Een oud-katholiek in
het Centraal Station
eoeo
Maritain: groot bemiddelaar
tussen kerk en cultuur
Jongeren bereiden zich
voor op evangelisatie
tijdens vakantieweken
Predikanten horen van
doopsgezinde zorgen OD22eleO
Trouw
Kwartet
Verontruste
chr. gereformeerden
houden toogdag
vandaag
Boekenetalage
I
TROOW/KWARTET DINSDAG 1 MEI 1973
KERK
T2/K2
door A. J. Klei
De Hilversumse oudkatholieke pastoor J. N. van Ditmarsch (44) ver
telt me door de telefoon dat hij mijn stukje, bedacht in de Tichel
kerk, gelezen heeft. Nee, ik moet niet denken dat hij met bezwaren
komt, maar hij wil wel graag eens praten over het hoe en waarom
van het feit, dat de oud-katholieken zo weinig in het nieuws zijn. We
maken meteen een afspraak en nog geen etmaal later zitten we (hij
op weg naar een Haagse spreekbeurt) aan een tafeltje in een van de
verrukkelijke koffiekamers van Amsterdams Centraal Station.
UTRECHT Ongeveer tweehonderd hervormd-gereformeerde
jongeren hebben in de Immanuelkerk te Utrecht instructies gekre
gen voor het evangelisatiewerk dat zij de komende zomer in vakan
tiecentra gaan doen.
Het eerste wat pastoor Van Ditmarsch
doet is me een paar foto's geven van
zijn parochiekerk, de uit 1889 dateren
de St. Vituskerk, gebouwd door P. A.
Weeldenburg: een even zeldzaam als
mooi voorbeeld van neo-barok in ons
land. We nemen even de negentiende-
eeuwse kerkelijke bouwkunst bij de
kop, vinden allebei de andere St Vi
tuskerk in Hilversum, de door Cuy-
pers gebouwde rooms-katholieke St.
Vitus, een bijzonder fraai staal van
neo-gotiek, maar stellen vast dat je
om neo-gotiek te bewonderen, niet
per se naar Hilversum hoeft te reizen,
terwijl dit wél het geval is als je uit
bent op neo-barok.
De ober plenst ongevraagd een fikse
scheut room in onze koffie en dit
droeve voorval maakt abrupt een eind
aan onze kunsthistorische beschouwin
gen. We besluiten dapper de koffie
toch maar op te drinken en pastoor
Van Ditmarsch wil om te beginnen
wel wat kwijt over de oud-katholieken
en de oecumene. Hij praat levendig
en geestdriftig, grijpt telkens terug
op het rijk gestoffeerde verleden van
de oud-katholieken, maar niet om zich
er aan te vergapen maar om vandaar
de lijnen door te trekken naar de dag
van vandaag.
Wij beweren op onze beste oecumeni
sche momenten dat we dienen te let
ten op wat verbindt en niet op wat
scheidt, maar nu kan ik noteren dat
je deze gedachte al tegenkomt in de
bisschopsverklaring van 1889, toen de
Unie van Utrecht als verband van alle
oudkatholieke kerken tot stand kwam.
En ik kan er bij zetten dat in de voor
oorlogse jaren de Nederlandse oud
katholieken eerder bij de oecumeni
sche beweging waren aangesloten dan
de hervormden. Ik schrijf het alle
maal op en vraag dan:
Ziet U in dit verband een speciale
taak voor de oud-katholieken?
Pastoor VanDitmarsch: Onze taak zie
ik liggen in ons evangelisch-katholiek
zijn. Woord en sacrament horen bij
elkaar en naar de éne kant zullen we
moeten waarschuwen voor overaccen
tuering van het sacrament en naar de
andere kant voor eenzijdig benadruk
ken van het Woord. Daar heb je onze
brugfunctie in de oecumene. Hiermee
is gelijk onze oecumenische impuls
aangegeven.
Maar je merkt in het algemeen wei
nig van de oud-katholieken
Pastoer Van Ditmarsch: Om te begin
nen is daar 't feit dat we numeriek
niet sterk zijn. Dertienduizend in to
taal. Maar de oorzaak ligt vooral in
de omstandigheid, dat wij niet graag
aan de weg timmeren in zaken van
geloof en kerk. We staan geworteld in
de traditie van de kerk, dat is ons om
zo te zeggen genoeg, en de eeuwen
waarin we zoveel als een schuilkerk
waren, hebben ons geleerd ons wat
stil te houden in geloofszaken: je
kreeg er immers alleen maar last
meeZo is een quietistische hou
ding gegroeid: laten we onze eigen
weg maar gaan. We stonden immers
in een isolement. Voor rooms-katho-
lieken waren we ketters en de protes
tanten wisten niet wat ze aan ons
hadden, we waren dan wel tegen de
paus en zo. maar verder was het toch
alles net als bij de roomsen.
Maar dat geldt nu toch niet meer?
Pastoor Van Ditmarsch: De oudkatho
lieke kerken die in andere landen
ontstonden in 1870 als reactie op de
besluiten van vaticanum I waren van
een andere mentaliteit. Het had iets
van een uitbarsting, men was op een
kookpunt gekomen, ze namen het alle
maal niet meer, en ze gingen de litur
gie in de moedertaal vieren en ze ont
koppelden celibaat en priester
schap Dingen, die de Nederlandse
oudkatholieken sinds jaar en dag ken
den. Maar terwijl wij tot die tijd in
ons isolement voor het overige angst
vallig alles vermeden wat nog méér
verwijdering van Rome zou kunnen
meebrengen, brak nu de wereld open:
er kwamen internationale contacten,
ook met anglikanen en oosters-ortho-
doxen, en de theologie werd losge
maakt uit scholastieke banden. Aan
de andere kant konden juist de Ne
derlandse oud-katholieken de anderen
bewaren voor ontsporingen en voor
afglijden naar liberale kerken.
En dit betekent voor vandaag
Pastoor Van Ditmarsch: Dit houdt in
dat de oud-katholieken sterk beleven
dat zij, ik zei het zonet al. geworteld
staan in de traditie van de kerk en
dat zij zich opgenomen weten in we
reldwijde verbanden. We hebben geen
behoefte om ons waar te maken in de
ze zin dat we ons nadrukkelijk laten
horen, we zijn het van huis uit niet
gewend We zijn ook met op proselie
ten uit.
Boter (6)
De redactie beboudt zich het recht voor ons
ter opname In deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort tvecr te geven. BI]
publlkatle wordt met de naam van dc Inzen
der ondertekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdredacUe
Trouw/Kwartet, postbus 85S. Amsterdam.
ICCC
Het is altijd goed dat er onderzocht
wordt of er oorlogsmisdaden gepleegd
worden. We kunnen daarom blij zijn
met het werk van een organisatie als
Amnesty International. Nu ook de
ICCC zich hiermee bezig gaat houden
is dit toe te juichen. Maar dan zal de
ze organisatie stellig ook de christelij
ke uitgangspunten hanteren: dat men
er goed op let dat de balk uit het ei
gen oog verwijderd is (Matt. 7 vers 1-
6), dat wil zeggen dat men eigen oor
logsmisdaden ook aan de kaak moet
stellen, dat men de vijand lief moet
hebben en voor hen moet bidden
(Matt. 5 vers 43-48). dat men niemand
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
B.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
Drs. J. Tamminga.
Hoofdkantoor B.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280,
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
Ds. A. R. Troost liet in zijn openings
woord zijn dankbaarheid blijken voor
het feit dat genoeg medewerkers ge
vonden konden worden, ondanks de
uitbreiding van het werk.
Drs. C. Brink, evangelist te Zoeter-
meer, ging in op de vraag 'Wat heb
je te zeggen? 'Hij herinnerde aan het
apologetische werk van Calvijn. Cal-
vijn leefde echter voor de ontwikke
ling van de moderne wetenschap. De
vragen van Darwin en Marx waren
hem nog niet gesteld.
Maar voor Darwin en Marx hoef je
niet bang te zijn, aldus de heer
Brink. Je zult wèl bang moeten zijn
voor de onverschilligheid, die je over
al tegenkomt.
Een kerk interesseert velen niet
meer. Ze zijn er niet eens meer boos
op. Hoe dan toch interesse te kweken
voor het evangelie bij de vakantiegan
gers?
De heer Brink wees erop dat kinder
werk hierbij veel goed kan doen. Geef
je aandacht aan de kinderen dan
heeft dat in de meeste gevallen tot
gevolg dat de ouders aandacht aan
jou gaan schenken.
Aan het einde van zijn betoog ging
hij in op vragen die dikwijls gesteld
worden door buitenkerkelijken, vra
gen betreffende het leed in de wereld,
het bestaan van God enz. Op deze
vraag moet je serieus ingaan. Je mag
en je moet ook toegeven dat je moei
te hebt met het leed in de wereld.
Een verschil met vroeger is dat de
mensen het gehele wereldleed via de
tv in huis krijgen. Er is dan ook een
theologie van het journaal nodig. Wel
mag je erop wijzen dat Jezus altijd
aan de kant van de lijdenden stond
en dat hij dat vandaag nog doet.
Onder het motto 'wat heb je te doen'
werd in groepsverband allerlei infor
matie gegeven over de werkzaamhe
den van de teamleden in de komende
zomer, zoals avondsluitingen, kinder
vertellingen en lectuurverspreiding.
Daarop volgde een gesprek van de le
den van de verschillende projecten
met de evangelisatiecommissie van
dat project. Doel van dit gesprek was
nadere kennismaking en oriëntatie.
De dag werd besloten met een korte
dienst waarin ds Troost voorging. De
teams hopen te gaan werken in Oud
dorp, Elburg, Katwijk, Otterloo, Otto-
land, Putten, Oldenbroek, Harskamp.
Ingen, Woudenberg, Sluipwijk en
Nieuwerkerk aan den IJsel.
UTRECHT Wij moeten de strijd
voortzetten voor de belijdenis maar
dan niet geïnterpreteerd naar een be
paald systeem van de mens. Er zijn
geen feiten die symbolisch opgevat
moeten worden in de bijbel. Hoe kan
men zulke dwalingen verkondigen en
toch zeggen vast te houden aan de be
lijdenis? Dit zei ds. II. van Leeuwen
uit Urk zaterdag op de toogdag van
de vrienden van 'Bewaar het pand',
een groepering van verontruste chris
telijke gereformeerden. Ds. Van Leeu
wen betoogde dat de duivel met name
ook door list probeert een leugenleer
in de kerken in te dragen.
'Het gezag van de bijbel wordt aange
tast. De duivel weet ook wel de zwak
ke plaatsen te vinden in de karakters
van de professoren, predikanten en
ouderlingen. De preken worden dan
meer vertelsels dan verklaringen en
zijn meer gericht op de horizontale
dingen dan op de dingen Gods. Ieder
een hoort er maar bij en van schuld
wil men niet meer horen. Ik geloof
dat we middenin in de hellesfeer zit
ten. Ook op zedelijk gebied is dit te
merken. Gods kerk echter zal niet ten
onder gaan. De poorten der hel zullen
de gemeente niet overweldigen. Die
overwinning is gewaarborgd in Chris
tus', aldus ds Van Leeuwen. Ds. H. C.
v. d. End uit Katwijk sprak naar aan
leiding van het protest van de profeet
tegen het verbond van Achab en Joza-
fath, over de neiging kerk en wereld
bij elkaar te brengen 'Velen willen
fuseren en de eenheid zoeken mét an
deren. Op zichzelf is daar niets tegen.
Maar helaas gaat het ten koste van
het afscheldingsprincipe. waarvoor on
ze vaderen hun bloed hebben vergo
ten. Micha kondigt het oordeel aan.
Aan zulke Micha's hebben we vandaag
veel behoefte. Zulke profeten kunnen
niet zwijgen als ze de zonde zien. Ze
verzetten zich tegen alles wat van
links komt en verkondigen het zuive
re Woord van God', aldus ds. Van der
End. Ongeveer 1200 mensen woonden
deze bijeenkomst bij.
KINDEREN
Het kan niet ontkend worden dat on
der de instanties die de laatste tien
tallen jaren geleden hebben onder
een soort inflatie ook die van het ko
ninklijk huis behoort. Oranje-vereni-
gingt'n die vroeger een bloeiend be
staan kenden zijn verdwenen of vege
teren hier en daar nog, met een hoge
uitzondering, voort. Een krant die bol i
staat van oranje-boven is ondenkbaar, j
Ook de koninginnedag wordt door de
meesten aangegrepen om het we'dkend
nog wat voort te zetten, terwijl
slechts enkele duizenden zich opma-
ken om er iets aan te doen. Men kan
dit betreuren, het is niet andttrs. Naar
de oorzaken ervoor behoeven we niet
te zoeken. Waarschijnlijk ligt het
dientepunt al weer achter ons. Mis
schien is het de laatste eeuw altijd
wel min of meer zo geweest dat een
oranjevorst (in) zichzelf eerst waar
moest maken voordat de erkenning op
gang kwam. Ons land is klein en ook
bij het koninklijk huis kan men naar
binnen kijken. Als ik me niet vergis
heeft het oranjehuis van vandaag dat
naar binnen kijken doorstaan en is de
waardering weer groeiende. Die waar
dering zal zich waarschijnlijk voors
hands niet meer tonen in uitbundige
vieringen, maar wel in een stille gene
genheid. Onze emoties werden vroeger
waarschijnlijk dan ook wat opge
schroefd. Dat hoeft niet meer. We
hebben de gedachte dat verschillende
personen uit de' koninklijke familie
de vorstin zelf voorop, ons nader ge
komen zijn in hun inzet voor de pro
blemen die ons allen kwellen en dat
vooral doet enorm veel goeds. Er
komt iets in uit van een echt koning
sschap. De televisiebeelden van het te
recht beperkte défilé voor de trappen
van Soc'stdijk kwamen goed over. Op
vallend was vooral het spel met de
bloemen van de kleine prinsenschaar.
Kinderen kunnen situaties doen op
klaren. Ze kunnen een vertedering te
weeg brengen waarvoor niemand zich
behoeft te schamen.
Ze geven ook hier hoop. Daarvoor
krijgc'n we ze ook. Ze werken mede
om een hartelijke gelukwens te doen
geboren worden en in stilte uit te
zenden. En geluk betekent voor ons:
zegen, die ergens anders vandaan
komt dan uit zonde genegenheid.
Interieur van dc oudkatholieke St. Vituskerk in Hilversum.
kwaad met kwaad moet vergelden
(Matt. (Rom. 12 vers 17-19).
Voorts vraag ik me af of het stopzet
ten van graanleveranties niet nadelig
is voor de vele christenen in de Sow-
jet-Unie. Dit alles vraag ik, in broe
derlijke liefde verbonden met de
Heer, die door Zijn opstanding de
dood en het lijden heeft overwonnen.
Amsterdam
Harm Lanting
In Trouw/Kwartet van 21 april las ik
tot mijn grote ergernis een herhaling
van de grote leugens waarmee he* Ne
derlandse volk al jarenlang wordt ge
confronteerd, namelijk dat wij geen
botereters zijn. Het betoog van uw re
dacteur in samenwerking met drs.
Vriend komt hierop neer dat het geen
zin heeft om margarine te verwisselen
voor boter.
Ik wil met nader ingaan op het ge
goochel met cijfers waarvan elke zin
ontbreekt, omdat het uiteindelijk in
een valse voorstelling van zaken cul
mineert.
De Nederlandse huisvrouw wil best
voor een pakje boter 0,60 betalen.
Dit is 2,40 per kilo (in plaats van
uw gefingeerde 1,50 per kilo).
Ik daag u uit een jaar lang tegen ge
noemde 2,40 Nederlandse boter aan
Nederlandse huisvrouwen aan te bie
den. Dat is beter dan de stelling te
poneren: Wij ZIJN geen botereters.
Maar we worden het dan wel.
Eindhoven
P. Woudstra
Bejaard bruidspaar
In Tr.-Kw. van 26 april zag ik een fo
to van een bejaard bruidspaar. Dit is
bepaald geen zeldzaamheid. Alleen al
in mijn familie zijn mijn 88-jarige
grootvader en een 85-jarige oom met
een bejaarde vrouw getrouwd. In
bejaardenhuizen schijnt het veel voor
te komen. Ik gun ze het genoegen van
een huwelijk op de oude dag van har
te! Ze worden anders steeds eenzamer.
W. J. Boelens
Den Haag
Onderdanigheid (slot)
Dat vers uit Psalm 123, waarin de
zanger gewaagt van de knecht die van
de hand zijns heren nooddruft en van
de maagd die van haar vrouw hulp en
gunst vraagt, kan ik mij nog wel
voorstellen. De genoemde Psalm werd
ruim 25 eeuwen geleden gemaakt toen
de slavernij nog volkomen normaal
was. Maar de ónberijmde tekst
spreekt nergens van 'nooddruft',
'hulp', laat staan van 'gunst'. Dat zijn
slechts fraaiigheden van de berijmer
van jaren geleden, ingelast voor het
ritme. Dat God 'rijk en arm' heeft
gemaakt, weten wij christenen wel.
Maar wil dat zeggen dat God bepaalde
mensen rijk en andere mensen arm
wil laten zijn en blijven? En was het
'voorbeschikt' (zoals de heer Andrea
zegt) dat er in Rusland en China mil
joenen mensen van honger zijn omge
komen voordat deze landen de honger
konden terugdringen?
Amstelveen F. F. C. Balier
(discussie gesloten red.)]
Gaan wel mensen uit andere kerken
over tot uw kerk?
Pastoor Van Ditmarsch: Dat gebeurt
regelmatig, niet in opzienbarende aan
tallen. Het zijn vooral protestanten
die katholiserend denken of die een
sterk ontwikkeld gevoel voor liturgie
hebben, die de weg naar ons vinden.
Anderen komen bijvoorbeeld via con
tacten met anglikanen in het buiten
land tot onze kerk.
Zijn er geen spanningen binnen uw
kerk?
Pastoer Van Ditmarsch: Niet in de
door u bedoelde zin, je zult bij ons
geen kwestie-Kuitert of zoiets krijgen.
Dit betekent niet dat er bij ons geen
beweging is of dat we de zaken
blaw-blauw laten. Ik behandel op
een bijbelkring Genesis en ik zeg: wat
daar staat is prediking. Oudere ge
meenteleden hebben daar soms moeite
mee, ze waren gewend alles letterlijk
te nemen. Maar ze lopen niet boos
weg. Dat komt ook hierdoor dat de
oud-katholiek het kerkelijk leergezag
aanvaardt. Binnen dat leergezag is
een zekere speelruimte, maar die
ruimte is nooit zo gebruikt dat ie
mand aanleiding vond aan het leerge
zag te twijfelen.
Spelen andere discussies evenmin een
rol?
Pastoor Van Ditmarsch: Och, je hebt
die verhalen gehad van de God is
dood-theologen, we zijn er niet om
heen gelopen, maar ik zei tot de ge
meente: als God leeft in je hart ben
je toch klaar, dan hoef je je toch niet
van de wijs te laten brengen! En wat
dat gepraat over horizontalisme en
verticalisme betreft, ik heb eens een
eenvoudig kruis meegenomen de
preekstoel op, ik wees naar de vertica
len en die horizontale lijn en ik zei:
onze lieve Heer heeft ze toch allang
samengevoegd! Het zijn tegenstellin
gen die van buiten af de kerk inge
bracht worden, maar ze zijn allang in
Christus verzoend, en dat zó te
zien en te zeggen is typisch-oud-katho-
liek.
UTRECHT Dn bond van Nederlandse Dredikanten hield eisteren
UTRECHT De bond van Nederlandse predikanten hield gisteren
zijn 51ste algemene ledenvergadering. Ds. L. H. Ruitenberg nam af
scheid als voorzitter van deze bond en in zijn plaats werd ds. H. W.
Kolstee uit Zuidlaren gekozen.
Tevens werd er een causerie gehou
den door C. F. Brtisewitz, de voorzit
ter van de algemene doopsgezinde so
ciëteit. Deze sprak over ontwikkelin
gen rondom de doopsgezinde predi
kant. De doopsgezinde broederschap is
alle eeuwen door een lekenbeweging
geweest. Men kent er alleen het ambt
der gelovigen en de preek, de doop,
huwelijk en avondmaal kunnen ook
door gewone gemeenteleden verricht
worden. De predikanten zijn bijna
nooit voorzitter van een kerkeraad en
hebben vaak alleen maar een advise
rende stem. Dit alles heeft direct ge
volgen voor de rechtspositie van de
predikanten. Niet alle gemeenten hou
den zich aan de minimum salarisnor
men, vastgesteld door de algemene
doopsgezinde sociëteit. Weliswaar
vormt de beroepingsbrief een onver
breekbaar contract, maar door de toe
nemende geldontwaarding is het voor
vele gemeenten moeilijk aan hun
verplichtingen te voldoen. Deze finan
ciële situatie kan een belemmering
zijn voor de predikanten bij hun
werkzaamheden. De salarissen worden
vrijwillig bij elkaar gebracht door dc
gemeenteleden en hierbij speelt de
waardering voor de predikant een
grote rol. Vaak is dit een oorzaak van
veel conflicten tussen predikant en
gemeente. Deze moeilijke situatie is
een bron van zorg .en vormt een on
derwerp van studie. Het is de strijd
van een klein kerkgenootschap om
aan zijn roeping te voldoen en het
hoefd boven water houden in deze
tijd.
INVUL-PUZZEL
Horizontaal woorden invullen die ver
ticaal dezelfde betekenis hebben. 1.
kooplust, 2. wereldtaal, 3. vormloos.
Invul-puzzel
Van een onzer verslaggevers
De dood van Jacques Maritain in Toulouse het afgelopen weekeinde
betekent het zwijgen van een stem die een halve eeuw lang in de
internationale rooms-katholieke wereld grote invloed heeft gehad.
Doordat hij zo oud is geworden (90 jaar) heeft hij ook zelf mee moe
ten maken hoe zijn invloed ging kwijnen en dat bracht hem zelfs in
oppositie tegen het Tweede Vaticaans Concilie en vooral tegen Teil
hard de Chardin.
de genadeleer stootte hem af als iets
dat de mens immobiel maakt.
Deze wijsgeer, die een grote rol heeft
gespeeld in de heropleving van het
katholicisme in het Frankrijk van na
de Eerste Wereldoorlog, heeft als
geen ander de lacune ingevuld die
voor meelevende roomskatholieken
wel moest ontstaan toen het 'clerica-
lisme' de bemoeienis van de gees
telijkheid met de details van het poli
tieke leven was afgezworen. Hij in
spireerde vooral een actief roomska-
tholiek lekendom, dat deze ruimte in
de politiek, de maatschappij cn de
cultuur ging invullen niet alleen
in West Europa maar met name ook
in Latijns Amerika. Daar is de chris
tendemocratie helemaal volgens Mari-
tains denklijnen opgekomen en pro
beert zij zich vandaag nog op die ma
nier te handhaven, zwaar gehavend
als zij is door de toenemende radicale
en revolutionaire stromingen in het
katholicisme daar.
Wie vandaag de verbazing ziet van
KVP-ers over de problemen die anti
revolutionairen hebben met het bin
nenhalen van niet-christenen in de
leiding van christelijke partijen kan
dat begrijpen tegen de achtergrond
van Maritains streven om de culturele
eenheid van het christelijk humanis
me dat hij voorstond zo breed moge
lijk te maken. Daarom zou er géén
eenheid van geloof en godsdienst no
dig zijn en zou de beweging christe
nen en niet-christenen kunnen omvat
ten. Van de protestanten, en met na
me de calvinisten, heeft Maritain
nooit veel notitie genomen. Met name
Zijn grotere filosofische betekenis zal
blijven dat hij na zijn bekering tot
het roomskatholicisme in 1906 de
wijsbegeerte van Thomas van Aquino
van toepassing maakte op zijn tijd.
Als 'neo-thomist' ziet hij de histori
sche ontwikkelingen van het humanis
me na de middeleeuwen als ontsporin
gen naar puur-verstandelijke, hetgeen
tenslotte op het marxisme uitliep. Hij
wil in het brandpunt van het huma
nisme niet de mens, maar God terug
brengen.
(ADVERTENTIE)
Gedurende de twintiger jaren is Mari
tain verbonden geweest met de recht
se Action Franaise waarvan hij over
igens het antisemitisme verfoeide en
waarmee hij brak lang voordat de
paus de beweging in de ban deed.
Zijn vrouw was de uiterst begaafde
Russische Jodin Raissa Oumansoff,
die na de oorlog voor haar autobio
grafie 'Les grandes Amités' een be
langrijke literatuurprijs kreeg.
Verder zij nog vermeld, dat Maritain
in 1945 (de oorlog had hij in de VS
doorgebracht want daar hield hij le
zingen toen Hitier het westen binnen
viel) door De Gaulle benoemd werd
tot ambassadeur bij het Vaticaan.
Maritain heeft ook op het Nederland
se katholicisme invloed gehad met
name het katholicisme zoals dat een
beetje terzijde van (maar wel getole
reerd door) de officiële kerk werd
voorgestaan door vooraanstaande ka
tholieke 'leken', zoald dat toen heette.
Die verbindingslijn met Nederland
loopt duidelijk over Pieter van de
Meer de Walcheren, die in de jaren
van de eerste wereldoorlog in Parijs,
net als Maritain dat een jaar eerder
had gedaan, kennis maakte met Leon
Bloy. Door Bloy kwam v. d. Meer
weer in kennis met Jacques en Raissa
Maritain. Ook v. d. Meer ging kort
daarop tot het katholicisme over.
In Nederland werd de sfeer van het
katholieke leven toen nog gekenmerkt
door de jacht op de zgn. 'modernis
ten' onder leiding van rector Thom
son. Deze modernisten-jacht heeft tot
in de jaren derig grote invloed gehad
in de Nederlandse kerkprovincie.
Van der Meer echter, die in Neder
land teruggekeerd, o.a. kunstredacteur
van het weekblad 'De Nieuwe Eeuw'
werd, verdedigde een veel opener ka
tholicisme en introduceerde hier de
boeken van Maritain. Met name de ge
neratie rondom het maandblad 'De
Gemeenschap' is daardoor sterk beïn
vloed.
OPLOSSING
Hor.: 1. rob, 3. rem, 6. aks, 9. ad, 10.
gevel, 12. Ao, 13. toman, 15. sesam,
17. lam, 19. ets, 21. legende, 25. dia,
26. ree, 27. rasteel, 31. Ria, 32. den,
34. Maart, 36. netel, 38. eg, 39. dadel,
41. Ee, 42. eer, 43. kol, 44. are.
Vert.: 1. rat, 2. odol, 3. ren, 4. e.v., 5.
mes, 7. kaas, 8. som, 10. game, 11.
leed, 14. malaria, 16. steriet, 18. de,
20. ode. 22. ges. 23. nee, 24. neg, 28.
aard, 29. To, 30. edel, 31. rage, 33.
Neer, 34. mee, 35. tak, 36. nel, 37. lee,
40. do.
Dinah Brooke: Het Italiaanse liefdele
ven van een Engelse vrouw. De Ar
beiderspers Grote ABC nr. 198
221 biz. vertaling uit het Engels
Heieen ten Holt 18.50.
'Love Life of a Cheltenham Lady' is
het debuut van de Engelse schrijfster
Dinah Brooke. Het verscheen in 1971.
Het omvangrijke boek werd alom ge
prezen. De Arbeiderspers heeft de ro
man laten vertalen door Heieen ten
Holt. De conclusie dat de wervende
teksten op de flap van 'n boek meest
al nep zijn gaat bij dit boek niet op.
Er wordt niets teveel beloofd en ge
prezen.
Het gegeven is zo simpel als wat: een
vrouw gaat met haar man en baby
voor een korte vakantie naar Italië. De
man toneelspeler wordt na een
week teruggeroepen naar Londen. Mi-
randa zo heet de vrouw maakt
dan op een beetje onwaarschijnlijke
manier kennis met een Italiaanse col
lega van haar man, Oreste. Miranda
wordt Orestes minnares: zij reizen per
auto door Italië en bezoeken de oude
ouders van Oreste, die denken dat
hun zoon getrouwd is en nu eindelijk
hun kleinkind zien. Al met al een
klassiek gegeven. Des te groter is on
ze bewondering voor de originele uit
werking van het thema. Schitterende
flash-backs van Miranda's jeugd, een
natuurbeschrijving van Italië die meer
oproept dan een paar beelden, kort
om: een scherpe waarneming van
kleine dingen die aantoont met een
rasschrijfster van doen te hebben. Het
bewonderenswaardige van deze roman
:s dat je heel langzaam gaat begrijpen
waarom Miranda doet wat ze doet."
