DR. KISTGELOVEN
STEEDS MOEILIJKER
Bonhoeffers drie dimensies
c
J
Lutherse werkgroep
wil herverkaveling
Bij belgenootschappen
tegen bijbelsmokkel
Hervormde predikantenconferentie
Kerkelijke leiders in Ulster
Kerncentrale
Dodewaard
langer dicht
Personalia
Trouw
Kwartet
vandaag
Beroepings-
werk
Boekenetalage
I
TROUW KWARTET WOENSDAG 2 MEI 1973
KERK
T2/K2
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Ook met de beste wil is het voor vele mensen buiten
en binnen de kerk niet meer doenlijk om te 'geloven'. Dat geldt niet
alleen voor het soort geloven, dat in het instituut kerk in zwang is,
maar ook voor het authentieke geloven, waarvan de bijbelse bood
schap getuigt.
Dit betoogde gisteren dr. mr. A. W.
Kist, rechter te Arnhem, in de jaar
lijkse hervormde predikantenvergade
ring. Dr. Kist hield daar het hoofdre
feraat over 'Geloven in een bocht van
de tijd'. Kerken en christenen verke
ren onwetend en onbewust in een re
levantie- en identiteitscrisis, aldus dr.
Kist. Als deze crisis bewust gemaakt
wordt, kan zij de ingang worden tot
het hervinden van de gekruisigde en
opgestane Jezus van Nazareth in zijn
actuele gelijktijdigheid van priester,
profeet en koning.
Dr. Kist zag als een van de belang
rijkste taken van de kerk in deze
tijd de stelselmatige bevordering van
ieders menswordingspotenties. Dank
zij de bijbelse verkondiging is het de
gemeente nog mogelijk, horend en
handelend de doelen, wegen en vor
men van de menswording naar het
beeld Gods ervarend te herontdekken
en metterdaad te verbreiden.
De gemeente heeft daartoe nieuwe
communicatievormen en nieuwe pro-
cesbegeleiders nodig. Daarmee toege
rust kan zij, uitgaande van gebed en
eredienst, met kleine groepen en aan
de hand van concrete opdrachten, tot
zodanige bewustmaking van de collec
tieve en persoonlijke potenties ko
men, dat de eigen persoon in zijn to
taliteit, zijn verborgenheid bij God en
zijn functionaliteit ten opzichte van
Gods geschiedenis met de mensen be
leefd en verwerkelijkt wordt.
Liturgie
Maandagavond discussieerden de pre
dikanten over de praktijk van het ge
meentewerk in deze tijd, aan de hand
van inleidingen van ds. M. Koopmans
uit Delden en dr. J. van der Werf
van het Utrechtse city-pastoraat.
Dr. Van der Werf legde alle nadruk
op de liturgie als de inzet van zijn
werk als city-pastor, en dan niet aller
lei hoogkerkelijke gedoe, maar het
bezig zijn met oude en nieuwe testa
ment en het vieren van de avond-
maalsgemeenschap.
Bezig zijn met de bijbel, dat beteken
de voor dr. Van der Werf de 'lectio
continua', het systematisch dóórpre-
ken van een heel bijbelboek als Leviti
cus. en dan niet één tekst, maar een
hele perikoop a!s uitgangspunt voor
de preek. Hij pleitte voor de 'tale Ka-
naans 'Ik geloof niet in het heden
daagse Nederlands. Niemand begrijpt
de bijbel meteen. We moeten het
leesplankje erbij leggen. Het woord
'herder' kun je alleen verklaren met
bijbelse verhalen.
Verder vond dr Van der Werf, dat in
de kerk zo min mogelijk eendagsvlie
gen moeten worden behandeld. 'In de
kerk kom je om te leren wat over ze
ventig jaar nog belangrijk is'.
Ds. Koopmans zag bij de huidige
stand van zaken de eredienst niet
meer als het middelpunt van het ge-
meenteleven. Hij pleitte voor samen
komsten, die meer het karakter van
een 'staf- en werkvergadering' hebben,
waarvan de eredienst een onderdeel
is. Voorts legde hij er de nadruk op.
om in het gemeentewerk elk wat wils
te geven, ieder te bieden wat hij no
dig heeft, gezien zijn ontwikkeling en
Dr. mr. A. W. Kist
De gemeente moet
De redactie betiouill zich het recht voor ons
ter opname In deze rubrU-k ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ
publlkatte wordt met dc naam van de Inzen
der ondertekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdredactie
Trouw/KwarUt, postbus 859, Amsterdam.
NS en gehandicapten
Hoe durven de NS het risico te ne
men gehandicapten te weigeren? Ont
zettend dat zoiets in deze tijd kan ge
beuren; En de regering maar pleidooi
en houden voor openbaar vervoer!
Voor mij hoeft het zo niet meer.
Gel een
mevr. E. dc Vries-Boiten
NS en gehandicapten (2)
de vrije handel genomen en alleen op
advies van een arts verkrijgbaar.
Na het kennisnemen van bovenstaand
bericht vraagt men zich in gemoede
af: Waarom wordt nu pas ingegrepen,
ofschoon reeds circa twee jaar gele
den verontrustende literatuur over de
geconstateerde ernstige bijwerkingen
zijn verschenen? Waarom worden
overigens dergelijke geneesmiddelen
met zulke grote risico's voor de ge
zondheid voorgeschreven en toegepast,
terwijl de homeopathische geneesmid
delen volkomen vrij van bijwerkingen
zijn? Voor d.e z.g. zomerdiarree kan
zelfs een keuze uit een behoorlijk
aantal alleszins betrouwbare en indi
vidueel aangepaste homeopathische
geneesmiddelen gemaakt worden.
Het zijn trouwens niet alleen boven
vermelde allopathische geneesmidde
len die funeste bijwerkingen verto
nen. Vaststaat dat 80 procent van de
allopathische geneesmiddelen in
plaats van het genezingsproces te be
vorderen de gezondheid in ernstige
mate kan benadelen. Bovendien wor-
déh door deze medicamenten de ziek
tesymptomen zodanig onderdrukt, dat
het werkelijke ziektebeeld niet meer
is waar te nemen, waardoor een veel
moeilijker te genezen chronische toe
stand kan ontstaan.
Homeopathische medicijnen daarente
gen zijn absoluut vrij van schadelijke
bijwerkingen en bevorderen - zonder
nadelige bezwaren - een gelijkmatige
en blijvende genezing van het ziekte
proces.
Rotterdam
A. SMIT
Bij het lezen van 'NS weigeren gehan
dicapten' denk ik als voorstandster r- Au>;nl/
van openbaar vervoer: De invloeden heeStgaVe AlmnK
van nazi Duitsland werken kennelijk
nog steeds door. Misschien is in ieder
van ons wel de kiem aanwezig. Maar
als wij in Nederland een maatregel
als die van de NS toelaten, zijn we op
de verkeerde weg. Bij voorkeur zou
den groepen gehandicapten waar dan
ook vandaan en waarheen, buiten het
seizoen het prettigste reizen. Daar
kan toch een coupé voor gereserveerd
worden? Nee en nog eens nee. NS.
kom terug op uw besluit en verspeel
geen kansen die u opbouwt via aller
lei goedkopere gezinskaarten.
Renkuin
A. v.d.Bosch-v. Waveren
Geneesmiddelen
Volgens S.E.R.-Bulletin No. 27 mogen
de allopathische geneesmiddelen Ente-
ro-Vioform, Enteroseptol, Fenilor, Si-
osteran-dragees, Siosteran microtablet
ten, Mexaform microtabletten, Mexa-
form P en Quilxaline uitsluitend op re
cept worden afgeleverd.
Deze geneesmiddelen worden aange
prezen voor de aandoening 'zomerdi
arree'. Bij gebruik kunnen ernstige
bijwerkingen optreden, waarvan aan
vankelijk alleen in het buitenland 7iQnc\A/ii7o
maar thans ook in Nederland gevallen tldiawijtc
zijn waargenomen. Het gebruik van
deze middelen zonder raadpleging van
een arts wordt daarom niet meer ver
antwoord geacht. Eindelijk zijn bo
vengenoemde geneesmiddelen dus uit
Met de inzamelingsactie 'Rondom Al-
frink' wil men enige miljoenen bijeen
brengen voor een 'Communicatie-cen
trum'. dat de voorlichting over de
r.k.Nederlandse kerkprovincie moet
verzorgen. Zo'n centrum zou, aldus
het actiecomité, een 'hartewens' zijn
van de kardinaal. Ik kan het mij
maar moeilijk oorstellen. Zeker als
ik de recente vastenbrief er nog eens
op nalees, waarin de kardinaal en zijn
medebisschoppen zo overtuigend aan
dringen op soberheid ten bate van de
minder bedeelden, vooral in de arme
landen. Hebben bij de genoemde actie
de organisatoren niet hun eigen wens
in het hart van de kardinaal geprojec
teerd? Want in de geest van diens
vastenboodschap zijn er, voor het ka
pitale bedrag waarop het comité mikt,
toch legio ander bestemmingen te vin
den die heel wat méér inspirerend en
'evangelisch solidair' zijn met zo'n re-
clamebureau-voor-onszelf? Bestemmin
gen dus. die beslist méér naar het
hart van de kardinaal zijn en daarom
veel eeder als een hem aan te bieden
fèestgavé in aanmerking komen.
Wassenaar
J. Smit
DEN HAAG De lutherse synode, die 14 en 15 mei in Utrecht bij
eenkomt, krijgt te maken met een voorstel tot drastische herverka
veling van de mankracht in de lutherse kerk. Het voorstel is vervat
in het eindrapport van de lutherse werkgroep ter beoordeling van
het kerkelijk financieel beleid.
beroepshorizon,
een gezin zijn.
SMRA
Uit de discussie lichten wij de kwes
tie van de SMRA. Dr. Van der Werf
vond deze administratie-per-computei
van het hervormde ledenbestand, ge
koppeld aan de burgerlijke stand, een
nuttig technisch hulpmiddel, dat men
echter niet moest overschatten. Som
migen zien het uitschrijven uit het le
denbestand als een uitstoten uit het
koninkrijk Gods. Dat is natuurlijk
niet waar. Wie zich aanmeldt wordt
evengoed geholpen. Dr. Van der Werf
voelde meer voor een systeem, waar
bij alleen de werkelijk belangstellen
den geboekt werden.
Ds. J. Hoogenkamp voorzitter van de
hervormde raad voor de zending,
noemde de SMRA echter volstrekt on
misbaar. De zending krijgt b.v. alleen
al een half miljoen van adressen, die
alleen via de SMRA bereikbaar zijn.
De werkgroep acht de huidige om
vang van het predikantenkorps onge
veer juist. Op circa vierhonderd leden
is één predikant. Een herindeling van
de gemeenten in eenheden van 300
tot 500 leden zal noodzakelijk zijn.
Kleinere gemeenten zullen een predi
kant moeten delen met een andere ge
meente. Grotere krijgen naast de eigen
predikant assistentie van een predi
kant van een andere gemeente. Predi
kanten die geen volledige taak heb
ben, zouden er taken in landelijk of
regionaal verband bij kunnen krijgen.
Voor een dergelijke herverkaveling
van de mankracht zal een landelijk
orgaan de nodige bevoegdheid dienen
te krijgen, met opoffering van een
deel der gemeentelijke autonomie. De
gemeenten betalen in dit systeem het
predikantstractement voor liet aantal
dagen, dat hij voor hen werkt.
De werkgroep geeft enkele suggesties
om overbelasting van de predikant te
oorkomen, zoals ontlasten van orga
nisatorische zalcen, geen voorzitter
zijn van de kerkeraad, administratieve
taken door gemeenteleden laten ver
richten, opleiden van gemeenteleden
voor het pastoraat om bijstand te ver
lenen voor contactbezoeken en kate-
chese in teamverband of door geschik
te gemeenteleden. Gemeenten met een
fulltimekoster moeten zich ernstig af
vragen. of het niet mogelijk is, dat
gemeenteleden kostersdiensten ver
richten.
BERLIJN Het Europees comité van de wereldraad van bijbelge
nootschappen heeft besloten om de bijbel niet illegaal te verspreiden.
Het heeft zich ook gekeerd tegen een vermenging van bijbelversprei
ding en politieke propaganda.
ganisaties die bijbels op illegale wijze
het oostblok binnensmokkelen. Tegen
zulke verspreidingsmethoden kanten
zich de bijbelgenootschappen, nu zij
gunstige ervaringen opdoen met een
groeiend aantal Oosteuropese autori
teiten.
Dit is uitgesproken op het congres
van Europese bijbelgenootschappen,
dat onlangs in Bad Saarow in de DDR
is gehouden. De Sverre Smaadahl, Eu
ropa-secretaris van de bijbelgenoot
schappen, heeft verklaard dat deze
uitspraak is gedaan naar aanleiding
van bepaalde gebeurtenissen in enkele
Oosteuropese landen, waarover op het
congres is gerapporteerd. Hij zei dat n/r i* a
deze beslissingen niets te maken heb- 14 I JVI VllPOT 1111
ben met het feit dat de bijbelgenoot-
schappen voor het eerst vergaderden nnk All 1*51^1171 Pk
in een communistisch land Ds UUA Up \JdmiLIY
Smaadahl wees er verder op, dat hij
de laatste tijd gunstige ervaringen Van een verslaggever
heeft bij zijn onderhandelingen met
de autoriteiten van verscheidene oost
europese landen.
Zoals dezer dagen nog werd gemeld,
zijn er in het westen verschillende or-
Kerkelijke leiders uit Engeland en Ierland brengen op het ogenblik een bezoek
aan Noord-Ierland. Op de foto de aartsbisschop van Canterbury, dr. Ramsey
(rechts) in gesprek met kardinaal Conway, hoofd van de rooms-katholleke kerk
in Ierland.
DODEWAARD De kerncentrale
Dodewaard lijkt opnieuw kleine
scheurtjes te vertonen in de aanslui
ting van een leiding op het reactor
vat. Aanwijzingen in deze richting
zijn verkregen bij de periodieke on-
derhouds- en inspectiebeurt die vorige
week begonnen is. Het betreffende
overgangsstuk zal worden vervangen,
waarvoor de centrale 'enkele' weken
langer zal blijven stilliggen dan de
vier die voor onderhoud en bijladen
van brandstof waren uitgetrokken.
Een jaar geleden ging de centrale Do
dewaard na een wat moeilijke besluit
vormingsprocedure tussentijds uit be
drijf nadat in een soortgelijk over
gangsstuk scheurtjes waren gevonden.
Het toen vervangen onderdeel bleek
bij inspectie dit jaar in goede staat te
verkeren. Er zitten twee van deze
overgangsstukken aan het reactorvat.
De andere aansluitingen zijn gecon
troleerd en in orde bevonden.
Reparaties aan de reactor in Dode
waard zijn technisch vaak moeilijk om
dat met de mogelijkheden daarvoor
bij het ontwerp onvoldoende rekening
is gehouden. De monteurs moeten
veelal van tevoren 'droog' oefenen om
onder benauwde omstandigheden zo
snel mogelijk te kunnen werken. Die
snelheid is nodig om te vermijden dat
zij meer dan de toegestane hoeveel
heid radioactieve straling oplopen.
Van een onzer verslaggevers
SCHIPHOL Gisteren heeft de KLM
haar eerste vlucht naar de Londense
luchthaven Gatwick gemaakt. Tot dus
ver vloog de maatschappij uitsluitend
op Heathrow.
Met het opnemen van Gatwiek ii de
dienstregeling breidt de KLM het
aantal diensten tussen Amsterdan en
Londen uit met twaalf retourvluchten
per week.
Gelegen aan de verkeersweg Lciden-
Brighton is Gatwick een van df wei
nige luchthavens die met een poor-
lijn is verbonden. Binnen veert? mi
nuten is men van de luchthavn in
het hartje van Londen.
Ambassadeur M. W. H. baan Col-
lot d'Escury ir. benoemd tot mbassa-
deur in Zwitserland. Baroi Collot
d'Escury, sinds 1969 gestationeerd op
het ministerie en chef van d(directie
buitenlandse dienst, heeft p»ten be
kleed in Lissabon, Brussel.Londen,
Rio de Janeiro, Stockholm Sa Paulo,
Madrid en Lima.
Burgemeesters Aan dc burge
meesters is eervol ontslag verleend:
per 1 juli aan W. D. J. an Dijck
(van Maassluis), per 1 aulstus aan
mr. R. Kooiman (van Pumrend) en
per 1 mei aan G. J. H. Qens (van
Diessen).
Jongste korpschef Over.'en maand
of twee krijgt de gemeenpolitie van
Woerden een nieuwe koischef, die
tevens de jongste zal zii van ons
land. Het is de 28»jarigeff. Mostert.
nu nog inspecteur bij de ;rkeerspnli-
tie in de gemeente Utree. Hij volgt
in Woerden de heer J. V. Bezemer
op die benoemd is tot arpschef in
Gorkum. De heer Moste: begon zijn
carrière in 1966 bij de Uechtse poli
tie als adjunct-inspeeteu;
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
Drs. J. Tamminga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
De maandelijkse NOS-uitzending
'Zienswijze' boeit mij uitermate. Men
kan op zijn gemak de personen van
verschillende levensbeschouwing opge
spoord door de heer Jack van Belle,
bekijken en beluisteren. Ook de pre
sentatie spreekt een taal! De milde
ironie waarmee de heer Van Belle het
gesprek leidt, als de eigenlijke stof
wordt losgelaten of als een der part
ners te langdradig wordt, is ook een
belevenis op zichzelf. Het is wel jam
mer, dat men er niet kan achter ko
men wat in al die brieven staat van
kijkers, die gereageerd hebben. Geluk
kig werd onlangs in een artikel in
Trouw hierop in het algemeen terug
gekomen door de heer Van Belle zelf.
Hoe hij zélf over de verschillende
theorieën denkt? Ook hier is wel ach
ter te komen! Goed kijken en luiste
ren maar.
Naardeu
M. P. D. ter Braake-De Waal
Formatie (14)
De heer Stolk uit Rotterdam is het
oneens met de toenadering AR-PvdA.
Hij schrijft: waarom geen WD? De
confessionelen moeten om tot een re
gering te komen of met liberalen, of
met socialisten samenwerken. Nu
moeten we als christenen uit twee
kwaden de minst kwade kiezen. Dat
kan m.i. alleen maar hot socialisme
zijn omdat in dat programma meer
dingen zitten die aansluiten bij de op
dracht die Christus ons heeft meege
geven, dan in het programma van de
VVD. Heeft Wiegel dat nog niet dui
delijk genoeg gemaakt?
Enimen
H. Weggen
De Duitse theoloog Werner Koch vertelt in
THIIK. het kwartaalblad van de theologische ho
geschool van de gereformeerde kerken in Kampen,
over de Duitse kerkstrijd. Hieruit een citaat over
de indruk, die Bonhoeffer en Bethge op hem
maakten. Dr.. Koch:
'Bonhoeffer maakte indruk op mij op drie ver
schillende manieren of niveaus. In de eerste
plaats hechtte hij meer dan alle leermeesters, die
ik meegemaakt had waarde aan het zich stipt hou
den aan regels voor de leiding van een geestelijk
leven. Daartoe behoorden bepaalde tijden van de
dag voor meditatie, gebed en voorbede, voorts het
afleggen van de persoonlijke biecht, gezamenlijk
psalmodiëren, het onderhouden van de broeder
schap onderling en de oecumenische gemeenschap.
In de tweede plaats imponeerde hij door een ver
bazingwekkende intellectuele begaafdheid en zin
delijkheid, zoals ook door zijn kennis van de las
tigste filosofische literatuur. Een onlogische ma
nier van redeneren, daar kon hij niet tegen. Hele
maal verbazingwekkend en indrukwekkend was
tenslotte zijn vanzelfsprekende wereldlijkheid op
ieder gebied met uitzondering van het sexuele.
Wat men niet verwacht zou hebben na de zojuist
geaccentueerde spiritualiteit muntte Bonhoeffer
uit door topprestaties en kennis op het terrein
van de sport, de muziek, de moderne literatuur en
boven alles: de politiek. Bonhoeffers 'driedimensi-
onaliteit' op geestelijk, intellectueel en wereldlijk
gebied had een fascinerende uitwerking op hen,
die daarvan wisten. Eberhard Bethge was toen
voor alles een betrouwbare medestrijder in de
strijd van de Belijdende Kerk, een vrolijke, be
paald charmante jonge man. Zijn later ontwikkel
de intellectuele begaafdheden heeft met uitzon
dering van Bonhoeffer niemand in hem ver
moed. ook hij zelf niet!'
In het Gereformeerd Weekblad (uitgave Kok)
bespreekt prof. dr. G. C. Berkouwer 'Tien keer ge
reformeerd' (wij komen op dit boekje nog uitvoe
rig terug). Prof. Berkouwer:
'Dat gebeurt niet zo vaak. dat er een boek ver
schijnt, dat reeds door z'n titel aan het denken
zet en vragen oproept. Ik zou de titel schokkend
willen noemen, niet omdat we de kerkelijke
verdeeldheid, die hier uitvoerig ter sprake komt,
niet zouden kennen, maar omdat ze hier voor ons
staat in die specifieke vorm: 10 keer gerefor
meerd. Er staat wel niet: tien keer Christelijk,
maar niemand kan zeggen, dat dat geheel iets an
ders betekent. Het schokkende in zulke formule
ringen ligt in de feitelijkheid van de op deze wij
ze aangeduide werkelijkheid, maar dan uit de
aard der zaak óók in de onvermijdelijke verva
ging. die t.a.v. het woord en de betekenis van 'Ge
reformeerd' optreedt. Laat me voor wie het
boek nog niet onder ogen had er allereerst op
wijzen dat hier geboden wordt een serie artikelen
over de Gereformeerde gezindte (eerder in 'De
Waarheidsvriend' verschenen) waaraan een tiental
vertegenwoordigers van de onderscheiden groepe-
Vit de kerkbladen
ringen binnen de Gereformeerde gezindte mee
werkte.
De meeste artikelen tonen in hoge mate een zeke
re overeenstemming. Men vraagt zich af, of men
het niet te veel eens is om het 'tien keer' ook
maar enigszins duidelijk te maken en ik moet zeg
gen, dat ik dat nog al als een benauwende vraag
ervaar. Men kan natuurlijk zeggen: daarin blijkt,
dat er toch nog een (één) Gereformeerde gezindte
is, waarin men meer eensgeestcs is dan men op
pervlakkig zou kunnen vermoeden. Maar daarmee
is die problematiek van dat tiental niet opgehe
ven. maar wordt ze juist geaccentueerd. Vooral
Douma schrijft in overeenstemming met Schil
der over de redenering, waarin het 'nog' (er is
nog zo veel, dat ons verenigt) wordt bejubeld. En
hij stelt een vraag: 'Men kan zich in de interker
kelijke beweging druk maken; men kan het 'nog'
van de zoveel-punten-van overeenkomst uitbuiten
door elkaar de hand te reiken over kerkmuren
heen; maar de instituten zelf blijven statische
grootheden. Geen muur wordt omvergehaald'. Het
lijkt me een goed punt met deze (vrijgemaakte)
vraag af te breken. Het is echt een vraag: deze
constatering (geen muur...), zelfs een indringen
de vraag'.
Gisteren is de secretaris van de hervormde gene
rale financiële raad, ds. H. J. F. Wesseldijk, met
emeritaat gegaan. In het maandblaDc Kerkvoog
dij schrijft prof. dr. ir. H. G. vanëusekom over
hem:
'In 1951 werd de generale financiëlraad ingesteld,
aan welke zorg voor de generale finciën der kerk
werd opgedragen. Deze raad haaiatuurlijk een
secretaris, aanvankelijk één van c gewone leden,
van 1956 echter een bezoldigd seetaris met een
volledige betrekking. Onder de de reglementen
werd het als een ernstige fout gen, dat de alge
mene financiën der kerk door prikanten werden
geregeld. Voortaan zou een G.F.Hit doen. Menig
kerkvoogd heeft echter bezorgd keken, toen on
der de nieuwe kerkorde een preiant als secreta
ris van de G.F.R. werd benoei. waardoor in
breuk werd gemaakt op de regi dat het beheer
van de financiën de taak van ksvoogden is. Ds.
Wesseldijk bleek echter de uilndering te zijn,
die de regel bevestigde. Deze plikant bleek een
voortreffelijk financier te zijl die ook in de
moeilijkste situatie een uitwegist te vinden en
tegelijk een open oog had voore problemen van
de kerkvoogdijen, die telken weer overbelast
dreigden tp worden. Steeds s Wesseldijk de
man, die aanvoelde, wat kon etfat niet kon'.
Kan een dominee lid van de «munistische par
tij zijn? In West-Duitsland eerctuele kwestie. In
Hervormd Nederland schrijftls. L. H. Ruiten
berg:
'In ons land is zolang de bestaat (sinds
1909) slechts één dienstdoendervormd predikant
lid van deze partij geweestJij stond zijn hele
ambtsleven praktisch in ééntmeente. Maatrege
len heeft de hervormde keihiet kunnen, maar
eigenlijk ook niet willen nen. Hij werd eenvou
dig verder niet beroepen. Dis onze 'leertucht'.
Het is onmiskenbaar dat deimmunistische par
tijen in hun wijze van dwaiover de overtuigin
gen van hun leden precies t schaduwbeeld zijn
van een streng-religieuze sel Daar en niet in de
politieke of sociaal-economhe opvattingen ligt
de onmogelijkheid als chria (en niet alleen als
predikant) zich over te gin aan dit politieke
verband. De kerk kan hieiet best op reageren
door zelf de verleiding zu sekte achtige ken
merken te vertonen, kracg te weerstaan. Dan
kan ze het gesprek met h' leden en dienaren,
die deze terreurstrucöuur :t zien. met open vi
zier voeren'.
HEB DUS GEDULD
Toen wij zondag jl. dat felle protest
van Jakobus tegen welvaart en rijk
dom ten koste van anderen lazèn (5:1-
6). viel ons op wat hij daarop laat
volgen, 't Merkwaardige is nl. dat Ja
cobus dan niet overgaat tot een op
roep om iets aan die misstanden te
doen. maar dat hij dan schrijft: Heb
dus geduld, broeders, want de Heer
komt eraan. De aanklachten die Jako
bus laat horen liegen er niet om: rijk
dom betekent niets, je wordt er zelf
door verteerd, je bent met het verza
melen van rijkdom bezig met iets on
zinnigs ('t zijn immer de laatste da
gen) en bovendien: hoe kom je er
aan? Jakobus heeft zijn ogen en oren
goed de kost gegeven. Veel rijkdom is
er ten koste van het loon van de ar
beiders 'die uw landen gemaaid heb
ben?. Dit protest valt temeer op waar
we met vrij grote zekerheid ons moe
ten voorstellen dat deze Jakobus eelt
op z'n knieën had vanwege het ge
knield liggen in de tempel. Een man
van wie men tegenwoordig niet veel
meer verwacht. Maar waarom riep
hij nu niet op tot aktie? Ik denk dat
dat voor hem een vanzelfsprekende
zaak was. Hij was zelf aktief in zijn
onthouding van allerlei .dingen. Hij
gaf het voorbeeld. Hij zocht die rijk
dom niet. Dat was sterker dan alle
oproepen tegelijk. En voor de mensen
die hij om zich heen wist had hij een
bemoedigend advies: heb geduld. Hij
schrijft niet: berust er maar in. In
het woord dat hier staat (zoiets als:
wees groot van gemoed) zit een zeke
re ruimte. Je moet denken aan de
ruimte. Zit niet zo bot op de neer
drukkende situatie dat er geen ruimte
meer overblijft. De Heer komt eraan.
'We staan er niet alleen voor. We mo
gen ons vooral niet laten verbitteren i
in de strijd om rechtvaardiger toe- j
standen. Die strijd moet er zijn. Jako
bus deed er op zijn manier aan mee, i
maar ze mag ons niet te machtig wor-
den. dan houden we het niet uit. Al
leen als je de ruimte overlaat voor de
komende Heer. bestaat de kans dat je
het uithoudt en langer in de strijd
meegaat dan zij die alleen maar we
ten van 'leven in eigen land'. Een
goed woord van een man die wist
waarover bij sprak. U moet het maar I
eens nalezen.
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen: te Benschop (toez.): drs. B.
Oosterom (voorheen zendingspred.) te
Waddinxveen; te Amstelveen-Buiten-
veldert: .J. Hoekert te Spijkenisse; te
Nieuw-Amsterdam: G. W. Oppelaar
(voorheen zendingspred.) te Oegst- i
geest; te Eerbeek: C. B. Bot (voor
heen zendingspred.) te Haarlem.
Bedankt voor Ede: J. den Besten tf
Huizen (NH);
Aangenomen naar Balk: M. B. Nieuw
koop, kand. te Utrecht die bedankte
voor St. Pancras.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Bergum en te Heerde
(Gld): A. v. d. Zwaag te Hoorn
Bedankt voor Vianen: J. Bulthuis te
Hoornhuizen-Leens; voor Barendrecht
en Dokkum: P. Riemersma te Rotter-
dam-Alexanderstad; voor Alblasser-
dam: D. Bouwknegt te Rotterdam-IJs-
selmonde.
Aangenomen: naar Delfzijl: drs. S.
".d. Zee te Vollenhoven-Kraggenburg.
GEREI'. KERKEN (VRIJG. B.V.)
Bedabkt voor Haarlem: M. Bakker te j
Maastricht.
GEREI GEMEENTEN
Beroepen te St. Catharines (Canada):.
J. C'. Weststrate te Meliskerke; te
Apeldoorn: N. W. Schreuder te Goes.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen: te Harderwijk: P. Roos te
Middelharnis.
REMONSTR. GEMEENTEN
Benoemd door de stichting voor intra
murale geest. verz. in Enschede: G. J. j
Bierenga te Haarlem.
Molly Costain Ha.vcraft Pionnen
van dc koning Het leven van
Elizabeth Plantagenet, gravin van
Holland. Uitgave: Leopold Den
Haag. Prijs ƒ22,50.
J. Waterreus heeft deze subtiele histo- i
rische roman uit het Engels vertaald.
Het betreft een tijdbeeld, rondom een
eeuwwisseling 12e 13e eeuw
en belicht in twee hoofddelen 'royalty' j
in Engeland en in de Lage Landen, j
De Engelse vorst, Edward I, heeft vijf
dochters, die naar de gewoonte van
die tijd als pionnen in strijd om
macht en evenwicht over het (politie- j
ke) Europese schaakbord worden ge- 1
schoven. De hoofdfiguur, de jongste I
dochter Elizabeth, wordt als kind uit
gehuwelijkt aan graaf Jan van Hol
land, de troonopvolger van de ver
moorde graaf Floris de Vijfde. Hij is
eenonbeduidende knaap, die de knap-
pe Elizabeth, een meisje, dat gewa-
pend met de kennis van slechte huwe-
lijken van haar zusters, naar Holland
komt. Zij is het, die in de ik-vorm,
het zeer vrouwelijke verhaal vertelt,
met inachtneming van vele details
over zeden en gewoonten, die deze
roman een boeiend karakter verlenen.
De ongelukkige vorstin, die ieder uur j
naar haar geboorteland hunkert, vindt
na de vroege dood van Jan, haar
jeugdliefde terug. De onvermijdelijke
hofintriges en de volslagen onmondig
heid van de vrouw in de middeleeu-
wen komen telkens in het zorgvuldig
geschreven verhaal sterk naar voren.
