Van der Stoel: scherpe
reacties nodig tegen
smokkel uit Rhodesië
CLUB,
AZUB
lÏÏ'ïlÊ®W
UB
Grenzen aan de groei: 75 gesprekken
Twee buitenlanders door
politiekogels gewond
Jeugd mag geen auto's wassen voor Vietnam
SEVE
Het weer
Wonderlijk vnlmiddel
voor vakman en gezin
PORION
Commando-overdracht
HEYLIGERS
i den burg
In kennelijke
staat aan roer
Poolse mode in Hilton
Voorzitter Club van Rome kwam speciaal over
DEN HAAG De toekomstige minister van buitenlandse zaken, mr. Max
•r van der Stoel (PvdA) zal, zodra hij is benoemd, scherpe controle-maatregelen
treffen om de smokkel van Rhodesische goederen naar Nederland tegen te
iROTJV/KWARTET DONDERDAG 3 MEI 1973
Bij opening provinciehuis in Zwolle
Van een onzer verslaggevers
ZWOLLE De Zwolse school
jeugd mag vandaag, als konin
gin Juliana het nieuwe provin
ciehuis in de Overijsselse hoofd
stad opent, niet de auto's van de
genodigden wassen. Zij had dat
tegen een bepaalde vergoeding
willen doen ten bate van het
zwaar door Amerikaanse bom
bardementen getroffen provin
ciestadje Thanh Hoa.
Gedeputeerde staten hebben nu een
soort compromis voorgesteld: de jon
gelui mogen aan de slag wanneer de
provincie tussen 9 en 19 mei zeven
dagen 'open huis' houdt.
Thanh Hoa is door het Zwols Werk
comité Vietnam geadopteerd. Dit co
mité ontstond eind 1972 tijdens de
hevige Amerikaanse bombardemen
ten op Noord-Vietnam. Behalve de
linkse politieke partijen zijn er de
KVP, het NW, de interkerkelijke
gespreksgroep Lido en een aantal
randorganisaties in vertegenwoor
digd.
Het streven is mee te helpen aan
het herstel van Thanh Hoa. De
meerderheid van de gemeenteraad
stelde zich er achter. Om geld bij
een te krijgen, worden allerlei acties
gehouden. De formule hierbij is: zie
kenhuizen voor ziekenhuizen, scho
len voor scholen enz. Wat de scho
len betreft, viste men een ideetje op
bij de padvinderij. Zoiets als 'een
heitje voor een karweitje'. Men
wilde de auto's gaan wassen van de
honderden genodigden, die bij de of
ficiële opening van het provinciehuis
worden venvacht.
Het dagelijks bestuur van de provin
cie besliste dat het niet doorgaat, en
wel 'om organisatorische redenen'.
Zij waren onder meer bang voor
stagnatie voor de aan- en afvoer van
de auto's. PAK-statenleden spraken
er hun teleurstelling over uit. Zij
waren van mening, dat als het be
stuur op het standpunt staat, dat de
bevolking zich betrokken moet we
ten bij het provinciaal bestuur, dit
initiatief van de jeugd had moeten
worden gehonoreerd. Het statenlid
drs. J. J. Knibbe (ARP) stelde vra
gen, zij het dat hij sprak van 'een
dopje in Vietnam'.
BINNENLAND
K',
ADVERTENTIE
Club Azur is de exclusieve
badmode van C&A voor dames,
heren en kinderen.
Een sprankelende, aanlokkelijke
kollektie. Club Azur is vertegen
woordigd op vrijwel alle stranden
onder de zon. Join this clubl
Rechercheur maakt angstige rit op motorkap
Van een verslaggever
AMSTERDAM Twee jeugdige buitenlanders zijn woensdagochtend
niet levensgevaarlijk gewond door kogels uit een politiepistool nadat
zij met hun auto in paniek de vlucht hadden genomen, toen op het
Spui in Amsterdam twee rechercheurs hun papieren wilden contro
leren. De bestuurder gaf plotseling vol gas waarbij een van de re
chercheurs werd geschept en op de motorkap terecht kwam.
'l gaan.
Door deze smokkel worden de econo-
mische sancties van de Verenigde Na-
g ties tegen Rhodesië doorbroken. Wat
Neddrland betreft gaat het met name
.e om de invoer via Rotterdam vanuit
'1 Rhodesië afkomstige partijen tabak die
'r deels worden doorgevoerd naar
Luxemburg en Zwitserland en deels
door de Nederlandse tabaksverwerken-
j- de industrie wordt gebruikt voor de
t- sigaren en sigarettenproduktie.
n 'Als ik minister ben, zal ik tevens dd
P mogelijkheid bekijken om de econo-
e mische controledienst een diepgaand
1- onderzoek bij de tabakverwerkende
g industrieën te laten instellen', aldus
g mr. Van der Stoel. In 1968 heeft hij
a als Kamerlid al eerder 'actid tegen ta-
i, bakssmokkel ondernomen. Na heftige
:1 aandrang kreeg hij minister Luns des-
n tijds zover dat deze een onderzoek in-
e stelde naar een lading tabak die in
Rotterdam lag. Toen kon, op grond
n van de documenten niet bewezen wor-
n den dat de tabak uit Rhodesië kwam.
r 'Bij het naldven van de sancties tegen
Rhodesië is altijd het grote probleem
r te bewijzen dat een vracht inderdaad
uit dat land afkomstig is. Rhodesische
goederen worden altijd via andere ha-
vens verscheept en met de papieren
r kan heel wat gerommeld worden. Ik
moet daarom eerst eens bekijken wat
nu het meest effectidve optreden is.
Van een scherpere controle in eigen
j land kan in ieder geval een preventie-
1 ve werking uitgaan', aldus mr. Van
i der Stoel.
J Makkelijk ontduiken
t Hoe makkelijk het is de boycot te
1 ontduiken werd onlangs onderstreept
door drs. P. M. Paauw, voorzitter van
de Nederlandse sigarettenindustrie.
Hij zc'i in een interview met de Sun
day Telegraph: 'officieel wordt geen
Rhodesische tabak ingevoerd maar de
j scheepspapieren zijn ook niet altijd
wat ze lijken. Iedereen weet dat de
buurlanden van Rhodesië als Mozambi-
que en Malawi veel meer tabak expor-
teren dan ze zelf kunnen maken', al-
dus de heer Paauw.
i De fracties van PvdA, KVP en ARP
hebbt'n gisteren naar aanleiding van
het bericht gisteren in Trouw-Kwartet
I aan minister Schmelzer nadere inlich-
tingen gevraagd over de schending
van de economische boycot door de
koninklijke Nedlloyd scheepvaartmaat-
I schappij, die een Rhodesische partij
j nikkel voor de VS heeft vervoerd. Het
Kamerlid Van der Spek wildd weten
of maatregelen tegen de Nedlloyd
worden genomen. Dit punt kwam aan
de orde bij de behandeling van een
wetsvoorstel dat al het financiële ver-
i keer met Rhodesië verbiedt. Het Ka
merlid Relus ter Beek (PvdA) heeft
een wijzigingsvoorstel ingediend om
veel zwaardere straffen op overtrd-
1 ding van deze wet te stellen. De rege-
l ring heeft voor opzettelijke overtre-
J ding een straf voorgesteld van 2 jaar
of 25.000 gulden boete maximaal en
bij onopzettelijke overtreding van 6
maanden of 10.000 gulden maar de
|PvdA wil deze straffen verhoogd zien
tot respectievelijk 6 jaar of 100.000
en 1 jaar of 25.000. 'De straf moet
(ADVERTENTIE)
Om een idee te geven: Houtrob
herstellen. Kieren afdichten tussen
kozijn en muur of langs de trap.
Scheuren en naden blijvend af
dichten. ook rondom cv-pijpen.
I Trapleuning muurvast zetten. Be-
I tonreparatie. Uitgesleten trap of
vloer uitvlakken tob "nul" zonder
afbrokkeling. Dab zag u op de TV-
i reklame! Van dik tob ragdun pla
muren. Tegels zetten op hout of
j spaanplaat of betonemaille of over
oude tegels. Spaanplaat naadloos
verlijmen. Pleisterlaag repareren
op muur of schoorsteen. Opnieuw
Voegen. Dakpan vastzetten. Stop-
verf bijwerken. Betonnen ramen
heglazen. Dunne plek in goot repa
reren. Lek balkon dichten. Latten
tegen muur hechten.
Nu gemakkelijker èn vlugger en
beter STOPPEN, AFDICHTEN,
VOEGEN, UITVLAKKEN. PLEIS-
TEREN, PLAMUREN EN HER
STELLEN met: PQRION, de in
Zwitserland ontwikkelde een-com-
ponentige, dus een kant-en-klare,
kunsthars vulpasta met enorme
hechtkracht aan èlk materiaal,
droog of vochtig, binnen of huiten,
ook aan glasl Blijvend thermoplas
tisch en waterdicht. Krimpt niet,
zet niet uit, scheurt niet, buig- en
I Blijtvast. Onschadelijk voor de han
den. Lu de emmer onbeperkt houd-
J baar, dus geen restenverlies.
1/2 ks 1 te 2 ksr 5 ke
f4,95 ƒ8,15 ƒ15,60 30.5#
zo hoog zijn dat bedrijven die niet
beschouwen als bedrijfsrisico. Uit de
hoogte van de straf moet ook blijken
hoe ernstig Nederland de besluiten
van de VN neemt', aldus de heer Ter
Beek.
De buitenland-spdcialisteR van PvdA
en KVP, Ter Beek en Mommersteeg
wezen erop dat de sancties niet vol
doende effect hebben en dat Neder
land steeds weer wordt genoemd als
een van de landen waar de boycot
door particuliere ondernemingen
wordt ontdoken.
Het Kamerlid Jongeling (GPV) was
tegen het wetsontwerp. Hij meende
dat de' Verenigde Naties met deze
boycot haar bevoegdheden te buiten
was gegaan en noemde de maatregel
overigens een loos gebaar gezien het
grote aantal ontduikingen van de
sancties. Verder verwierp ook hij de
'rebellenregering' van de Rhodesische
premier Ian Smith.
SOESTERBERG Luitenant-generaal
G. van der Wolf, bevelhebber van de
luchtstrijdkrachten, heeft gisteren op
de vliegbasis Soesterberg het comman
do overgedragen aan luitenant-generaal
J. H. Knoops. Luitenant-generaal Van
der Wolf, die sinds 16 juni 1970 bevel
hebber is geweest, gaat de dienst met
pensioen verlaten.
Ter gelegenheid van deze overdracht
werd er een formatievlucht van heli
kopters en vliegtuigen over de basis
gehouden. Daaraan namen deel zes
'Alouette' hefschroefvliegtuigen en zes
van de basis Deelen, drie f-27 trans
porttoestellen van Soesterberg, twaalf
starfighter'-straaljagers en twaalf nf-5-
straaljagers.
(ADVERTENTIE)
voor kerkorgelstudie
verschillende disposities
2mogelijkheden
contant-koop
huurkoop
tie/service
)- en orgelhandel
ïmsestraat 8
sfoort
»orH)349(M387^
Zich vastklemmend aan de ruitenwis
sers werd de rechercheur door de au
to meegevoerd op een dolle rit over
het Rokin. Nieuwe Doelenstraat
(waarbij in de verboden rijrichting
CUXHAVEN (DPA) Een 45-jarige
Nederlandse kustvaartkapitein heeft in
de monding van de Elbe in kennelijke
staat zijn schip bestuurd. Hij zwalkte
in de richting van het lichtschip 'Elbe
Zwei', toen hij door de bemanning van
een loodsboot werd opgemerkt.
De loods wist aan boord te komen van
de onder Panamese vlag varende kust
vaarder (de 'Elisabeth W') en kwam
tot de ontdekking dat de stuurman
zichzelf aan het roer had vastgebon
den, waarna hij in slaap was gesuk
keld. De machines had hij op 'lang
zaam vooruit' geschakeld. Ook de ove
rige bemanningsleden lagen te slapen.
De kapitein werd vastgehouden.
werd gereden) naar de Ivloveniers-
burgwal-Staalstraat. Hier werd de re
chercheur van de motorkap geslingerd
doordat de bestuurder na vol gas te
hebben gegeven plotseling remde.
Volgens de politie probeerden de
vluchtelingen de politieman daarna te
overrijden. De rechercheur, die
slechts schaafwonden aan zijn handen
opliep ,trok zijn pistool en vuurde en
kele malen op de auto. Hierbij trof
een kogel een van de inzittenden in
een been. De tweede man, die de wa
gen inmiddels had verlaten, kreeg een
schot in de borst. Beiden werden op
genomen in het Binnengasthuis en
daar onder bewaking gesteld.
De bestuurder van de auto verbleef
daar gisteravond nog: zijn metgezel is
inmiddels ingesloten in het bureau Sin
gel. De aan dat bureau verbonden re
chercheur heeft zijn dienst na de
schietpartij voortgezet. Beide buiten
landers 20 en 27 jaar oud, hebben ver
moedelijk de Israëlische nationaliteit.
Hoewel zij Israëlische paspoorten be
zitten, twijfelde de politie daar aan
vankelijk aan. Gisteravond werd er nog
wel rekening mee gehouden dat de
paspoorten vervalst zijn. De auto, die
door de jongste van het tweetal werd
bestuurd, bleek eerder op de dag in
Amsterdam te zijn gestolen.
Wat warmer
Tussen een lagedrukgebied van circa
985 millibar in de Golf van Biskaje
en een hogedntkgebied van 1025 mb.
boven oost-Europa, tvordt vandaag na
aanvankelijke regen (in de oostelijke
helft van Nederland eventueel ook
toat omveer) warmere lucht aange
voerd. Tijdens zonnige perioden kan
de middagtemperatuur daarin tot cir
ca 15 gr. oplopen, in het zuidoosten
van het land wellicht tot 17 a 18 gr.
De warme lucht deed gistermiddag de
temperatuur in zuid-Duitsland stijgen
tot 23 gr. (München), Frankrijk tot
27 gr. (Pau) en Spanje tot 28 gr. Al-
meria). Ook in Oostenrijk en op de
Balkan toerden waarden van 25 tot 27
gr. bereikt. Genoemd warmtefront
bracht vooral in Frankrijk op vrij
veel plaatsen onweerom 7 uur gister
avond van Bordeaux tot Frankfurt
a./M. en van Ajaccio tot Tours, maar
de afgetapte neerslaghoeveelheden
waren van iveinig betekenis. Reeds
's middags was er in die gebieden veel
altocumulus-castellanus (kanteelvormi-
ge middelbare beivolking) waargeno
men. Enkele neerslagenSaarbriic-
ken 12 mm, Hannover 13, Frankfurt
am Main 20 mm. Volgens de compu
ters ziet het er niet naar uit dat het
ivarmtegolfje een blijvertje zal zijn.
April is dit jaar de maand geweest
van lage temperaturen. In De Bilt
werd een etmaal-gemiddelde van 6.1
gr. Celsius berekend tegen 8.5 nor
maal oftewel 2.5 gr. onder normaal.
(Berlijn rapporteerde 7 gr.. In deze
eeuw vinden wij alleen koudere
Aprilmaanden in de jaren 1956 (5.7),
1929 (5.5), 1917 (4.6) en 1903 (5.6).
Een gelijke waarde als in dit jaar
werd gemeten in het jaar 1970, 1922
en 1908. De koudste april in de reeks
Zwanenburg-, Utrecht-, De Bilt sedert
1735 blijft april 1771 met slechts 4.3
gr. C. liet afwijkende karakter van
april 1973 blijkt ook uit de constate
ring dat in de laatste twee en een
halve eeuw niet meer dan 10 pet. van
alle aprilmaanden kouder is geweest
dan de nu pas voorbije en dat maar
liefst 90 pet. warmer icas. De zon bleef
in gebreke dour maar 137 van de 164
'normale' uren te schijnen. De lande
lijke neerslag u-as 65 mm legen 45
normaal. In De Bilt viel er gedurende
55 uur neerslag tegen 38 uur normaal.
Onweer werd op 13 dagen ergens in
het land waargenomen tegen op 8 da
gen normaal.
Weerrapporten van gisteravond 7 uur; maxi
mumtemperaturen van gisteren en neerslag
tussen s morgens en 's avonds 7 uur: Am
sterdam zwaar bew. 12 graden 0 mm. De
Bilt zwaar bew. 11 0, Deelen goh. bew. 10 0,
Eelde zwaaar bew. 12 0, Eindhoven geh.
bew. 9 0. Den Helder zwaar bew. 13 0. lucht
haven R'dam geh. bew. 12 0. Twente geh.
bew. 9 0, Vlissingen geh. bew. 11 0. Zd-
Limburg geh. bew. 10 0, Aberdeen regenbui
10 0.1. Athene onbew. 26 0. Barcelona geh.
bew. IS 0, Berlijn regen IC 2, Bordeaux half
beu. 23 G.4. Brussel geh. bew. 10 C. Frank
fort onweer IS 20. Genèvc onbew. 16 2. Hel
sinki onbew. 12 2. Innsbrilck zwaar beu. 23
0. Lissabon regenbui 20 0.
Hoog water 4 mei Vlissingen: 2.24-
14.52; Harlngvlletsluizen: 4.17-16.42: Rotter
dam: 5.17-17.51: Schevcnlngeii: 3.46-16.11; 1J-
muiden: 4.19-16.44; Den Helder: 8.49-21.01;
Harllngen; 11.14-23.17- Delfzijl: 0.31-13.00.
Gisteren begon voor het eerst sinds drie jaar de Tulpenrally weer in de Poolse
hoofdstad Warschau. Ter gelegenheid daarvan werd in het Hiltonhotel op
Schiphol Poolse mode geloond, geheel geïnspireerd door folkloristische motie
ven. De rally eindigt zaterdag bij dit hotel.
met ga ra
pia
arn
am
tele
Van onze redacteur wetenschappen
DEN HAAG Tijdens een schilderachtige bijeenkomst hield gisteren Willem L.
Ollmans zijn al aangekondigde boek ten doop. flat nog ie.ts dikker bleek dan de
titel al deed vermoeden: Grenzen aan de groei, 75 gesprekken over het rapport
van de Club van Rome. (480 pagina's, Bruna, 25,
Voor de gelegenheid was de
voorzitter van de Club van
Rome, Aurelio Peccei, 'een
paar uur' overgekomen. Naast
tiem zat Oltmans, een ver
schijnsel op zich. ('Gisteren
kreeg ik nog een brief van
Fred. L. Polak, je weet wel,
van de Contra-club van Rome,
waarom ik niet met hèm was
komen praten. Hij dacht dat
ik alleen maar kritiekloze
mensen genomen had. Dat is
niet waar natuurlijk. Maar zo
lie je eens wat je allemaal
aan post kan krijgen').
En aan de andere kant zat een
weinig opvallende man die la
ter in rustig tempo de belang
rijkste conclusies van 'het'
rapport onderuit zou halen.
Het was dr. A. N. de Ruyter
van Steveninck, afgevaardigd
door de werkgroep-Linneman.
Die groep is in Amsterdam
onder auspiciën van de Club
van Rome bezig met een van
de onderzoeken van de 'twee
de generatie', na het baanbre
kende werk dat Meadows in
Amerika met zijn eerste we
reldmodel deed.
Maar eerst het boek. Oltmans.
die de Club van Rome eind
1970 eigenhandig ontdekte, en
dat in zijn hoofdstukje 'Ver
antwoording' nog eens precies
uitlegt, heeft een grondig ver
volg gemaakt. Hij sprak met
Oe Thant, Tinbergen,' Toyn-
bee, Ehrlich, Levi-Strauss,
McLuhan, Teller en Kahn, om
er eens een paar te noemen.
En hij moest spijtig constate
ren dat Monod, Lorentz en
Galbraith niet thuis waren.
Met de mensen achter al die
grote namen sprak Oltmans
over de grenzen aan de groei
(gelukkig niet alleen over
'het' rapport, want dat zou
wat eentonig zijn geworden)
en over waar het heen gaat
met onze samenleving en of
en hoe net anders moet. Het
resultaat is leesbaar en be
langwekkend. Hij gaat nu een
tweede serie van zeventig ge
sprekken maken, met mensen
uit communistische landen en
uit de derde wereld, die in dit
eerste boek nog niet aan bod
kwamen.
Op de persconferentie ontdek
te iemand nog een categorie
zegslieden die wat was overge
slagen: de marxisten in de
westelijke wereld, die toch
een heel andere en daardoor
ter vergelijking boeiende kijk
op groeiproblemen hebben.
Oltmans: maar ik heb Mandel
en Pauli toch geïnterviewd?
(Prof. Ernest Mandel is een
vooraanstaande linkse eco
noom: Ilenne Pauli is secreta
ris van het NVV-Jongerencon-
tact red.).
W. L. Oltmans: dik boek
Welke indruk had Oltmans nu
van zijn veelomvattende ar
beid overgehouden? 'Ik geloof
niet dat de oplossingen voor
de grote problemen zullen ko
men van de geleerden die ik
ontmoet heb. Wat mij bezorgd
maakt is hun persoonlijke ver
houding tot de rest van de
mensheid, ze zitten nog steeds
vanuit hun ivoren toren te
kijken. Ze hebben nog niet
voldoende bewust aanvaard
dat ze deel uitmaken van de
hele toestand'.
En tussen dit soort opmerkin
gen door was er dan het voor
lopige verslag van de groep-
Linneman, die bezig is met
een wereldmodel dat aanzien
lijk verfijnder moet worden
dan de eerste poging van Mea
dows. Het centraal gestelde
probleem is, hoe de over vijf
endertig jaar onherroepelijk
verdubbelde wereldbevolking
tegen die tijd aan een fatsoen
lijk bestaansminimum kan
worden geholpen. Dat be
staansminimum wordt gedefi
nieerd als: genoeg te eten,
huisvesting, gezondheidszorg,
basisonderwijs, en de industria
lisatie die nodig is om dit
minimum economisch moge
lijk te maken.
Wij hebben een aantal deel
problemen kunnen uitbeste
den, vertelde dr. Van Steve
ninck: het bevolkingsprobleem
wordt bekeken aan de univer
siteiten van Gothenburg en
Leuven, en ook voor de mi
lieuvervuiling krijgen we be
langrijke steun uit Zweden. In
het Amsterdamse werk is op
het ogenblik de landbouw erg
belangrijk. We kijken bijvoor
beeld aan de hand van bo-
demkaarten van Zuid-Amerika
hoe ver de agrarische produk-
tie daar zou kunnen worden
opgevoerd. Dat lijkt erg ver te
zijn. Op het punt van delfstof
fen is onze voorlopige conclu
sie (met nadruk voorlopig!)
dat er op wereldschaal de ko
mende veertig jaar en nog
lang daarna geen tékorten zul
len optreden. Dat geldt ook
voor brandstoffen, behalve
aardolie, waarvoor (een slag
in de lucht) tegen 1990
schaarste-moeilijkheden gaan
optreden.
De belangrijkste factor die er
steeds weer uit komt in onze
studies is het hebben van vol
doende tijd. Er zullen grote
veranderingen moeten komen,
en die kosten tijd, soms tien
tallen jaren. Materieel zien
wij voorlopig de grenzen van
de groei nog niet aankomen.
De komende veertig jaar niet.
en een hele tijd daarna ook
nog niet. De knelpunten zijn
organisatie, mankracht, ka
pitaal en tijd. Vooral tijd.
