dichtbij
LOM-school is niet voor
niets zo snel gegroeid
Günther Grass hield
een boeiend betoog
De rekening van een haastige en onbarmhartige maatschappij
lister Pronk
enten
Eerste hulp-post
langs grote weg
„t
Vandaag in het
Holland Festival
Vier deelnemers
aan orgelconcours
Goed willenden zijn er ook
stekkie
wrakken
diploma
on I nar
;z., af
1. 20.01
tfeurdj
i en 21
ngspej
7ws; t
light 1
ia! tril
rerz.
"gprogi
.ichte j
muz. 1
caal I
;vs en j
al.
daten.
(.45 SO
uz. 19]
I Keurl
op. 21
lcht p
i Nws.
hun schuld nog
onder redactie van loessmit
jWiAflfTET WOENSDAG 20 JUNI 1973
aardig idee van de PvdA,
rindslieden van tijd tot tijd ge-
Ijk op stap te sturen om in een
reeks contact met haar aan-
itleg te geven van het rege-
:id. Zo iets kan, als het met
gebeurt, naar twee kanten
werken: het vergroot het ge-
jan persoonlijke betrokkenheid
aanhang en het behoedt de mi-
[en staatssecretarissen voor ver
ging van wat tegenwoordig 'de
:eL
verstand de bewindslieden op
jjeenkomsten echter helaas wel
de steek kan laten, is onlangs,
Ie eerste de beste ontmoeting
aanhang, al gebleken. Minister
(Ontwikkelingssamenwerking)
~|ch daarbij laten ontvallen dat,
Ai betreft, het afbreken van de
Tonele partijen onverminderd
«forgaan. Hij zit er mee in een
en is mede van hen afhanke-
lar dat hindert blijkbaar niet.
zei hij zelfs, de belangrijkste
de PvdA geweest om in het
te gaan zitten, dat zij op die
!de polarisatie tegen het 'poli-
Iden' met des te meer kracht
tten.
Iden van de heer Pronk tot
gedacht dat hij in de eerste
linister was geworden, omdat
A it, iets bijzonders voor de ont-
gslanden te kunnen doen.
eerst moeten kennelijk de
iele partijen weg. De minis-
it blijkbaar dat het de arme
leens een heel stuk beter zal
Ira de KVP, ARP en CHU
ardbodem zullen Zijn verdwe-
!t is een simpele en weinig
manier van ontwikkelingssa-
jdng bedrijven
Jeinpi' wat de keer Pronk betreft,
;r ^iaar volstaan met nog eens te
aan die leerzame uitzen-
de VARA-televisie aan de
id van het tot stand komen
;abinet Den Uyl: toen de pre-
,n Chili, Allende, 's ministers
;er, de heer Boertien een
j,eli afgebroken confessioneel
ant keer toe uitbundig bedankte
voon meer dan royale hulp die hij
J^ierland had gekregen. Mis-
^det)u dit de heer Pronk tot enige
(idjepnheid kunnen stemmen.
lent kost de overheid, volgens
•etaris Klein, gemiddeld zo'n
Iden per jaar. Naarmate de
van onze universiteiten
irdt het voor de overheid
aarlijker, dat hele bedrag
geven of, anders gezegd,
gezamenlijke belastingbetalers
V /ft laten geven. In theorie zou
skurlijk wel kunnen, maar dan
financiering van andere, niet
j ;ewichtige overheidstaken te-
jr\6f e knel komen.
2*13 dan ook voor de hand, dat
tiet (evenals het vorige) pro-
deel van die 18.000 gulden
•n op degenen in wie dit be-
,t geïnvesteerd: de academici
het willen worden. Ex-minis-
ïntéJrauw heeft daartoe het colle-
d)p 1000 gulden gebracht
igheid in vergelijking met wat
Nwsfnt kost-
10.03 Jere mogelijkheid, die op den
ér kan opleveren, is, de stu-
d t0(P^floop van zijn studie geleide-
ui'. i7.fciin of meer flink deel te la-
hem heeft neergeteld. Het
(eg, die staatssecretaris Klein
agen met zijn plan, de stu-
deel van hun studiekosten
ijk te laten lenen en dat later
ïscale ingreep (academici-be-
:rug te vorderen.
dan één reden verdient dit
Ie voorkeur boven de 'oplos-
Irauw van het afgelopen stu-
iat de inning van een ver-
legegeld eigenaardige bezwa-
:pt, is voldoende bekend Bo-
een collegegeld dat een
;e bijdrage in de studiekosten
moeten zijn, dat bij
studenten-in-hope (of bij hun
:en ongewenste drempelvrees
len gewekt.
ir de heer Klein stellig een
KortLr Worden, zijn plan zo uit te
ibon.
,dat niet sommige minderhe-
chooitis het gevoel krijgen, onrecht-
iapSS'i»fe worden bejegend. Te den-
in «aan volwassen studenten van
!22.i55 Pc komaf, die blijkbaar min-
j WDB van het rijk mogen lenen dan
Zan<
DEN HAAG Vandaag wordt de oprich
ting bekendgemaakt van de Landelijke ver
eniging van ouders van kinderen met leer-
en opvoedingsmoeilijkheden. Een van de
initiatiefnemers is mevrouw M. A. P. van
Eck-Kooreman uit Waalre, die twee maan
den geleden in het nieuws kwam door een
protest tegen bezuinigingen van het voortge
zet l.o.m.-onderwijs.
Doel van de nieuwe vereniging is de krach
ten van de ouders met 'l.o.m.-kinderen' te
bundelen. Deze ouders kampen vaak met de
zelfde moeilijkheden. Mevrouw Van Eek
noemt onder meer: te weinig l.o.m.-scholen
(er zijn er 180; volgens anderen is dat meer
dan genoeg); veel te weinig scholen voor
voortgezet l.o.m.-onderwijs fer zijn er 21);
onbegrip bij de buitenwacht, te weinig in
teresse van de overheid; vervoersproblemen;
slechte schoolgebouwen; en isolement van
de ouders.
Het volgende artikel gaat over de eerste her
vormde l.o.m.-school in Amsterdam-Noord.
Ook daar zijn moeilijkheden gerezen door
bezuinigingen. De gemeente wil beknibbe
len op het aantal uren dat gegeven wordt
door vakleerkrachten. Daardoor zouden
twee part-time krachten ontslagen moeten
worden, terwijl de inbreng van vakleer
krachten voor handwerken en beweging
juist zo belangrijk geacht wordt. Ook het
werk van de logopediste is veel te beperkt.
Vroeger was er dertien uur per week een lo
gopedist voor vier groepen, nu is dat nog ne
gen uur voor zes groepen.
met minder welgestelde ou-
^"ïsVan academici die willen emi-
STne
ionate.
landsi grondgedachte van het plan-
Zi9.ss] academici een redelijk deel
Jp"4igbetalen van het financiële
ier grtjit dat him door anderen gefi-
studie oplevert is niet
/dUg«3 Althans bij de huidige inko-
<7). ioudingen. In een maatschap-
ournaal
fisie; rt minder grote ïnkomensver-
lan de onze zou een academi-
minder voor de hand Iig-
lr men kan van bewindslieden
Jegrotingen voor de komende
tod moeten krijgen, moeilijk
Jat ze op de vervulling van
p gaan zitten wachten.
door Piet Hagen
AMSTERDAM De eerste her
vormde l.o.m.-school in Amster
dam-Noord is gehuisvest in een
oude afgedankte school van de
gemeente aan de Azaleastraat.
Een troosteloos gebouw. Tenmin
ste van buiten. Wie eenmaal de
hal door is met fraaie vermaning:
'Behandel de dieren met zacht
heid; spaar de vogels', komt in
een gang die veel weg heeft van
een kunstgalerie. De hele school
staat vol met het creatieve werk
van de kinderen die vanwege hun
'leer- en opvoedingsmoeilijkhe
den in het buitengewoon onder
wijs verzeild geraakt zijn'.
Het is maandagmiddag en in een van
de vertrekken zijn een paar ouders
bezig met het stencillen van de
schoolkrant 'De Lommei'. Mevrouw S.
de Jong, moeder van een jongen die
al op de kleuterschool veel aandacht
vroeg, in de eerste van de lagere
school bleef zitten, maar die ondanks
vragen van zijn ouders tot de derde
klas bleef sukkelen. En die toen hij
eenmaal op de l.o.m.-school beland
was eigenlijk weer van voren af aan
met lezen en rekenen moest beginnen.
Verder Is door mevrouw P. M. Kol
derman moeder van een kind dat erg
gesloten was, weinig contact maakte
en ook tot de derde klas kwam. Ze
heeft nog een kind dat in augustus
regelrecht naar de l.ojm-school gaat
Die is het tegenovergestelde van zijn
broer: erg druk, gauw afgeleid.
De derde moeder die bij het gesprek
is: mevrouw D. van Marle. Haar doch
ter kon in de eerste klas al moeilijk
mee komen. Maar de juffrouw ging
met de klas mee naar de tweede en
wou het nog eens proberen. Toen de
juf met kerst vertrok klapte het doch
tertje helemaal dicht Tenslotte is er
een vader bij, A. van Kerkwijk. Van
zijn zoontje was op de kleuterschool
al duidelijk dat hij het niet zou red
den op de lagere school. Maar ook hij
kwam pas naar de l.o.m.-school toen
hij gestrand was in de derde klas.
Behalve deze vader en moeders zijn
er nog zo'n tien, vijftien andere die
ouders geregeld in de school zijn.
Hoofdonderwijzer Van der Zee: zon
der hun inbreng zou de school niet
meer kunnen bestaan. Er zijn ouders
die bij het lezen helpen, bij het docu
mentatiecentrum, bij excursies, han
denarbeid, typewerk doen, enz.
Onmisbaar
De inbreng van de ouders is op een
l.o.m.-school zo mogelijk nog belang
rijker dan op een gewone school.
Het is niet alleen een verrijking voor
de ouders zelf, zegt Van der Zee, maar
ook voor de school is dit contact
onmisbaar. Juist omdat veel proble
men met de kinderen mede voortko
men uit de situatie van het gezin.
Daarmee bedoelt hij niet die zoge
naamde opvoedingsproblemen waar
aan de lom-school haar naam dankt.
De hele term opvoedingsmoeilijkhe
den had niet in het Koninklijk Be
sluit moeten staan, vindt Van der
Zee.
Kinderen op een l.o.m.-school hebben
doorgaans een redelijke intelligentie
(op zichzelf voldoende om het basis
onderwijs te volgen), maar vooral
door een gebrek aan zelfvertrouwen
Ieren ze minder makkelijk dan andere
kinderen. In een gewone school levert
dat dan problemen op, waardoor het
voor hen nog moeilijker wordt zich te
handhaven en bij te blijven. Sommige
kinderen slaan dan dicht, anderen
gaan hun achterstand compenseren
door aandacht te trekken. Die eerste
groep (de stille, bangelijke kinderen)
lopen vaak nog jaren mee op de ge
wone school. De tweede groep is al
gauw herkenbaar als de 'lastige' kin
deren. Dan krijgt de l.o.m.-school een
telefoontje zo van 'We hebben nog
een geschikte klant voor je'.
der een dak moeten zitten. Nu is de
afstand immers veel te groot: de l.o.m.-
school wordt ons willekeurig de verza
melbak van de probleemkinderen die
de gewone school niet meer aan kan.
En zelden keert een kind weer terug
van de l.o.m.-school naar de gewone
school.
Niet optimistisch
De heer Van der Zee is het aan de
ene kant wel eens met deze redene
ring. Er zitten kinderen op de l.ojn.-
school die daar eigenlijk niet horen.
Kleinere klassen en remedial teachers
zouden zeker een verbetering beteke
nen. En toch remt bij het optimisme
over een mogelijke hereniging van de
l.o.m.school en de gewone school me
teen weer af.
Het is niet voor niets dat het Lom.
zo snel gegroeid is. De l.o.m.-school
presenteert ons de rekening van enze
haastige en onbarmhartige maatschap
pij. De gewone school eist van de kin
deren dat ze met kerst in de eerste
klas kunnen lezen. Kinderen die dat
niet kunnen bijbenen vinden ook bui
ten school weinig plaats om zich vei
lig te voelen. Zij groeien op in onper
soonlijke flatgebouwen of sombere sa-
neringswijken, overal is verkeer en la
waai, er is weinig gelegenheid om een
vertrouwensrelatie aan te gaan.
Tegen die achtergrond is het niet on
begrijpelijk dat het l.o.m. snel ge
groeid is. Kinderen met kleine afwij
kingen in de motoriek, met bepaalde
lees- of schrijfmoeilijkheden, met con
centratiestoornissen of niet lichte li
chamelijke handicaps zfullen het dub
bel moeilijk krijgen om zich in de ge
wone school te handhaven. Voor hen
is het leven bedreigend. Een kind in
de schoolkrant: 's Nachts denk ik vaak
aan enge dingen. Ik denk dat ik iets
voor me zie. 's Nacht zie je iets van
de dood, maar overdag leeft alles
weer". Hoeveel kinderen (ok op de ge
wone school) leven met even grote
onzekerheden?
Persoonlijker
Kritiek
De stormachtige groei van het l.o.m.
heeft zowel binnen als buiten het bui
tengewoon onderwijs kritiek opgeroe
pen. Zijn we niet op de verkeerde
weg als we al die op zichzelf niet on
begaafde kinderen geruisloos naar de
Lom-school laten afvloeien zodra ze
het tempo van de klas niet meer kun
nen bijhouden?
Steeds sterker wordt de roep om klei
nere klassen en om de aanstelling van
speciale taakonderwijzers (remedial
teachers) die zulke kinderen dan wat
extra aandacht kunnen geven binnen
de gewone school. En daarachter zit
dan onder meer het idee dat l.o.m.-kin
deren in het gewone onderwijs thuis
horen. En als dat niet een, twee, drie
kan dan zouden lo.m.-scholen op z'n
minst met het gewoon onderwijs on-
ROTTERDAM Gistermiddag is de
internationale poëziemanifestatie in
De Doelen begonnen met een lezing
van de Duitse schrijver Günther
Grass. Onder de titdl: 'De schrijver
als wurger' maakte hij de balans op
van zijn zevenjarige politieke actie in
dienst van de SPD.
De schrijver, die met Brandt in Polen
en Israël was, zei politiek bewust te
zijn geraakt door de beleidsopstand in
1957. In een zeer expressief Duits,
zonder enig revolutie-jargon vertelde
hij van zijn basisarbeid om van de
Westduitser een politiek bewuste kie
zer te maken en hem te mobiliseren
voor Brandt. Hij waagde de stelling
dat zonder deze activiteit aan de ba
sis. waaraan ook studenten hadddn
deelgenomen, Brandt niet aan de
overwinning was gekomen.
Thans gaat het er om door de macht
niet bedorven te worden, waarbij een
waarlijk socialistische pers. die helaas,
aldus Grass, in Europa ontbreekt, goe
de diensten zou bewijzen. Juist door
(ADVERTENTIE)
JU* IwL 0*4- O
i
zijn engagement met socialisme en de
mocratie wijst Grass agitatie- en pro
pagandaliteratuur af, zo zei hij in de
levendige discussie met de honderd
aanwezigen. Hij rekent het tot de
plicht van de schrijver de mensen vrij
te maken van hetzij kerkelijke, hetzij
partijdige vooroordelen.
Emancipatie dn educatie is niet ge
diend bij tractaten. De schrijver moet
overigens zijn maatschappelijke bete
kenis niet overschatten. Zoals de lite
ratuur telkens weer dingen uit het le
ven ter discussie stelt en strijdt tegen
de sleur, zo, meent Grass, moet ook
de politieke agitatie strijden tegen po
litieke gewenning. In dit verband her
innerde hij aan de putsch in Praag én
in Athene, waardoor systemen zijn
ontstaan die niet met socialisme en
democratie zijn te verenigen.
Voor de komende dagen het festi
val duurt tot en met zaterdagavond is
een boeiend programma opgesteld
door de organiserende Rotterdamse
kunststichting. Uit binnen- en buiten
land komen gerenommeerde dichters
hun verzen zeggen, terwijl er onder
andere voor vrijdag- en zaterdagavond
een Keltenprojekt op het programma
staat. Daaraan werken Friese, Ierse,
Schotse en Bretonse dichters mee. Ge
durende het hele festival bestaat de
mogelijkheid om festivalpoëzie te ho
ren via de telefoon (010-144505 en
142615), bovendien zullen regelmatig
de festival-musici in het centrum van
Rotterdam op straat optreden.
L.ojn.-scholen zijn op zichzelf zeer
aantrekkelijke scholen die bezoekers
wel eens doet verzuchten: 'ik wou dat
mijn kind op deze school zat Gewoon
omdat de aandacht voor het kind gro
ter is. Niet alleen door de kleinere
klassen (gemiddeld groepen van zes
tien), maar voor de meeste ouders
duurt het wel even voordat ze het
van deze kant kunnen bekijken. Het
l.o.m. heeft nu eenmaal een weinig
gunstige klank. Je moet je ergens over
heen zette (vooral met status beladen
artsen en dominees hebben het er vaak
moeilijk mee) om te erkennen dat je
kind op een lo.m. school beter tot
zijn recht komt Ook vanuit de scho
len worden kinderen vaak te laat
door verwezen.
Op die manier fungeert de Lom
school als een soort eerste hulp post
langs de grote weg. Er gebeuren veel
ongelukken en de l.o.m. school kan al
leen de schade beperken. De l.o.m.-
school kan alleen de schade beperken.
De Lo.m-school lijkt een ideale plaats
voor kinderen, maar het zou natuur
lijk nog fijner zijn als ze niet eerst
op school en in de maatschappij hun
hoofd hoefden te kosten.
Holland Festival '73
Amsterdam
Stadsschouwburg 20.15 uur: Ballet
Folklorico de Mexico.
De Haag
Diligentia 20.15 uur: Clio Laine en
John Dankworth Quartet
Scheveningen
Kurzaal 20.30 uur Residentie Or
kest o.l.v. Ernest Bour.
Rotterdam
Schouwburg 20.15 uur: Landscape,
A slight ache. De Doelen 20.15
uur: Poetry International.
Eindhoven
Stadsschouwburg 20.15 uur: Don
Pasquale.
Utrecht
Geertekerk 20.30 uur: De wonde
ren van de Heilige Nicolaas.
HAARLEM De deelnemers aan het
Internationaal Orgelconcours dat op 5
juli in de Grote of St Bavokerk te
Haarlem wordt gehouden, zijn: Edu-
ard Claucig (Oostenrijk), Andrei Cho-
rosinski (Polen), Lars Hernqvist
(Zweden) en Jan Kleinbussink (Ne
derland). De jury wordt gevormd
door Cor Kee (Nederland), Joh. Ernst
Koehler (DDR) en Gaston Litaize
(Frankrijk). Het concours is onder
deel van de Haarlemse Orgelmaand,
die van 3 tot 8 juli duurt en die
wordt geopend met een concert in de
St. Bavo door het Omroepkoor en Or
kest, Syntagma Musicum e.a. o.l.v. Al-
bert de Klerk. Tijdens dit concert zul
len uitsluitend werken van Anthon
van der Horst worden uitgevoerd en
wel: Ricercar Svelato, voor koper, or
gel en strijkorkest. Suite in modo
conjuncto, voor orgel, en Choro sIV
voor koren, tenor, spreekstem, orkest
en orgel.
Vier wereldpremières bij
Nederlands Danstheater
DEN HAAG Het Nederlandse
Danstheater brengt in het Holland
Festival vier wereldpremières. Op 2
juli wordt in het Circustheater in
Scheveningen 'New pas de trois' van
Richard Gibson voor het eerst uitge
voerd, evenals 'Septet extra' van Hans
van Manen. De derde wereldpremière
wordt op 3 juli in Rotterdam gege
ven; het is 'Elkesis' van Jaap Flier
dat in één programma is opgenomen
met de premières die al in Schevenin
gen zijn gedanst Een nieuw ballet
van Job Sanders beleeft op 4 juli in
Amsterdam zijn première; daar wor
den dan ook Elkesis, Treshold en Sep
tet Extra uitgevoerd.
BINNENLAND T5/K7
Snel werk
Hoeveel ellende kunnen noncha
lante automobilisten niet aanrich
ten als ze: niet in hun spiegeltje
kijken bij het afslaan, fietsers van
de weg drukken, te weinig afstand
houden, veel te hard rijden op
gladde of natte wegen, weigeren te
dimmen als er een tegenligger aan
komt, geen rekening houden met
voetgangers, laat staan met spelen
de kinderen, er niet op letten of
banden en remmen nog wel mee
kunnen, portieren opensmijten aan
de rijkant van de weg, sigaretjes
opsteken, eten, drinken en snoep
jes pakken bij een vaart van hon
derd kilometer of meer. Misschien
zou je dat allemaal niet eens meer
nonchalant, maar zelfs kwaadwillig
moeten noemen.
Gelukkig zijn er ook goedwillende
automobilisten, met twee hooflet-
ters nog teel, omdat ze samen een
vereniging (VGA) hebben opge
richt. Deze Goedwillenden hebben
op hun eerste jaarvergadering af
gesproken dat ze zullen streven
naar een veiliger wegbeeld en min
der verkeersdoden. En daarvoor
moeten ze hun best doen. Ze moe
ten zich een goede mentaliteit op
de weg aanmeten (als ze die nog
niet bezitten), zich clement gedra
gen tegenover andere automobilis
ten, hun auto in een zo goed moge
lijke staat houden en waar nodig
hulp verlenen. Ze moeten ook pro
beren anderen over te halen óók
lid van de vereniging te worden of
tenminste een goedwillende met
een kleine letter, verder niet te
pas en te onpas in hun auto stap
pen en flora en fauna langs de
weg beschermen. In elk geval moet
het allemaal niet zoals de ANWB
en Veilig Verkeer Nederland het
doen, die volgens de VGA het hele
milieu aan de auto willen aanpas
sen. Nee, zegt voorzitter Van Elik,
de auto moet desnoods ook een
veer laten.
De Goedwillenden gaan zich, als
de voorgenomen aktiviteiten op
gang komen, zo'n beetje gedragen
als apostelen op de weg: ze zijn
van plan aanmoedigingsbrieven te
schrijven aan bekende Nederlan
ders in de hoop dat die een VGA-
sticker op hun auto plakken onder
het motto 'goed voorbeeld doet vol
gen' en 'heer in het verkeer' om zo
een voorbeeld voor alle minder be
kende Nederlanders te wezen. Au
tomobilisten die hun best doen op
de weg ('defensieve rijders' noemt
de vereniging ze) lopen kans door
een Goedivillende (voorzichtig)
klem gereden te worden, teneinde
een premie voor goed gedrag in
ontvangst te kunnen nemen. Slech-
Het Betuwse dorp Lienden is erg
trots op zijn kersverse, bijzondere
visstekkie: een strekdam van zo'n
vijftig meter aan een plas in de
Marschpolder, waarvoor met ver
eende krachten 25.000 is bijeen
gebracht om speciaal de invaliden
de gelegenheid te geven ook edns
een spierinkje uit te gooien of nog
beter: een kabeljauw te vangen.
Al zijn ze er trots op, een 'uniek
initiatief dat stellig elders in den
lande navolging verdient' is het ze
ker niet Secretaris Van Deelen
van de Algemene Nederlandse In
validen Bond weet dat er al een
stuk of twintig speciale hengel-
hoekjes in het land zijn, al zijn ze
niet allemaal zo groot; de meeste
bieden plaats aan vijf vissers in
rolstoelen. 'Ik ben er, laat ik zeg
gen, gemengd blij mde', zegt hij.
'Natuurlijk is het fijn voor de
mensen die graag willen vissen en
zonder zo'n voorziening niet aan
de waterkant kunnen komen. Maar
onze voorzitter heeft het bij de
opening van zo'n steiger al eens
gezegd: het is volkomen belachelijk
dat er zo'n tamtam van de inge
bruikneming wordt gemaakt. Zo'n
visplekje moet even normaal zijn
als andere gemeenschapsvoorzie
ningen, net zo gewoon als een
nieuwe telefooncel of een postzegel-
automaat In die orde van grootte
zien wij deze dingen ook. Alle vis-
steigers zouden aangepast moeten
zijn.'
Druk je dd invaliden niet weer te
rug in een apart hoekje als je ze
een speciale plek geeft om te vis
sen, waar niet-invaliden niet mo
gen komen? Natuurlijk zou het
zegt de heer Van Deelen, anders
moeten kunnen, maar 'de mentali
teit van niet-invaliden is vaak be
droevend. Het zou zo moeten zijn
dat iedereen op zo'n plek kan gaan
vissen en een eindje verderop gaat
als er iemand in een rolstoel komt.
Net als in de tram en bus, maar
daar staan ze ook heus niet altijd
op.'
te weggebruikers daarentegen krij
gen straf: een 'gele bon' op de au
to die de slechtwillende zal leren.
Bovendien krijgt hij er het ver
zoek bij voortaan zo goed te ivillen
zijn zich voor hetzelfde geld aan
verkeersregels te houden en vooral
niet te vergeten dat mede door
zijn gedrag elke dag tien mensen
niet meer thuis komen.
De vereniging (secretariaat: Klap
roosstraat 48 in Rhenen) wil in
de toekomst trouwens ook nog zien
te bereiken dat automobilisten die
verkeersdelicten begaan voor een
hele tijd hun rijbewijs kwijtraken
en nog een paar van dat soort
maatregelen.
Eén autowrak op een achterafland-
je vormt noch een probleem, noch
een gevaar, evenmin als een orde
lijke sloperij met opslagruimte
voor enkele tientallen of een paar
honderd autokarkassen. Maar het
gaat niet om één, tien of honder
den wrakken. Het gaat om een ra
zendsnel in omvang en gewicht
toenemende berg metaalafval, die
nu al een ruimte in beslag neemt
van enige miljoenen kubieke me
ters en ruim een kwart miljoen
ton weegt. Nu, want het aantal
breidt zich veel sneller uit dan het
aantal rijdende auto's, aldus de
Haagse firma Pametex, die daar in
de brochure 'autowrakken be
dreiging van de samenleving' ook
cijfers van geeft: in 1968 telde ons
land 70.000 wrakken, twee jaar la
ter al heel dik 200.000 en in 1980
mogen we rustig rekenen op bijna
650.000, waarvan Zuid-Holland er,
net als in 1970, verreweg de mees
te zal moeten herbergen. Het be
drijf, dat er in het voorwoord eer
lijk voor uitkomt dat het met deze
angstwekkende brochure een com
mercieel doel voor ogen heeft,
heeft een Amerikaanse methode
overgenomen om wrakken te ver
nietigen: met de 'Shredder', een
machine die jaarlijks minstens
200.000 wrakken niet alleen aan
stukken kan scheuren, maar er ge
lijk ook hoogwaardig schroot uit
produceert.
In elk geval moet het zeker niet
zoals op het plaatje, waarop een
wrak eenvoudig wordt uitgebrand.
Dat geeft niet alleer een hoop on
bruikbare rommel en stank, maar
zo ruim je beslist ook niet 650.000
wrakken in een jaar op.
Steeds meer Zeeuwse vissers offe
ren hun weekends op om een bij
scholingscursus aan de Zeeuwse
Visserijschool te kunnen volgen.
Het jaarverslag van de school
meldt dat er op het moment 78
vissers zo aan de studie zijn. He
laas, zegt de directeur in datzelfde
vrirslag, zien veel eigen bazen on
der de vissers het nut van de op
leidingen voor zichzelf en hun kin
deren niet in. Later zullen die
zelfstandige ondernemers van nu
afhankelijk worden van vreemden
die de nodige diploma's wel heb
ben. Ongelooflijk vindt de direc
teur het dat zoveel vissers nog zon
der diploma's aan boord van hun
schepen durven stappen, 'die toch
anderhalf tot twee miljoen gulden
hebben gekost.' Maar ja, er zijn
ook zoveel boerenzoons die kost
baar land en vee in voortreffelijke
conditie houden, zoveel vrouwen
die de lekkerste bodrenkaas ma
ken, zoveel hulpjes in fietsenstal
lingen die dure bromfietsen in een
handomdraai kunnen repareren, al
lemaal zonder diploma's, gewoon
doordat ze het vak van vader op
zoon of van moeder op dochter ge
leerd en in de vingers gekregen
hebben, net als die vissers.
