ESCHIEDENIS HERHAALT
ICH NIET IN ITALIË
Vaar is de oorlogsstemming gebleven?
EGYPTE
ascisten in isolement gedrongen
UW /KWARTET ZATERDAG 26 MEI 1973
BUITENLAND T17/K17
ië maakt een politieke crisis door als gevolg van het geweldda-
optreden van linkse en rechtse extremisten. Een onbestemde
is voor de activiteiten van uiterst links dreigt velen in de armen
het niet minder militante neo-fascisme te drijven. De innerlijk
leelde democratische partijen slagen er niet in, een parlemen-
meerderheid te leveren voor ingrijpende sociale en economi-
L hervormingen. Demonstraties en stakingen met een politiek
ikter zijn aan de orde van de dag en de bezetting van fabrieken
jort al lang niet meer tot de grote uitzonderingen. Al met al lijkt
eden om een vergelijking te maken met de situatie van ruim 50
geleden, toen de beruchte Mars naar Rome het fascistische be
ll van Benito Mussolini aan de macht bracht.
jctober 1922 dachten aanvankelijk
ig Italianen dat de fascisten een
hadden, de regering in handen
•men. De deelnemers aan de Mars
Rome, die in Milaan begon, ge-
^en zelf nauwelijks in de goede
ip van hun 'kruistocht'. De 39-ja-
Mussolini was de grootste twijfe-
Hij wachtte in Milaan het resul-
af van de mars die hij overi-
had ontraden en had maat re
genomen om te kunnen uitwij-
ïaar Zwitserland, mocht de 'coup'
daad mislukken.
olini hoefde echter niet te vluch-
ivant de angst voor de communis-
vijf jaar na de bolsjewistische re-
ie in Rusland) bracht een groot
van de bevolking van Rome er-
de 'fascista' te verwelkomen. En
terwijl deze stad als de minst fa-
Ische van Italië bekend stond. De
ie groep van enkele tienduizen-
fascisten die te voet, per fiets en
vrachtauto's naar de buitenwij-
van Rome was gekomen, kreeg
iiiet moeilijk. De stafchef van het
r, generaal Pietro Badoglio had
gemak een eind kunnen maken
de 'mars', maar hij kreeg geen
iemming.
jchteloos
(glio, dezelfde die in 1943 Musso-
ten val bracht, moest machteloos
en hoe het gepeupel het 'recht'
&en handen nam, nadat de in alle
•hten kleine koning Emanuel III
nder invloed van de hertog van
a had geweigerd, per decreet
taat van beleg af te kondigen. Zo
Mussolini enkele dagen later per
iwagen naar Rome vertrekken om
erzoek van de koning de vorming
een nieuwe regering op zich te
en. Het was een goedkope over
ling.
jolini, die afkomstig was uit de-
e Socialistische partij, welke Pie-
tfenni heeft voortgebracht, en die
deel had uitgemaakt van de re-
e van het socialistische partijblad
ti in Milaan richtte in maart
de eerste fascistische strijdgroep
lij was van mening, dat het fa-
le niet 'aan de groene tafel' kon
en uitgewerkt, maar dat het was
aan uit een behoefte aan daden
at het zelf 'daad' was, geen dog
ma en geen ideologie. Hij maakte het
zich op die manier erg gemakkelijk,
politiek te bedrijven.
Eind 1919 nog geen drie jaar voor
de 'Mars naar Rome', had hij echter
nog maar enkele honderden aanhan
gers, ondanks het feit dat een bekend
man als Arturo Toscanini als kandi
daat aan de parlementsverkiezingen
had meegedaan. Mussolini schreef
toen uit taktische overwegingen in
zijn eigen blad Popoio d'Italia (dat
uit Franse bronnen werd gefinan
cierd) dat het fascisme altijd een be
weging van een minderheid zou blij
ven. Hij liet alles open en was voor
alles wat in zijn ogen' de natie dien
de'. Eens zei hij: 'Ik ben aristocraat
en democraat, revolutionair en reacti
onair, proletarisch en anti-proleta
risch, pacifistisch en anti-pacifistisch'.
Dadendrang
In zijn dadendrang ging hij over tot
vorming van zijn 'squadri'. Dat waren
para-militaire terreurgroepen, die on
der de leus 'Sostituzione dello stato'
(vervanging van de afwezige staat)
strafexpedities hielden tegen politieke
tegenstanders. Na de verkiezingen van
1921, toen hij 35 van de 535 zetels in
de Kamer van afgevaardigden had
veroverd, nam Mussolini de 'squadri'
snel op in zijn partij om te verhinde
ren dat zij verboden zouden worden.
Hij gebruikte deze terreurgroepen
voortaan om 'de koorts in het land te
laten oplopen, zonder de zieke patiënt
dood te laten gaan*.
Zo liet hij stadhuizen bezetten en pre
dikte hij de opstand, die hij echter
telkens uitstelde. Tegelijkertijd onder
handelde hij met de leidende politici
uit die tijd als Nitti, Giolitti, Salan-
dra en Facta over ministerszetels en
bood hij als tegenprestatie opheffing
van zijn terreurgroepen aan, zonder
dat deze daar uiteraard iets van afwis
ten. En toen de 'Mars naar Rome'
zijns ondanks een succes was gewor
den, was hij zozeer op zijn veiligheid
gesteld, dat hij in Milaan bleef totdat
hij een officieel telegram had ontvan
gen, waarin stond dat de koning hem
in Rome verwachtte om hem te belas
ten met de vorming van een nieuwe
regering.
Verschil
Gelukkig is er een groot verschil met
1922. maar dat zit niet zozeer in het
karakter van het fascisme van Musso
lini van 50 jaar geleden en in dat van
het huidige neo-fascisme van Giorgio
Almirante, maar in de totaal andere
omstandigheden waarmee ook on
der het zwakke bewind van de chris
ten-democraten de aanhangers van
het fascisme thans worden geconfron
teerd. Alessandro Pertini, voorzitter
van de 'Camera dei Deputati' zei on
langs over de 'zwarte geest van de
Mussolinitijd: 'Tussen toen en nu zijn
er verschillen van beslissende beteke
nis, nl. de goed georganiseerde vakbe
weging en de ervaringen die we heb
ben opgedaan in de strijd tegen fa
scisme en nationaal-socialisme'.
Infectie
De ervaring dat 'de geschiedenis zich
lijkt te herhalen, maar dat zij zich
niet herhaalt', lijkt ook op te gaan
voor het Italië van vandaag. Almiran-
tes MSI (Movimento Soziale Italiano
of Italiaanse sociale beweging) kan
zich niet veroorloven, haar 'stoottroe
pen' de straat op te sturen. De MSI-
leiders doen zó hun best om een nette
indruk te maken, dat zij hun aanhan
gers ertoe gebracht hebben, zich dage
lijks te scheren, een das te dragen en
geen heimwee te laten blijken naar
de 'goede oudé tijd onder Mussolini'.
Niettemin bestaan er tenminste vier
fascistische para-militaire organisaties,
die al heel wat op hun kerfstok heb
ben.
De eerste, 'Ordino Nuovo' (Nieuwe
orde), werd al in 1956 opgericht door
de journalist 'Pino' Rauti, werkzaam
voor het Romeinse blad II Tempo en
bestuurslid van de MSI. Rauti, die de
democratie een 'infectie van de geest'
heeft genoemd, staat bekend als 'Giu-
seppo de Athener' vanwege zijn veel
vuldige contacten met de Griekse ko
lonels. Hij is één van de voornaamste
verdachten in het proces, dat in Mi
laan moet worden gehouden naar aan
leiding van de bomaanslag op 12 de
cember 1969 in de Landbouwbank op
de Piazza Fontana in Milaan, die niet
minder dan 16 mensen het leven kost
te. Rauti zou hebben samengewerkt
met de bekende anarchist Pietro Val-
preda, die eveneens moet terecht
staan.
De tweede organisatie is 'Fronte Nazi-
onale', in 1967 opgericht door prins
Junio Valerio Borghese, een 65-jarige
oorlogsheld die in december 1970 met
uitgebreide plannen rondliep om met
de hulp van een deel van de strijd
krachten een greep naar de macht te
doen. Bij huiszoekingen in die dagen
werd o.a. een proclamatie gevonden
die voor tv en radio voorgelezen had
moeten worden, als de bezetting van
de belangrijkste ministeries in Rome
een feit zou zijn geworden. Het kom-
plot lekte echter uit en de bij velen
populaire Borghese zag zich genood
zaakt, naar het buitenland uit te wij
ken. Overigens acht men het in Rome
niet uitgesloten, dat hij al van zijn
vrijwillig verblijf in Griekenland naar
Italië is teruggekeerd.
Een derde groep is de 'Squadre d'Azi-
one Mussolini', die uit stoottroepen
bestaat en zich met het plegen van
bomaanslagen bezighoudt, terwijl de
vierde bende, de 'Avanguardia 'Nazio-
nale' zich in straatgevechten heeft ge
specialiseerd en zich met name in het
zuidelijke Reggio di Calabria al fel
heeft geweerd, toen deze stad niet de
hoofdstad bleek te worden van Cala
bria, in het kader van de verdeling
van Italië in 'regione'.
Chaos
Bij de ernstige onlusten in Reggio di
Calabria speelde de inmiddels berucht
geworden Ciccio Franco (sinds vorig
jaar MSI-lid van de Senaat in Rome)
een leidende rol. Franco is ook de
man die de leiding had van de verbo
den demonstratie van 12 april in Mi
laan, waarbij de politieman Antonio
Marino door een ontploffende hand
granaat werd gedood. Eén van de ver
moede daders, Vittorio Loi verklaarde
na zijn arrestatie aanvankelijk te heb
ben gehandeld in opdracht van figu
ren uit de naaste omgeving van parle
mentsleden van de MSI. Voorts zou
een groots opgezet plan bestaan om
Italië in een complete chaos te stor
ten.
Gewoonte
Een deel van het plan was al mislukt,
toen de militante fascist Nico Azzi
zwaar werd gewond terwijl hij in de
trein van Turijn naar Rome een dyna-
mietlading wilde aanbrengen. In zijn
notitieboekje vond de politie de naam
van het jonge MSI-lid Pietro de An-
dreis. Opvallend was in dit verband
dat senator Franco in Italiaanse kran
ten arm in arm stond afgebeeld met
Pietro de Andreis en andere extremis
ten, op foto's die kort voor de aanslag
op de politieman waren gemaakt. Zijn
optreden in Milaan heeft ertoe geleid
dat de Senaat de parlementaire on
schendbaarheid van Franco heeft op
geheven, zodat hij voor de rechter
kan worden 'MêSêêë
Benito Mussolini:
goedkoop aan de macht
De MSI heeft er een vaste gewoonte
van gemaakt, zich onmiddelijk te dis
tantiëren van gepleegde gewelddaden.
Dat gebeurde ook na de aanslag in
Milaan. De vroegere admiraal Gino
Birindelli, MSI-lid van de Kamer van
afgevaardigden sinds hij, vrij kort
voor de verkiezingen van vorig jaar,
demonstratief was afgetreden als NA-
VO-bevelhebber voor het zuidelijke
deel van Europa, dreigde uit de partij
te zullen stappen, als zou blijken dat
de MSI politiek of moreel verantwoor
delijk zou zijn. En Gastone Nencioni,
MSI-fractieleider in de Senaat, ver
kondigde met veel overtuiging dat hij
een belangrijke bijdrage had geleverd
bij het identificeren van vier verdach
ten (die hij blijkbaar goed kende).
Almirante heeft grote moeite om de
radicale elementen in de MSI die een
scherper koers eisen (met name vice-
secretaris Romualdi en de Romeinse
senator Caradonna), in de hand te
houden. Zelfs liet hij echter van tijd
tot tijd de voorzichtigheid varen, die
het optreden van alle MSI-leiders ken
merkt. Zo verklaarde hij op 4 juni
172 in Florence in een felle rede tot
zijn volgelingen: 'Als de regering als
orgaan van de staat verstek laat gaan,
zijn wij bereid de staat te vervangen'.
Hierbij gebruikte hij de oude kreet
van Mussolini: 'Sostituzione dello sta
to'. Almirante zei voorts dat de MSI-
jongeren zich moesten voorbereiden
op gevechten met de communisten',
en daarmee bedoel ik lijfelijke ge
vechten'.
Giorgio Almirante:
heimwee naar het verleden
Proces
Naar aanleiding van deze en andere
uitspraken, waarmee hij zichzelf en
de MSI identificeerde met de 'goede
aspecten' van het fascisme van Benito
Mussolini, heeft de christen-democra
tische minister van justitie, Guido Ga-
nella, de Kamer van afgevaardigden
gevraagd, de parlementaire onschend
baarheid van Almirante op te heffen
om hem gerechtelijk te kunnen ver
volgen wegens het opnieuw oprichten
van de verboden Fascistische partij
van Mussolini. De op 25 juni 1972
overleden procureur-generaal van Mi
laan. Luigi Bianchi Espinosa, had
kort voor zijn dood de zaak tegen Al
mirante rond en diende een officieel
verzoek in om hem te mogen berech
ten.
In de Kamer van afgevaardigden ver
klaarde de christen-democratische pre
mier Giulio Andreotti, het als de
voornaamste taak van zijn regering
(van christen-democraten, sociaal-de
mocraten en liberalen) te beschou
wen, het opdringen van extreem
rechts te voorkomen. Hij overweegt
gebruik te maken van de onder Mario
Scelba aangenomen wet, die herop
richting van de Fascistische partij
verbiedt. En toen de communistische
afgevaardigde Alessandro Natta de
MSI-fractie toeriep: 'Voor een grote
meerderheid van het Italiaanse volk
zijn jullie de Fascistische partij',
kreeg hij ook grote bijval van de af
gevaardigden van de Democrazia
Christiana.
Andreotti stelde de MSI verantwoor
delijk voor de moord op de politie
man in Milaan op 12 april met de
woorden: 'Als MSI-parlementsleden
voorop lopen in een verboden demon
stratie, die de dood van een politie
man tot gevolg heeft, zijn zij mis
schien niet strafrechtelijk, maar in ie
der geval wel politiek schuldig'. Almi
rante en de zijnen trekken zich van
deze veroordeling in het parlement
echter niets aan. 'Na een eventueel
verbod van de MSI zou er een nieuwe
politieke formatie worden opgericht,
die bij de volgende verkiezingen vijf
miljoen stemmen zou krijgen', aldus
Almirante, wiens MSI vorig jaar bijna
drie miljoen stemmen op zich vere
nigde.
Martelaar
Afgezien van de vraag of deze groot
spraak werkelijkheid zou kunnen wor
den, lijkt er inderdaad reden te zijn
om niet te proberen, de Italiaanse
problemen op te lossen door en ver
bod van de MSI. De rechtse extremis
ten, die binnen de grenzen van het
wettelijk toelaatbare willen blijven,
kunnen slechts in bedwang worden
gehouden door een niet aflatende
strenge controle op al hun activitei
ten. De Almirantes mogen vooral
geen gelegenheid krijgen, zich een
martelaarsrol aan te meten. Daan-oor
is de positie van de MSI te zwak.
In de Senaat bezetten de neo-fascis-
ten slechts 26 van de 315 zetels met
2.7 miljoen stemmen (9.2 procent): en
in de Kamer van afgevaardigden be
haalden zij 56 van de 630 zetels met
2.9 miljoen stemmen (8.7 procent).
Dit laatste percentage was in 1953
toen weinigen zich druk maakten over
herleving van het fascisme, nog 12.7
(De kreet dat de MSI in plaats van
een Mivomento Senza Importanza (be
weging zonder betekenis) de partij
van de Maggioranza Silenziosa Italia-
na (Italiaanse zwijgende meerderheid)
zou worden, bleek bij de verkiezingen
van vorig jaar al zeer voorbarig te
zijn.
Dure plicht
Het is de dure plicht van de Italiaan
se democratische partijen er voor te
zorgen, dat de bevolking weer vertrou
wen krijgt in de volksvertegenwoordi
ging. Als zij daarin slagen, heeft het
fascisme in Italië geen toekomst
meer. Falen zij, zoals zij in de afgelo
pen jaren in gebreke zijn gebleven,
een oplossing te vinden voor de socia
le en economische problemen van het
land, dan gaat Italië een chaotische
tijd tegemoet.
Daarover meer in een volgend artikel,
dat voornamelijk gebaseerd is op een
interview, dat ik in Rome had met
Gino Birindelli, na Almirante de be
langrijkste figuur in de leiding van
de MSI, sinds hij uit ernstige bezorgd
heid over de ontwikkelingen in Italië
plotseling afscheid nam als NAVO-be-
velhebber voor het zuidelijk deel van
Europa, met het eiland Malta als
hoofdkwartier.
5sident Sadat raakt door zijn slagzinnen heen
1970 zei Sadat, kort nadat hij president was geworden, dat wij
enkort alle door Israël veroverde gebieden 'centimeter voor cen-
iter' terug zouden veroveren.
■M)71 kregen we te horen dat het 'Jaar Van De Beslissing' was uit-
■oken.
i werd tot het 'Jaar Van De Oplossing Van Het Probleem' uitge-
en en bovendien nog tot het 'Jaar Van De Confrontatie',
nlangs deelde de president ons mee dat wij in een geheel nieuwe
van de strijd waren beland, namelijk die van de 'Totale Con-
tatie'.
r zinnig mens moet toegeven dat Sadats bodemloos lijkende
rvoir aan slogans nu wel uitgeput zal zijn. En dus moet Sadat
doen, of hij wil of niet. Wat kan hij in hemelsnaam in 1974 te-
ons zeggen, als hij dan nog steeds geen oorlog heeft gevoerd of
politieke regeling heeft getroffen? Als hij niets doet, zal het le-
6en coup ondernemen. Als hij vrede met Israël sluit, wordt hij
de fedayyien (de Palestijnse guerrilla-strijders) vermoord en
de unie met Libië niet door. Als hij afwacht wat de Amerikanen
e Russen doen, gebeurt er niets. Dus blijft er niets anders voor
over dan oorlog te voeren. Er is altijd wel een gekke generaal te
in, vooral onder de luchtmacht, die zegt dat hij Israël de klap
toebrengen. En misschien, misschien, is Israël niet zo sterk als
'een wel zegt en winnen we de oorlog toch. Of anders komen
Chien, heel misschien, de grote mogendheden wel tussenbeide
ien eind aan de strijd en aan de impasse te maken."
üf-spottende, half-treurige relaas
"I7k in verschillende variaties vele
van Egyptenaren gehoord, zo-
an voor- als van tegenstanders
e regering. Niet dat de mensen
uk vinden om oorlog te voeren,
e. Als er één onkrijgszuchtig
dan is het wel het Egyptische.
^Trlijk zou men het schitterend
i de oorlog te winnen, maar
laarvoor inspanningen en ontbe
et te getroosten of zelfs mensen-
j op te offeren, dat gaat de
ïn te ver. Alle oorlogszuchtige
ngen van de overheid kunnen
erhullen, dat er bij het overgro-
!l van de Egyptenaren geen en-
fpst bestaat om die oorlog zelf te
Dat bleek wel heel duidelijk
***t gebrek aan belangstelling van
identen voor de militaire comi-
p de universiteiten, die na de
Itenopstand van vorig jaar janu-
ïrden ingevoerd, nota bene als
isie van de regering aan de stu-
g f, die een beslissing in de toe-
s van geen-oorlog-en-geen-vrede
|i geëist. Dat bleek ook, toen
aan het eind van de juni-oorlog presi
dent Nasser in wanhoop en vertwijfe
ling zijn naaste politieke vriend Tito
vroeg om Joegoslavische vrijwilligers
te sturen, opdat die tenminste de oor
log zouden voortzetten.
Toch zal de strijd worden hervat. Dat
hoor je van de regeringsvoorlichters,
die daaraan onmiddellijk het verwijt
toevoegen dat Egypte niet anders kan,
omdat het door de wereld en door de
Verenigde Natici in de steek wordt
gelaten. Maar dat hoor je ook van de
tegenstanders van de regering, voorzo
ver die niet het idee hebben dat de
regering de oorlog opzettelijk alsmaar
probeert uit te stellen, teneinde zo
lang mogelijk aan de macht te blij
ven.
President Sadat heeft twee weken ge
leden in een geheime zitting van het
parlement een speech gehouden (die
onmiddellijk aan de internationale
pers werd doorgegeven, uiteraard
door de overheid zelf) en gezegd dat
hij er niet aan dacht om zijn ambts
termijn als president in 1975 te be
ëindigen, zonder dat er één of andere
beslissing was geforceerd, omdat men
hem er anders terecht van zou be
schuldigen een lafaard en een land
verrader te zijn.
De oorlog moet dus komen. Maar hoe
moet die oorlog gevoerd worden? Ie
dereen weet diep in zijn hart dat
Egypte op dit moment geen schijn
van kans tegen Israël maakt, al was
het alleen maar omdat het kwalitatie
ve overwicht var. de Israëlische lucht
macht te groot is. En iedereen weet
ook heel goed, dat de Russen er niets
voor voelen om in een oorlog verwik
keld te raken, die hun toenadering
tot Amerika in de weg zou staan, ze
ker niet sinds 'de pauze met de bond
genoot', een schitterend eufemisme
voor de beroerde Egyptische betrek
kingen met de Sowjet-Unie. Op de
Chinezen hoeft men niet te rekenen
dat weet men ook omdat die
voortdurend de goede, maar zeer pla
tonische raad aan de Egyptenaren ge
ven 'zichzelf te helpen, omdat een
volksbevrijdingsoorlog die men uit ei
gen kracht voert, altijd gewonnen
wordt'; een uitspraak die in Egypte
als uiterst onplezierig ervaren wordt,
omdat men eraan gewend geraakt was
na de nederlagen van 1948 en 1956
door politieke steun van buitenaf er
weer bovenop te komen.
Oer-burgerlijke vrede
Er blijft dus niets anders over dan
oorlog te voeren. Maar komt er ook
werkelijk oorlog? Wie in Cairo rond
loopt, kan dat gewoon niet geloven,
wat de regeringsfunctionarissen en de
ministers ook mogen zeggen. Wandel
op een vrijdagochtend door de Sha-
warby-straat, het equivalent van onze
Kalverstraat. Je ziet daar de mensen
President Sadat (tweede van links) met zijn lijfwachten te water bij Alexandrië.
in grote familie-groepen de etalages
bewonderen, waarin talloze luxe-arti
kelen zijn uitgestald, die hetzij via de
zwarte markt, hetzij met dure, al dan
niet gesmokkelde deviezen werden in
gevoerd. Je kunt daar de kleding ko
pen van Marks Spencer, één van
de grootste Britse firma's, die op de
boycotlijst is gezet van de Arabische
Liga, omdat zij Israël financieel
steunt. Men loopt daar rond in zijn
vrijdagse ons zondagse kostuum,
keurig netjes, met glimmend gepoet
ste schoenen. De vrouwen hebben
zich met al hun versierselen opgedoft.
De jongens kijken verlangend naar de
meisjes en die kijken al naar ge
lang hun ouders in de buurt zijn
flirterig of prim 0 terug. Het is de ab
solute weergave van oer-burgerlijke
vrede.
Na het flaneren gaat men een slokje
drinken of een hapje eten in de Gezi-
ra-sportclub, waar iedereen elkaar
ontmoet of in het Hilton-hotel of in
het Semiramis-hotel, waar de prijzen
Europees hoog zijn en toch betaald
worden door een zich amuserende
burgerklasse, die praat en klaagt over
een oorlog, die zij uiteindelijk niet
voeren wil.
Dat is het absurde van het Egypte van
vandaag. Ook al wordt er nog zo veel
en nog zo hartstochtelijk over de oor
log gepraat en over de onhoudbare
toestand, ook al scheldt iedereen nog
zo hard op de regering omdat die de
oorlog niet voert of de vrede niet
sluit, er is niets, maar dan ook niets
van een oorlogsstemming te merken,
laat staan van een oorlogstoestand.
Verduistering
Ja, er zijn de openbare schuilkelders
en de schervenmuurtjes voor de grote
gebouwen, er zijn de uitgelopen zand
zakken, waarachter soldaten zich staan
te vervelen, en er is de halfslachtige
verduistering 's avonds, die om de zo
veel maanden vermeerderd of vermin
derd wordt, al naar gelang de stand
van zaken bij het regeringsoffensief op
buitenlands politiek gebied. Door die
verduistering kun je in de zijstraten
geen hand voor ogen zien, maar op de
grote pleinen en bruggen over de Nijl
is er volop licht, opdat de toeristen
niet onnodig ten val komen. (Schran
dere studenten hebben dit jaar bij de
studentenopstand als één van hun ei
sen gesteld, dat de regering- het toe
risme zou afknijpen, omdat dat eeh'
duidelijk bewijs is van het geen-oor
log-willen voeren).
De regering en de president kunnen
nog zo veel vergelijkingen treffen met
het heldhaftige verzet van Engeland
en Rusland en de Franse ondergrond
se in de tweede wereldoorlog ook
al bizar omdat president Sadat tijdens
diezelfde wereldoorlog de hulp van de
Duitsers tegen de Engelsen in Egypte
probeerde in te roepen, getuige zijn
eigen memoires de werkelijkheid
is anders. Want Egypte is nog steeds
het Egypte van vroeger, waar de rij
ken en dus de invloedrijken in
overbloed zwelgen en het gros van de
zo veel geprezen massa's van een paar
luttele piasters probeert rond te ko
men. Van Cairo is het minder dan
honderd km naar het Suez-front, maar
je hebt het gevoel dat dat front er
gens op de maan ligt.
Klagers
Kletsen die mensen dan maar wat, als
ze je vertellen dat ze schoon genoeg
hebben van de huidige toestand en
als ze zeggen dat er snel verandering
in moet komen, wil er geen revolutie
uitbreken? Om op die vraag een ant
woord te geven, moet men eerst be
oordelen, wat de klagers met hun
klachten precies bedoelen, wat ze voor
alternatief willen en in hoeverre /ij
enige invloed op de staatszaken heb
ben.
Als men de klagers politiek klassifi-
ceert, wat bijzonder moeilijk is, om
dat er in feite geen politiek leven is
(de Arabische Socialistische Unie is
een bont gemeleerd gezelschap van al
les en iedereen en er zijn verder geen
politieke partijen toegestaan), dan
zijn die ruwweg te verdelen in ultra
rechts, liberaal-rechts, een zeer breed
midden, links en ultra-links.
De werkelijke macht en invloed is in
handen van enkele figuren uit het
brede midden, aangevuld door mensen
van rechts. De nieuwe nasseristen, die
het nu voor het zeggen hebben, zijn
conservatief. Zij zijn de typische ver
tegenwoordigers van de kleine en de
middelgrote bourgeoisie. Die bourgeoi
sie wil rust en orde om haar zaken
te kunnen behartigen en een behage-
lijk leven te kunnen leiden. Zij heeft
het in de afgelopen jaren, dankzij de
economische liberalisatie, naar ver
houding gemakkelijker gekregen dan
vroeger. Zij voelt er niets voor om
haar positie al is die voor een
groot aantal nog zo bescheiden
door een hoogst onzekere oorlog in de
waagschaal te stellen. Hoe anti-Ameri
kaans deze groepering zich ook moge
uitlaten, in feite wil ze niets liever
dan goede, zeer goede betrekkingen
met Amerika.
Wanhopige vrede
Zo ook de regering en president Sa
dat. 'Wij koesteren een wanhopige
liefde voor de Amerikanen en zijn ie
dere keer opnieuw hevig teleurgesteld
en geschokt, als zij ons een blauwtje
laten lopen', zei een Egyptenaar tegen
mij. Hij had gelijk. En omdat de re
gering nog steeds misschien zelfs
tegen beter weten in op een minza
me reactie van Washington wacht, om
haar uit de nesten te helpen, zal men
de oorlog opnieuw uitstellen. Wat
links en rechts ook mogen zeggen, de
regering gaat haar eigen gang. Ze
gaat haar eigen gang, omdat ze dat
naar believen kan doen. Omdat ze
weet dat ze in feite gesteund wordt
door al die klagers uit het brede mid
den, waar Egypte zo rijk aan is. Door
al die klagers, die van alles de schuld
aan de president geven en die zeggen
dat de president eindelijk iets moet
gaan doen. En dus doet de president
iets. Hij geeft hun een nieuwe leuze
en een nieuwe slogan, waarover ze op
nieuw naar hartelust kunnen klagen.
Of de spot drijven. Want dat is Egyp
tisch.
0 prim jong, fris. maar toch afwe
rend.
