe
ging, die tenslotte bijna 10 procent
van de Franse parlementszetels vero
verde.
Evenals destijds Poujade in Frank
rijk, trekt Glistrup in Denemarken
nu profijt van wijdverbreide onte
vredenheid onder de bevolking.
Kleinere boeren en middenstanders
klagen steen en been over de bu
reaucratie en de hoge belastingen en
vrezen binnen de EEG, waartoe De
nemarken sinds I januari behoort,
door concurrentie gesmoord te wor
den. De Deense huisvrouw is onte
vreden over de snelle prijsstijgingen
van levensmiddelen sinds de entree
in de Euromarkt. In de eerste maan
den daarna was de prijs van melk
en boter met 20 procent gestegen en
die van meel met 15, wat tot koop-
stakingen en protestmarsen van
huisvrouwen leidde. De Deense
werknemers zijn weinig tevreden
met hun sterk afgeroomde lonen. In
maart gingen ze voor acht dagen
massaal in staking, wat sinds 1936
niet meer was voorgekomen.
In kringen van Deense ondernemers
leeft hoe blij zij ook zijn met de
toetreding tot de EEG grote
vrees voor overheidsplannen om de
bedrijven via een omweg fors te de
mocratiseren. Premier Anker
Jörgensen, heeft namens zijn soci
aal-democratische minderheidsrege
ring een plan op tafel gelegd, dat de
ondernemingen verplicht een steeds
toenemend bedrag te storten in een
nationaal fonds. Met dit geld moe
ten, ten bate van de werknemers, de
aandelen van de bedrijven waarin
zij werken worden opgekocht; ook
zal een deel van het fonds als inves
teringspot worden gebruikt om be
drijven van investeringskapitaal te
voorzien. Berekend is dat dit plan
dat voorlopig op de lange baan is
geschoven de arbeiders (via hun
vakbondsvertegenwoordigersbin
nen een periode van 15 tot 20 jaar
Moeens Glistrup doet alles om in de publiciteit te komen en onder
werp van het gesprek te blijven. Zo reed hij dit voorjaar op een
olifant door Kopenhagen. Spotters noemden de dikhuid een fami
lielid.
in het bezit zou brengen van 35 pro
cent van alle Deense aandelen. Via
het investeringsfonds zouden over
heid en vakbonden samen naar kapi
taal snakkende ondernemingen in de
door hen gewenste richting kunnen
sturen. Volgens het Deense bedrijfs
leven een verkapte vorm van natio
nalisering.
Verrotte stam
In deze sfeer van ontevredenheid
kampt de Deense regering met chro
nische tekorten op de betalingsba
lans en wordt feitelijk alles ver
wacht van de baten die het EEG-lid-
maatschap op korte termijn zal
brengen. De problemen van de rege-
ring-Jörgensen en de gevoelens van
onbehagen bij het publiek vormen
de verrotte stam waarop de pouja-
distische zwam van Mogens Glistrup
groot is geworden. Maar omdat de
verkiezingsdag nog lang niet is aan
gebroken, hoopt het Deense politie
ke establishment dat met een nieu
we periode van economische bloei
het verschijnsel-Glislrup zal doen
vervagen en" dat de term 'meneer
nul procent' op Glistrup van toepas
sing zal blijven, maar dan om zijn
resultaat bij de eerstkomende ver
kiezingen aan te geven.
Senator Edward Gurney, een republi
keins lid van de commissie die het
Watergate-schandaal uitzoekt, heeft
gisteren Dean aan een scherp verhoor
onderworpen. Volgens hem had Dean
geen schijn van bewijs voor zijn be
schuldiging dat Nixon op de hoogte
was van de inbraakpoging in het
hoofdkwartier van de Democraten en
latere pogingen die zaak in de doof
pot te stoppen. Dean hield echter vol.
Hij zei dat zijn geheugen weliswaar
geen bandrecorder was, maar dat hij
heel precies weer kon geven welke ge
sprekken hij destijds met_ onder meer
Haldeman gevoerd had. Waarom heeft
u de president niet ingelicht, wilde
Guerney weten. 'Ik bracht verslag uit
aan Haldeman en had niet recht
streeks toegang tot de president. Ik
was er zeker van dat mijn rapporten
aan Haldeman bij de president te
recht kwamen', aldus Dean.
Frederick Larue, een topmedewerker
van het comité voor de herverkiezing
van president Nixon heeft gisteren
plotseling bekend schuldig te zijn aan
een samenzwering om de rechtsple
ging in het Watergate-schandaal te be
lemmeren. Hij deed dat tegenover
rechter John Sirica. Laure is een rij
ke zakenman.
Andere ontwikkelingen:
Een verhuizer uit Washington
heeft verklaard, dat hij acht dozen
met documenten van Watergate-sa-
menzweerder Howard Hunt heeft ver
brand, nadat hij ze zes maanden in
bewaring had gehad. Hunts vrouw Do
rothy, die later omkwam bij een
vliegtuigongeluk, belde hem kort na
de Watergate-inbraak op over de do
zen. Hij moest ze zo lang bewaren. In
november belde Nixons verkiezingsco
mité met het verzoek enkele andere
dozen te verbranden, die hij voor het
comité bewaarde. Van de gelegenheid
maakte hij gebruik alle dozen te ver-
branden, omdat hij niet bij de Water
gate-affaire betrokken wilde worden.
Martha Mitchell, de loslippige
vrouw van oud-minister John Mit
chell, zal mogelijk ook als getuige
moeten verschijnen in de senaat, zo
heeft Samuel Dash, de raadgever van
de commissie verklaard. Hij zei dat
Ervin daar bezwaar tegen had, maar
Dash zei: 'Veel mensen menen dat zij
dingen te vertellen heeft, die nog niet
bekend zijn. Daarom zullen we haar
misschien oproepen, omdat het doel
van het onderzoek is het publiek de
waarheid te vertellen'.
Lowell Weicker, een republikeins
lid van de commissie van Sam Ervin,
heeft gisteren verklaard, dat het Wit
te Huis probeert pressie uit te oefe
nen op de zeven leden van de com
missie.
TEHERAN (DPA) Iraakse troepen
hebben voor de tweede maal deze
week dorpen van Koerden in het
noorden van Irak beschoten. Er zijn
tien doden en 22 gewonden gevallen,
aldus een bericht in een Perzische
krant. De slachtoffers zouden allen
aanhangers zijn van de Koerdenleider
Moellah Moestafa Barzani. De Iraakse
troepen maken gebruik van zware
mortieren en tanks.
Het radiostation 'De vrije Koerden'
maakte bekend dat de Koerden ver
sterkingen hebben aangevoerd naar de
Noordiraakse óliestad Kirkoek De
stad is geheel door Koerden omsin
geld. Het politieke bureau van de
Koerdse democratische partij heeft be
kendgemaakt dat de Iraakse regering
incidenten uitlokt om het in 1970 met
de Koerden gesloten akkoord te torpe
deren.
