Zaterdag: de zon totaal verduisterd boven Afrika dichtbij tBommengeld Commentaar Nederlandse expeditie voor waarnemingen in Mauretanië s 'Concorde' vliegt met schaduw mee Babylijkje gevonden Parachutist op IjTexel maakt dodelijke val 'lan: één lijst %an de Friese ^confessionelen +++oproep toeristen+++ vreemd geld weerrapporten O v het weer Een broek van een eeuw oud Ei om u tegen te zeggen tripje alternatief lOUW/KWARTET WOENSDAG 27 JUNI 1973 BINNENLAND T5/K7 het vertrek van zijn Russische gast reznjew is president Nixon uit de ige regionen om niet te zeggen: wolken van de wereldpolitiek r neergehaald naar de barre laag- kte van het binnenlandse beleid, liet zodra had Breznjew zijn hielen slicht, of de tv-serie over Watergate :rd opnieuw gestart, ditmaal met >hn Dean in de hoofdrol, en het ingres hervatte zijn strijd om meer sggenschap over Amerika's buiten- idse politiek, eerste klap die in de jongste ron- e van dit gevecht is gevallen, moet ink zijn aangekomen bij de presi- £51 ent. Het Huis van Afgevaardigden esloot, in navolging van de Senaat, :n streep te halen door de financie- ing van de Amerikaanse bombarde- lenten op Cambodja. Zelfs een voor- :1 om de president nog voor twee iaanden bommengeld toe te kennen, ■erd verworpen, zij het op het nip- srtje (de stemmen staakten), •it betekent niet, dat er nog deze of 'olgende week een eind komt aan de :gen van Amerikaanse explosieven nu al maandenlang op sommige leien van Cambodja neerdaalt. Nixon zijn veto over het Congresbesluit itspreken, en er zijn ook nog wel an- ire middelen om de vuurkracht van ;t Cambodjaanse regime-Lon Nol te ijven versterken. Maar bijster lang de Amerikaanse president de imbardementen op dit deel van In- i-China toch niet meer laten voortdu in, nu zonneklaar is geworden, dat e meerderheid van het Congres het aar niet mee eens is. ^jlet Congres volgt hiermee consequen ter de grote lijnen van de Indochine- Wsiolitiek die Nixon en Kissinger heb- Itien uitgestippeld, dan de president elf. Nu Amerika zijn troepen uit Vietnam heeft teruggetrokken en het ;ijn krijgsgevangenen weer thuis heeft, ee igt het voor de hand, dat het ook een •d 1 ind maakt aan zijn militaire bemoeie nis met het Cambodjaanse conflict, 0 lat als een uitloper van de Vietname- (e oorlog kan worden beschouwd, one Iet officiële argument voor de bom- lardementen op Cambodja is, dat ze ^'le tegenstanders van Amerika's bond- v ;enoten ertoe kunnen dwingen, spoe- n 1 lig genoegen te nemen met een be- tand. Van de deugdelijkheid van dit irgument is althans de afgelopen ninaanden niets bebleken, maar (zo zou S <:en cynicus hier tegenover kunnen keitellen) misschien wint het aan kracht, naarmate er langer gebombardeerd wordt. Bovendien: wat let de president hm, als hij met de huidige militaire inzet Cambodja niet naar een tijdperk van vrede kan bombarderen, naar irachtiger middelen te grijpen? let zou mooi zijn als het antwoord die vraag luidde: de mogelijkheid lat Cambodja ontaardt in een tweede Vietnam. Maar het Amerikaanse Con- ;res is daar blijkbaar niet volstrekt ze- ;er van. Het heeft gelijk: de beste waarborg om te voorkomen dat Ame- ika opnieuw verwikkeld raakt in een l^voor alle betrokkenen heilloos Indo- chinees avontuur, ligt in een onver wijlde en totale staking van de bom- lardementen. ie I ;re Van een medewerker In de Sahara worden zaterdagmiddag het verblindende daglicht en de teisterende hitte abrupt onderbroken. Oorzaak: de totale zonsver duistering, die tussen twaalf en twee uur een spoor van duisternis en afkoeling zal trekken over Afrika. Vijf Nederlandse wetenschapsmensen zijn in Mauretanië, bij Atar in de wes telijke Sahara, vanaf begin juni in de weer met het opstellen van een grote roosterspectograaf en met repetities van alle kritieke waarnemingshande lingen. Het apparaat staat op een fun dering van zelfgemetselde pijlers. Op een andere pijlter staat de hulpspiegel, die meedraait met de zon en voortdu rend haar beeld terugkaatst naar de spleet van de spectrograaf. Met deze opstelling hoopt de Neder landse expeditie een serie vervolgwaar nemingen te doen, die meer inzicht zouden kunnen geven in de dunne zonslaag (chromosfeer), die zich tus sen de zichtbare zonnebol (fotosfeer, 5000 graden) en de omringende gas- sluier (corona, een miljoen graden) bevindt. Meer inzicht speciaal in het verloop van het temperatuureven- wicht in die laag. Die waarnemingen zijn een voortzet ting van de gteslaagde expeditie naar Mexico, waar tijdens de zonsverduiste- ring van 7 maart 1970 voor het éérst goede registraties van de fijnstructuur van het chromosfeerlicht werd verkre gen. De'mate van menging van gas in de chromosfeer is hieruit af te leiden. De bevolking van de Afrikaanse gebieden waar de zon zaterdag verduisterd zal zijn is door mid del van pamfletten gewezen op de wenselijkheid de ogen te be dekken. Pechvogels De kans op een zandstorm op het kri tieke moment is een op acht, en die pech zou alles bederven. Maar voor tachtig Nederlandse amateurwaarne mers is alles al bedorven. Zij zouden met de Nederlandse Reisvereniging eveneens naar Mauretanië gaan. Maar vorige maand kwam de jobstijding, dat hun reis werd getorpedeerd door een vliegverbod op 30 juni in dat land. De autoriteiten van Mauretanië gaven daarmee gehoor aan een ver zoek van de Internationale Astronomi sche Unie van beroepsastronomen (onder wie de groep van de Utrechtse sterrenwacht). Op dat moment waren de charters niet meer te wijzigen. De reis moest worden afgelast, tot grote verontwaardiging van de amateurs je gens hun weinig collegiale vakbroe ders. Concorde De spectaculairste expeditie is ditmaal de Franse: Met het supersone vlieg tuig Concorde wordt opgestegen van Las Palmas en koers gezet naar de Sa hara, waar omstreeks 11.50 uur de kernschaduw van de maan wordt on derschept op twintig graden noorder- breedte. Met een snelheid van 2040 ki lometer per uur vliegt men met de schaduw mee, op achttien kilometer hoogte, over Mauretanië, Mali, Niger en Tsjaad, alwaar de vlucht beëindigd wordt te Fort Lamy. Aan boord kan men zo zeventig minuten waarnemin gen doen van de totale verduistering, tegen maximaal 6 minuten voor expe dities op de begane grond. Waar men overigens ernstig geprotesteerd heeft tegen te verwachten storing van het werk door de uitlaatgassen van het vliegtuig. De totaliteitsduur is dit maal bijzonder lang, in de ontoegan kelijke woestijn van Niger zelfs ruim zeven minuten. Pas in het jaar 2150 wordt dit overtroffen. Vooral in Kenya zijn in de laatste we ken honderden waarnemers, zowel be roeps- als amateurs, neergestreken bij het Rudolf Meer. Ook de TV-reporta- ge (zondagavond 21.20 uur, Nederland 2), wordt in Kenya gemaakt. Interessante TV-beelden zijn te ver wachten van de dierenwereld, die door een zonsverduistering in de war De kleine kernschaduw trekt in een smalle strook midden over de aardbol. In die strook wordt de zon geheel door de maan verduisterd. De totale zonsver duistering is het eerst te zien aan de "linkerkant" van de aardbol, in Suriname, om 10.55 uur Ned. tijd; daarna op de Atlantische Oceaan; vervolgens in Maure tanië om 11.45 uur; verder dwars door de Sahara, en dan in Kenya om 14.00 uur. De grote bijschaduw doorloopt de brede strook tussen de streepjeslijnen, die ook zuid-Europa beslaat. Daar wordt slechts een gedeelte van de zon bedekt. Nederland ligt buiten dat gebied, en ziet dus niets van de eclips. raakt: Bij de tachtig procent zonsver duistering van 1954 gingen overal in Nederland de kippen op stok. Van de komende verduistering is overigens in ons land NIETS te zien. Slechts in zuid-Europa zal een klein deukje in de rand van de zon waarneembaar zijn. Wij kunnen zo'n verschijnsel pas weer meemaken op 11 mei 1975. Een belangrijke gedeeltelijke eclips hier te lande heeft pas plaats op 11 aug. 1999 (95 procent), een totale op 7 okt. 2135. De komende jaren zijn er zonsverduis teringen in Australië op 20 juni 1974 en 23 oktober 1976, op het eiland Kre ta op 29 april 1976 (ringvormig), en in Colombia op 12 okt. 1977. Zilverkleurig Voor ons is het alleen via de TV mee te maken, al zal niet in de huiska mers een even aangrijpende indruk maken als op de ooggetuigen ter plaatse. Deze merken eerst alleen een verkleuring van het daglicht naar dof geel, maar enkele minuten voor totali teit gaat alles in versneld tempo. De laatste halve minuut brengt een heel bijzondere gewaarwording. Van de zon is niets anders over dan een smal le, felle sikkel. Het licht vermindert nu in steeds sneller tempo. En dan krimpt de sikkel razendsnel ineen tot een lichtend punt. De hemel is nu zo donker, dat het zilverkleurige licht van de zonnecorona aan alle kanten rondom de maanschaduw zichtbaar wordt. Gedurende één ogenblik lijkt de zon een zilveren ring met eon schitterende diamant. Dan valt de duisternis over de omge ving. Men krijgt de indruk van een lichte zomeravond, maar met een on wezenlijk schemerlicht. Enkele helde re sterren duiken op, maar het vreemdst van alles is de zwarte maan, omgeven door de corona met stralen die naar alle kanten uitschieten. De betovering breekt even snel af als ze was gekomen. Plots kan men in de verte de horizon zien oplichten, ten teken dat daar het zonlicht terug keert. Het licht zwaait binnen een tiental seconden langs de gehele he mel. Eén ogenblik verschijnt de ring met de diamant opnieuw, dan barst deze uit tot een verblindende bundel zonlicht. Dan is de gewone wereld van alledag weer terug. BREDA In een grote plas, achter een kwekerij in Terheyden (NB) is een babylijkje gevonden. Het stoffelijk overschot, dat in plastic zakken was verpakt, is maandagmorgen al gevon den, maar de politie heeft de vondst pas gistermiddag bekend gemaakt. Vierde ongeluk in twee dagen Van een verslaggever TEXEL De 27-jarige W. Straub uit het Duitse Kleestad, die logeerde op 'bèeen camping op Texel, is gistermor gen omgekomen bij een mislukte pa rachutesprong boven het vliegveld van Texel. Het ongeluk gebéurde dooi-dat zijn pa rachute niet open ging. De man, die 2 zijn eerste sprong maakte, opende te 2:laat zijn noodparachute. In het vlieg tuig, dat hij net verlaten had, stond nog één leerlinge gereed om te sprin gen doch die zag er op het laatste mo ment vanaf. De verongelukte man was lid van het para-centrum Texel-Spa. jDit is het vierde ongeluk in twee da- igen bij het parachute-springen op fTexel. Eerder braken twee parachutis ten een been en moest een vliegtuig, waarmee paracutisten de lucht in zou- Jden gaan, een noodlanding maken bij Hhet vliegveld. Die noodlanding slaag de en niémand werd gewond. benDe rijksluchtvaartdienst en de dienst luchtvaart van de rijkspolitie stellen sHeen onderzoek in. eerl vaitivan een verslaggever "^LEEUWARDEN ARP, CHU en uKVP in Friesland zullien bij de staten- ^verkiezingen in het voorjaar met één ffJlijst uitkomen, indien de ledenverga- ïid Ideringen akkoord gaan met het voor- h stel dat de besturen zullen doen. Aan vankelijk was bij de Friese AR het fooihdee geopperd van een lijstverbinding, '*chimaar daarvan is definitief afgezien. Onderstaande personen wordt drin gend verzocht zo spoedig mogelijk de ANWB-Alarmcentrale in Den Haag te bellen, telefoon 070-264426. Nederland Dr. en mevr. Carl Christian en Lene Mortensen, Tands- let, Jutland, Ford Taunus 17 M, BN- 22 512. Duitsland Hr. en mevr. D. P. Pauls- Zwaan, Hoorn, rode 2 CV, 25- 80-TL. Oostenrijk-Zwitserland mej. F. Daalman, Winterswijk, lichtgroene Ford Taunus, 49-34-TN. Frankrijk Fam. A. Dekenga. Acht, groene Peugeot 404 plus caravan, MH 67-08; A. S. A. Martens, Tilburg, don kergroene VW-Kever; Hr. J. Rijers en mej. M. Willems, Bergen op Zoom, oranje Fiat 600 90-08-TK. Joegoslavië B. Straathof, Anna Paolona, donker rode Renault 16, kenteken onbekend. Italië Fam W. Huis in 'tVeld, Twello, reizend per trein. Zweden H. L. Kortekaas, Voorscho ten, witte Renault 4, 00-46-ND. AMSTERDAM De koersen van bui tenlands geld zijn vandaag als volgt: Aankoop Verkoop Amerikaanse dollars 2.652.75 gld. Engelse ponden 6.927.22 gld. Belgische francs 7.137.38 cent Duitse marken 105.25106.75 cent Italiaanse lires 43.2546.25 cent Portugese escudos 11.4012.40 cent Canadese dollars 2.692.79 gld. Franse francs 64.0066.00 cent Zwitserse francs 89.0091.00 cent Zweedse kronen 64.0066.00 cent Noorse kronen 49.2551.25 cent Deense kronen 46.2548.25 cent Oostenr. schillings 14.3014.60 cent Spaanse pesetas 4.654.90 cent Griekse drachmen 9.0010.00 cent Finse marken 73.0076.00 cent Joegosl. dinars 17.0020.00 cent max. neer- weer temp. slag Amsterdam licht bew 28 0 De Bilt zwaar bew 29 0 Deelen licht bew 30 0 Eelde licht bew 29 0 Eindhoven half bew 30 0 Den Helder zwaar bew 24 0 Luchth. Rtd. licht bew 29 0 Twente half bew 28 0 Vlissingen zwaar bew 27 0 Zd. Limburg licht bew 28 0 Aberdeen zwaar bew 13 0 Athene onbew 29 0 Barcelona licht bew 26 0 Berlijn licht bew 30 0 Bordeaux zwaar bew 32 0 Brussel half bew 28 0 Frankfort half bew 30 0 Genève onbew 26 0 Helsinki onbew 27 0 Innsbrück licht bew 28 0 Kopenhagen onbew 23 0 (ADVERTENTIE) warm -•T ANP/KNMI UM 27- Warmte golf Van onze weerkundige medewerker Vandaag legt de zomer er nog een schepje op. In het binnenland zullen de thermometers een tropische grens van 30 gr. C. bereiken of iets over schrijden. In Duitsland worden maxi ma van virca 32 gr. verwacht. Bij een dergelijke warmtegolf, die zich voordoet bij betrekkelijk geringe luchtdrukver schillen, is het aan onze stranden het aangenaamst. Een ver koelende zeewind tempert daar de temperatuur. We hebben het gisteren zelf aan den lijve gevoeld op Ame land, waar in de ochténden de tempe ratuur bij zuid tot zuidoosten wind tot 26' gr. opliep. Maar in de vroege middag viel prompt een matige noord oosten zeewind in, die onze melkboer zonder de weerkaart geraadpleegd te hebben, voorspeld had. 's Middags was het aan het uitgestrekte sporadisch bevolkte strand ten oosten van Buren met de rustgevende, vriendelijke brui sende Noordzee verrukkelijk. Van de Friese vaste wal aandrijvende donder koppen verteerden snel en het bleef de hele dag zonnig bij 22 tot 24 gr. De hoge temperaturen, in combinatie met uit Frankrijk opdringende sto- ringen in de Golf van Biskaje ligt een vlakke depressie van 1013 vib, die zich in noordoostelijke richting uit breidt doen binnenkort de kans op meer uitgebreid onweer toenemen. Op dc Britse eilanden begon het gedon der dinsdagmorgen al vroeg. De Scil- ly-eilandën meldden om zes uur 's morgens al een lichte onweersbui. Rondom het middaguur bliksemde en straalde het van de regen in het ge bied Bristol-Birmingham, 's Middags kwamen er op talrijke plaatsen in En geland plensregens voor. Zolang de radiokrakers beperkt blij ven, hebben icij te doen met versprei de onweerscellen, die veelaal niet meer dan 10 tot 20 mm regen brengen en bijzonder lokaal zijn. Wanneer de at mosferische storingen frequenter wor den de kans hierop is er vooral na vandaag en er een onafgebroken gekras en gekraak uit de luidspreker komt, is dit een teken dat het 'grote werk' begonnen is, of door een zich activerend koufront, of door sterkere 'trek' in de buien door grotere wind snelheden in de hogere niveaus. Een portable kan bij dergelijke omstandig heden als een goede actuele barome ter fungeren. Iloog water 28 Juni Vllsslngen: 11.58—: Harlngvlletslulzen: 0.50-13.23; Rotterdam: 1.48-14.32; Scheveningcn: 0.23-13.00; IJmul- den: 1.00-13.35; Den Helder; 5.04-17.43; Har- llngeiï: 7.38-20.05; Delfzijl: 9.33-21.57. onder redactievan loessmit Een buitenhuis wordt zo genoemd omdat het buiten de stad staat, een leunstoel omdat ie leuningen heeft, een regenjas omdqt ie in staat is de regen tegen te houden. Maar waarom heet een spijker broek nou spijkerbroek? Een mooie vraag, nu dit kledingstuk dit jaar z'n honderdste verjaardag viert, althans in de vorm waarin we 'm vandaag de dag kennen. Want het fenomeen was er al eer der. In 1852 arriveerde de allereer ste spijkerbro<ekenfabrikant ter we reld in Californië. Dat ivist deze Levi Strauss, arme zoon van een even arme klerk uit Beieren, toen zelf nog niet, want hij was alleen maar gekomen om als zovelen goud te zoeken. Veel had hij niet bij zich: een paar rollen tentdoek en wat onbelangrijke kleinigheden. Maar in datzelfde tentdoek zou zijn eigen goudmijntje blijken te zitten. Het was Franse canvas, 'serge-de-Nimes' genoemd, later verbasterd tot het welbekende de nim. Omdat de goudzoekendje avon turiers een ruw leven leidden en stevige kleren nodig hadden, liet Levi Strauss naar eigen idee een broek maken van zijn tentdoek, die uitstekend tegen Amerika's Westen bestand bleek. Dat was het eerste 'pair of Levi's', maar nog steeds geen spijkerbroek. Tot Levi's klan ten hoorde een zekere Alkali lke, die de zakken van zijn canvas- broek volpropte met alle stenen waarin hij maar een kruimeltje goud vermoedde. Daar kon zelfs de setge-de-Nimes niet tegen en de kleermaker die de scheuren als maar moest repareren, ergerde zich zo aan Alkali lke, dat hij op zeke re dag in plaats van garen klink nagels door de naden van Ike's broek joeg. Strauss was enthousi ast. De echte spijkerbroek was ge boren. Twintig jaar hield dit model het uit. In die tussentijd hadden de cowboys Levi's broek ook al 'uitge vonden' en zvas het spijker-kleding stuk zelfs al populair geworden in gewone Amerikaanse gezinnen. Maar daarmee begon de elllende. De spijkerbroek, voortreffelijk voor werk in de openlucht, bleek ruïneus voor de bekleding van banken en stoelen binnenshuis. Daarom was Levi, wie al die klach ten ter ore kwamen, erg geïnteres seerd in een briefje in bepaald niet vlekkeloos Engels van een kleermaker uit Nevada, die iets schreef over koperen knopjes die even stevig als spijkers zouden zijn en bovendien léets beschadigden. Deze Davis en Levi vroegen samen patent aan op het koperen beslag en in juni 1873 kregen ze het. Vandaar dat de spijkerbroek al thans de 'pair of Levi's' want tal loze fabrikanten hebben zich daar na ook op de produktie van 'jeans' geworpen dit jaar z'n honderd ste verjaardag viert. Levi Strauss leeft natuurlijk niet meer, maar het bedrijf dat hij stichtte heet nog steeds naar hem en heeft nu vestigingen over de hele wereld. Zijn klanten kunnen kiezen uit tientallen modellen in m*er dan tachtig kwaliteiten en in 455 verschillende kleuren. En wie heel zeker wil weten of hij een originele goudzoekersbroek in han den heeft hoeft alleen maar even op het rechterachterzakje te kij ken. Daar zit een frutseltje met de voornaam van de man die eigenlijk niets bijzonders deed, maar toch ivereldbekend werd, alleen doordat hij een broek maakte. Een Cubaanse Cornoa-kip, die elke dag een eitje legt voor bazin Joa- quina Suarez, heeft haar omgeving danig verrast met een reuze-ei van bijna een half pond. Behoorlijk uitgeput leunt het dier in de arm van trotse Joaquina (links), die ter vergelijking een normaal ei naast het uitzonderlijke produkt ln een mandje heeft gelegd. En bij het zien van zo'n ei komen toch de oude twijfels weer boven: wat was er nou eerder, de kip of het ei? Het fietsende echtpaar Henny yn Nelly Barelds (allebei 29 jaar) dat een goed jaar geleden in Staphorst opstapte en sindsdien ontelbare ke ren in Europa, Azië en Afrika af stapte, heeft intussen de Zuidafri- kaanse stad Port Elisabeth aange daan. Henny en Nelly hebben-zo'n twin tigduizend kilometer afgepeddeld; niet één keer hoefden ze van fiets te verwisselen, wel tot twintig keer toe van banden, maar duizend kilometer door weer en wind is voor een gewone fietsband dan ook een respectabele afstand. Volgens de Bareldsen is de fiets een ideaal vervoermiddel als je echt iets van de wereld wilt zien. Vanuit de auto of de trein vinden ze maar niks; dan kun je net zo goed voor de televisie blijven plak ken. zegt Henny, maar als je fietst wil iedereen je leren kennen en zo 'ontmoet je de mensen die hun landen maken tot wat ze zijn'. Hun bagage bestaat uit een kleine tent, slaapzakken, wat kleren, repa ratiespul voor de fietsen en hun fototoestellen. Dat zullen ze alle maal nog een hele tijd mee moe ten sjouwen, want voor ze naar Staphorst teruggaan, willen ze eerst nog 'even' door Zuid- en Noord-Amerika. Andere hulp betekent in Den Bosch directe informatie, direct advies en eerste hulp voor ieder een die op welk gebied ook hulp nodig heeft. Andere hulp is daar de naam van een nét opgerichte werkgroep 'voor alternatieve hulp verlening', op de eerste plaats be doeld maar niet uitsluitend voor jonge mensen. De groep heieft zich al verzekerd van de medewer king van ruim veertig vrijwilli gers, een aantal stagiaires en een coördinator en heeft al een vast adres ook: Huize Prima, Spinhuis wal 1. Iedereen kan daar elke dag van de week van één uur 's middags tot elf uur 's avonds om (gratis) hulp aankloppen. Zijn de problemen erg gecompliceerd, dan komt er een meer gespeciali seerde medewerker bij. Voor men sen die van de geboden hulp ge bruik hebben gemaakt zijn er werkgroepen, waarin ze zelf kun nen meedenken over hun en an dermans problemen, de oorzaken en de oplossingen. De deelnemers worden daar wel begeleid, maar bepalen zelf hun werkprogramma. Dat er al zoveel mensen met 'An dere hulp' meedoen, betekent niet dat de werkgroep niet nog veel meer medewerkers zou kunnen ge bruiken. Voor wie wil weten wat zulke alternatieve hulpverlening precies inhoudt en voor wie best zelf ook zou willen helpen, is er een trainingsprogramma opgesteld. Op het al genoemde adres of op te lefoonnummer 0410041998 zijn daar alle inlichtingen over te krij gen. Is die draaideur al klaar?

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1973 | | pagina 7