Nixons topmedewerkers Y
smeedden complot om
waarheid te verbergen
De ontwikkeling van
het Watergate-schandaal
Umnally
I wisselt
\van partij
Brandt: Nixon zal ook
EEG-instanties bezoeken
Vakmanschap is
Meesterschap
3
Arrestatiegolf in
Madrid na moord
op politieman
Spanning in
Argentinië
duurt voort
Zuidafrikaanse
minister 'vreest'
lijden Afrikanen
Dieptepunt in Amerikaanse
geschiedenis sinds Harding
T]fROUW/KVARTET DONDERDAG 3 MEI 1973
BUITENLAND
T7/K9
WASHINGTON, NEW YORK (Reuter, UPI, AP) Nixons vroegere topmede
werkers, Haldeman en Ehrlichman, zullen vandaag voor de grand jury moeten
verschijnen, zodat beslist kan worden of zij zullen worden vervolgd. De New
York Times heeft hen gisteren ook nog eens beschuldigd van het obstructie
■1
John Connally
Houston (Upi, Reuter, ap>
Jjohn Connally is gisteren overge-
Istapt van de Democratische partij
[naar de Republikeinen van presi
dent Nixon. Volgens hem verte
genwoordigt de Republikeinse
)artij tegenwoordig het beste de
Opvattingen van de meeste Ame- Betalingen
voeren tegen de justitie.
Volgens de nieuwste onthullingen van
de New York Times, die gebaseerd
zijn op wat FBI-agenten de krant ver
teld hebben, hebben onmiddellijk na
de inbraak hoge functionarissen van
het Witte Huis en leden van Nixons
verkiezingscomité tezamen besloten de
waarheid in de affaire te verdoezelen.
De poging om de zaak in de doofpot
te stoppen werd besproken op het
hoofdkwartier van het verkiezingsco
mité en werd gecoördineerd door
Nixons naaste medewerkers, Bob Hal
deman en John Ehrlichman, tezamen
met de oud-minister van justitie John
Mitchell, die toen leider van het ver
kiezingscomité was.
Het plan omvatte ondermeer maande
lijkse betalingen aan de zeven man
nen, die gearresteerd werden na de
inbraak in het hoofdkwartier van de
Democraten, gevestigd in het Water-
gate-gebouw in Washington. Verder
werd de zeven samenzweerders presi
dentiële clementie beloofd, nadat ze
een tijdje in de cel hadden gezeten en
werd afgesproken, dat rigoureus ont
kend zou worden, dat het Witte Huis
iets wist van de inbraak. Daarnaast
werden maatregelen getroffen, dat
twee regeringsfunctionarissen Herbert
Porter en Jeb Magruder tijdens hèt
proces van het zevental meineed zou
den plegen.
kanen.
^Volgens zijn vrienden heeft Connally
juist dit tijdstip gekozen voor zijn
verwachte desertie om zijn
riend Nixon een morele opkikker te
geven, nu deze wordt geteisterd door
Watergateafluisterschandaal. Een
Ikrant uit Dallas schreef dat de partij-
wisseling 'het tanende imago van de
'Republikeinen moet verbeteren en te
gelijkertijd Connally de gelegenheid
moet geven toe te treden tot de lei-
I ding van de partij'. Volgens de New
York Times zal Connally door presi-
Ident Nixon worden gevraagd zijn
diensten te willen aanbieden, die no-
I dig zijn na het aftreden van zijn me
iewerkers Bob Haldeman en John
Ehrlichman.
JConnally, die als een sterk conserva-
tief politicus geldt, is achttien maan-
lden lang als enige Democraat minis-
I ter van financiën in de regering-
I Nixon geweest. Na zijn aftreden in
1972 ging hij een wereldreis maken in
opdracht van de president en voerde
|hij een verkiezingscampagnegroep
1 aan, die bekend stond als 'Democraten
voor Nixon'. Voorheen was Connally
gouverneur van de staat Texas en een
protégé van de Texaan Lyndon John
son. Aan Connally kleeft nog iets van
de Kennedy-legende, omdat hij voor
president Kennedy in de auto zat,
toen die in Dallas werd doodgescho
ten.
I Aangenomen wordt dat Connally een
gooi wil doen naar de presidentskan-
didatuur van de Republikeinen in
1976. Hoewel hij toen nog Democraat
I was, was Connally in een recente opi-
niepieling onder Republikeinen derde
keus voor het presidentschap. Vice-
president Spiro Agnew, die eveneens
één van de kandidaten is voor dc pre-
j sidentskandidatuur der Republikei
I nen, begroette met 'veel genoegen'
Connally's partijwisseling.
de president een beroep wordt gedaan
een onafhankelijk persoon te benoe
men voor een grondig onderzoek naar
het Watergate-schandaal. Er waren
slechts vijf senatoren aanwezig, toen
de stemming over het voorstel plaats
vond. Het was toen etenstijd. Enkele
uren later brak een bittere discussie
uit, toen de senatoren vernamen dat
de resolutie met algemene stemmen
was aangenomen.
Verbolgen conservatieve aanhangers
van Nixon beschuldigden senator
Charles Percy, de voornaamste Repu
blikeinse ondertekenaar van de reso
lutie van een 'afkeurenswaardige ope
ratie'. 'Ik weet niet wat het motief
was, maar het gevolg was een beledi
ging en veroordeling van de president
der Verenigde Staten dezelfde pre-
(ADVERTENTIE)
De federale rechercheurs noemden de
New York Times nog de namen van
vijf anderen, die betrokken waren bij
de verdoezelingspoging: presidentieel
adviseur Frederick LaRue, voormalig
raadgever John Dean, voormalig pre
sidentieel secretaris Dwight Chapin,
assistent van Haldeman Gordon Stra-
chan en Kenneth Perkinson, een ad
vocaat die door Nixons comité werd
aangetrokken na de inbraak. De extra
fondsen, die nodig waren voor het af
betalen van de inbrekers, werden vol
gens de Times bijeengebracht door
Herbert Kalmbach, de persoonlijke
advocaat van Nixon. die ook dienst
had gedaan als de voornaamste geldin
zamelaar van het comité. De penning
meester van het comité, Hugh Sloan,
zou het geld hebben overhandigd aan
Gordon Liddy, één van de gearresteer
de inbrekers.
Volgens een verslaggever van de Ame
rikaanse tv-maatschappij CBS is de
FBI de belangrijkste bron geweest
van de pers in haar onthullingen
over het Watergate-afluisterschan-
daal. De FBI-mannen, die hun
inlichtingen hadden doorgespeeld
aan de pers, waren volgens de verslag
gever 'ontevreden aanhangers van
Hoover', de overleden FBI-chef. Deze
mannen waren ontevreden over de be
noeming van Patrick Gray tot waarne
mend directeur van de FBI. Nixon
had Gray voorgedragen voor de func
tie van directeur van de FBI, maar
dit voorstel na de onthullingen over
Gray's gedrag in de affaire ingetrok
ken.
Senaat
Een groep aanhangers van Nixon is
inmiddels in het geweer gekomen om
het besluit van de Amerikaanse se
naat ongedaan te maken, waarin op
in de bekende beugelfles
voordelen
1 vers bier
2 geen opener nodig
3 plezierig op tafel
ook in
pijpjes en in tmneljes
sident, die onze troepen uit Vietnam
heeft gehaald', klaagde senator Aiken.
Zijn bondgenoten meenden dat de re
solutie een 'motie van wantrouwen'
was in de president en in de nieuwe
minister van justitie, die belast is
met het onderzoek. Percy weigerde
echter zijn resolutie in te trekken,
omdat ze was ondertekend door 15
conservatieve en progressieve leden
van beide partijen.
Senator McGovern, Nixons tegenstan
der bij de verkiezingen van verleden
jaar, heeft in een eerste reactie de
president geprezen omdat hij heeft
toegegeven in de Watergate-zaak een
fout te hebben gemaakt. Het is niet
makkelijk voor een president om een
fout te erkennen. 'Er zijn geen direc
te aanwijzingen om de heer Nixon te
koppelen aan het ontwerpen van poli
tieke spionage en de daarop volgende
obstructie van justitie. Net zoals u al
len hoop ik, dat hij er niet bij betrok
ken was. Hij ontkent het en ik moet
hem geloven'.
Misdadig
McGovern bestreed met klem Nixons
uitspraak dat er in de verkiezingscam
pagne 'bij alle partijen excessen zijn
voorgekomen. Watergate was erger
dan de taktiek van enige campagne,
die ik me kan herinneren. Mijn partij
zou geen activiteit van misdadige aard
hebben gedoogd', aldus McGovern. Hij
noemde het nu van essentieel belang
dat de president de geloofwaardigheid
van zijn bewind volledig herstelt en
verzekert dat dit bewind geen functio
narissen meer telt, die de wet hebben
overtreden, de waarheid hebben ver
borgen of de ethiek van het ambtena
renkorps hebben verraden.
Het proces tegen Daniël Ellsberg
(Pentagondocumenten), dat door een
inbraak in het kantoor van Ellsbergs
psychiater door twee Watergate-inbre-
kers plotseling gekoppeld is aan de
Watergate-adfaire, is gisteren tot stil
stand gekomen. Dinsdag werd door de
advocaten onthuld, dat Nixon op
dracht had gegeven tot een geheim
onderzoek naar de antecedenten van
Ellsberg. De rechter eiste daarop van
de openbare aanklager (de regering)
verdere inlichtingen over dit onder
zoek.
Omkoping
Toen gisteren de verlangde inlichtin
gen niet werden overhandigd, nodigde
rechter Matthews Byrne de advocaten
uit om te bespreken hoe het proces
kan worden beëindigd. Ellsberg heeft
de regering ervan beschuldigd gepro
beerd te hebben de rechter om te ko
pen. Byrne bevestigde dat hij in april
Nixons adviseur Ehrlichman tweemaal
had ontmoet. De adviseur bood Byrne
de functie van directeur van de FBI
aan, maar Byrne weigerde het aanbod
in overweging te nemen, terwijl hij
betrokken was in een proces, waarin
de regering één van de partijen was.
Ook bekende hij dat hij in dezelfde
periode adviseur Kissinger had ont
moet, maar met hem had hij niet
over de zaak gesproken.
President Nixon en zijn gast, kanselier Willy Brandt, genieten van een
optreden van The Carpenters in het Witte Huis. De zanggroep wordt
ook gadegeslagen door de minister van buitenlandse zaken William
Rogers, mevrouw Pat Nixon en vice-president Spiro Agnew.
WASHINGTON (AP, UPI) De Westduitse kanselier Willy
Brandt heeft gisteren in Washington gezegd, dat president Nixon
tijdens zijn bezoek aan Europa in het najaar niet alleen de instel
lingen van de NAVO zal bezoeken, maar ook ontmoetingen zal
hebben met functionarissen van de Europese Economische Ge
meenschap.
Brandt zei een en ander in een toe
spraak tot leden van de nationale
persvereniging. 'Ondanks hardnekkige
geruchten is gebleken, dat de EEG de
Verenigde Staten veel voordeel heeft
gebod'd.i. De handelsoorlog tussen Eu
ropa en Amerika, zoals die door som
mige profeten is voorspeld, zal daar
om niet plaats vinden', aldus de kan
selier.
Hij zei, dat er tijdens zijn tweedaagse
MADRID (Reuter) In de Spaanse
hoofdstad is een jongeman gearres
teerd. die een belangrijke' rol zou heb
ben gespeeld bij de moord op 1 mei
op een jonge politie-inspecteur tijdens
een vechtpartij met linkse demon
stranten.
De jongeman, wiens naam niet ge
noemd is, werd met nog ongeveer 150
mannen en vrouwen aangehouden. De
inspecteur van politie, de 20-jarige
Antonio Fernandez* Gutierrez, stierf
dinsdagavond. Bij een handgemeen
met een groep uiterst linkse jongeren,
die dinsdag een verboden 1-
mei-demonstratie in het hartje van
Madrid hield, had men zijn keel door
gesneden.
De politie gelooft, dat leden van de
'maoïstische' groepering, het Revoluti
onaire Front voor Volksactie (FRAP)
de politie-inspecteur hebben doodge
stoken.
BÜENOR AIRES (Reuter) In de
belangrijkste steden en provincies van
Argentinië is de noodtoestand van
kracht. De nieuwe Argentijnse presi
dent Hector Campora is op weg naar
huis na zijn bezoek aan ex-dictator
Juan Peron in Spanje.
De maatregelen volgen op een reeks
aanvallen op hoge militairen door Ar
gentijnse guerilleros, die maandag de
gepensioneerde admiraal Hermes
Quijada hebben ontvoerd en reeds
vier anderen vasthouden.
Het Argentijnse bewind heeft verga
deringen en demonstraties verboden.
Voor de nieuwsmedia geldt een cen
suur. Er is een ultimatum gesteld van
vijf uur voor de inlevering van wa
pens en vrijlating van de ontvoerden.
Maar na het verstrijken van het ulti
matum was nog niets van de gegijzel
den gehoord. Naast Quijada zijn de
vice-admiraal Francisco Alemanj com
mandant van de militaire politie Jaco-
bo Nasif de jonge boer Santiago Dol-
datien en de student Horacio Bereko-
vich gekidnapt
In Buenos Aires en in vijf provincies
oefenen de strijdkrachten het directe
gezag uit. De militaire rechtbanken
hebben de bevoegdheid gekregen ie
der die wegens aanvallen op politie
en leger schuldig zijn bevonden ter
dood te veroordelen door de kogel.
De nieuwe Argentijnse president Hec
tor Campora (64) zal op 25 mei zijn
ambt officieel aanvaarden.
beraad met Nixon volledige overeen
stemming bestond over de noodzaak
van voortdurende nauwe samenwer
king tussen de VS en hun Europese
bondgt'noten in deze snel veranderen
de wereld. Brandt: 'Wij hebben elkaar
om veiligheidsredenen nodig en ook
als economische en commerciële part
ners. Wij moeten niet toestaan, dat de
moeilijkheden in de ene sector op on
nodige wijze invloed uitoefenen in an
dere sectoren.'
Hij zei vorder, dat de 'constructieve
dialoog' tussen de VS en Europa 'een
belangrijke climax zou kunnen berei
ken, als de president komende herfst
een bezoek aan ons werelddeel
brengt.' Dit bezoek zal, volgens de
kanselier, zorgvuldig worden voorbe
reid.
HANDELSOORLOG
Hij ontkende, dat er een handelsoor
log tussen Amerika en Europa zou
ontstaan: 'Dat zal niet gebeuren. Wij
hebben overweldigend grote belangen
aan beide zijden van de Atlantische
Oceaan, zoals bij de stabilisering van
de vrede, de verdere vermindering
van de spanning zonder de veiligheid
in gevaar te brengen, de uitbreiding
van de economische samenwerking en
bij het beperken van de gevaren en
het opheffen van de zwakheden van
een hooggeïndustrialiseerde samenle
ving. Ik zie geen enkele aanwijzing,
dat deze gemeenschap van belangen
in de toekomst zal veranderen.'
Zoals bekend zal Amerika later dit
jaar belangrijke handelsbesprekingen
met de EEG voeren en het is bekend,
dat Washington onder meer wijzigin
gen wenst in de landbouwpolitiek van
de Gemeenschap, die voor de VS dis
criminerend zou zijn.
KAAPSTAD (Reuter) De Zuidafri
kaanse minister van arbeid; Maris Vil-
joen. heeft gisteren het denkbeeld
van de instelling van een commissie
van onderzoek naar de lonen van Af
rikaanse werknemers afgewezen en ge
waarschuwd, d:1 drastische loonstij
gingen voor negers of blanken kun
nen leiden tot een ernstige ontwrich
ting van de economie. Volgens de mi
nister heeft de regering geen bezwaar
tegen loonsverhogingen mits deze ge
paard gaan met een toeneming Van de
produktiviteit. De bewindsman zei.
dat het duidelijk is dat de lonen van
de Afrikanen moeten worden aange
past. Dit zou echter 'op een realisti
sche wijze' moeten gebeuren, omdat
anders het land en de Afrikanen in
het bijzonder daaronder zouden lij
den.
Kinderen gegijzeld
PEORIA (Reuter. In Peoria in de
Amerikaanse staat Illinois hebben
drie gewapende mannen ongeveer
twee uur lang 200 dodelijk verschrik
te schoolkinderen tussen de 10 en 14
jaar in gijzeling gehouden. Zij lieten
hen ongedeerd gaan. Vervolgens
kwam het tot eer schietpartij niet de
politie, waarbij een der mannen werd
doodgeschoten toen hij probeerde te
ontkomen. De andere twee gaven zich
over, nadat familieleden daarop had
den aangedrongen.
Studenten Mexico
PUEBLA (AFP) —In de uacht van
dinsdag op woensdag hebben ongeveer
vijfhonderd jongerei zich verschanst
in het hoofdgebouw van de universi
teit van Puebla in Mexioo. Zij heb
ben een politiepatrouille gegijzeld na
dat zij de politiewagen hadden aange
houden en in brand gestoken.
De universiteit is nu omsingeld door
te hulp geroepen politie-eenheden.
De moeilijkheden waren dinsdagoch
tend begonnen. Bij de ongeregeldhe
den werden twee studenten gedood en
twintig mensen gewond.
Op 17 juni 1972 werden vijf man
nen op heterdaad betrapt, toen zij
bezig waren met afluisterappara
tuur in het hoofdkwartier van de
Democratische partij, dat geves
tigd is in het gebouw Watergate
in Washington. Die vijf waren
James W. McCord, Bernard L.
Barker, Frank A. Sturgis, Virgi-
lio R. Gonzalez en Eugenio R.
Martinez.
Hoogtepunten uit wat volgde zijn:
19 juni: Een van de inbrekers,
McCord, wordt ontslagen als staf-lid
van de commissie voor de herverkie
zing van president Nixon. De naam
van Howard Hunt, een adviseur van
het Witte Huis, wordt in verband ge
bracht met de inbraak. Nixons pers
chef, Ronald Ziegler, verklaart die
zelfde dag, dat hij niet van plan is
commentaar te geven op 'deze derde
klasse inbraakpoging van amateurs'.
22 juni: President Nixon laat weten
dat het Witte Huis totaal niets met
dc inbraakpoging te maken heeft.
28 juni: G. Gordon Liddy, financieel
adviseur van de commissie voor de
herverkiezing van Nixon wordt ontsla
gen omdat hij weigert zich te laten
verhoren door de federale recherche,
FBI.
1 juli: Nixons intieme vriend, John
Mitchell, die afgetreden was als mi
nister van justitie om de campagne
voor Nixons herverkiezing te gaan lei
den, treedt af als campagneleider. Of
ficieel motief: familieomstandigheden.
Zijn vrouw Martha had gedreigd van
hem te zullen scheiden als hij zich
niet uit de politiek terugtrok. Vlak
voor zijn aftreden had Mitchell nog
verklaard, dat de inbrekers geen op
dracht of instemming voor hun actie
hadden gekregen van Nixons campag
neleiding.
2 augustus: Hugh W. Sloan neemt ont
slag als penningmeester van Nixons
verkiezingscomité. Het ontslag zou
niets te maken hebben met de finan
ciële knoeierijen van het comité.
29 augustus: John Dean, presidentieel
raadgever, heeft op verzoek van Nixon
een onderzoek ingesteld naar de ach
tergronden van wat inmiddels het Wa
tergate-schandaal heet en meldt zijn
chef dat het Witte Huis er niets mee
te maken heeft. Nixon verklaart dan
ook: 'Niemand die nu in het Witte
Huis of de regering zit heeft iets te
maken met dit bizarre incident'.
15 september: De vijf inbrekers die
op 17 juni gesnapt werden, worden
officieel in staat van beschuldiging
gesteld, plus hun handlangers Howard
Hunt en Gordon Liddy.
18 oktober: Twee verslaggevers van de
Washington Post onthullen steeds
meer details over de zaak waardoor
aan het licht komt, dat Nixons naaste
medewerkers ook bij de Watergate-af
faire betrokken zijn. Nixons woord
voerder noemt dit: 'Achterklap, laster,
beledigingen, onverantwoord geklets
van journalisten die het land kwaad
willen doen, onbewezen geruchten'.
7 november: Het Watergate-schandaal
heeft geen invloed op de verkiezings
uitslag. President Nixon wordt met
een overweldigende meerderheid voor
een tweede ambtstermijn herkozen.
15 januari 1973: De inbrekers Barker,
Sturgis, Gonzalez en Martinez en de
bi.i de samenzwering betrokken Hunt
bekennen schuld.
30 januari: Een jury acht de vijfde in
breker McCord ook schuldig en tevens
Gordon Liddy. die het plan mee heeft
helpen voorbereiden.
2 februari: Rechter John Sirica, een
door Nixon benoemde conservatief,
wint zich op over de duidelijke pogin
gen van het openbaar ministerie de
zaak zo ondoorzichtig mogelijk te hou
den. De verdenking ontstaat, dat hoge
functionarissen de verdachten geld
hebben gegeven of toegezegd als ze
hun mond houden en zelf alle schuld
op zich nemen. Rechter Sirica ver
klaart dat .volgens hem, meer mensen
bij de zaak betrokken zijn.
7 februari: De Amerikaanse Senaat
besluit een speciale commissie te be
noemen die de Watergate-zaak moet
onderzoeken. Het onderzoek zal wor
den geleid door senator Sam Ervin.
23 maart: Rechter Sirica deelt mee
dat McCord heeft bekend dat hoogge
plaatste functionarissen de hand in de
Watergate-zaak hebben gehad en dat
de inbrekers zwijggeld hebben gekre
gen uit de verkiezinespot van de re
publikeinse partij. Sirica laat door
schemeren dat de verdachten strafver
mindering kunnen krijgen als zij alles
vertellen wat ze weten.
26 maart: De juridische adviseur van
het Witte Huis, John Dean en de
voormalige plaatsvervangende leider
van Nixons verkiezingscampagne, Jeb
Stuart Magruder, worden in Ameri
kaanse kranten betrokken bij het Wa
tergate-schandaal. Twee dagen later
zegt Nixon: 'Ik heb absoluut en totaal
vertrouwen in Dean'.
5 april: Verdachte McCord vertelt
een grand jury dat volgens de leider
van de groep inbrekers, Liddy, oud
minister van justitie Mitchell, Dean
en Magruder de voorbereiding tot de
inbraak goedkeurden evenals de beta
ling van het zwijggeld. De leiders
Ehrli<brnen
Liddy, McCord en Hunt kregen drie
duizend dollar per maand, duizend
dollar voor de anderen. Het geld werd
door mevrouw Hunt verdeeld, die bij
een vliegtuigongeluk -omkwam. In
haar bagage werd tienduizend dollar
in kleine coupures aangetroffen.
14 april: Magruder vertelt dat hij en
operatieleider Liddy in februari 1972
Mitchell en Dean de plannen voor het
afluisteren hadden laten zien en dat
Mitchell eerst had tegengesputterd,
maar in maart er zijn toestemming
aan had gegeven.
17 april: Nixon maakt een nieuw in
tern onderzoek bekend, nadat hem
'ernstige beschuldigingen' ter ore zijn
gekomen. Hij draagt zijn medewerkers
op alle medewerking aan het onder
zoek van de senaat en de grand jury te
verlenen. Tevoren had de president
geweigerd hen voor ondervraging be
schikbaar te stellen.
19 april: 'Minister van justitie Klein-
dienst trekt zijn handen af van het
Watergate-onderzoek, omdat teveel
van zijn relaties er bij betrokken zou
den zijn.
20 april: Mitchell geeft toe op de
hoogte te zijn geweest van de plan
nen, maar deze niet te hebben goedge
keurd. De in geldnood zittende Demo
craten verlaten hun kantoor in het
luxueuze gebouw Watergate.
26 april: Magruder treedt af als advi
seur van het ministerie van handel.
27 april: Patrick Gray treedt af als
plaatsvervangend directeur van de fe
derale recherche, FBI, nadat de pers
heeft gemeld dat hij op verzoek van
presidentiële medewerkers belastend
bewijsmateriaal heeft verbrand. De
rechter in het proces tegen Daniel
Ellsberg maakt een FBI-rapport be
kend dat Liddy en Hunt hebben inge
broken in het kantoor van Ellsbergs
psychiater.
30 april: Minister van justitie Klein-
dienst, en Nixons naaste medewerkers
John Ehrlichman, Bob Haldeman en
John Dean treden af. Nixon aanvaardt
de verantwoordelijkheid, maar niet de
schuld voor het schandaal.
In de afgelopen halve eeuw heeft
Amerika geen regeringsschandaal be
leefd, dat het formaat van de affaire-
Watergate benaderde. De zaak-Sher-
man Adams, die onder president Ei
senhower 19521960) opzien baarde,
was van veel geringere omvang: Sher
man Adams, Eisenhowers voornaamste
adviseur, moest het veld ruimen, om
dat hij giften had aangenomen van
een zakenman tegen wie een rege-
ringsonderzoek liep.
Ook de kwestie-Baker uit de rege
ringsperiode van Lyndon B. Johnson
(19631968) haalde het niveau van
'Watergate' niet: Bobby Baker, een
van Johnsons naaste medewerkers,
ging de laan uit, nadat aan het licht
was gekomen, dat hij in diverse min
der frisse zaken was verwikkeld, maar
de reputatie van president Johnson
zelf leed, althans hierdoor, nauwelijks
schade.
Eerder met de zaak-Water gate verge
lijkbaar is de nu vijftig jaar oude af
faire-Teapot Dome, die het president
schap van Warren G. Harding (1921
1923) in opsraak bracht. Hardings
minister van binnenlandse zaken, Al-
bert B. Fall, liet zich voor een bedrag
van 400.000 dollar omkopen door twee
oliemagnaten, aan wie hij in het ge
heim twee olievelden van de staat
één ervan heette Teapot Dome) ver
pachtte. Fall is tot dusverre de enige
Amerikaanse minister die tot gevange
nisstraf werd veroordeeld. President
Harding zelg die nog voordal Fall
iverd berecht, overleed kreeg veel
kritiek te verduren, omdat hij in deze
zaak geen open kaart had gespeeld.
Afzetting
In sommige discussies over de affaire-
Watergate is de vraag geopperd, of
een Amerikaans president kan worden
afgezet. In theorie bestaat deze moge
lijkheid. In de derde paragraaf van
het eerste artikel van de Amerikaanse
grondwet wordt er rekening mee ge
houden, dat de president in staat van
beschuldiging kan worden gesteld we
gens ambtsmisbruik. Zulke gevallen
van ambtsmisbruik kunnen krachtens
de grondwet alleen door de Ame
rikaanse Senaat worden berecht. Een
proces tegen de Amerikaanse presi
dent moet worden geleid door de
'Chief Justice', de president van het
hooggerechtshof. Er kan geen veroor
deling plaatsvinden, als niet twee der
de van de aanwezige Senatoren ermee
instemt. De Senatoren kunnen de pre
sident ten hoogste veroordelen tot
ontzetting uit zijn ambt en uit het
recht, enige andere regeringsfunctie
te bekleden.
Andrew Johnson
Zo'n Senaatsproces tegen de Ameri
kaanse president is gevoerd in 1868,
toen Andrew Johnson in het Witte
Huis zetelde. Het proces tegen John
son duurde bijna drie maanden. De
aanklachten tegen hem waren, mild
gezegd, niet allemaal even goed gefun
deerd en de zaak werd er niet ver-
kwikkelijker op, toen allerlei senato
ren die hun standpunt nog niet be
paald hadden, onder zware druk van
buitenaf werden gezet om ervoor te
zorgen, dat twee derde van de Senaat
Johnson zou veroordelen.
Op 16 mei 1868 vond de beslissende
stemming plaats. Degenen die Johnson
wilden afzetten, bleken één stem te
kort te komen. Een van de senatoren
zei later, dat daarmee niet alleen An
drew Johnson, maar het hele presi
dentschap was gered: 'Als het
voorbeeld van afzetting van de presi
dent door de Senaat eenmaal gegeven
is, zal geen enkele president die over
welke maatregel dan ook van mening
verschilt met twee derde van de
Senaat, meer veilig zijn', aldus sena
tor Lyman Trumbull in 1868.
