Honger naar natuurboeken: een
gevolg van vervreemding
Vastlopen Vervuurts Bank
heeft dubieuze achtergrond
Tendosimol
anti-di
etten
Jongeling: Stille revolutie
steekt hier de kop op
Trein schept man
Directeur boos
over schorsing
Dode bij ongeluk
Albert Heijn:
geen politiek
bij inkoop
TROLW/KjVAKTET DONDERDAG 24 MEI 1973
BINNENLAND T]
UTERCHT De 18-:jarige A. van
Dam uit Sittard is gistermorgen om
streeks acht uur tijdens werkzaamhe
den aan de spoorbaan tussen Heerlen
en Sittard aangereden door een perso
nentrein. Hij was op slag dood. Het
slachtoffer was in dienst van het aan
nemersbedrijf Elk. Dit bedrijf is bezig
met werkzaamheden aan de spbor-
baan.
SITTARD De directeur van de so
ciale werkplaats in Sittard, mr. P. H.
Puts, is voor onbepaalde tijd ge
schorst nadat tegen een van de werk
meesters die onder hem werkte, een
aanklacht was ingediend wegens ver
moedelijke fraude. De heer Puts is
geschorst zo zegt het bestuur
om het onderzoek in deze zaak niet te
bemoeilijken.
De heer Puts heeft zich overigens ver
ontwaardigd getoond over deze schor
sing. Deze maatregel zou volgens hem
niets met het onderzoek te maken
hebben, maar met zijn kritiek op het
beleid van de stichting en op het ge
meentebestuur.
De heer Puts verwijt het gemeentebe
stuur dat er geen deugdelijke accoun
tantsrapporten van de werkplaats be
staan. Het bestuur van de stichting is
volgens de heer Puts een 'kaartclub'.
Je zag die club nooit. Mr. Puts wil
zich dan ook biet bij de schorsing
neerleggen en overweegt stappen te
ondernemen.
De voorzitter van het bestuur de heer
B. Koolhaas zegt: 'De heer Puts is be
zig al zijn schepen achter zich te ver
branden. maar ik zal proberen in een
gesprek met hem wat dingetjes recht
te zetten'.
DEN BOMMEL De 20-jarige J. J.
de Graaf uit Den Bommel (Goeree-
Overflakkee) is gisternacht kort na
een verkeersongeluk op de weg Oost-
flakkee-Numansdorp overleden. Hij
reed met hoge snelheid in een sloot.
De auto raakte in brand.
De achtogige clepsine, een van de wonnen die behandeld worden in het eerste deel van Grzimeks
Leven der dieren. Deze bloedzuiger is een heel gewone soort in onze poldersloten. Foto: Henk van
Halm.
door Henk van Halm
De Nederlandse uitgave van Grzimeks grote stan Jaardwerk 'Het leven der dieren' nadert zijn vol
tooiing. Met het thans verschenen deel over de lagere dieren samen zijn nu elf van de dertien
kapitale banden uitgekomen. Voor dit eerste, eigenlijk inleidende deel van de serie is een speciale
redactie gevormd, bestaande uit de ook in ons land bekende hoogleraren Eibl Eihesfeldt, Grzimek,
Koehler, Kraus, Rensch, Rietschei en Thenius.
Hoewel dit deel over de lagere die
ren als elfde verschijnt, is het in
feite deel I van Grzimeks dierenency
clopedie. Daarom treft men hier
een algemene inleiding van Grzimek
aan. Daarin motiveert hij het doel
en de noodzaak van deze uitgave:
'Voor het eerst, in de geschiedenis
van de mens, die meer dan een mil
joen jaren omvat, woont in West
Europa ongeveer 75% van de bevol
king in de steden. Bijna 10% van de
grond is bedekt met huizen, wegen
en industriecomplexen, en dit areaal
breidt zich dagelijks met 70-80 ha
uit. Al onze voorouders, tot onze
grootouders toe, leefden in dorpen
of tenminste in de onmiddellijke na
bijheid van velden en bossen in da
gelijks contact met paarden, koeien,
varkens, kippen en ander gevogelte:
om zich heen zagen zij grote en
kleine wilde dieren van bos en veld,
met wie zij als jagers hun krachten
en slimheid maten. Maar nu moeten
de mensen in de geïndustrialiseerde
landen ineens met mensen samenle
ven, samengedrongen op steeds min
der ruimte. In deze door de mens
geschapen wereld verleren wij het
steeds meer om door de bossen te
zwerven, dieren waar te nemen en
te genieten van de veelvormigheid
van de natuur. Daarbij vergeten wij
maar al te gemakkelijk dat ook wij
kinderen van de natuur zijn. en de
meesten van ons gaan steeds duide
lijker bevroeden dat wij daardoor
het risico lopen geestelijk ontwor
teld te raken.'
Tweede druk
Hiermee formuleert Grzimek tevens
het antwoord waarom boeken over
vooral dieren en in het algemeen de
levende natuur beter dan ooit tevo
ren in de markt liggen. Zo goed
zelfs dat een kostbaar werk als dit,
ver vóór alle delen in ons land ge
publiceerd zijn, al een tweede druk
beleeft: het aantal intekenaren bleek
nog groter dan de uitgever met deze
wetenschap voor ogen voorzag.
Na Grzimeks algemene inleiding
geeft Bernhard Rensch een alge
meen overzicht van de bouw en de
levensverrichtingen van de dieren.
Otto Koehler volgt met 'n uitgebreid
en boeiend hoofdstuk over dierge
drag. waarna Erich Thenius, Herbert
Wendt en Peter Rietschei de onge
wervelde dieren in het gehele
systeem van het dierenrijk plaatsen.
De behandeling van de lagere dieren
zelf begint met de allerlaagste, de
oerdieren die maar uit één cel be
staan. Hoewel microscopisch klein,
zijn zij in het totale evolutieproces
de belangrijkste dieren en eigenlijk
het grootste wonder van al het le
ven. een zelfstandig levende cel, die
zich voedt en voortplant en eigen
lijk nooit sterft. Deze eencelligen
zijn naast de uit hen voortgekomen
dierlijke en plantaardige meercelli-
gen blijven voortbestaan en mis
schien zijn vele soorten zelfs niet
eens veranderd in de twee of drie
miljard jaren dat de aarde leven
herbergt. De betekenis van de een
celligen in de natuurhuishouding is
van onschatbare waarde. In zee en
in zoet water vormen ze het basis
voedsel van vele hogere diersoorten.
Ze spelen een hoofdrol in de op
bouw van afzettingsgesteenten. In
een gram aarde werden eens honderd-
dduizend zweephaardiertjes, vijftig
duizend zweephaardiertjes, vijftig-
haardiertjes geteld.
Badsponzen
Na de eencelligen zijn de sponzen
de eenvoudigste dieren, waartóe niet
alleen de ca. 400 verschillende typen
badsponzen behoren. Van de vor
men- en kleurenrijdom in deze
groep nauwelijks als dieren herken
bare wezens krijgt men een uitste
kende indruk door kleuren- en
zwartwit afbeeldingen in dit deel.
Systematisch behandelt dit deel
steeds 'hogere' lagere dieren: de
wormen, de spinachtigen, de kreeft-
achtigen, de tracheedieren waarvan
verscheidene groepen onder de
naam duizendpoten worden samen
gevat. Systematisch gezien vormen
de msekten de top van de lagere
dieren, zich uitend in de ingewik
keldheid van hun lichaamsbouw, de
veelsoortigheid en de hoeveelheid
informatie die het dier uit zijn om
geving opdoet en zich ten nutte
maakt. Die veelsoortigheid is er de
oorzaak van dat een apart deel (II)
over de insekten verschenen is. Ook
zult u in dit deel de weekdieren en
stekelhuidigen missen die in deel II
zijn bijeengebracht als lagere die
ren toch apart, omdat in hun ont
wikkelingslijn de oorsprong van de
gewervelden wordt gezocht.
Het leven der dieren, door prof. dr.
B. Grzimek (red.). Deel 1: Lagere
dieren. Vertaling. J. Melai-van Box
meer, T. Pollmann-Vroom, Th. M.
van Vliet, supervisie dr. P. J. Kipp.
Uitg. Het Spectrum, Utrecht. 682
blz., 85,- per deel bij intekening op
hele serie van 13 delen; niet los ver
krijgbaar.
Christelijke oranjeverenigingen
Van een onzer verslaggevers
ROTTERDAM 'Als het Woord en de wet van God niet meer wor
den erkend, gaan het koningshuis en het gezag in Nederland eraan.
Dan komt er een chaos en via die chaos de een of andere dictatuur'
Dit zei de heer P. Jongeling, fractievoorzitter van de GPV in de
Tweede Kamer, op het congres van de christelijke bond van oranje
verenigingen in Nederland.
De heer Jongeling noemde de 'stille
revolutie' die hij momenteel in ons
land de kop ziet opsteken, een uit
vloeisel van stromingen, die de wet
van God ondersteboven willen zetten.
'Er wordt gelachen om het gezag van
de ouders en de overheid. Het anar
chisme komt weer met kracht opzet
ten en de losbandigheid neemt hand
over hand toe. Openlijk wordt geleerd
dat in alle gezag een fascistische kern
aanwezig is en dat het daarom moet
verdwijnen. Wie het gezag van God
niet erkent, komt op een logische wij
ze tot deze redenering', aldus de heer
Jongeling.
ROTTERDAM Politieke en sociale
misstanden, zoals groepen Nederlan
ders die ervaren in de landen waar
Albert Heijn inkoopt, kunnen niet be
palend zijn voor het in- en verkoopbe
leid van het bedrijf. Een uitzondering
geldt de gevallen, waarin de Neder
landse regering een officieel stand
punt heeft ingenomen, zoals ten aan
zien van Rhodesië. Albert Heijn
schrijft dit in een brief over de 'Boy
cot Outspan Actie' aan de organisato
ren van die actie en een aantal we
reldwinkels.
Gisteren zijn in Amsterdam en Rot
terdam demonstraties bij onder meer
filialen van Albert Heijn aangekon
digd in het kader van de actie. Het
bedrijf zegt hierover in zijn brief:
'Het verzoek om de in- en verkoop
van outspan citrusfruit stop te zetten,
verbaast ons, omdat er op dit moment
niet één outspansinaasappel in een
Albert Heijn-filiaal is te vinden'.
Over de eigen inkoop-politiek schrijft
het levensmiddelenconcern dat het de
inkoop van Zuidafrikaanse sinaasappe
len geheel zal beoordelen volgens het
bovenstaande standpunt. Produkten
uit verschillende landen zullen verge
leken worden op prijs en kwaliteit.
Omdat juist bij natuurprodukten van
seizoen tot seizoen verschillen optre
den, is nog niet te zeggen hoe de keu
ze voor 1973 zal uitvallen, aldus Al-
bert Heijn.-
In een reactie op de brief van Albert
Heijn zegt de Boycot Actie Ouspan,
dat het haar bekend is dat de import
van oiitspan nog niet is begonnen. De
demonstraties bij de winkels zijn dan
ook alleen bestemd om voor-informa
tie te geven aan de consument. De ac
tiegroep voegt daaraan toe dat men
geen actie voert tegen welke Neder
landse onderneming dan ook. Men wil
uitsluitend het apartheidssysteem in
Zuid-Afrika aan de kaak stellen.
Steeds meer bedenkelijke feiten bekend
(nd
Hf
Van een medewerker in
Paramaribo
PARAMARIBO Rond het
vastlopen van Vervuurts Bank
in Paramaribo zijn de afgelopen
nieuwe feiten bekend gewor
den, die de onrust alleen maar
hebben vergroot.
Olie op het vuur betekende de be
kendmaking, dat het bankschandaal
aan het licht was gebracht door een
lid van de Raad van Commissaris
sen, de bekende industrieel Wijn-
gaarde, die een jaar of drie geleden
Surinaams minister van financiën is
geweest. Bovendien deed en doet
het niet weersproken gerucht de
ronde, dat de president-commissaris
van de bank, de advocaat Van der
Schroeff daags vóór de sluiting zijn
totaal tegoed had opgenomen.
Zoals bekend heeft de regering ge
tracht om de in brede kringen heer
sende ongerustheid te bezweren
door aan te kondigen dat zij garant
is voor het totaal bedrag van de in
gelegde spaargelden, maar deze me
dedeling heeft niet het verwachte
kalmerende effect gehad omdat in
middels ook enkele dubieuze achter
gronden bekend zijn geworden.
Er zijn nl. nog meer feiten, die de
achtergronden van de moeilijkheden
rondom de bank zo dubieus maken.
In de eerste plaats is daar dr' tegen
woordige Surinaamse minister van
financiën Radhakishun, van wie be
kend is dat hij sterke zakenrelaties
heeft in de Verenigde Staten en
even belangrijke connecties met de
Amerikaanse Chase Manhattan Bank.
Ook is bekend, dat hij met zijn
Amerikaanse relatie reeds herder po
gingen heeft gedaan in het Suri-
naame bankwezen binnen te drin
gen. Dit is hem (en ook enkele an
dere vermogende) zakenlieden tot
nu toe niet gelukt, doordat de solide
Surinaamse bank N.V. en de Alge
mene Bank Nederland dit doodge
woon in de weg stonden. Restte dus
als mogelijkheid de minder sterke
Vervuurts Bank te elimineren en zo
doende ruimte te maken voor de
Amerikaanse bankrelaties van de
minister.
WEGGEWUIFD
Op een pertinente vraag tijdens een
persconferentie of hij de hoofddirec
teur wordt van de verwachte vesti
ging van de Chase Manhattan Bank
in Suriname weigerde Radhakishun
te antwoorden. De vragensteller
werd weggewuifd met het afwijken
de antwoord, dat de Chase Manhat
tan Bank hem toch geen adequaat
salaris zou kunnen betalen.
Wat er ook van waar is, het eindre
sultaat van dit bank-debacle wijst er
in elk geval op, dat de Vervuurts
Bank binnenkort slechts in naam
een Surinaamse bankinstelling zal
zijn. Op een marathonaandeelhou
dersvergadering, onder leiding van
de advocaat Van der Schroeff, werd
onder groot tumult een statutenwij
ziging van de Vervuurts Bank de
gedrukt.
De Surinaamse regering krijgtlkt
pet van de aandelen. Met dit
derheidspakket zal de regeringF'
teraard de minister van finand 8
gaan zoeken naar nieuwe aanra
houders die willen investeren.jPr
regering stelt hierbij tegelijk de* 1
dat 15 pet van de aandelen naarP
minste drie buitenlandse banking
lingen gaan, terwijl 12 pet wordP
reserveerd voor een nieuwe emij6'
waarbij een ieder kan inschrijf1
De overheid behoudt ook het rj d
haar 51 pet op elk door haarP
wenst moment af te stoten. Aljm
afstoten straks naar de meestbi#e
de gaat, is het gezien de acï"<
grond van het hele gebeuren te jen
wachten, dat dit via de heer Ra g
kishun c.s. zal gebeuren. Een jk
sommetje leert dat tegen die tijjde
pet van het aandelenkapitaal infe<
tenlandse handen zal zijn. ive
En niemand hier twijfelt eraan,i
het de Chase Manhattan Bank
zijn geafillieerden zal worden. F1
De bank kwam enige tijd gele1*1
klem tc zitten doordat de dirf*
jaren achtereen hoogst onzorgvt51'
is opgetreden bij kredietverleei
aan de plaatselijke handel. De d
rustheid die ontstond na de t1'
daagse sluiting van de bank hadP
gevolg dat het publiek waaron
20.000 kleine spaarders een i*P
ondernamen op het hoofdkantoor1 I
de bijkantoren. Zo groot was del
loop dat de directie twee dageir
de heropening weer de deif
moest dichtgooien.
Hij zei verder, dat op grond van de
bijbel en in het licht van de historie
het koningshuis een grote zegen voor
Nederland 1 s. In verband daarmee
keurde hij het streven van het pro
gressieve blok naar een rechtstreeks
gekozen minister-president af. Ook de
motie Kolfschoten, die begin 1971
door het parlement is aangenomen,
rangschikte de GPV-fractie voorzitter
onder de 'verstellappen op de grond
wet, die als algemeen karakter hebben
dat de macht van het koningshuis
wordt ondermijnd'.
De heer Jongeling was van mening,
dat de revolutie die over Nederland
trekt, tot een orkaan zal aanwakkeren.
'We krijgen het nog erger. We zullen
eindelijk wakker moeten worden en
dat kan alleen als we vasthouden aan
het fundament van Gods Woord', zo
P. Jongeling
besloot hij. Ter sprake kwam nog de
moeilijke financiële situatie van de
bond. Er wordt gedacht aan het zoe
ken van een sponsor om de Oranje
verenigingen uit de geldelijke nood te
helpen. De ruim honderd vertegen
woordigers van Oranjeverenigingen
uit heel Nederland maakten 's mid
dags een rondrit. Daarna was er een
ontvangst op het stadhuis.
Club Azur
voor
heren en
kinderen.
ADVERTENTIE
Neem het mee,
't stopt diarree.
Vakantie in het buitenland...
Dat betekent ander klimaat,
ander levensritme,andere eet
gewoonten. Uw ingewanden
willen daar nogal eensoverstuur
van raken. Zorg daarom dat
u altijd Tendosimol bij u hebt.
'tStopt diarree!
En zonder nare bijverschijn
selen. 't Is bij elke drogist en
apotheker verkrijgbaar.
'n Doosje met 20 tabletten in
2 handige strips kostf.2.95.
Club Azur is de exclusieve
van C&A voor dames,
heren en kinderen.
Een sprankelende,
aanlokkelijke kollektie.
v Club Azur is vertegenwoordigd
op vrijwel alle stranden
onder de zon.
Join this club!
