Historische kerk in de steigers Belangrijkste verdachte in oplichtingszaak blijft bij ontkenning Rechterhand van Hitier viert eenzame verjaardag Veertig procent vaiw civiele procedures echtscheidingszakë Exportmogelijkheden van Akkoord over cao Ierland lijken goed Meer concurrentie vereist in verzekeringswezen bij de Koninklijke Papierfabrieken Van der Vaart Smit verliest proces Zuidmolukse terrier houdt vast, zegt president Manusama Jaarvergadering handelsvereniging Kritiek op 'beleren' vakbeweging P. Dissel nieuwi hoofdinspecteur V,: Zakenlieden profiteren van dorst p h TROUW/KWARTET DONDERDAG 26 APRIL 197:i BINNENLAND ko' Van een onzer verslaggever EELDE Het eertijds 'dicht beboste' hervormde kerkje van Eelde ls hele maal kaal geschoren. Dat moest wel. Het gebouw wordt namelijk gerestau reerd. De veertiende ceuwse kerk be hoort met het oude raadhuis tot de oudste gebouwen in Eelde. De laatste restauratie dateert van bijna een eeuw geleden, namelijk uit 1875. Er is nu weer een restauratieplan opgesteld en wel door architect ir. P. B. Offringa uit Groningen. De kosten zijn begroot op drie a vier ton. Een actie heeft meer dan vijftig mille opgeleverd in de vorm van giften van particulieren. Inmiddels is de restauratie al enige tijd aan de gang. Bij opgravingen door de Rijksdienst voor oudheidkun dig bodemonderzoek zijn aardige vondsten gedaan. Interessant was de vondst van resten van een oudere kerk (toren) uit de twaalfde eeuw. De oorspronkelijke voorgevel is deels nog in gebruik, maar voor de rest is de kerk nieuw, althans nieuwer dan de oorspronkelijke tufstenen kerk. De 'nieuwe' kerk dateert uit om streeks veertienhonderd en is ge bouwd van bakstenen. Mogelijk is er een nóg oudere kerk van hout ge weest. De twaalfde eeuwse toren, waarvan resten zijn gevonden, is van een type dat wel in Friesland en Groningen is gevonden, maar nog niet eerder in Drente. De kerk heeft een driezijdig koortra- vee met een houten overwelving die in 1715 beschilderd is met een allego rische voorstelling en wapens van het geslacht van Weldevelde. Een oude grafzerk uit 1545 toont het wapen van de Sigers. Verder staat in de kerk een zeventiende eeuwse preekstoel en zijn er banken uit zeventiende en acht tiende eeuw. Eind dit jaar hoopt de hervormde gemeente er weer te ker ken. Op de foto's ziet u de dichte klimop die in de loop van vele jaren de voorgevel had bedekt en het aanzien van de kerk bepaalde. Nu staat de kerk in de steigers en was het nodig deze begroeiing te verwijderen. De kerk biedt daardoor nu een heel ande re aanblik. pi \T1 AMS' in Ax het a erge ;oers Jse be ierinj .Jring middi 'tot 4 Van een verslaggever DEN HAAG Veertig procent van de civiele procedures ser arrondissementsrechtbanken in 1970 hebben afgedaan hadc^.g trekking op familiezaken. Echtscheidingen en scheidingjpct^ tafel en bed namen veruit de belangrijkste plaats in. Van dei]jjke zaken werd de grootste categorie gevormd door gevallen die !^'tec0 king hadden op onrechtmatige daad of wanprestatie. lager goers In totaal werden in 1970 ruim 35.000 zaken afgedaan, waarvan 14.114 echt scheidingen en scheidingen van tafel en bed en 15.844 zaken op grond van onrechtmatige daad en wanprestatie. Deze cijfers zijn bekend gemaakt aan de Eerste en Tweede Kamer door staatssecretaris Grosheide van justitie. Het is het resultaat van een onder zoek dat in 1970 werd begonnen op initiatief van de toenmalige minister van justitie Polak. Het onderzoek werd gehouden om de beschikking te krijgen over systematisch geanalyseer de basisgegevens. Met behulp van een computer worden nu per kalenderjaar een groot aantal gegevens over de ci viele procedures verwerkt. Die over 1971 zijn ook al in de computer ge weest en zullen waarschijnlijk in de loop van dit jaar worden bekend ge maakt. Van alle afgedane zaken werden er ruim 5800 in de loop van de procedu re geroyeerd: De duur van de proce dure tot het royement was m55.' hankelijk van het feit of er |cent senvonnis was gewezen of eeHoog king beproefd. 85, 30.000 ZAKEN Tijde In de loop van 1970 werden èaandi arrondissementsrechtbanken zakt 1.700 meer civiele zaken aanjeen i dan afgesloten. Eind decemlietwa dat jaar waren er 30.000 zakeking handeling. Met ingang van 3(gere ber 1970 werd de grens van aKT.M voor de kantonrechter wordejeen f deld, opgetrokken van 500 tvan gulden. In verband hiermee V beurs onderscheid gemaakt tussen \Ook gen beneden en boven dit beo koers middeld 20 procent bleek benide sc ze grens te vallen. Familiezaken werden voor 70f' binnen een jaar afgedaan, j procent binnen twee jaar. Vol re dan familiezaken 70 procj nen twee jaar en 90 procent tot vier jaar. PARIJS Op korte termijn lijken de vooruitzichten voor de agrari sche en industriële produktie in Ierland gunstig. Dat schrijft de Or ganisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) Van onze soc.-economische redactie, in haar jaarlijkse rapport over de Ierse economie. Het aanhoudende herstel in Engeland kan een zich snel uitbreidende afzet markt voor Ierse exportprodukten op leveren. De toetreding van Ierland tot de Europese Gemeenschap en de waardevermindering van het Ierse pond zouden ook tot verbetering van de exportmogelijkheden hebben bijge dragen. De OESO waarschuwt echter, dat ver vanging van minder goed toegeruste bedrijven door nieuwe industrieën tot een toeneming van het aantal werklo zen kan leiden. Een aanzienlijke uit breiding van het aantal arbeidsplaat sen in de industrie zal waarschijnlijk moeilijk kunnen worden verwezen lijkt. Over de betalingsbalans merkt het rapport op, dat Ierland er de afgelo pen jaren in is geslaagd het overigens verontrustende tekort op de lopende rekening grotendeels te financieren met een betrekkelijk stabiele vorm van kapitaalimport. Het toegankelijk worden van winstgevende markten voor de afzet van agrarische produk- ten doet een verbetering vermoeden van de basissituatie, waardoor het vraagstuk van de betalingsbalans min der zorgwekkend wordt dan in het verleden. Naar het oordeel van de OESO is het redelijk hieruit op te maken, dat er wat de betalingsbalans betreft de eerstkomende jaren waarschijnlijk geen moeilijkheden in de weg zullen staan voor een snelle groei van de economische bedrijvigheid. De inflatie is evenwel een belangrijk probleem gebleven, zo merkt de OESO op, en is wellicht het grootste gevaar voor de algemene strategie die gericht is op economische ontwikkeling. MAASTRICHT Na maandenlange moeizame onderhandelingen is de di rectie van de Koninklijke Nederlandse Papierfabriek met de vakbonden tot een vergelijk gekomen over de salaris verhoging en de prijscompensatie. De schaalsalarissen zijn per 1 januari '73 verhoogd met 3.3 procent, uit te keren als een vast bedrag van 680 gulden per jaar. Dit om tegemoet te komen aan de lager betaalden. Compensatie voor de gestegen prijzen wordt gegeven per 1 juni. De minimum compensatie be draagt 168 gulden per procent per jaar. Verder is overeengekomen dat de wekelijkse arbeidstijd wordt terugge bracht naar 40 uur. De vakantie wordt uitgebreid tot 19 dagen. Werknemers die ouder zijn dan 55 jaar zullen niet meer verplicht worden in ploegendien sten te gaan werken of overwerk te verrichten. Europese Commissie antwoordt op vragen: DEN HAAG De toestand van zeer hoge prijzen en weinig aantrek kelijke voorwaarden voor het afsluiten van levensverzekeringen, die volgens de Nederlandse Consumentenbond het gevolg zijn van onvol doende concurrentie tussen de levensverzekeringsmaatschappijen, kan door zuiver nationale maatregelen worden verbeterd. Van een onzer verslaggevers AMSTERDAM Voor de officier van justitie bij de Amsterdamse rechtbank, mr. J. J. Abspoel, stond liet gisteren als een paal boven water: de vijftigjarige Aharon V. uit Brussel was de geestelijke vader van het complot waarbij de Amro-bank in Amsterdam 1,8 miljoen gulden afhandig gemaakt had moeten worden V. hoorde een gevangenisstraf van twee jaar en zes maanden met aftrek tegen zich eisen, nadat dinsdag tegen zijn 'handlangers' Bernard K. en Jo seph P. respectievelijk anderhalf jaar en tien maanden, waarvan drie voor waardelijk, was geëist. De poging tot oplichting werd in no vember 1972 ondernomen. Met behulp van vervalste documenten trachtte de 44-jarige Amsterdamse commissionair een bedrag van bijna twee miljoen gulden te innen bij de Amro-Bank. De documenten hadden betrekking op een partij whiskey die slechts in de verbeelding van K. en zijn medeplich tigen bleek te bestaan. Bernard K. werd op 21 november 1972 aangehou den, waarna op 1 december de arres tatie van P. en V. volgde. Tijdens de behandeling van zijn zaak op de zitting hield V. vol dat hij aan de poging tot oplichting part noch deel had gehad. V. zou zijn benaderd door een Zwitserse relatie die een partij whisky geleverd wilde hebben. Hij zou daartoe contact hebben opge nomen met K. en voor de levering een bedrag van 5000 dollar aan provi sie hebben bedongen. Volgens de lezing van V. zou hij ver der in de affaire geen enkele rol heb ben gespeeld. Aan de ook hem ten laste gelegde valsheid in geschrifte en poging tot oplichting zouden zich slechts K. en P. schuldig hebben ge maakt. Beide laatsten hebben bekend, maar tegelijkertijd V. als de grote schuldige aangewezen. V. zou hen tot oplichting hebben aangezet en bij de vervalsing van de daartoe benodigde papieren een actieve rol hebben ge speeld. De officier gaf toe K. een niet zo be trouwbare getuige te vinden, maar hij zag geen reden te twijfelen aan de be trouwbaarheid van de door de Belg Joseph P. afgelegde verklaringen, waarop hij zijn bewijs van V.'s schuld dan ook goeddeels baseerde. Daarbij wees hij erop dat de verklaringen van P. worden bevestigd door die van K. Naar de opvatting van mr. Abspoel heeft P., door de Belgische politie als een 'rustig burger' gekenschetst, inge zien zich vergaloppeerd te hebben en daarna schoon schin willen maken. De door V. afgelegde verklaring noemde de officier 'zeer onwaarschijn lijk'. Hij vroeg zich af waarom V. kort vóór de 20e november plotseling naar Amsterdam was gekomen en daar tot 29 november ook gebleven was. Het was, aldus de officier, zaak dat V. in de buurt bleef, als er een buit van bijna twee miljoen gulden binnen viel te halen. 'Er is', zo con cludeerde mr. Abspoel in zijn requisi toir, 'geen twijfel aan dat V. het hel» spel heeft uitgedacht'. SPELLETJE De raadsman van V., mr. F. M. J. van de Loo, deed een bekwame poging de zekerheid van de officier te ondermij nen. Hij trachtte aannemelijk te ma ken dat niet V., maar K. daarbij trouw terzijde gestaan door P., de he le oplichtingspoging in scène heeft ge zet en heeft uitgevoerd. Als bewijsma teriaal droeg hij tal van tegenstrijdige verklaringen van K. en P. aan. De verdediger kwam tot de conclusie dat K. en P. samen een spelletje heb ben gespeeld en V. als zondebok heb ben afgeschilderd. Daarbij wees hij op de betere opleiding die K. en P. heb ben genoten. V., een in Warschau ge boren Poolse jood, heeft tengevolge van de oorlog een gebrekkige school opleiding gehad. Tijdens de oorlog heeft hij in zijn geboorteplaats onder gronds werk gedaan: na zijn arrestatie in 1942 werd hij gedeporteerd naar Buchenwald en later naar Auschwitz, waar hij bij het crematorium moest werken. Volgens zijn raadsman ervaart V. in gevangenschap in verhevigde mate de gevolgen van de oorlog. Mede omdat hij zich onschuldig acht, heeft hij ve le malen verzocht uit voorlopige hech tenis ontslagen te worden. De verzoe ken werden met het oog op het aan wezig geachte vluchtgevaar niet inge willigd. Om dezelfde reden wees de rechtbank, gepresideerd door mr. B. van der Waerden, gisteren een ver zoek om onmiddellijke invrijheidsstel- ling af. Tijdens een zeer kort beraad overwoog de rechtbank ook dat de zaak daarvoor te ingewikkeld was. In zijn laatste woord bepleitte V. een spoedige invrijheidsstelling, vooral met het oog op zijn twee kinderen, die na de dood van zijn vrouw in 1971 aan hun lot zijn overgelaten. De rechtbank zal op 8 mei uitspraak doen. AMSTERDAM De civiele kamer van het gerechtshof in Amsterdam heeft gisteren de vordering afgewezen die de voormalige predikant dr. H. W. van der Vaart Smit (85) uit de hoofd stad had ingesteld tegen prof. dr. L. de Jong. directeur van het Rijksinsti tuut voor Oorlogsdocumentatie. Het hof bekrachtigde het vonnis van de rechtbank, die in juni vorig jaar de vordering in eerste instai tie ook had afgewezen. Dit heeft de Europese Comimissie, het 'dagelijks bestuur' van de Europese Gemeenschap, verklaard in antwoord op vragen die dr. ir. A. P. Oele vóór zijn benoeming tot burgemeester van Delft, als lid van het Europese Parle ment had gesteld. De commissie zal de Ministerraad van de EEG binnenkort voorstellen doen voor coördinatie van de voorwaarden voor de toegang en uitoefening en de opheffing van beperkingen van de vrijheid van vestiging van levensver zekeringsmaatschappijen. Zij verwacht Van een correspondent DEN HAAG 'De Zuidmolukse ter rier laat niet meer los. Wij zullen er bij Nederland en Indonesië op blijven wijzen dat het probleem van de Zuid- molukkers een hinderlijk obstakel blijft in de goede betrekkingen tussen deze landen. Wij blijven strijden tot het ideaal van een vrije republiek der Zuidmolukken bereikt is'. Dit heeft ir. J. A. Manusama, president van de 'republiek der uZid-Molukken', woens dag in de Houtrusthallen in Den Haag gezegd. Enkele duizenden Zuid molukkcrs woonden daar de 23ste her denkingsdag van de proclamatie van de RMS bij. De 32.000 Zuidmolukkers in Nederland vormen een politiek probleem. Het is triest te zien hoe de Nederlandse re gering dit vraagstuk uitsluitend door sociaal-maatscsappelijke maatregelen denkt te kunnen oplossen, aldus ir. Manusama. Op de herdenkingsbijeenkomst, waar een tropische warmte heerste, riep de heer H. Womsiwor namens de organi satie van de 'Vrije Papoea's' op tot sa menwerking tussen de Zuidmolukkers en de papoea's in hun strijd voor de onafhankelijkheid. In de nacht van dinsdag op woensdag was de stad Assen volgekalkt met Zuidmolukse leuzen, ondermeer op het provinciehuis, gemeentehuis, het kantoor van de ontvanger van rijks belastingen en een warenhuis in aan bouw stonden in grijze en blauwe verf leuzen als 'Wassenaar was nog maar een voorproefje' en 'vrijheids strijd vraagt levens'. Van onze correspondent HOOGEVEEN Leden van de Hoo- geveense Handelsvereniging zullen donderdagavond op de algemene jaar vergadering van hun organisatie on der meer spreken over een proefaf- sluiting van de Hoofdstraat. Verder wil men het hebben over de noodzaak van een nieuw rapport, uit te brengen door het Centraal Instituut voor de middenstand. Dit nieuwe rapport zou noodzakelijk zijn, omdat de cijfers over de bevol- kingsgroei alweer zijn achterhaald. Dit rapport wordt door het bestuur nodig geacht om een oplossing te zoeken voor de vraagstukken van het parke ren, de overbewinkeling, een eventue le voorrang van reconstructie van het kopcentrum dat men gelijk op wjl la ten gaan met het plan 'Stadscentrum' en het winkelcentrum in De Weide. dat deze voorstellen die ook be trekking zullen hebben op de finan ciële waarborgen van verzekerings maatschappijen een gunstig effect op de concurrentie, en de positie van de verzekerden, zullen hebben. Een onderzoek in hoeverre de in Nederland gesignaleerde tekortkomin gen ook in andere EEG-landen be staan, acht de commissie niet nuttig, omdat haar voorstellen een betere positie van de verzekerden ten doel hebben. (ADVERTENTIE) JanSSen Maillots ZWOLLE - DIEZERSTRAAT 32 Van onze soc.- economische redactie UTRECHT 'De maatschappij kriti sche vakbeweging waarin zich nog al wat academisch gevormden bevin den is een groep die precies weet hoe de vakbeweging moet reilen en zeilen. Dat gebeurt door belerende, sombere en overwegend afkeurende uitspraken die goedwillende beoorde laars voor de vraag plaatsen of de groep niet eerder als een tegenstander dan als een medestander van de vak beweging moet worden gezien'. De voorzitter van de bouw- en hout bond NK1', de heer Leo Brouwer, zegt dit in een hoofdartikel in het bondsblad 'De Steiger', waarin hij ook kritiek levert op de serie uitzendin gen van de VARA in het kader van het programma 'Van onderen'. De werkgroep voor een maatschappij kri tische vakbeweging bestaat uit be stuurders van andere functionarissen van bij de drie vakcentrales aangeslo ten bonden. Over het VARA-programma merkt de heer Brouwer op, dat de titel zou doen verwachten dat een goede doors nee van de leden van de Nederlandse vakbeweging aan het woord zou wor den gelaten, maar dat dit duidelijk niet het geval is. 'Men krijgt de in druk met een wat uitgezochte groep te doen te hebben, die vrij gemakke lijk tegen de vakbeweging aanschopt. Het is daarbij verbazingwekkend dat juist de VARA aan de ongeorganiseer den een platform van inspraak toe speelt', aldus de heer Brouwer, die hieraan toevoegt dat 'nota bene' mi nister Boersma tijdens een van de uit zendingen de opmerking moest maken dat in ons land grote aantallen onge organiseerden parasiteren op de offers van de georganiseerden. Van onze correspondent HOOGEVEEN In de vaca de heer A. J. P. Veerman .'70 8 jaar werd gepromoveerd tot c ris, is benoemd tot hoofdir "jö8 en waarnemend korpschef meentepolitie de heer P. D specteur en hoofd van de meerde politie te Alkmaar. Hoofdinspecteur Dissel (32) 1 augustus in dienst. Tot 1967® plaatsvervangend commandan» 7 Verkeersschool van de rijkspPjj1 Bilthoven. bIV6V Van een onzer vevslaggevtij ROTTERDAM De Amer& se dorst naar olie en bó3 maakt enkele niet nader f de zakenlieden rijk: zij hui in de Maasstad op grote j-3% opslagcapaciteit voor brandstoffen in de verwaa i-ii 3 dat de prijzen voor olie benzine in de Verenigde fic'J'i snel zouden stijgen. Dat 61-113 uit: bedroeg de prijs voot f"'1,3 ton benzine in november n u jaar 44 dollar, thans is der.B.0.3 en naar verwachting binnèfz kele weken 85 dollar. Of'ióom naar schatting 250 ton dr B.o.; Rotterdam ligt opgeslagetè^*- zeer aardige winst. !bw'52 0 83i t)8'i Rudolf Hess wordt 79 jaar 0-7818 10-78 II 0 8ii 10-'96 8 Rubbc »JC WEST-BERLTJN (Reuter) - Rudolf Hess, eens Adolf Hitlers rechterhand, viert vandaag zijnfvhei97a verjaardag op de gebruikelijke eentonige wijze. Hij is zich wellicht niet eens bewust, dat er ({Insfe serieuze plannen schijnen te hebben bestaan om zijn vrijlating uit de gevangenis van SpandaVenss dwingen. Hess heeft de laatste 26 jaar doorge bracht in het grimmige, met rode bakstenen opgetrokken fort in de Britse sector van het verdeelde Ber lijn. De laatste 7 jaar is er welhaast sprake geweest van een eenzame op- sluting sinds de overige nazi-mede plichtigen, die samen met hem tijdens de processen van Neurenberg in 1946 werden veroordeeld, in 1966 werden vrijgelaten. Hij zou op dit moment al op vrije voeten zijn geweest als dit gestrookt had met de wensen van de Sowjet- Unie, één van de vier overwinnaars van de tweede wereldoorlog die sa men met Amerika, Frankrijk en En geland voor zijn opsluiting verant woordelijk is. Volgens geallieerde kringen maakt hij het betrekkelijk goed, gezien zijn leeftijd en het feit, dat hij drie jaar geleden in een Brits militair hospitaal voor een maagzweer werd behandeld. Op dat moment doorbrak Hess de af zondering van zijn familie, die hij zichzelf gedurende 28 jaar had opge legd. Nu ontvangt hij eens per maand een half uur bezoek van zijfi vrouw, zijn zoon en zijn zuster. Daarvoor weigerde Hess, die het vonnis van Neurenberg niet erkent, zijn familie te ontvangen als een gevangene. MOSKOU De westelijke geallieerden kunnen zijn vrijlating op humanitaire gron den niet bewerkstelligen zonder de toestemming van Moskou. 'Naar wes terse maatstaven gemeten, heeft hij zijn tijd wel uitgediend', hoorde men van welingelichte kringen. In Neuren berg zei de Russische rechter, dat hij Rudolf Hess het niet eens was met de meerderheid van de rechtbank en dat hij Hess geëxecuteerd wilde zien, samen met nazi-minister van buitenlandse zaken Ribbentrop, chef-staf Keitel en andere nazi-leiders die een gang maakten naar de galg. Voor Rudolf Walther Hess, een pi loot uit de eerste wereldoorlog, bleef de klok stilstaan op 10 mei 1941, de dag dat hij van Duitsland naar Enge land vloog en aan een parachute naar beneden sprong boven het landgoed van de hertog van Hamilton. Blijk baar ongeschoold in Britse c|trIV onele zaken schijnt Hess !Nat".B volgens een van de lezingel^rc (verkeerde) indruk te hebbefQ^111 dat hij de Schotse feodale 1> kennis van hem na de O IP Spelen van 1936, kon overlive mier Winston Churchill te en de loop van de tweede wL.,_ log te wijzigen. De hertog stierf een maand. en zijn as werd anuit een uitgestrooid over de Schotse waar eens zijn onwelkome met een Messerschmitt-110 epM8 landing maakte en een 018 aanvroeg met de hertog succes overigens. ONWETENDHEID j'-t Als de geallieerden hebben vlj£ den aan de strenge gevange)7.2 verkeert de bejaarde Hess l? tendheid over de dood van rf met wie hij het politiek op»3 6'i koord wilde gooien, evenals in de publiciteit breed uitgeiA^ ging van rechtse kringen i Duitsland vorige week een B sagiersvliegtuig naar Moskou om zijn vrijlating af te dwing3,i Volgens de regels worden air* die zijn persoon of de nazi-1?4 betreffen uit de kranten gekt Hess mag lezen. Hoewel zijn, een argument zou kunnen vrijlating schijnen de Russij weegredenen om zijn opslii prolongeren, te liggen in eei natie van vrees, dat hij een si tmm wordt van nazi-herrijzin*. feit dat levenslang werkelijk komt op een leven lang in d genis. 3,4

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1973 | | pagina 14