Beernink ziet
oekomst CHU
erg somber in
Zes resoluties op vergadering van AR
'Andriessen heeft uit de boot vallen
van de CHU te veel gerelativeerd'
IVeinig feestelijk
li blijf lid van de Unie
>mmentaar
CHU: fractie mag kabinet niet steunen
Lijk gevonden van
een onbekende man
Zweefvliegtuig
stort in duinen
neer: man gedood
Christen-Democratisch Appel dubbele bodem in kwadraat?
JOUW/KWARTET MAANDAG 25 JUNI 1973
BINNENLAND
T3/K5
n onze parlementsredaktie
ELDOORN Oud-minister mr J. K. J. Beernink ziet de toekomst van de CHU somber in nu
meerderheid van de algemene vergadering zaterdag heeft besloten straks met ARP en KVP één
tij te vormen.
afloop van de bijeenkomst voor-
lde hij, dat de CHU straks niet
zal bestaan. De unie valt im-
rs uiteen, verklaarde mr. Beernink.
nneer er een kiesdrempel wordt
ivoerd komt de CHU niet meer in
Tweede Kamer. Ongeveer een
irt van de afgevaardigden verklaar-
zich zaterdag tegen. Mr. Beernink
wachtte, dat een gelijk deel van de
e geen fusie wenst en de CHU, zo-
mr. Beernink het tijdens de dis-
ïie had gezegd, 'zal laten voortbe-
I de partijraad van de ARP in
echt liet prof. dr. A. C. Drogen-
zich in dezelfde geest uit. Hij
ilaarde, dat, wanneer de resolutie
jewijzigd zou worden aangenomen,
Izich erop zal bezinnen om de ARP
standig te laten voortbestaan. Hij
digde aan evenwel contact op te
<fh len met gelijkgezinden in de CHU.
N prikkeld
l-fractievoorzitter en voormalige
'indsman Beernink was een van de
ig sprekers in de geprikkelde en
■auwde vergadering in de warme
Apeldoornse schouwburg. Onder luid
applaus verklaarde hij: 'Niemand kan
mij dwingen toe te treden tot de
nieuwe partij. Ik blijf in de unie en
zet de unie voort'. Zijn bezwaar en
van ruim veertig sprekers, die zich te
gen verklaarden, was, dat de nota van
de Contactraad over het uitgangspunt
en het beginsel te vaag en te onduide
lijk is. Het politieke bezwaar is, dat
door het aanvaarden van de gezamen
lijke resolutie de onduidelijkheid toe
neemt. Een oppositiepartij (de CHU)
gaat samen met twee regeringspartij
en (KVP en ARP). De goodwill die
de kamerfractie kreeg door zich tegen
het kabinet te verklaren, gaat door de
samenwerking met de andere twee
partijen weer verloren. Na de uitslag
van de stemming over de resolutie re
kende mr. Beernink uit, dat de CHU,
die zou blijven bestaan, twee kamerze
tels zou kunnen halen. Dat is te wei
nig wanneer er een kiesdrempel is.
De grote tegenstander van mr. Beer
nink was prof. Steenkamp, de man
van de KVP van wie wordt gezegd,
dat hij het onverzoenlijke weet te ver
zoenen. Maar dat lukte hem niet in
Apeldoorn. Unie-voorzitter baron Van
Christen-Democratisch Appel
'|trin KVP, ARP en CHU zich za-
i" d 'a2 hebben verenigd, heeft een wei-
feestelijke start gekregen. De drie
stoi ijvergaderingen hebben zich met
:el twijfel en onzekerheid gevoegd
10 de lijn die hun besturen hadden
t zi gegeven, dat er nog weinig van
,tdrift en nieuw elan te ontdekken
de gebeurtenissen van zaterdag
nog geen krachtig en overtuigend
iep uit op de mensen die zich tot
erre buiten de drie betrokken par-
hebben gehouden, om zich nu bij
CDA aan te sluiten. Voordat zo'n
el kan worden gedaan moet er
fl||rcvens eerst tussen KVP, ARP en
intern het een en ander opgc-
1 rd en uitgesproken worden.
te beginnen duurt de verwarring
r het karakter van de toekomstige
edeelde partij toch weer voort. De
- I rzitter van de KVP, dr. D. de
v, .heeft er zaterdag geen twijfel
laten bestaan dat ook volgens
een nevenschikking van andere
ïngspunten aan de evangelische
itatie van de nieuwe parrtij niet
lig kan zijn. Aanvankelijk had hij
raan persoonlijk wel ruimte willen
n, maar hij is erop teruggekomen,
kro heeft hij met een voor politici
ikende openhartigheid ongeveer
igd. Desondanks hebben leden van
partijraad van de KVP zaterdag
en na toch weer de bekende 'o-
icid' van het nieuwe partijverband
2fdrukt.
zou bedoeld kunnen zijn met de
iheid van een partij die 'bij voort-
0.55- ng wil antwoorden op de uitda-
van het evangelie?' Zou de KVP
Landelijk geloven dat veel mensen
bij het CDA zullen aansluiten
!K fa zij het met het antwoord eens
maar de uitdaging van het cvan-
28 F i die henzelf niet aanspreekt
bij maar voor lief nemen?
2 partijraad van de ARP heeft het
oö i we partijverband voor zulke men-
r.K* f J
nog wat onaantrekkelijker ge
kt door aan de ontwerp-resolutie
voegen dat het zich zal laten
ggen 'door dc verplichtende norm
het evangelie, zodat er geen spra
in zijn van gelijkwaardigheid van
Eln j re inspiratiebronnen'.
denkt de partijraad van de KVP
:sh3*an? Voorzitter De Zeeuw consta-
n.oo' fe ter vergadering dat deze AR-
ifeging geen wezenlijke verande-
inhield, maar nadat een partij
slid had uitgeroepen: 'Daar gaat
looltei, 0penheid', zei hij: 'Wij nemen
onze eigen besluiten'. Om het met
re, wat onvriendelijker woorden
eggen: 'Wij hebber, met besluiten
de ARP niets te maken'.
5 n'wi dit alles is het op zijn minst toch
wat onzeker of dc partijraad
de KVP precies begrepen
wat de partijraad van de
ARP heeft besloten, zoals de AR-par-
tijraad in het onzekere zal verkeren
over de interpretatie die de KVP-raad
aan de resolutie geeft. Hier wreekt
zich de procedure die terwille van
de eenheidsdemonstratie voor
schrijft dat de drie partijen op één
dag vergaderen en gelijktijdige beslui
ten nemen. Wanneer één van de drie
het bij zo'n procedure waagt, van de
algemene lijn af te wijken en de
AR-partijraad heeft dat weer eens ge
waagd dan schept hij een omstan
digheid die door de andere twee bij de
besluitvorming niet kon worden gewo
gen.
De drie partijbesturen rekenen het
zich dan tot taak, de verschillen te
overbruggen en plooien glad te strij
ken. Zij doen dat doorgaans handig,
daar niet van, maar er zijn altijd wel
mensen die het gevoel moeten hebben
dat er over, maar zonder hen is be
slist. 'Wij nemen hier onze eigen be
sluiten', zei de heer De Zeeuw. Ja,
maar wat er elders en door anderen
wordt besloten, moeten wij hier maar
afwachten.
Tenslotte is er ook verwarring over
het dagelijkse beleid. De Tweede Ka
merfracties van KVP en ARP dragen
medeverantwoordelijkheid voor het
kabinet, de fractie van de CHU staat
daarbuiten. Hoe kunnen de drie frac
ties, onder deze omstandigheden, hun
samenwerking verinnigen, zoals de re
solutie vaii hen vraagt? De fractielei
der van de CHU, drs. A. D. W. Tila-
nus, heeft zaterdag in Apeldoorn zijn
best gedaan, van zijn kant begrip te
tonen voor de positie van KVP en
ARP, o.a. door te zeggen dat hij de
bewindslieden van deze partijen zou
beschouwen als christen-democratische
geestverwanten. Maar met zo'n uit
spraak is niet alles gezegd. De fractie
van de CHU zal namelijk niet slechts
over de confessionele bewindslieden
maar over het hele kabinet moeten
oordelen. De ledenvergadering van de
Unie heeft zaterdag een motie aange
nomen waarbij ter toelichting was ge
zegd dat zij de fractie bedoelde aan te
sporen, het kabinet in geen geval te
steunen. En dat terwijl de fractielei
ders van KVP en ARP, de heren An-
driessen en Aantjes willen dat het ka
binet slaagt.
De heer Tilanus heeft terecht opge
merkt dat ook volksvertegenwoordi
gers die uit de kring van de CHU af
komstig zijn, de grondwettelijke ver
antwoordelijkheid hebben om zonder
last of ruggespraak hun houding te
bepalen en dat partijorganen hoog
stens kunnen aanbevelen. Maar een
aanbeveling van een partij kan bijzon
der effectief zijn, vooral wanneer zij
in verband wordt gebracht met de ei
gen identiteit die de betrokken volks
vertegenwoordigers in hun werk altijd
hebben willen tonen.
(ADVERTENTIE)
tlok^de beste voeding voor uw hond
Verschuer had hem zelfs een half
uur spreektijd gegeven. Prof. Steen
kamp hield een meeslepend betoog,
Groen van Prinsterer en de Bijbel ci
terend. De bijbelse boodschap moet
niet een etiket zijn voor een politieke
partij, maar ons doordringen in ons
politieke handelen. Hij hield de CHU-
ers de woorden van Paulus voor, dat
de letter doodt en de geest levend-
maakt. Prof. Steenkamp besloot zijn
verhaal, luid applaus oogstend, met
een citaat van de profeet Micha, dat
het onze opdracht is recht te doen in
deze wereld. Ondanks de bijval bleek
later het optreden van prof. Steen
kamp polariserend te hebben gewerkt.
'Is het nu nodig, dat we ons laten
beïnvloeden door een kasstuk van een
andere partij'. 'Ik krijg maar drie mi
nuten en iemand van de KVP liefst
een half uur spreektijd'. Dat waren
enkele opmerkingen, die in de discus
sie werden gemaakt.
Voor de christen-democratische sa
menwerking pleitten behalve fractie
leider Tilanus en unievoorzitter Van
Verschuer onder meer mr. C. A. Bos,
oud-Kamerlid en mr. Y. Scholten,
.vroeger minister van justitie
Pijnlijk
Pijnlijk was, dat én voorstanders en
tegenstanders op wijlen prof. Van Nif-
beriepen op wijlen prof. Van NMIF-
trik. Verontwaardiging onstond
over de uitlating van de heer Rebel,
dat de Centrum Gespreksgroep die
achter mr. Beernink staat, verraad
zou plegen, wanneer ze de CHU zou
laten voortbestaan. De voorzitter
kreeg in deze vergadering het verwijt
te horen, dat hij de voorstanders lan
ger liet spreken dan de tegenstanders.
De politieke bezwaren tegen de reso
lutie waren vooral ingegeven door de
vrees, dat de nieuwe partij te links
zou zijn: We krijgen een open de
mocratische volkspartij van De Zeeuw
en Aantjes, die de eerste twintig jaar
met de socialisten willen samenwer
ken. Het was Chr. van Gulik, voorzit
ter van de CHJO, die deze kritiek
niet weersprak. Kij constateerde: Deze
resolutie stelt in principe de ophef
fing van de unie voor. We vormen
een partij met een progressieve en
linkse signatuur. Wie dat niet wil,
moet tegen de resolutie stemmen.
Dat gebeurde dan'ook op grote schaal.
Op de vergadering van de CHU werd, zoals daar gebruikelijk is, geste md door het opsteken van vlaggetjes.
Kritiek van de KVP-partijraad:
Van onze parlementsredaktie
UTRECHT 'De CHU is een fractie die eigenlijk bij ons niet thuishoort; liet uit de boot vallen
van deze partij bij de formatie beeft de lieer Andriessen veel te veel gerelativeerd'. Zo bracht afge
vaardigde Verweij uit Utrecht zaterdag de kritiek onder woorden van de KVP-partijraad, die in
Utrecht bijeenkwam, op de rede van de KVP- fractievoorzitter over de formatie.
vastgesteld. Dat beleid moet verde
digd worden. Te veel spelen op de ei
gen achterban leidt onherroepelijk tot
ernstige moeilijkheden', waarschuwde
hij. 'De afgelopen weken geven daar
van duidelijk blijk'.
'Ik zie nauwelijks hoe er dan nog een
eenheid moet komen', vervolgde hij,
'vooral niet na de coup van Beernink.
Andriessen moet maar eens een schot
voor de boeg lossen bij de samenwer
king. Laat hij dat subtiele spel eens
achterwege laten en klare wijn schen
ken en eens zeggen hoe de kaarten nu
precies liggen'. Even daarvoor had
Andriessen gezegd: 'Bij de formatie
hebben we de eenheid niet behouden,
de samenwerking is niet versterkt.
Dat is een hard feit'. 'De gevolgen
kunnen ernstig zijn. Zij zullen ernsti
ger zijn naarmate de christendemo
cratische fracties gevoeliger zullen blij
ken voor pogingen van onze tegen
stander om de verschillen te vergro
ten. Dat vraagt veel. Misschien moet
ik wel zeggen, dat vraagt meer dan
we tijdens de formatie hebben kun
nen opbrengen.'
Vervolg van pagina 1.
ten zou gelden. De Zeeuw zei terzake
een stap terug te hebben gedaan, niet
als gevolg van onderhandelingen met
ARP en CHU, maar als consequentie
van wat in zijn eigen partij leeft.
UITGANGSPUNT
Desondanks had de partijraad van de
ARP toch behoefte aan een door het
provinciaal comité Gelderland inge
diend amendement waarin het uit
gangspunt nog eens duidelijk werd
vastgelegd. De motie die daarbij werd
aangenomen was een initiatief van
enige Overijsselse afgevaardigden. Bo
vendien werd nog een resolutie van
de ARJOS aanvaard waarin staat dat
het partijbestuur ook eventuele amen
dementen of moties van de andere
partijvergaderingen nog eens moet be
kijken om te bezien of alsnog tekort
wordt gedaan aan de politieke strate
gie of aan het ene uitgangspunt. Wan
neer dat zo zou zijn, zou aldus de
Arjos-resolutie de partijraad van
de ARP opnieuw bijeen moeten ko
men.
DREIGING MET SPLITSING?
Op de AR- zcwel als op de CHrverga-
dering is tijdens de discussie gedreigd
met een afsplitsing. Mr. Beernink her
haalde in Apeldoorn dat een aanzien
lijk deel van de CHU geen fusie met
ARP en KVP wenst en de Unie wil
'laten voortbestaan'.
In Utrecht verklaarde prof. dr. A. C.
Drogendijk dat, wanneer de resolutie
ongewijzigd zou worden aanvaard, hij
met de groep van AR-gezinden contact
zou opnemen met gelijkdenkenden uit
de CHU. Prof. Drogendijk deelde ons
later mee, dat zijn groep zich vrijdag
over de nieuwe situatie zal bezinnen.
Hij achtte de AR-amendering van de
resolutie een belangrijke verbetering
maar hij was nog niet gerust dat de
identiteit van de ARP bewaard zou
blijven.
OPENHEID
Bij de KVP werd er door de ene na
de andere afgevaardigde, juist voor
gepleit, aan de openheid van het nieu
we partijverband vast te houden. De
Zeeuw had gezegd dat de nieuwe par
tij ruimte moet scheppen 'voor al de
genen die zich door het karakter
en/of de politieke strategie aangespro
ken voelen.' De kring Amsterdam
kwam met een amendement waarin
werd gezegd dat de KVP zichzelf tot
een open partij zou mceten omvor-
ADVERTENTIE)
doko^de beste voeding voor uw hond
men wanneer ARP en CHU de resolu
tie niet of gewijzigd zouden aanvaar
den. De Zeeuw wist te voorkomen dat
het amendement in stemming werd
gebracht: hij beloofde dat wanneer
onverhoopt de ARP of de CHU iets
dergelijks zouden doen, het bestuur
zelf nog voor oktober met voorstellen
voor een nieuw appèl zou komen.
De drie besturen van de betrokken
partijen zullen volgens verwachting
nog deze week bijeenkomen om zich
te beraden over de situatie die na za
terdag is ontstaan en over de vraag
hoe het AR-amendement en de moties
van ARP en CHU in de gemeenschap
pelijke opstelling moeten worden ge
plaatst.
Van een verslaggever
NIJMEGEN In het Betuwse dorpje
Haalderen heeft een paartje gister
avond in een struikgewas langs de
Waal het lijk gevonden van een nog
onbekende man, vermoedelijk een
Duitser.
Het lijk, dat in verregaande staat van
ontbinding verkeerde, heeft volgens
de plaatselijke politie zeker zes maan
den of langer in of langs de water
kant gelegen. Vermoedt wordt dat de
man tijdens een boottocht in Duitsland
overboord is geslagen.
Op de kritiek van Verweij en anderen
antwoordde Andriessen: 'Ook in onze
eigen partij vonden we tegenstanders
van de stap en ook binnen de ARP
was een belangrijke minderheid tegen
deze regeringscombinatie. Dat mogen
we niet vergeten. Toch moeten we
proberen als drie fracties met elkaar
zoveel mogelijk van ons eigen pro
gram waar te maken. Daarom zullen
we ook in de toekomst het fractie-
overleg tussen de drie voortzetten en
begin oktober een gemeenschappelijke
fractievergadering houden over onze
opstelling bij de begrotingsbehande
ling', aldus Andriessen, die vond dat
dit toch wel aanwijzingen waren
waaruit blijkt 'dat wij ernst maken
met de groeiende eenheid van de
drie'.
Collegegeld
Hard nodig
Andriessen liet weten dat hij het
hard nodig vond om de PvdA rege
ringsverantwoordelijkheid te geven,
want er worden 'nog zeer recent, zelfs
uit het kabinet, geluiden gehoord dat
de onvervalste polarisatiestrategie te
gen de christendemocratische partijen
nog steeds moet worden bedreven'.
'Men zou kunnen zeggen dat de PvdA
een steuntje in de rug nodig had van
de christen democraten om zichzelf
van zijn polarisatiecomplex te bevrij
den'.
Andriessen zei er het volste vertrou
wen in te hebben dat de KVP-mensen
in het kabinet 'ruimte zullen vinden
voor onze inbreng in de te kiezen op
lossingen. Maar we zullen het moeten
afwachten en hebben tenslotte als Ka
mer het laatste woord. Ik zou hét
overigens betreuren', voegde de KVP-
fractieleider eraan toe, 'als men het
daar te gemakkelijk op zou laten aan
komen'.
Scherpe kritiek had hij op de presen
tatie van het kabinet, die hij 'tot nu
toe ronduit zwak' noemde. 'Er is een
te groot verschil tussen de evenwich
tige toon van de regeringsverklaring
en de kluiven welke nadien aan een
deel van de eigen kritische achterban
moesten worden toegeworpen. Dit is
niet de manier'. 'Het beleid zou in
onderlinge samenhang moeten worden
Hij ging verder in op een aantal con
crete beleidspunten, als het college
geld. Essentieel is het voor hem dat
de bestaande wet wordt uitgevoerd.
'Ik kan de nota daarover niet anders
zien dan als een terugdraaien van de
wet voor het cursusjaar 72-73. Zeker
voor dit punt zal de regering zich die
nen te verantwoorden', meent hij.
'Men zal met harde argumenten moe
ten komen om ons daarvoor te win
nen'. De partijraad bleek hierover
verdeeld. Zowel Andriessen, die zei
dat het ging om 'een democratisch tot
stand gekomen wet en dus niet om
een prestigezaak', als afgevaardigde
Verweij, die zei dat 'strijd hierover is
als sop dat de kool niet waard 'is en
dat meer dan ooit de aandacht gericht
moet worden op het kleuter- en basis
onderwijs in plaats van de tijd met
collegegekibbel te verdoen', kregen
luid applaus.
Andere beleidspunten die Andriessen
aanstipte waren de grondpolitiek en
het defensiebeleid. De formule die
werd ontwikkeld voor de waardebepa
ling van grond en onteigening 'maakt
een bevredigende oplossing van dit
moeilijke vraagstuk mogelijk', meent
hij. 'Ook werd er een uitgangspunt
gecreëerd voor een evenwichtig de
fensiebeleid in de komende jaren', al
dus Andriessen.
CASTRICUM Bij een ongeluk met
een zweefvliegtuig in de duinen bij
Castricum is de 59-jarige heer B. uit
Heiloo om het leven gekomen.
Het zweefvliegtuig waarin hij als leer
ling meevloog, zette op honderd me
ter hoogte plotseling een duikvlucht
in en boorde zich met de neus in de
grond. De heer B., die voorin het
toestel zat, werd zwaargewond en
overleed op weg naar het ziekenhuis
in Heemskerk. De instructeur werd
lichtgewond.
Van onze parlementsretlactie
UTRECHT Van zes kanten zijn zaterdag op de partijraadsvergadering van de
ARP in Utrecht amendementen of resoluties ingediend, waarin liet uitgangspunt
van liet nieuwe christen-democratische partijverband scherper was geformuleerd
dan in de resolutie van liet partijbestuur.
Dit weerspiegelde de vrees
van veel afgevaardigden dat
de bestuursresolutie toch nog
iets zou overlaten van de
openheid met nevenschikking
van de uitgangspunten in de
toekomstige partij, zoals die
vroeger door sommige
KVP'ers was bepleit.
Op voorstel van oud-minister
B. Roolvink werd tenslotte
ten gunste van het Gelderse
amendement zie voorpagi
na beslist. Dr. D. Th. Kui-
p't'r had amendering van de
resolutie ontraden: hij had het
'met het oog op wat we willen
bereiken onverstandig' ge
noemd, een eigen AR-formule-
ring in de resolutie te bren
gen, omdat dat volgens hem de
indruk van twijfel bij de ARP
zou wekken.
Ook de partijvoorzitter, drs.
J. de Koning, gaf er
de voorkeur aan de resolutie
ongewijzigd te aanvaarden en
de AR-gevoelens in een aparte
motie tot uitdrukking te bren
gen. Het Gelderse amende
ment werd desondanks met
116 tegen 80 stemmen aan
vaard.
Daarentegen werden alterna
tieve resoluties van de afdelin
gen Friesland en Amsterdam
verworpen. De Amsterdamse
resolutie was ingediend door
de afgevaardigde* J. Buijze, die
het christen-democratisch ap
pèl (CDA) 'een dubbele bo
dem in het kwadraat' noemde,
omdat het volgens hem zal af
glijden naar 'een volslagen fu
sie', zodat, aldus Buijze, 'het
je kan gebeuren dat je vrijdag
avond met een gerust hart
als AR-lid inslaapt om 's zater
dags als lid van het CDA wak
ker te worden'. Dr. Kuiper
ontkende dit: hij verzekerde
dat de organisatorische conse
quenties dit najaar nog ter
goedkeuring aan de partij-or
ganen zullen worden voorge
legd.
'Illusie'
In een inleidende toespraak
had dr. Kuiper gezegd, dat
uitstel van de beslissing 'een
teken van besluiteloosheid'
zou zijn. 'Het zou voorts een
illusie zijn W menen, dat wij
onze partners, en zij ons, op
korte termijn fundamenteel
zouden kunnen veranderen',
zei Kuiper. De Koning had ge
zegd dat er geen misverstand
over behoeft te bestaan, (jat
Dr. D. Th. Kuiper
het in de samenwerkingsvorm
van de resolutie gaat om
christelijke politiek. Over de
politieke kant van de christen
democratische samenwerking
behoeven volgens de AR-voor-
zitter ook geen zorgen te be
staan. De avond tevoren had
de partijraad uitvoerig gedis
cussieerd over het fractiebleid
Inzake de kabinetsformatie. Er
was van veel kanten kriti'tlk
op dc fractieleider, mr. W.
Aantjes en ook op het optre
den van drs. J. Boersma en
prof. mr. W. F. de Gaay Fort
man.
De Kamercentrale Leeuwarden
had zelfs een motie achter de
hand om de handelwijze van
beide ministers tijdens de for
matie te veroordelen, maar
die motie werd niet inge
diend. Aan het eind van de
discussie kreeg Aantjes een
langdurig applaus als blijk
van vertrouwen van de partij
raad.
