Blake gepasseerd voor
topfunctie in zijn kerk
Te gemakkelijke oplossing
c
J
i-
'Het Kremlin kan tevreden
zijn over prof. Kamphuis'
ktr
'Bijbel doet harde
uitspraken over
inkomensverdeling'
Trouw
K wart et
Bisschoppen: Tito
geen kandidaat
voor Nobelprijs
Minder leerlingen in de kleuterklassen
vandaag)
Beraad over nieuwe
sociale academie
Maatregel tegen Weense
theoloog Adolf Holl
Beroepings-
werk
TROUW/KWARTET WOENSDAG 13 JUNI 1973
KERK BINNENLAND
Crisis bij verenigd presbyterianen
OMAHA Dr. Eugene Carson Blake, de vorig jaar afgetreden secretaris-generaal van de Wereld
raad van Kerken is in zijn eigen kerk niet gekozen tot moderator. Hij had zich kandidaat gesteld
voor deze belangrijkste positie in de kerk.
De mooiste bomentekeningen van
Trouw-Kwartet kinderen hangen tot
half juni in de Amsterdamse Bijenkorf.
Tussen de meubels op de derde.
V k/,r Ji-
De redactie behoudt zich het recht
voor ons ter opname in deze rubriek
ontvangen meningsuitingen verkort
weer te geven. Bij publikatie wordt
met de naam van de inzender onder
tekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan liet secretariaat hoofdre
dactie TrouwKwartet, postbus 859,
Amsterdam.
Weinreb
Ieder die werkelijk iets wil begrijpen
van Weinreb, raad ik aan zijn nauwe
lijks bekende bijbelstudies te lezen.
Een inleidend werk als 'De Bijbel
als Schepping' benadert de bijbel, en
daarmee de mens, dus ook u en mij
en ook ieder ander facet van dit le
ven, deze schepping, tot in de kern.
Pas dan kan men gaan bevroeden, om
wat voor alle begrenzingen doorbre
kende dimensies het gaat, als we het
bijvoorbeeld over het menselijk han
delen hebben. Opvallend is ook, dat
de erkende theologische wereld niet
van hem wil weten. Ook de media
doen daaraan mee. Een tot in de
kleinste details volgens orthodoxe tra
dities levende chassidische jood
schrijft een standaardwerk van meer
dan twintig dele nover Mattheus. Je
zou zeggen: alleen al uit curiositeit
dient er aandacht aan te worden be
steed. Maar niks hoor: via t.v., radio,
kranten, en tijdschriften heb ik er
niets van vernomen. Toch is deel I al
een jaar uit. De rest ligt bij de uitge
ver te wachten tot de verkoop van
deel I wat wil vlotten, en dat gebeurt
nu natuurlijk niet. Overigens vertelt
Weinreb niets nieuws. Hij brengt in
hedendaagse termen over, wat via
mondelinge en schriftelijke overleve
ringen in enkele takken va nhet joden
dom al heel lang bekend was en ook
gewoon controleerbaar is. Toch lopen
alle kerken eraan voorbij. Weinreb is
een man, van wie ik het heel belang
rijk vind dat hij nu leeft en doet en
gedaan heeft wat hij deed.
Schagen
W. van Gelder
Examennormen
Van de nieuwe examennorm ten aan
zien van het onderdeel tekstbegrip
Nederlands, stond ik vreemd te kij
ken. Een links kabinet bevoorrecht
door deze regeling de mensen die wat
hun cijfer betreft, beter gesitueerd
zijn. Een politiek die door de linksen
verweten wordt aan de rechten. Zie
het inkomensbeleid, verhoging in pro
centen of centen. Overigens moet aan
het voorstel van drs. Wilbers (D'66)
geen aandacht geschonken worden,
omdat hierdoor de kandidaten aan het
staatsexamen HAVO ten achter wor
den gesteld.
Baarn
A. Maris
In plaats van ir. Blake koos de alge
mene synode van de verenigde preby-
teriaanse kerk Clinton M. Marsh tot
moderator. Ds. Marsh is de tweede ne
ger die tot de hoogste positie in de
kerk wordt geroepen. Hij leidde tot
dusver de speciale commissie van de
kerk die zich met Zuid-Afrika bezig
houdt.
Dr. Eugene Carson Blake was degene
die in San Francisco in 1960 de stoot
gaf tot de vorming van de verenigde
presbyteriaanse kerk (UPUSA) met
haar 3,3 miljoen leden. Deze ker
kelijke fusie vond plaats op basis van
de 'belijdenis van 1967,' welke nogal
omstreden is.
Dr. Blake had mede hierdoor en door
zijn werk in Genève in zij rukerk een
grote autoriteit en het afwijzen van
zijn candidatuur door de synode, en
dan nog wel met een vernederend ge
ring aantal stemmen, wekt verwonde
ring.
Het is echter de vraag of Dr. Blake
het zo erg moet betreuren dat hij niet
is gekozen. De financiële toestand van
de kerk is in de jaren dat hij in Ge
nève heeft gezeten snel verslechterd.
Deze is thans zo, dat de synode heeft
moeten besluiten van de duizend per
soneelsleden er meer dan 300 te ont
slaan.
De kerk heeft vorig jaar 104.000 leden
verloren en is thans weer gedaald tot
beneden de drie miljoen. In 1958 had
zij nog ongeveer dertienhonderd zen
delingen. Dit getal is nu tot 550 ge
daald.
De synodeleden hebben deze teleur
stellende feiten zwijgend aangehoord
tijdens de 185ste vergadering in Oma
ha en besloten toen terug te keren in
de Raad voor Kerkeenheid (COCU).
waar de kerk vorig jaar juist uitgetre
den was. De synodeleden gingen
zelfs nog iets verder op de weg naar
eenheid, door te besluiten de gesprek
ken met de (behoudende) in de zuide
lijke staten opererende Presbyteriaan
se Kerk in de V.S. voort te zetten.
LUNTEREN 'Al wordt in de Bij
bel de term inkomensbeleid niet ge
bruikt, toch worden er keiharde uit
spraken gedaan over een rechtvaardi
ger inkomensverdeling'. Dit zei de
heer J. Lanser, voorzitter van het
CNV, gisteren op de algemene verga
dering van de bij het CNV aangeslo
ten Nederlandse Christen Onderoffi
cieren Vereniging in Lunteren.
Hij zei dit omdat er 'ook in de krin
gen van de christelijke vakbeweging
ten onrechte kritiek wordt geuit up
het feit dat de chr. vakbeweging har
de acties voert voor een betere inko
mensverdeling. Men zegt dan dat de
vakbeweging dat niet mag doen, om
dat het woord inkomensbeleid niet in
de Bijbel voorkomt'.
De heer Lanser wees erop, dat bij
voorbeeld in het Oude Testament
wordt gezegd dat 'zij die akker van
akker trekken' moeten worden veroor
deeld. 'Dat be.ekent dat zij die zich
verrijken ten koste van anderen moe
ten worden bestreden', aldus de CNV-
voorzitter. Ook de in het Oude Testa
ment voorkomende zinsnede dat 'het
loon niet mag worden verkort' bewijst
naar zijn mening de onjuistheid van
de kritiek op de acties, die het CNV
voert voor een beter inkomensbeleid.
'Wij als chr. vakbeweging moeten niet
alleen met het woord maar ook met
de daad inhoud geven aan de bood
schap, die het Evangelie ons heeft ge
geven. Dat is onze taak', meende de
heer Lanser. 'Daarbij is de kwestie
van orde en gezag niet zozeer van be
lang als wel moet de vraag voorop
staan of het niet hoog tijd wordt, dat
wij met z'n allen orde op zaken stel
len en niet een paar mensen'.
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
J. Tamminga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
Discussie rondom Wurmbrand
Van een onzer redacteuren
AMSTERDAM 'Ja, ja, de asrenten int hel Kremlin kunnen tevreden zijn! Misschien kunnen
ze de professor de Orde van Lenin over de pöst toesturen. Als dank voor zijn vreemd vuur.'
Zo reageerde het ICCC-maandblad
Getrouw op de artikelen, die de vrij-
gemaakt-gereformeerde prof. J.
Kamphuis eind 1972 in Jongelings
Nederlands Dagblad wijdde aan de
opvattingen van Richard Wurm
brand, de propagandist van de 'on
dergrondse kerk'. Prof. Kamphuis
heeft zijn artikelen nu bewerkt tot
een brochure.
Prof. Kamphuis prikt door alle emo
tionaliteit pro en contra Wurm
brand heen, laat zich ook niet he
dilemma 'Wurmbrand of Wereld
raad' opdringen, maar analyseert
nuchter de inhoud van Wurmbrands
boodschap op haar theologische
waarden. Hij constateert sterke over
eenkomst met het anabaptisme uit
de zestiende eeuw.
Ekstase
Enerzijds stelt prof. Kamphuis vast,
dat de mystiek het bij Wurmbrand
op centrale punten wint van de
leer der Schrift Hij wijst op de eks
tase, die volgens Wurmbrand in de
'ondergrondse kerk' beoefend wordt.
'In geheime bijeenkomsten in kel
ders en op zolders, of in cellen met
eenzame opsluiting, hebben wij de
ekstase gekend'. Daardoor wordt de
'ondergrondse kerk' getypeerd door
een mystiek indifferentisme, een
christendom boven geloofsverdeeld
heid.
De enige werkelijke tegenstelling
tussen christenen is politiek van
aard: pro of contra het communis
me. Prof. Kamphuis laakt het bij
Wurmbrand, dat de vrijheid van de
westerse demokratie voor hen op
één lijn staat met de waarheid van
het evangelie. God en Amerika ('het
laatste bolwerk van de vrijheid'),
Christus en Amerika staan op één
lijn.
Prof. Kamphuis:
'Als deze vrijheid niet wordt er
kend. dan staat dat uiteraard ook op
één lijn met de verwerping van ie
dere waarheid. Dit betekent voor ds.
Wurmbrand dat tegen iedere aantas
ting van deze vrijheid niet alleen
het wapen van 't geestelijk verzet
maar ook van de revolutie kan wor
den gesteld. De geweldpleging wordt
een wapen in de handen van zijn
kerk. Zijn mystiek krijgt hier een
sterk-agressief karakter. We moeten,
of we willen of niet, hier wel den
kan aan de revolutionair-agressieve
trekken van het anabaptisme, de be
weging van de Dopers, in de zestien
de eeuw. Tegenover het ideaal van
de communistische revolutie plaatst
Wurmbrand het ideaal van de revo
lutie ten behoeve van de mystiek en
de individu. Wij hebben bij hem on
getwijfeld te maken met het type
van de christen-revolutionair Hij
legt daar keer op keer zelf de vinger
bij in zijn geschriften. We kunnen
en we behoren het dus te weten! De
afstand tussen Wurmbrand en de re
volutionaire maatschappijvernieu
wers, die met het 'evangelie' en the
ologische pretenties komen, is op dit
punt werkelijk niet groot. Het vuur
van de mystiek brandt voort in het
vuur van de revolutie. Steeds weer
horen we daarom ook, dat de Bijbel
en het Evangelie de revolutie leren
en dat de christelijke kerk in het
begin een revolutionaire organisatie
is geweest. Mozes was een revolutio
nair en David was eigenlijk lang
niet revolutionair genoeg'.
Er liggen verrassende parallellen
tussen Wurmbrand en b.v. de disser
tatie van E.E. Stern. Christus'
woord 'Geeft de keizer wat des kei
zers is' krijgt van Wurmbrand de
volgende uitleg: 'Zo is het duidelijk,
dat Jezus bedoelde: Geef de keizer
wat we hem schuldig zijn, een schop
achterna en gooi hem eruit'.
Wurmbrand beschrijft zijn 'onder
grondse kerk' dan ook als een prin-
cipieel-revolutionair illegaal leger,
gemodelleerd naar het illegale com
munisme. compleet met spionnen,
celvorming en geweld tot doodslag
toe.
Prof. Kamphuis baseert zich op zijn
contacten in reizen naar Oost-Euro
pa ('Ik teken hierbij aan dat het
hier om broeders en zusters gaat,
die in alle oprechtheid de naam van
Christus belijden en die dikwijls
met hun lijden hun belijden hebben
bevestigd. Om broeders en zusters
die Schriftuurlijk-kritisch staan te
genover de wereldraad van kerken').
Hij betreurt het, dat déze stem uit
Oost-Europa in het Wurmbrand-We-
reldraad-dilemma doorgaans wordt
overstemd.
De Oosteuropese christenen mogen
bewaard worden voor de 'nieuwe en
grove vorm van politisering van het
evangelie', zoals die door Wurm
brand wordt gepresenteerd. 'In het
religieus politieke avontuur van de
'ondergrondse kerk' zal de kerk van
Christus ondergaan. Die schade zal
groter zijn dan de schade van alle
druk en vervolging bij elkaar. Laat
de westerse christenheid aan deze
schade niet schuldig staan', aldus
prof. Kamphuis.
Aanval in de rug, door J. Kamp
huis. Uitgave De Vuurbaak te Gro
ningen, 57 blz. 4.90
BELGRADO Diplomaten in de Joe
goslavische hoofdstad signaleren dat
door de communistische partij op het
ogenblik druk wordt uitgeoefend op
de kerken om president Tito aanbevo
len te krijgen voor de Nobelprijs voor
de vrede 1973.
Functionarissen van de communisti
sche partij lopen bij de bisschoppen,
naar wordt gemeld, de deur plat. Het
episcopaat doet evenwel het zwijgen
tot deze campagne. Zij aarzelen hun
steun aan de actie te geven omdat de
ze naar hun mening gelijk zou staan
met een politieke keuze.
Waarnemers vinden de frequente be
zoeken aan de bisschoppen door afge
vaardigden van de partij des te
vreemder, nu de laatste tijd de hou
ding van de staat tegenover de kerk
verscherpt is. De antikerkelijke poli
tiek komt tot uitdrukking door een
groeiend aantal veroordelingen van
priesters en plagerijen door plaatselij
ke autoriteiten van de kerk en zijn
bisschoppen.
Tito
Van onze onderwijsredactie
DEN HAAG Met ingang van de
volgende cursus zullen de klassen van
de kleuterscholen een klein beetje
minder vol worden. Als gevolg van af
spraken bij het sociaal akkoord is de
leerlingenschaal bij het kleuteronder
wijs verlaagd van 37 tot 36.
Proeftuin
De winkel mag geen politieke proef
tuin worden, een uitspraak van drs.
Bons in Tr/Kw van 9 juni, want het
winkelbedrijf heeft primair een eco
nomische doelstelling en niet een po
litieke of ethische. Daarom vindt hij
het ook onjuist om acties tegen Ango-
la-koffie en Outspan-sinaasappelen in
het winkelbedrijf te steunen. Hoe het
winkelbedrijf hier dan ineens econo
mie en politiek moet scheiden, alsof
economische belangen in de geschie
denis nooit een politieke zaak zijn ge
weest. is eigenlijk niet van het meeste
belang. Van belang is dat steeds meer
mensen zich bewust worden dat ze in
het consument zijn al politiek hande
len, of zij nu willen of niet. Politiek
is niets anders dan de zorg die de
mens moet hebben voor deze aarde en
elk mens heeft de opdracht de aarde
bewoonbaar te maken voor mens en
dier. Met de televisie wordt een arbei
der in een suikerplantage 'ver weg"
onze buurman, en als we weten, dat
hij alleen van dit produkt kan leven,
kopen we het van hem. Elke huis
vrouw kan zien dat een stukje van de
ze wereld in haar boodschappentas zit
Daarom moeten we kiezen, wat ko
pen we wel, wat kopen we niet. Daar
om laten we ons informeren om zo
als consument goede politiek te be
drijven.
Amsterdam
L. Sants
Synodepraeses
Het is gewenst dat elke gereformeer
de synode een nieuwe praeses kiest
zodat de kerken niet jaren achtereen
het stempel van een bepaald persoon
op zich gedrukt krijgen. Men dient
een preases te kiezen die lid is van de
Toepende' kerk. Men omzeilt dan vele
klippen.
Rotterdam
P. C. van Wijk
De in ons blad van gisteren geplaatste
bijdrage 'Geremd Evangelie' was van
ds J. Diepersloot te Rotterdam.
Jan Simmers vindt, dat er te gemakkelijk gepraat
wordt over geestelijken uit de derde wereld, die
de kerken in Europa zou moeten komen helpen bij
het bekeren van de 'westerse heidenen'. In he tr.-k.
missieblad BijEEN schijft hij:
Tijdens een erg praktische vergadering over een
stuk drukwerk van missionaire strekking viel ver
schillende keren de term 'wederzijdse assistentie'.
Dit begrip moest vooral uitkomen en worden on
derstreept. Na de vergadering vroeg in de garde
robe iemand die meer afwist van drukwerk dan
van missie: wat bedoelen ze toch met die moeilijke
woorden? En het werd zo kort en zo eenvoudig
mogelijk uitgelegd, omdat de omgeving van de gar
derobe niet meer toeliet. Ongeveer zo: 'Wij moeten
niet alleen ginds van alles gaan bregen, maar zij
hebben ons ook veel te bieden. 'Nou. laat me niet
lachen,' was het antwoord. 'Een Afrikaan bijvoor
beeld kent onze taal en onze gewoonten niet en ook
niet onze manier van denken. Wat moet zo'n man
komen doen?' Het zou logischer zijn geweest, als
hij had doorgedacht en de situatie had omgekeera:
kent een Europeaan het denken van de Afrikaan,
de Latijns-Amerikaan en de Aziaat dan wel? Toch
zenden we al eeuwen missionarissen en zendelin
gen uit. Niettemin zijn zijn opmerkingen niet waar
deloos. Want er komt in uit, dat de kuituren in de
wereld, ondanks meestal oppervlakkige raakpunten
erg verschillen en dat het beter is van binnenuit
een kuituur aan te pakken dan er met van heel ver
gekomen buitenlanders het zaak van het evange
lie in rond te strooien
Alleen hebben we er moeite mee wanneer toe
komstkijkers missionarissen en zendelingen van
uit de jonge kerken naar de moederkerken in het
Westen zien komen, om met een injektie van bui
tenaf weer op de been te helpen wat hier aan in
nerlijke zwakte ten onder zou dreigen te gaan. We
kunnen niet meekomen met de zwartgalligen die
bruine cn zwarte missionarissen zien naderen om
ons. Westerse heidenen, te bekeren. Te gemakke
lijk wordt gesproken van het sturen over en weer
van mensen met lijf en leden, met aanwijsbare
verpiaatsing op de wereldbol. De kerken, jong en
oud, kunnen voor de verdieping van hun geloof
veel aan elkaar hebben, op heel andere, zelfs in
grijpender manieren.'
Kosmos en Oekumene heeft een themanummer
gewijd aan 'de bisschop' (en aan het veertigjarig
priesterfeest van prof. dr. J. C. Groot). Wij citeren
prof. dr. H. Berkhof:
"De bezwaren van de gereformeerde konfessie
tegen het r.k. bisschopsambt zijn in verhouding
tot de tijden der reformatie:
a) verminderd De misbruiken waartegen men
zich toen te weer moest stellen zijn gelukkig ver
dwenen. Ook bij de protestanten staan de Neder-
landse bisschoppen vanwege hun pastorale toewij
ding in ere;
b) gelijkgebleven Wij kunneh de bisschop niet
beschouwen als iemand met een principieel andere
en hogere wijding dan de (andere) presbyters: en
ndr
RUIM EEN MILJOEN
't Lijkt me bijzonder ongezellig j
in de krant van je geschreven
(met behoorlijke kop), dat je rrr
een miljoen van de firma Eb
hebt gekregen als schadeloos^ dl
omdat er een uitbreiding van
of ander gezelschap heeft plyj K?
wat dunner wordt. Dat heet daal
ping. Je vraagt je natuurlijk n> £Jr
af: is dat nou aangeboden of
Nu zijn er lieden die zich geen i
zorg maken over de vraag of
gezellig is of niet. Als je 't mai
nen hebt, zeggen die. Van hen
alles in de krant staan, zolanj
vermogen maar aanwast'. Dat zij
diepst gezonkenen. Iemand di«
een beetje 'gevoel' of hoe moet)
noemen ergens heeft zitten, 4
zich toch opgelaten voelen, waj
vragen waarmee dit ruime miljo m
omgeven is, zijn al meteen vele
dat zomaar, uit één van die bed;
die volgens laatste publikaties i
richting van de werknemers t
moeilijk hebben? Kan het bedi
ven zich dit veroorloven? Je vra
meteen af waarom een uitgave ab
rair Supplement, een door vet
tuurliefhebbers gewaardeerd vet
daags blad, dan moest stoppea
betreffende heer anders niet ai:
afkoopsom komen? Waar is zo1: j\
drijf eigenlijk voor? Toch om
'cultureel doel' na te streven of k.
ze wat deze heren betreft net zo
in ulevellen gaan doen? Je
soms wel die indruk. Het is goet,,,
zulke dingen in de krant staan. fc
ger zouden ze die verzwegen ht
omdat je de mensen niet ontev
moet maken. Ontevredenheid ge"
intussen wel toegestaan te zij: ll°l
hen die al veel hebben. We hebb
lang de minderbetaalden tegen
zelf beschermd ze verdronke:
immers toch maar dat het nu
schien tijd wordt om andere c;un
rieën in. bescherming te neme:fn'
maken het anders toch maar
naar het buitenland. Misschien
iemand dit alles niet vroom ge
lk kan hem dan adviseren Jako! 'ni
nog eens te lezen. Of gewoon: d da
bel.
DEN HAAG Het moderamen van
de hervormde synode heeft een ge
sprek gevoerd met het bestuur van de
stichting tot bevordering van gerefor
meerd sociaal pedagogisch onderwijs.
Deze stichting wil volgend jaar in Er-
melo een sociale academie op gerefor
meerde grondslag starten
De stichting voert momenteel een fi
nanciële actie en heeft ook een be
roep gedaan op de hervormde diako-
nieën. Het moderamen kreeg verzoe
ken van diakonieën met de vraag hoe
te handelen. Het zal eerst nog een be
spreking houden met vertegenwoordi
gers van bestaande academies op
christelijke grondslag. Na deze ge
sprekken hoopt het moderamen te
kunnen adviseren
WENEN (KNA, Kathpress) De
aartsbisschop van Wenen, kardinaal
Koenig, heeft aan de schrijver van
het boek 'Jesus in Schlechter Gesell-
schaft', de .Weense priester en theo
loog dr. Adolf Holl, zijn kerkelijke
onderwijsbevoegdheid ontnomen. Het
boek is ook in Nederland verschenen
onder de ti^el 'Jezus in slecht gezel
schap'. In een mededeling van het
aartsbisdom Wenen wordt gezegd, dat
dr. Holl inzichten laat blijken, welke
niet overeenstemmen met de leer van
de kerk en van het christendom.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Zalk en Veecaï
Schelluinen (toez): kand. Th.
v.d. Heijden te Rotterdam.
Aangenomen naar Molkweru
dum (toez.): A. P. J. van Ligtei YS
ris te Utrecht.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Heerjansdam: J, W.
Muntendam, kand. te Kampen; te
persum: P. van Dijk te Dirkshon
Aangenomen naar Kollum:
Kwast te Leeuwarden-West;
't Harde: Th. Weerstra, te Sta
Imt Haringvliet, die bedankte
Joure; naar Haringvliet-Heypla
als geestel. verzorger van de 'EB
ken' te Rotterdam-Lombardijf
Eringa te Tholen-Poortvliet.
Benoemd tot legerpredikant in
v rband: G. van Ziel te Brede
die deze benoeming heeft
men.
Overleden: A. Adema (71) em.
te Hoogeveen. Was predikant te
de (Gr.), Ten Boer en te Hooi
CHR. GER. KERKEN
Bedankt voor Dordrecht-G.: P. D
te Alphen a/d Rijn; voor Pitt
dows (Can). Toronto en voor Utiwj
N.: P. den Butter te Bunschoten.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Apeldoorn: H.
kand. te Zoetermeer.
Beroepbaar: J. Driessen,
Theemsdreef 396, Utrecht; M. Ma lc
kand., Holthuizerweg 17c, Apeldfci
H. Paul, kand., Vlamingstraat 59, al
termeer.
Kandidaat, maar nog niet beroei ij
wegens zendingsopleiding: C.
Vreugdenhil. kand., Laveibos 123,
termeer.
Dl
Uit de kerkbladen
wij menen dat bisdommen die millioenen gelovigen
omvatten, niet in overeenstemming zijn met de
persoonlijk-pastorale aard van dit ambt;
c) vermeerderd De beslissende en alomvattende
bestuursmacht van de bisschop van Rome is pas na
de Reformatie goed tot stand gekomen. Daarmee
zijn de bisschoppen meer en meer in plaats van
vertegenwoordigers der eenheid van het volk Gods
in een bepaalde regio, geworden tot uitvoerders
van een centraal gezag naar de regio toe. Ook Vati-
canum II heeft daaraan niets principieels veran
derd. Zelfs de goedbedoelde nadruk op de kollegia-
liteit kan tot gevolg hebben dat de bisschop zich
meer lid gaat voelen van een wereldbestuur dan
herder van zijn regio.
De strijd die de r.k. kerk in Nederland momenteel
voert om aan de solidariteit van de bisschop met
zijn regio prioriteit te geven boven eisen van
bovenaf, kan daarom m.i. vanuit het gereformeerd
protestantisme niet anders dan met grote sympa
thie en spanning worden gevolgd, omdat hiet
analoge geestelijke waarden in het geding zijn als
in de strijd ten tijde van de Reformatie. Stel dat
de Nederlandse kerkprovincie zegevierend uit deze
kerkhistorische strijd tevoorschijn zou komen, dan
zou de bisschop weer zulk een imago van dienst,
kollegialiteit met zijn priesters, en koncentratie op
het pastoraat hebben verkregen, dat hier geen we
zenlijk punt in het oekumenische gesprek meer zal
behoeven te liggen'.
Prof. dr. G. C. Berkouwer is vrijdag zeventig jaar
geworden. In het Gereformeerd Weekblad (uitgave
Kok) schrijft prof. dr. H. N. Ridderbos:
Berkouwer is wel dezelfde man gebleven, nog altijd
de hartstochtelijke theoloog, die tot op de laatste
dag 'bij' is, met een spreekwoordelijk geworden
kennis van zaken cn een internationale reputatie;
óók met niet minder 'aandacht dan vroeger voor
wat zich in de kerk afspeelt en in dit opzicht in de
rechte lijn van de grote kerkhervormende theolo
gen. die ons geleerd hebben, dat de theologie niet
de stoeiplaats is, waar het geestelijk intellect in
vrijheid wat kan experimenteren, maar het tuig
huis, waaruit de kerk mede de wapenen moet ont
vangen, die zij in de geestelijke strijd nodig heeft
Meer Berkhouwer is óók veranderd, in zover ook en
juist voor hem, vanwege zijn kennis en brede con
tacten, de wereld van de theologie en ook die van
de kerk steeds verder open is gegaan en ook voor
hem de antwoorden op allerlei vragen moeilijker
zijn geworden, naarmate ze voor een wijder gebied
geldigheid moeten hebben.
Uit het doopsgezinde maandblad 'In dit Amster
dam' dit citaat van ds. J. "Matthijssen:
'Onlangs hoorde ik dat een lid van onze gemeente
indertijd als zodanig bedankt heeft n.a.v. het
Doopsgezinde Wereldcongres dat in 1967 in Am
sterdam werd gehouden. Het thema van dat con
gres was immers „Het getuigenis van de Heilige
Geest". „Welnu", zei deze ex-zuster, „de Heilige
Geest, dat past immers helemaal niet bij Doops
gezinden; als ze die kant uitgaan, wil ik er niets
meer mee van doen hebben". Arme gemeente, want
het is een heel aardige dame die we zo verloren
hebben. Arme ex-zuster, want ze zat er toch wel
heel erg naast'.
Boekenetalagf
Herbert Reinecker Taiga t
ve: Fontein-paperbacks. Prijs 9,
Hanna is een jonge Duitse krij ki
vangene en arts. Ze wordt in h£
van de Russen, overgeplaatst naar
klein mannenkamp in Siberië, 1
waar zo'n driehonderd uitgeblusl
door het harde werken in de tn
uitgeputte mannen, opleven wan
er een vrouw in hun midden
schijnt. Het verblijf, maar voor»
onbaatzuchtigheid en de moed
Hanna, geven de mannen nieuw?
in de toekomst. Het is een ever
waarschijnlijke als fascinerend*
schiedenis, die zich vooral toespH
de wijze, waarop Hanna haar in'
aanwendt bij drie achtereenvol!
kampkommandanten. De eerst r
genadeloze beul, de tweede een
nist, te goed voor het 'vak' van
van een concentratiekamp, en zij'
volger probeert de eerste in
heid te overtreffen. Hanna word
enig terreinverkennen door de
nen vereerd. Ze kan zich als
vrouw in het vergeten kamp hat
ven en meer dan dat. Dr. Hant
het, die steeds weet te bemidd
die de mannen van onberaden I
afhoudt, die met simpele mid
zieken in leven poogt te höude
daarbij een eerlijke, door alle nu
geaccepteerde romance aanvaardt
is een realistisch verhaal, verre
opwekkend of het zou de invloed
deze sterke vrouw moeten zijn, di
in slaagt een ten dode opgescht
groep in leven te houden. Het
wondert ons niet, dat Reineckert
matische roman, waarin gesprd
voorkomen die boven leed en tijd
rijzen, een zesde druk in het 9
taalgebied heeft gehaald.
i
