Moskou en Peking
paaien Amerika
Met zijn moppen over Sadat
bespot de Egyptenaar zichzelf
EGYPTE
Indiase regering poogt
hongersnood te voorkomen
Nixon doet
lief tegen
de pers
Jemen verliest bij vliegramp minister
en zes diplomaten
Staat van beleg
in Argentinië
Mesewand in
Rhodesië
vrijgesproken
TROUW/KWARTET WOENSDAG 2 >1EI 1973
BETENLAND
T7/DRL8 fl
Viering eerste mei in teken van vrede
MOSKOU (Reuter, UPI, AP) Ter gelegenheid van de 1 mei-viering heeft
de Russische partijleider Leonid Breznjew gisteren nog eens de nadruk gelegd,
dat zijn land bereid is de relaties met het westen te verbeteren.
Europa's bloedige verleden mag niet
meer terugkeren, aldus de Russische
leider in een toespraak op het Rode
Plein.
Geflankeerd door de leden van het
onlangs gereorganiseerde Politbureau
zei Breznjew: 'Het einde van de Viet-
nametse oorlog, waarvoor de Sowjet-
Unie zich krachtig heeft ingezet, is
gekomen. Serieuze en positieve veran
deringen zijn in Europa tot stand ge
bracht. Wij roepen op tot het over
winnen van Europa's bloedige verle
den, niet om dat te vergeten, maar
opdat het nooit meer zal worden her
haald.'
Na zijn zeventien minuten durende
toespraak volgde de traditionele para
de van arbeiders over het Rode Plein.
Evenals vorig naar namen er geen mi
litairen aan deel. Ten aanschouwe van
alle zestien leden van het Politbu
reau, inclusief de nieuwgekozenen
maarschalk Gretsjko, minister Gro-
miko en Joeri Andropow trokken
duizenden Moskovieten over het pldin
met grote portretten van de leiders
cn leuzen, die meer en beter werk be
loofden.
Breznjew had het in zijn toespraak
vooral over de ontwikkeling van de
Russische betrekkingen met Frankrijk
en West-Duitsland. 'Volgens dezelfde
lijn benaderen wij onze relaties met
de Verenigde Staten. Wij staan in de
toekomst een gunstige ontwikkeling
voor van deze relaties volgens het
principe van wederzijds respect en
wederzijds voordeel. In dit licht moet
ook onze houding ten opzichte van Ja
pan worden gezien', zo zei Breznjew.
De vreedzame verklaring van Brez
njew contrasteerde sterk met de aan
val, die president Podgorni vorig jaar
mei lanceerde op de Amerikaanse
agressie in Indo-China. Breznjew rep
te dit jaar niet over China.
In Peking vierden miljoenen Chine
zen 1 mei in f!en ongebruikelijk ont
spannen sfeer. Tijdens de festiviteiten
lag het accent meer op gezelligheid
dan op ideologie. De meeste aandacht
ging uit naar de Amerikaanse filmac
trices Shirley MacLaine en Candice
Bergen, van wie de eerste Ven warm
applaus kreeg, toen ze samen met de
vrouw van premier Tsjoe En-lai door
een Pekinees park wandelde. Voor de
eerste keer sinds de oprichting van de
Chinese Volksrepubliek leek er van
anti-Amerikanisme gden sprake. De
festiviteiten in Peking bestonden
voornamelijk uit revolutionaire zang,
volksdansen en sportmanifestaties. Ge
ruchten, dat partijleider Mao in het
openbaar zou verschijnen, bleken on
gegrond.
Oost-Berlijn vertoonde gisteren het
NEW DELHI (DPA) Koortsachtig pogen regering en bestuurs-
functionarissen in India een dreigende hongersdood onder de 550
miljoen inwoners af te wenden. Bloedige onrust onder de nood
lijdende bevolking en alarmerende berichten over knelpunten in de
voorziening van de belangrijkste levensmiddelen hebben in de af
gelopen dagen ook het politieke klimaat aangetast.
Terwijl bij plunderingen en demon
straties de afgelopen weken verschei
dene mensen door de politie doodge
schoten zijn, wijst de regering op de
droogte van de voorbije zomer en
geeft zij de weergoden de schuld van
de misère. 'Kogels in plaats van brood
voor de armen dat is ons socialis
me', zo klaagt de oppositie. Dag en
nacht rijden eindeloze goederentrei
nen om uit de weinige gebieden waar
voedsel genoeg is, tarwe en andere
voedingsmiddelen aan te voeren naar
de delen van hot land. waar de bewo
ners zelfs van de geringe rantsoene
ring afstand moesten doen.
Voor de staatsgraanwinkels wachten
elke dag miljoenen mensen urenlang
in gloeiende hitte om hun uithou
dingsvermogen vaak beloond te zien
met de mededeling 'uitverkocht'. Let
terlijk door de honger gedreven, ver
zamelden zich in de afgelopen dagen
mensen in steden en dorpen van de
zeer zwaar getroffen provincies Ma-
harsjtra in het westen en Oettar Pra-
desj en Bihar in het noorden om in
hun vertwijfeling winkels te plunde
ren. Zeker vijftien, maar vermoedelijk
veel meer mensen, betaalden dit met
de dood toen de politie de massa met
gerichte schoten in toom trachtte te
houden.
De regering geeft intussen blijk van
een zeker optimisme. Het ergste is al
voorbij, zegt zij, en dankzij de recente
nationalisatie van de graangroothan-
del zou zij, ondanks het tekort, lage
prijzen kunnen waarborgen.
Maar zij rekent dikwijls buiten de
waard: veel boeren venvachten dat de
prijzen wel zullen stijgen als de
schaarste lang genoeg duurt. Om dit
te bevorderen dragen zij slechts een
deel van hun oogst af aan de groot
handel. De rest wordt opgeslagen of
op de zwarte markt verkocht, waar de
rijken zich voor het vijfvoudige van
de toegestane prijs kunnen voorzien.
gebruikelijke beeld van duizenden mi
litairen, die op Pruisische tonen voor
bij paradeerden, terwijl de Oostduitse
leiders opriepen weerstand te bieden
tegen het imperialisme. De DDR is
nu al vijf jaar lang het enige land
van het Warschau Pact, dat op 1 mei
zijn militaire macht toont. Dit leidde
ook gisteren weer tot een protest van
de westelijke geallieerden, wegens de
speciale gedemilitariseerde status van
Berlijn.
Rechtse extremisten vielen in Spanje
een groep arbeiders aan en bedreig
den een bisschop, die een 1 mei-bij
eenkomst in een kerk in Madrid had
den bijgewoond. Dit deelden kerkelij
ke functionarissen gisteren mde. Toen
de priesters maandagavond de kerk
verlieten, waar zij 'in christelijke
geest hadden gemiditeerd over de eer
ste mei', werden zij door met stokken
zwaaiende extremisten aangevallen.
Een priester moest mt't hoofdwonden
in een ziekennuis worden opgenomen.
Hulp-bisschop Victorio Oliver van Ma
drid werd bedreigd, toen hij na de
bijeenkomst in zijn auto wilde stap
pen.
Volgens de bekendmaking waren de
rechtse extremisten leden van de or
ganisatie 'Strijders van Christus-Ko
ning', een groep, die in het verleden
herhaaldelijk liberale priesters, boek
winkels en tentoonstellingen heeft
aangevallen. Zaterdag verstoorden zij
met rookbommen ook een vergadering
van priester-arbeiders in Madrid.
President Sadat van Egypte liet giste
ren tijdens een 1 mei-bijeenkomst we
ten, dat er een belangrijk verschil
van inzicht blijft bestaan tussen zijn
land en Rusland: de Russen blijven ge
loven in een vreedzame oplossing
voor het Midden-Oosten. Tijdens een
toespraak voor duizenden textielarbei
ders in de stad Mehalle al-Kobra. zei
hij: 'Onze vrienden in de Sowj et-Unie
zouden modten weten, dat wat met ge
weld is genomen, met geweld moet
worden teruggenomen.'
Hij voegde daar aan toe. dat Moskou
moet weten, dat de voortduring van
een bestand in het Midden-Oosten een
Amerikaans beleid is, dat uitsluitend
de VS en Israël dient. 'Terwijl het be
stand van kracht blijft, verandert Is
raël het gezicht van de Arabische ge
bieden in de heuve'ls van Golan, langs
de westelijke Jordaanoever en bij
Sjarm el-Sjeik in het zuiden van de
Sinai. Sadats rede werd herhaaldelijk
onderbroken door kreten als 'wij zul
len vechten' en 'wij willen oorlog'.
Sadats waarschuwing aan Moskou
wordt door waarnemers in verband
gebracht met het komende bezot'k van
Breznjew aan Washington.
Israël's premier Golda Meir sprak op
hetzelfde moment in Jeruzalem de
hoop uit. dat de Egyptenaren zo ver
standig zullen zijn de toenemende
oorlogsdreigementen niet uit te voe-
rt«n. Op vragen van studenten vertel
de ze. dat het jammer zou zijn voor
de Egyptische jeugd, die naar het
slagveld zou worden gestuurd.
Vervolg van pagina 1
Nixon scheen nauwelijks in staat
zichzelf te beheersen, toen hij voor
de tv-camera's verscheen om het
Amerikaanse volk te vragen vertrou
wen in hem zelf en zijn regering te
hebben. Hij was zwaar geschminkt.
Kleine zweetdruppeltjes parelden op
zijn kin en bovenlip. Zijn spanning
was merkbaar. Hij haperde enkele
malen aan het begin van zijn toe
spraak en moest zijn tekst glad strij
ken.
Nixon herhaalde dat hij van tevoren
niet op de hoogte was geweest en
wekte de indruk een alibi te willen
stellen, door te verklaren dat hij vo
rig jaar 17 juni (de dag van de in
braak in het Watergate-gebouw) na
zijn bezoek aan Moskou in zijn bui
ten in Florida vertoefde en daar
voor het eerst van de inbraak hoor
de. Nixon zei geschrokken te zijn
toen hij vernam dat medewerkers
aan het verkiezingscomité bij deze
'zinloze en illegale daad' betrokken
waren. De president gaf de verzeke
ring dat er recht zal geschieden, on
verschillig welke personen bij de
zaak betrokken zijn.
LOFTUITING
Zijn afgetreden assistenten Halde-
man en Ehrlichman en zijn voorma
lige minister Mitchell overlaadde hij
met complimenten. Nixon deelde
verder mee dat de nieuwe minister
van justitie de bevoegdheid heeft
gekregen een speciale officier van
justitie voor de zaak aan te wijzen.
De president droeg alle leden van
zijn regering op sajmen te werken
met de FBI en de grand jury. Ieder
een, die dit zou weigeren, zou wor
den verzocht ontslag te nemen.
Toen zijn rede afgelopen was, veeg
de Nixon tranen uit zijn ogen. Ca-
meralieden en technici schudden
hem de hand. Daarop vermande
Nixon zich en liep naar de perska
mer, waar hij stil op het podium
ging staan om zich te laten fotogra
feren. Tegen de verslaggevers zei de
president: 'Wij hadden onze ver
schillen in het verleden. Ga maar
door met mij op m'n kop te zitten,
als u denkt dat ik verkeerd doe'.
Zijn woorden klonken als een ver
ontschuldiging en als een bekente
nis. dat zonder de pers het schan
daal nooit aan het licht gekomen
zou zijn. Ih ieder geval was het een
geheel andere toon, dan in oktober
toen het Witte Huis de onthullingen
van de Washington Post 'een lawaai
erige poging tot karaktermoord, zo
als we dat in jaren niet hebben ge
zien', noemde. De hoofdredacteur
van dat blad werd toen uitgemaakt
voor 'een infectie in de gezonde
■Tjffi
De ontslagen top-medewerker Bob Haldeman trok gisteren toch
naar het Witte Huis, waar hij tijdens een overgangsfase nog werk
zaam blijft.
bloedsomloop van de Amerikaanse
journalistiek'. Maar gisteravond
bood Nixons perschef, Ronald Zieg-
ler, zijn excuses aan de Washington
Post aan.
ONTBINDEN
De rede van Nixon, hoe sentimen
teel ook. kon de storm over het
schandaal niet luwen. Senatoren en
Congreslieden betreurden het dat
Nixon de zaak niet in handen had
gegeven van een onafhankelijke aan
klager of commissie. Senator Matthi
as (Rep.) stelde \oor het verkie
zingscomité te ontbinden en de mil
joenen, die het comité nog in han
den heeft te gebruiken voor de beta
ling van eventuele schadeloosstellin
gen, die als gevolg van de processen
van de Democraten, nog betaald zul
len moeten worden.
Senator McGovern, die tijdens zijn
verkiezingscampagne de regering-
Nixon had uitgemaakt voor de cor-
ruptste uit de Amerikaanse geschie
denis. weigerde commentaar. Sena
tor Muskie, eveneens slachtoffer van
de Republikeinse sabotage, merkte
op: 'De president heeft eigenlijk
niet veel verteld wat wij niet al wis
ten.'
De evangelist Billy Graham, een
goede vriend van Nixon, meende dat
het schandaal een syijmtoom* is van
de losse moraal, de corruptie en de
misdaad, die zo'n groot deel van de
Amerikaanse maatschappij in zijn
greep heeft. Wat het land nodig
heeft is dat men berouwvol voor de
Heer op zijn knieën valt, zo zei hij.
Inmiddels heeft nog iemand ontslag
genomen uit regeringsdienst. Het is
Gordon Strachman. een voormalig
medewerker van Haldeman. Sinds
december was hij algemeen adviseur
van de Amerikaanse voorlichtings
dienst, USIA. Op het Witte Huis
was Strachman de verbindingsman
tussen de staf en het verkiezingsco
mité van Nixon.
ADEN (Reuter, AP) De minister
van buitenlandse zaken van 'Zuid-Je-
men, Mohammed Salah Aulaqi, is
maandag bij een vliegtuigongeluk om
het leven gekomen. Het toestel
waarin de minister zat is op 480 kilo
meter ten noorden van Aden neerge
stort. De ramp heeft aan 24 mensen
het leven gekost.
Tot de slachtoffers behoren ook de
ambassadeurs van Zuid-Jemen in En
geland, Rusland, Irak, Somalië en Liba
non en de permanente vertegenwoor
diger van Zuid-Jemen bij de Arabi
sche Liga. De minister en de diploma
ten keerden terug van een conferentie
die zij elders in Zuid-Jemen hadden
bijgewoond. Het neergestorte toestel
was een militair toestel.
BUENOS AIRES (Reuter) De mili
taire regering van generaal Lanusse
heeft de staat van beleg afgekondigd
voor de hoofdstad Buenos Aires en
vijf provincies naar aanleiding van de
moord op de gepensioneerde admiraal
Guijada, voormalig hoofd van het co
mité van stafchefs, die maandagmor
gen op straat werd doodgeschoten.
Het linkse revolutionaire volksleger
(ERP) heeft verklaard verantwoorde
lijk te zijn voor de dood van de ad
miraal.
SALISBURY (Reuter, UPI) De
Rtodesische journalist Peter Niese-
waid is gisteren in hoger beroep vrij-
gaproken. Hij was vorige maand
do>r een lagere rechtbank veroor
deeld tot twee jaar gevangenisstraf,
vv/arvan een jaar voorwaardelijk, om-
cst hij vorig jaar drie berichten naar
l£t buitenland had gestuurd over ope-
kties van Rhodesische veiligheids-
foepen tegen Afrikaanse guerrilla-
srijders.
Ijesewand was veroordeeld onder de
'tet op de staatsgeheimen' in een pro-
cjs achter gesloten deuren, zonder dat
cl aanklacht, het pleidooi van de ver-
didiging en de overwegingen bij het
vfcnis gepubliceerd mochten worden.
Ht hof van beroep maakte die beslis-
sife later ten dele ongedaan en liet
ee; uittreksel uit deze stukken publi-
ceèn. Ook het hoger beroep is gro-
terieels achter gesloten deuren afge-
harield.
Ooi na zijn vrijspraak blijft Niese-
wari voorlopig in hechtenis.
Hij was namelijk al voordat tegen
hem een aanklacht was ingediend in
hechenis genomen krachtens de
noodi>estand, die al jaren van kracht
is in thodesië. Zijn advocaten hebben
inmidels al aangedrongen op een zit
ting un het speciale tribunaal, dat
deze iaatregel kan bekrachtigen of
ongedan kan maken. De 28-jarige
Niesewnd is correspondent in Rhode
sië voo enkele buitenlandse kranten
en de oersbureaus Reuter, UPI en
AFP.
Stakiig in Engeland
niet agemeen
LONDEN( Reuter) Tienduizenden
Britse areiders zijn gisteren thuisge
bleven al protest tegen de overheids
maatregel ter beperking van loons
verhoging ondanks de snel stijgen
de kostenvan levensonderhoud. Over
al lagen abrieken stil en er reden
maar weiig treinen. In de omgeving
van Lonón deden zich verkeersop-
stoppingeivoor doordat vele mensen,
die niet a* de actie meedoen, met ei
gen vervot hun werk trachtten te be
reiken. Deactie was aanbevolen door
de grote \kcentrale TUC. In de ha
vens en oide vliegvelden werd nor
maal gewect. De meeste mijnen wa
ren geslote en kranten zijn er niet
verschenen.
Lenin-vedespr ij zen
MOSKOU (feuter) De internatio
nale Lenin-pjs voor 'versterking van
de vrede tusn de volkeren in 1972'
is toegekendaan de secretaris-gene
raal van de >mmunistische partij in
de Sowj et-Uit, Leonid Breznjew, zo
meldt het Rujsche persbureau TASS.
De prijs is vo.-ts toegewezen aan pre
sident Salvadc Allende van Chili, de
Uruguayese verzitter van het wereld-
verbond van verenigingen, Enrique
Pastorino en 5n de Britse schrijver
James Aldridgc
Aanslag Efesabon
LISSABON (Re1,er) Bij een bom
aanslag is in d nacht van maandag
op dinsdag erns^e schade aangericht
aan het gebouw 'n het ministerie van
de corporaties, stiale zaken en volks
gezondheid in l^sabon. Er hebben
zich geen persïnlijke ongelukken
voorgedaan. De o-zaak van de explo
sie is niet bekend^e politie vermoedt
dat de aanslag hc werk van een on
dergrondse organitie is geweest.
'Liever onder de knoet van Dajan dan onder de knoet van Jihan'
'Verhef je hoofd, o broeder, want de dagen van de vernedering zijn
voorbij!' Die leuze uit de jaren vijftig is nu definitief verdwenen.
Ook na de juni-oorlog van 1967 kon je in Egypte ondanks de ver
schrikkelijke teleurstelling van de nederlaag, toch altijd nog horen
dat de revolutie van 1952 Egypte tot nieuw leven had gebracht, en
dat al het goede in het land dankzij die revolutie tot stand was geko
men. Nu is van dat gevoel weinig, zeer weinig overgebleven.
'Gamal Abdel Nasser is uiteindelijk
een geluksvogel geweest', zei een bui
tenlandse diplomaat. 'Hij is precies op
het goede moment overleden. Als hij
nog één jaar langer was blijven leven,
had hij hetzelfde lot ondergaan als
Sadat nu: ongeloof, hoon, en bespot
ting van zijn landgenoten.
Op een bruiloftsfeest, waar iedereen
zich zeer goed vermaakte, vroeg een
magere man van omstreeks 45 jaar
mij: 'Hebben ze bij u in Holland ook
kleurentelevisie?' Op mijn bevesti
gend antwoord zei hij: 'Kleurentelevi
sie is voor ons veel te modern. Wij
hebben gewone zwart-wit-televisie.
Maar komt u nog eens over tien jaar
terug. Dan hebben we hier niet eens
meer radio. Wij marcheren achteruit
de vooruitgang tegemoet'. De man
bleek een generaal in het Egyptische
leger te zijn...
En op datzelfde feest hoorde ik het
verhaal van een ander, veel mooier en
grootser feest, dat gegeven werd door
Jihan, de tweede vrouw van Sadat.
Dat feest vond plaats, vlak nadat de
president voor dc zoveelste maal had
verkondigd dat de beslissende slag te
gen Israël nu op het punt van uitbre
ken stond. En dus was half Cairo
d.w.z. alle zijstraten weer eens in vol
strekte duisternis gehuld als voor
zorgsmaatregel tegen eventuele Israë
lische vliegtuigaanvallen. Andere
voorzorgsmaatregelen, zoals de muur
tjes, die je overal in de stad voor de
ingang van grote gebouwen ziet - in
de volksmond de 'klaagmuren' ge
naamd, bedoeld als bescherming tegen
de bomscherven - waren al jaren tevo
ren genomen, maar wel lang nadat de
juni-oorlog beëindigd was.
De officieren, die het huis bewaakten
waar Jihan haar feest zou geven,
vroegen alle genodigden zich te legi-
miteren. Maar dat bleek niemand te
kunnen. 'Ik ben Abdoel Halim el-Ha-
fez', zei een beroemde zanger. 'Bewijs
dat maar eens', antwoordde de bevel
voerende hoofdofficier. De zanger
zong daarop een schitterend lied en
werd meteen doorgelaten. 'Ik ben
Nagwa Foead', zei een even beroemde
buikdanseres en liet, om haar identi
teit te bewijzen, snel een staaltje van
haar grote kunnen zien. Een grote
zwarte Mercedes reed voor, waaruit
een man stapte, die zich als Anwar el-
Sadat voorstelde. 'Hoe kun je dat be
wijzen'?, vroeg de officier. 'Abdoel
Hafez zong en Nagwa Foead danste.
Maar hoe kun jij aantonen dat je in
derdaad de president bent?' De onder
vraagde dacht geruime tijd na en ant
woordde toen schuchter: 'Eigenlijk
kan ik niets'. Waarop de officier in de
houding sprong en zei: 'Maar dat is
toch meer dan voldoende bewijs, me
neer de president'.
Spotzucht
De Egyptenaren zijn in de hele Arabi
sche wereld beroemd om hun zelfspot.
De grappen, die je in Egypte hoort,
zijn een feilloze barometer voor de
stemming in het land en tegelijker
tijd een ideale uitlaatklep voor opge
hoopte politieke en sociale frustraties.
Die moppen vormen natuurlijk ook
voor iedere zichzelf respecterende au
toriteit een onderhuidse bedreiging.
Ten tijde van Nasser probeerde de
overheid de anti-regeringsmoppen te
bestrijden met pro-regeringsmoppen,
wat natuurlijk een falikante misluk
king werd. iSvee maanden na de juni-
oorlog verzocht Nasser in een officië
le speech zijn landgenoten zich wat te
matigen in hun zelfspotzucht over het
leger. Di e speech was op zichzelf
weer eer. dijenkletser voor de Egypte
naren en werd als uitgangspunt ge
bruikt voor een vloed van nieuwe
moppen. En in februari waarschuwde
een functionaris van de arabische So
cialistische Unie zijn toehoorders in
dc stad Fayyoem ervoor, dat de vijan
den van het land in hun onafgebro-
ken psychologische oorlogsvoering nu
ook gebruik maakten van 'giftige
grappen', teneinde de eenheid van het
thuisfront te breken.
Ik heb over Nasser nooit zulke wrede,
persoonlijke moppen gehoord als over
Sadat. En dat, terwijl Sadat lang niet
zo gehaat wordt door zijn tegenstan
ders als Nasser. Het merkwaardige is,
dat Sadat eigenlijk alleen maar door
een groot deel van zijn landgenoten
geminacht wordt, terwijl mei. hem
twee jaar geleden nog huizenhoog
prees, nadat hij de gehate en gevrees
de directe aanhang van Nasser had
uitgeschakeld, de zogenaamde 'machts
centra', die onder leiding stonden van
de toenmalige vice-president Ali
Sabry. Anders dan Nasser blijkt Sadat
niet in staat te zijn felle emoties voor
zichzelf te kunnen opwekken. Al in
1969 monkelde iedereen grijnzend,
wanneer ik alleen maar de naam van
Sadat te berde bracht. Hij werd toen
afwisselend 'Jawel Chef' genoemd
(omdat hij als één van de grote uit
zonderingen onder de Vrije Officieren
Nasser zo aansprak), ofwel simpelweg
'Loopjongen'. Zó algemeen geminacht
werd hij, dat de officiële censuur al
lerlei ongunstige beschrijvingen van
zijn persoonlijkheid ongehinderd liet
passeren, toen hij tot president en op
volger van Nasser benoemd werd.
Invloed van Jihan
Sadat heeft dat image van een zwakke
en opportunistische ja-zegger nu meer
dan ooit. Een ezel, een zwakke presi
dent, zo praten de mensen over hem.
Hij zou onder de plak van zijn vrouw
Jihan zijn, zeggen de studenten die
met die opmerking op typische wijze
weergeven hoe belangrijk de functie
van de vrouw binnen de Egyptische
samenleving is. Op aandrang van Ji
han, die van half-Britse afkomst is,
zou Sadat er alleen maar op uit zijn
zijn status te verhogen en zichzelf te
verrijken. De president en zijn vrouw
zouden op staatskosten ongehoorde
sommen besteden aan hun eigen luxe
leventje. Tijdens de studenten-demon
straties van een paar maanden gele
den werd er gescandeerd: 'Liever on
der de knoet van Dajan dan onder de
knoet van Jihan'.
Het verhaal wordt verteld, hoe Jihan.
tijdens Nassers laatste bezoek aan
Moskou in Guizeh, een wijk van Cai
ro. een fraaie villa zag en die voor
zichzelf begeerde. Hoe die villa twee
dagen nadat ze hem bewonderd had
door de overheid 'voor staatsdoelein
den' gevorderd werd. Maar het toeval
wilde dat de man, die de villa voor
zichzelf had gehuurd, een familielid
was van de vrouw van Nasser, gene
raal Salah el-Mougy. Hij stuurde on
middellijk een telegram naar Moskou
om zich te beklagen, waarna een woe
dende Nasser Sadat dwong de villa op
te geven en zich in zijn geboortedorp
terug te trekken. Om politieke rede
nen zou destijds verzwegen zijn, waar
om precies de vice-president uit de
gratie was geraakt. En toen Sadat, die
door niemand au sérieux genomen
werd, Nasser opvolgde, werd generaal
el-Mougy uit de militaire dienst ont
slagen.
Er wordt spottend gesproken over de
paleizen van de in 1952 verjaagde
dynastie. Die paleizen worden nu, de
een na de ander, gerestaureerd voor
de president en Jihan. Het Koebbeh-
paleis bijv. de officiële residentie van
Nasser, wordt nu voor representatie-
doeleinden voor Jihan gerestaureerd.
Het Abdin-paleis, dat twee jaar gele
den nog de ministeries van land
aanwinning en cultuur herbergde,
wordt nu door Sadat zelf bewoond. In
de tuinen van het Abdin-paleis was
een openbare sportclub. Het lidmaat
schap ervan kostte vijf piasters (een
kwartje per jaar) De club is opgehe
ven en het sportterrein bij de paleis
tuinen gevoegd met een groot hek er
om heen. In Cairo, met zijn ontzetten
de bevolkingsaanwas, - er zijn nu al
President Sadat en zijn vrouw Jihan, op vakantie in de presidentiële zomerresidentie in Alexantië.
naar schatting zes miljoen inwoners -
en met zijn schreeuwend gebrek aan
sport- en recreatie-terreinen, komt
zo'n maatregel hard aan.
Dorp opgeknapt
Mit Aboe el-Koem, het geboortedorp
van Sadat, waar de president vaak
voor de weekeinden heengaat, is vol
gens de verhalen van de studenten
onherkenbaar veranderd. Het was
vroeger een armoedig en smerig dorp,
één uit de duizenden dorpen in de
Nijl-delta, die alle op elkaar lijken,
met hun lemen hutten, lemen muren
en lemen straten. Nu is dat dorp
schoon; er zijn geplaveide straten aan
gelegd, iets ongehoords voor een
Egyptisch dorp en nog steeds afwezig
in vele buurten van Cairo. De presi
dent zou een kleine moskee in zijn
dorp hebben laten bouwen, waarvan
de kosten op vijf miljoen ponden
worden geschat, d.w.z. volgens de offi
ciële toeristenkoers 25 miljoen gulden.
Een professor, die zich zeer ongunstig
over Nasser had uitgelaten, zei over-
Sadats prestaties: 'Als de president de
wetten van Nasser had veranderd, zou
dat normaal geweest zijn. Maar hij
veranderde alleen maar de paleizen.'
Met deze volstrekt onjuiste voorstel
ling van zaken - want onder Sadat is
het nasserisme wel degelijk verder ge
liberaliseerd, verrechts zeggen de
marxisten - vertolkte hij de idee, die
velen nu over de president hebben.
Maar met al die scherpe kritiek op
Sadat heb je als buitenstaander voort
durend het gevoel, dat de zaken toch
anders liggen. Sadat kan gewoon niet
alleen maar een ezel en een luxe pan
toffelheld zijn. Als dat zo was. zou hij
niet in staat zijn geweest zich zo ge
makkelijk te ontdoen van de naaste
medewerkers van Nasser, de zo mach
tige groep van Ali Sabry, Sjarawi Go-
maa enz. die hij in mei 1971 zonder
enig bloedvergieten uitschakelde. Dan
zou het hem onmogelijk geweest zijn
om de zeer populaire minister van de
fensie, generaal Mohammed Sadek vo
rig jaar november zonder enige verde
re uitleg en van de ene dag op de an
dere de laan uit te sturen, zonder dat
iemand in het leger ook maar kikte.
Dan zou hij allang door een ander
vervangen zijn, die meer respect in
boezemt en die betere opssingen
weet voor de levensgrote pblemen
van Egypte.
Ernstige crisis
Maar Sadat is nog steeds de psident
van Egypte en zijn persïnlijke
macht neemt van maand totnaand
toe. Hij heeft nu al evenveel fliciële
functies in handen en we»lijke
macht als Nasser op het hoogpunt
van zijn macht ooit heeft geh.. En
als het dan al waar zou zijn, d het
Egyptische volk in overgrote mirder-
heid of het Egyptische leger zoutaan
te popelen om Sadat door een ider
te vervangen, dan is daar niets, iaar
dan ook niets van te merken, afgien
van de grapjes en de kritiek. Di ha
telijke moppen en boosaardige vha-
len over de president zijn in ite
niets anders dan de personificatiean
de ernstige crisis, waarin de Egjti-
sche samenleving zich bevindt, et
lijkt er veel op, dat men onbewusin
de president zichzelf bespot en m-
klaagt. Want nooit heeft Egypte <n
president gehad, die Egyptischer >s
dan Anwar el-Sadat.
