Sneltrein Japan raast
voort naar jaar 2000
EEG verbruikte ISTT"
7,3 pet meer olie
Eerkoop CO-OP
10%
van Dalen schoenen
Nederlandse zakenman is
niet zonder hulp in Tokio
Aan de noodrem is nog niet getrokken
Wat is
dit Japan
oskou waarschuwt
gen activisten
nada verhoogt
ntevoet
fondsen in New York
korting
op alle aankopen
u vindt onze zaken in
K
compromisvoorstel
DOW JONES INDEX
NEW YORKSE EFFECTENBEURS
21
iOUW/KWARTET DINSDAG 10 APRIL 1973
FIN ANCIëN EN ECONOMIE
HL15
p uitnodiging van het
ipanse elektronische
incern Hitachi
het Informatie-
Documentatiecentrum
|970 'ID 70',
gt optreedt als de
uropese verkoop-
rganisatie voor Hitachi-
imputers,
acht een onzer
dacteuren een bezoek
in Japan.
n indrukken van deze
is zal hij in enkele
tikelen weergeven,
at eerste in deze serie
aft u hierbij aan.
Van een onzer redacteuren
TKIO Een bezoek aan Japan is een ongekende belevenis. Het klei
ne eilandenrijk, stiefmoederlijk bedeeld met natuurlijke hulpbron
nen, heeft nl. van alle landen ter wereld de laatste 25 jaar de snelste
veranderingen doorgemaakt. De samenleving is daarbij evenwel ge
baseerd gebleven op tradities, die uit een ver verleden stammen.
Geschiedenis en traditie hebben de vernieuwing niet in de weg ge
staan, integendeel zij hebben deze juist een extra stimulans gegeven.
TOKIO Wat is dit Japan, dat
zich in de na-oorlogse jaren
leeft weten op te werken tot
Één van de grootste economi
sche machten ter wereld. Het
eilandengebied Japan bestaat
lit een viertal hoofdeilanden en
alloze kleinere eilandjes. De to-
ale oppervlakte is ongeveer elf
naai die van Nederland en de
levolking is hard op weg naar
Ie 110 miljoen zielen,
ïapan is daarmede één van de
lichtst bevolkte landen ter we-
eld. Het laatste wordt nog eens
[eaccentueerd door het feit, dat
pet van het land bergach-
ig is en derhalve niet geschikt
oor bewoning. Dit heeft tot
evolg gehad, dat er langs de
acific-kust een gebied is ont-
aan, waarin ruim 40 pet van
e totale bevolking is samenge-
terst. Hier is bovendien 80 pet
Fan'de Japanse industrie geves
tigd. Het hoft dan ook wel geen
petoog, dat het juist dit gebied
is dat voor een belangrijk deel
iet gezicht bepaalt van het he-
lendaagse Japan.
Zo kon Japan zich van een agrarische
gemeenschap ontwikkelen tot wat het
heden ten dage is: een industriële
macht van de eerste orde. Het proces
van rehabilitatie na de tweede wereld
oorlog en de ontwikkeling nadien
zijn het gevolg van een samenspel van
factoren, zoals een democratisering
van het bestaande economische en
sociale systeem van Japan, investerin
gen op grote schaal, de spaarzin van
het Japanse volk, een volledige tech
nologische vernieuwing van de indus
trie en last but not least een zeer
gunstige arbeidsvoorziening.
Wedloop
KOU (KNA) Het Moskouse
lad 'Sielskaya Jizn' heeft een dui-
ke waarschuwing gericht aan het
van buitenlandse godsdienstige
nisaties, die misbruik zouden ma-
van de Russische gastvrijheid en
len proberen te spioneren. Vol-
het blad komen de laatste tijd
Is meer religieuze activisten on-
het mom van toerisme de Sowjet-
1 binnen, om er zonder toestem-
godsdienstige pamfletten te ver-
iden.
AWA De 'Bank of Canada'
het bankdisconto verhoogd van
tot 5,25 procent
OTÏ
S
het
•echt
Olie noteerde gisteren S 42%-43
6-43); Philips 20V8-20% (20ft-
Unilever 54-54Vi (53%-54) en
1 S 37%-37%). Opgave du Pont,
e en Forgan.
i-bestuur in open brief
Noo,
Japan heeft zich nu met alle kracht
waarover het beschikt gestort in de
wedloop naar het jaar 2000. Met een
snelheid van 250 km per uur om te
spreken in de stijl van het parade
paardje van de Japanners de super
expresstrein, die rijdt tussen Tokio en
Okayama, raast Japan voort op de
weg naar de toekomst. Er is niemand
die nog aan de noodrem heeft getrok
ken. De meeste Japanners hebben het
te druk, of zijn te optimistiich om
zich af te vragen waarop de snelle rit
zal uitdraaien. De pessimisten onder
het Japanse volk zien de rit evenwel
niet zonder een zekere angst verlopen.
De jaren zestig kunnen zonder twijfel
het decennium van de Japanners wor
den genoemd. Wat zij in deze periode
verrichtten trok de aandacht van de
gehele wereld. En terecht. Toch zijn
er twijfels. In de ogen van de niet-
kritische toeschouwer mag Japan dan
de omvang van een superstaat, die
wonderen kan verrichten, hebben aan
genomen, er zijn duidelijk aanwijzin
gen dat zelfs de Japanners niet in
staat zijn wonderen te bewerkstelligen
en dat er grenzen zijn aan de groei.
De arbeidsmarkt begint meer en meer
als een rem te werken. De investerin
gen dienen steeds minder voor een
verder aanwakkeren van de industrië
le groei omdat zij in toenemende
mate moeten worden aangewend voor
een verbetering van de infrastructuur.
De wensen van de individuele burger
beginnen zich duidelijker af te teke
nen. De ondernemingen, waarin de
werknemers een grote mate van socia
le zegeningen verlangen, ondergaan
een verandering die een vertragend
effect heeft op de ontwikkeling zoals
die tot nog toe was.
Revaluatie
Voorlopig echter ziet de Japanner het
nog niet zo somber in voor de econo
mie van zijn land. De eerste tien jaar,
zo zeggen vooraanstaande zakenlieden,
zal de groei van de economie zij
het ook minder geprononceerd dan
tot dusverre zeker nog aanhouden,
zelfs al zou er een belangrijke revalu
atie van de yen plaatsvinden. Het
laatste wordt overigens niet verwacht
renigl ex-Coöp-functionarissen, A. H.
verba drs. Th. Coppes en prof. dr. A.
looi ei el, stellen, dat de internationale
P in Londen en Euro-Co-Op in
sel voor voldongen feiten .eijn
totst. 'Zowel financiën, als mana-
begiet waren beschikbaar om Co-Op
rland te helpen, als de gedele-
rnscho I commissaris van Co-Op Neder-
bjdig en energiek deze weg be-
stre eld zou hebben'.
eweging, ondernemingsraad en
[raad van Co-Op- UA zijn te laat,
rdt al doende of in het geheel niet
nd in de onderhandelingen met
L. vl gegadigde voor de boedel, aldus
0171 len brief. Deze stelt ook: met de
'ng zijn afspraken gemaakt over
re^e faciliteiten. Deze afspraken
niet ter kennis gebracht van
uele andere geïnteresseerden,
amc-nstellers van de open brief
n verder op verwevenheid van
'-bestuurders met de overnemen-
adrijven: de gedelegeerd commis-
van Co-Op is tevens commissaris
Vóór de a.s. herfst tot welk tijdstip de
yen wel zal voortzweven.
De situatie voor Japan is ditmaal een
andere dan bij de revaluatie van 1971.
Toen konden de gevolgen daarvan in
goed zes maanden tijds worden inge
lopen. Thans zal zulks echter niet het
geval zijn. Een nieuwe revaluatie van
om en bij de 20 pet. zal zeker tot
verlies van orders leiden. De Japanse
bedrijven zullen hun prijzen moeten
verhogen, hun concurrentiekracht en
de winsten zullen dalen en vermoede
lijk zal er zelfs niet aan te ontkomen
zijn, dat bepaalde bedrijven mensen
zullen moeten ontslaan.
Bij dit alles komt dan nog de sterk
om zich heen grijpende inflatie in
Japan. De hiermede weer verband
houdende loonstijgingen van ca. 15
20 pet. per jaar konden in het verle
den nog wel door een stijging van de
produktiviteit worden opgevangen.
Dit laatste wordt evenwel voortdu
rend moeilijker, zo niet onmogelijk.
De stijgende prijzen in Japan, alsme
de het dure transport van goederen
naar Europa en de Ver. Staten heb
ben tot gevolg, dat de Japanse indus
trie meer en meer gaat omzien naar
mogelijkheden om de vervaardiging
van bepaalde produkten in de afne-
merlanden zelf ter hand te nemen. Op
bescheiden wijze is hiermede reeds
een begin gemaakt.
Moeten exporteren
Zoals de zaken thans staan is het
evenwel zo, dat Japan niet buiten zijn
export kan. 'We moeten exporteren',
zo zeggen de Japanners, 'willen we
kunnen leven. We moeten nl. grond
stoffen en voedingsmiddelen importe
ren om te kunnen bestaan. Het enige
waarover we zelf beschikken zijn
mensen.' Over deze mensen, die Japan
hebben gemaakt tot dat wat het van
daag de dag is in een volgend artikel
meer.
Plannen voor 'Netherland House'
TOKIO De Nederlandse za
kenman, die in Tokio arriveert,
staat niet helemaal zonder hulp
in deze miljoenenstad. Niet ver
van de Tokio Tower, een kopie
van de Eifeltoren in Parijs maar
juist iets hoger zo willen het
de Japanners nu eenmaal be
vindt zich nl. de Nederlandse
ambassade, onder leiding van
'onze man' in de Japanse hoofd
stad, dr. Th. P. Bergsma, een
econoom met de nodige erva
ring in het bedrijfsleven voor
hij in de diplomatieke dienst te
rechtkwam.
'Grijp uw kansen* zo is zijn advies
aan de Nederlandse zakenlieden, die
nu nog de kat uit de boom kijken.
'Japan is een nog steeds groeiende
markt met vele mogelijkheden. Wij
moeten niet bang zijn voor Japan',
zo zegt hij' en in het defensief gaan.
De aanval is nog altijd de beste
verdediging.'
Hoewel de Nederlandse zakenman in
Tokio te allen tijde op de economi
sche afdeling van de ambassade kan
terugvallen, meent de dr. Bergsma
toch- dat er meer voor hen moet
worden gedaan. Vandaar zijn plan
om in Tokio met steun van het
Nederlandse bedrijfsleven een soort
Netherland House te stichten, zoals
wij dat ook in Londen kennen. Mo
menteel worden daarover besprekin
gen gevoerd met Nederlandse onder
nemingen en met Economische Za
ken. Er zou al een bedrag van 1.5
miljoen voor dit plan zijn toegezegd.
Een initiatief dat, indien het mocht
worden verwezenlijkt, voor de Ne
derlandse zakenman in Japan een
belangrijke steun in de rug kan
betekenen. Een steun die zijn Japan
se collega al wel van alle kanten
krijgt.
Te vermoeiend
Nog te vaak komt het voor wanneer
men Nederlandse zakenlieden vraagt
waarom zij geen zaken doen met
Japan, dat men als antwoorden
krijgt: mij te ver en te vermoeiend:
het hoeft van mij niet zolang ik het
in Europa ook nog kan verdienen
e.d. Wij waren in de gelegenheid
met een uit acht man bestaande
groep Nederlandse zakenlieden, die
onder auspiciën van de Centrale Ka
mer voor Handelsbevordering een
bezoek bracht aan Japan, te spreken
voor en na afloop van hun verblijf
in Japan. Hoe waren hun reacties?
Over het algemeen namen zij voor
hun vertrek een afwachtende hou
ding aan. 'We zullen wel zien wat
het wordt', zo zeiden de meesten
van hen.' We willen er gewoon eens
rondkijken. We zijn niet direct op
grote orders uit en verwachten die
eerlijk gezegd ook niet. Krijgen we
ze wél dan is het meegenomen. In de
eerste plaats willen we echter con
tacten leggen.'
Aan het einde van hun verblijf in
Japan ontmoetten we de groep weer.
Het waren merendeels tevreden za
kenlieden, die van mening waren
dat er goede relaties tot stand wa
ren gebracht voor later. Spijt dat ze
gegaan waren hadden ze geen van
allen. De reis naar Japan vond men
over het algemeen een vermoeiende
aangelegenheid. Het was echter de
moeite waard geweest deze reis te
maken.
De taaihandicap noemden allen een
moeilijke zaak. Persoonlijke contac
ten verlopen daardoor evenwel vaak
stroef. Toch meende men dat dit
niet iets was om zich door te moe
ten laten afschrikken. Uiteindelijk
hebben de Japanners met eenzelfde
taaihandicap hun buitenlandse
markten ook moeten veroveren.
Niet alle zakenlieden waren even
uitbundig als die ene die voor 1.5
tor. aan orders had weten te boeken.
Met name in de agrarische sector zo
zei men ons, zijn er nogal wat
restricties te overwinnen voordat
men tot zaken kan komen. Het sa
menvattend oordeel over het bezoek
aan Japan: de eerste stap is gedaan,
de rest komt nu ook wel.
EFFECTENKOERSEN AVONDVERKEER
AMSTERDAM In het telefonisch avond-
verkeer kwamen gisteravond de volgende
koersen tot stand (tussen haakjes de offi
ciële slotkoers van dezelfde dag).
Akzo (85.90), Hoogovens (85.70), Kon.
Olie 126.30-126.60 gl (126 30), Philips 59.80 gb-
60.10 gl (60.10). Unilever 159.40-160.20 (159.50)
KLM (113.00).
Volgens recente statistische gegevens
van de EEG is de produktie van ruwe
lERDAM Oud-commissarissen en -directieleden van
P Nederland hebben in een open brief gevraagd om een na-
onderzoek naar de gang van zaken rond de verkoop van CO-OP
Ierland aan Scholten-Honig en Edah. Ze spreken van 'onzorg-
ligheid' bij het totstandkomen van deze transactie.
bij Scholten-Honig, de directeur van
Scholten-Honig is weer commissaris
bij Edah. Gedelegeerd commissaris,
mr. Mazzola van Co-Op Nederland
treedt tevens op voor één van de
schuldeisers voor Co-Op, de Internati
onale Coöperatieve Bank.
Een ander punt dat de bezorgdheid
heeft gewekt, is dat de prijs voor de
boedel tot dusverre 'angstvallig' wordt
verzwegen. Het structuurrapport
'Steenkamp' over de Co-Op, dat vier
jaar geleden werd verworpen en aan
leiding werd tot het aftreden van
commissarissen en directeuren, moet
volgens de open brief-schrijvers nu in
de openbaarheid komen. Dit rapport
geeft volgens hen de weg aan, waar
langs een eensgezinde Co-Op 'zijn toe
komst zou kunnen verzekeren'. Het
rapport is destijds door de meerder
heid van de Co-Op verworpen. Deze
beslissing was aanleiding voor com
missarissen en directie om af te tre
den.
ter gelegenheid
van dit eeuwfeest geven
wij al
onze klanten
12,13 en 14 april
BRUSSEL Het verbruik van aardolieprodukten in de (oude) EEG
is in 1972 gestegen tot een totaal van 360,4 miljoen ton. Dat betekent
een stijging ten opzichte van het voorgaande jaar met 7,3 procent.
Vooral aan het eind van vorig jaar is een gevoelige expansie van het
verbruik opgetreden, hoewel de situatie van land tot land nog al
verschilde.
olie in de Gemeenschap verder terug
gelopen. Ze voorziet nu nog slechts
voor 2,5 procent in de behoefte van
de EEG. De totale produktie was
11,37 miljoen ton en dat betekende
een vermindering van 7,5 procent ver
geleken met 1971.
De invoer uit derde landen is weer
toegenomen. Nederland voerde 12,8
procent meer in dan in het voorgaan
de jaar en voor de gehele Gemeen
schap nam de invoer toe met 7,2
procent. In 1972 hebben zich belang
rijke wijzigingen voorgedaan ten
aanzien van de herkomst van de aan
kopen van de gemeenschap. De aanko
pen in Irak, Libië en Oman liepen
sterk terug en die in Saoedi-Arabië,
Perzi, Abu Dhabi en Nigeria stegen.
De aankopen in Algerije werden, na
de crisis in 1971, hervat
De raffinaderijcapaciteit heeft een
grote uitbreiding ondergaan door in-
bedrijfstelling van nieuwe eenheden
in Nederland, België en Frankrijk. In
ons land nam de capaciteit met 27,3
procent toe, het hoogste stijgingsper
centage van de EEG. In de gehele
EEG nam de capaciteit met 11,8 pro
cent toe.
De sterkste toeneming van het ver
bruik op de binnenlandse markt deed
zich in Frankrijk voor (10 procent).
Dan volgden Nederland en België (al
lebei 9,2 procent).
In de gemeenschap is het verbruik
van autobenzine met ongeveer 7 pro
cent gestegen, evenals van dieselolie.
Het verbruik van brandstof voor
straalmotoren en vliegtuigbenzine
steeg met 5 6 procent en het
verbruik van Nafta, hoofdzakelijk be
stemd voor de petrochemie steeg met
ongeveer 18 procent Dat van vloeiba
re stookoliën steeg met 8 procent en
het verbruik van zwaardere stookolie
steeg met 6 procent
deze korting ontvangt u als waardebon
welke besleed kan worden tot
81 december 1918
naaldwijkmolenstraat B
Schiedam t broersvest 33 b delft: wijnhaven 18
B gmienzande: marktplein 1 leidendonkers leeg 21
den haag: dierenselaan 248 leiden Haarlemmerstraat 128
den haag:leyweg890 rotterdamibinnenwegBla
't is altijdschoenen halen bij van Dalen
Van een correspondent
PARAMARIBO De stakingsleiders
in Suriname gaan met de stakers
praten over een nieuw compromis
voorstel. Het voorstel is afkomstig
van een 'Comité uit het volk'. Het
compromis zou onder meer de volgen
de drie punten inhouden: een symbo
lische straf voor de stakende doua
niers, een salarisverhoging voor de
ambtenaren tot een totaal van zestien
miljoen Surinaamse guldens en een
uitbetaling van de stakingsdagen van
75 procent
De Surinaamse regering, zo verklaar
de premier Sedney, blijft nog steeds
vasthouden aan het 'generaal akkoord'
van de commissie van goede diensten.
Dit compromisvoorstel is vorige week
door de vakbeweging verworpen. De
commissie is daarna ontbonden.
Inmiddels is ook een nieuwe politieke
groepering opgericht, 'Aktiegroep '73'.
Oprichter is dr. Harry Hirasingh, die
vorige week de Verenigde Hindo^s-
taanse Partij de grootste regerings
partij verliet. Hij heeft laten
weten zich bij de oppositie te willen
aansluiten. Deze wordt gevormd door
de Nationale Partij Suriname (NPS)
en de eenmansfracties van de PNR en
de PSV.
Koersen in Montreal
Bovls
Dom Far Chem
Husky
Nat. Gas
Mass. Ferguson
Nat. Resources
Shell Canada
maast. Sporen UW. ObL Hods
4 apr. 925.05 194.33 106.66 74.38 50.32
5 apr. 923.46 193.83 106.28 74.29 506.6
9 apr. 947.55 199.28 107.14 74.33 506.1
Aand. ObL rot. a. L.
4 apr. 11.890 16.430 1.777 509 902
5 apr. 12.750 16.450 1.770 458 944
9 apr. 13.740 17.300 1.790 981 468
5/4
6/4
2.60
2.65
20%
20
20%
20%
11%
11%
19%
20
20%
8.80L
8.82L
56%
57%
57
NEW VORK
ACF Industries
Airco
Allied Chemical
Alum Co of Am
American Brands
American Can
Am Cyanamld
Am Electr Power
Am Metal Climax
Am Motors
Am Smelt C Ref
Am Tel Tel
Ampex
Anaconda
Armco Steel
AUant Richfield
6/4 9/4
48% 43%
18% 13%
32% 33%
50 52%
40% 40y4
31% Sl'%ex
26% 27%
25% 25%
32% 33%
8% 9
21 21%
80% 51%
5% 5%
20% 21%
21% 21%
75% 77%
Bendlx 37% 38%
Bethl Steel 28% 29%
Boeing 20% 19%
Burlington Ind 33 39
46%
33%
46%
18%
25%
Can Pacaflc Ry
Celanese
Chase Manhattan
Chesap Ohio B
Chrysler
Cities Service
Colgate PalmoUve
Colt Industries
Commonw Edison
Cons Edison
Cont Can
Cont OU
CurUss Wright
Curtlss Wright A
Dart Ind
Deere and Co 41%
Dow Chemical 100%
Du Pont (El) 167%
Eastman Kodak 137% 140%
First Nat City 76 77%
Admiral Corp 12% 12%
Allengheny Pow 21% 20%
Akzona
Am Standard
Amsted Ind
18%
33%
46%
46%
35%
47
96%
19%
32%
24%
26%
34
24%
31%
34%
43%
Gen Electric 61%
Gen Foods 25
Gen Motors 72
Gen Publ Utll 21%
Gen Tel Tel 28
Getty Oil 106%
GUette 98
Glmbel Brothers 21
Goodyear I and B 25%
Gulf Oil 25%
Illinois Centr 21%
Insllco 11%
Int Busln Mach 423%
Intern Harvester 32%
Int Nick of Can 38%
Int Paper 37%
Int Tel Tel 43%
Jones and Laugh) 21%
25%
73%
Ling-Lemco Voug) 16
Litton Ind 10%
Lockheed Alrcrafi 7%
Marcor 21%
Martin Marietta 17%
May Dcp Stores 33%
McDonnell Dougla 33
Mobil OU Corp 68%
27% 27%
11% 11%
37% 37%
Can Breweries
Cetto
Chadbourn Goth
Chase Select Fd
Columbia Gas
Cominco
Cont Telephone
10.31
38% 28%
31% 30%
22%
Nat Biscuit
Nabisco
Nat DlstlUers
Nat Gypsum
Nat Steel
Nat Lead Ind
Int Bnk for Rec
Int Flav Frag
lnt Paper 4)
Kansas City Ind
Kansas Power
KLM
Kroger
50%
29%
14%
Pac Gas and El
Penn Central
PepsIco
Phelps Dodge
Philip Morris
Phillips Petr
Procter A Gambl
RCA
Republic Steel
Reynolds Ind
Royal Dutch Petr
Santa F6 Ind
Sears Roebuck
Shell Oil
Southern
Southern Pacific
Railway
Sperry Rand
Stand Oil Calif
Stand Oil Indiana
Exxon Corp
Studebaker-Wortb
Sun Oil
27%
2%
82%
46%
26%
27%
45%
42%
46%
132%
45%
98%
26%
28%
46%
46%
39
40%
82%
82%
47%
18%
85%
Texas Gulf
Texas Inst
Transamerlca
Unilever
Union Carbide
Unl Royal
United Aircraft
United Brands
37% 38%
156% 158%
13% 14%
54
42%
12% 13
35 35%
8% 8%
32% 34
24% 2414
37% 37%
29 20%
Lone Star Cement
Madison Fund
West Union Tel
Westlnghouse El
Woolworth
Nat Can
NV Centr A
North West R
N Am Phillips Co
Occidental Petr
Standard Brands
Union Electr
United Corps
United Oas
28 28%
36% 36%
31 21%
27% 27%
23% 10%
50% 50%
27% 29%
17% 17%
- 9
18 18%
Western Bancoro 81% 31%
