OLKSPARTIJ VAN
RANDT DOOR
E JUSOS DEDREIGD
Zuid-Afrika
een paradijs
maar slegs
vir blankes
klassenstrijd komt weer
m de hoek kijken
or Jaap den Boef
HJVF/KWARTET ZATERDAG 24 MA ART 1973
BUTTENIiAND
Tll/Kll
Westdiutse bondskanselier Willy Brandt, die in november bij de Bonds-
jverkiezingen op een gematigd program een groot persoonlijk succes
skte, bevindt zich thans al weer in een bijzonder pijnlijke situatie. Hij
ligt zijn geloofwaardigheid te verliezen, nu zijn SPD (Sociaal-democrati-
e Partij Duitsland) op het punt lijkt te staan haar karakter als
kspartij te verliezen.
ontwikkeling is onvermijdelijk,
!e 'Jonge socialisten' (ook Jusos
tmd) er op het SPD-convent van
114 april in Hannover in slagen,
1959 afgezworen klassenstrijd
leven in te blazen. Brandt
gevaar van kiezersbedrog te
en beschuldigd, als het hem niet
de partij uit handen van de
isten van de linkervleugel te hou-
eer de mogelijkheid aanwezig is
de SPD van Willy Brandt een
ander karakter krijgt dan zij had
november toen zij belangrij-
rinst boekte door het enorme
ionlijke prestige van de kanselier
ijkt ten overvloede uit de onver-
t felle waarschuwing van Brandt:
al aftreden als voorzitter van de
i en volgens sommigen zelfs als
lier) wanneer de radicale Jusos
it partij convent in Hannover hun
rijgen. 'Ik kan geen verantwoor-
heid dragen voor iets dat in
spraak is met de politiek, waar-
ik tezamen met anderen brede
teuring van de kiezers heb gekre-
aldus Brandt.
irkwijze
usos hebben onmiddellijk na de
'zingen van 19 november in de
e Bondsrepubliek hun 'huiswerk'
n. Voordat de partijleiding zich
Liseerd had, dat het voorberei-
werk voor het partijconvent in
over moest worden aangevat, wa
ren de nijvere Jusos er in grote delen
van het land al in geslaagd, politieke
vrienden benoemd te krijgen als afge
vaardigden naar het convent in Han
nover. Zij gebruikten daarbij een niet
al te fraaie taktiek: de partijbijeen
komsten werden doelbewust tot mara
thonzittingen gemaakt. De arbeiders,
die nachtdienst hadden, of de andere
ochtend vroeg aan het werk moesten,
verlieten de vergaderingen voordat er
gestemd was en de rest laat zich
raden.
Om zich geheel voor te bereiden op
het werk in Hannover hebben de
Jusos van 9 tot 11 maart in Bad
Godesberg bij Bonn vergaderd. Zij
hadden toen reden om aan te nemen
dat ongeveer de helft van de afgevaar
digden op het SPD-convent achter
hun radikale voorstellen zou staan. Of
dat na de waarschuwende woorden
van kanselier Brandt nog het geval
zal zijn, hangt af van de steun van
'oud links' in de SPD, een groepering
die met welgevallen het optreden van
de Jusos heeft gadegeslagen en voor
een belangrijk deel bereid is mcc tc
werken om de volkspartij die de
SPD thans nog is tot een 'echte
socialistische partij' te maken, zoals
de Jusos die voorstaan.
Overigens is het de vraag of de jonge
socialisten, die hun aanhang voorna
melijk recreturen onder academici,
gebruik zullen maken van de moge
lijkheid, diep te infiltreren in de
partijleiding. Zij vrezen dat hun lei
ders de identiteit van 'systeemveran-
deraars' zullen verliezen, als ze min
Herbert Wehner: weinig succes met pogingen om invloed van Jusos
binnen de perken te houden.
Willy Brandt: aftreden als radicale Jusos straks hun zin krijgen.
of meer gedwongen worden zich aan
te passen in een omgeving, waarin zij
voorlopig nog als minderheid moeten
optreden. De Jusos beseffen terdege
dat zij hun 'ware leer" slechts over
eind kunnen houden, zo lang zij
geen verantwoordelijkheid dragen. Op
hun bijeenkomst hebben zij ervaren,
dat de uitwerking van hun theorieën
nog maar in de kinderschoenen staat.
In Bad Godesberg hebben de Jusos
geweigerd, de als communistisch be
stempelde Stamokap-aanhangers uit
hun gelederen te stoten, tot grote
ergernis van de partijleiding in Bonn.
Deze (vooral uit de DDR afkomstige)
wegbereiders van wat zij noemen
'staatsmonopolistisch kapitalisme' wor
den door de meerderheid "van de Ju
sos geduld omdat zij hun potentiële
aanhang zo groot mogelijk willen ma
ken. Tegelijkertijd willen zij door
middel van een voortdurend debat
met de Stamokap-groep het bewijs
leveren van hun democratische ge
zindheid. In deze opzet zijn de Jusos
geslaagd. Een belangrijke rol speelde
daarbij de 33-jarige Johano Strasser,
dc in 1939 in Nederland geboren zoon
van een in Amerika geboren Oosten
rijker met Franse voorouders en een
Hollandse moeder.
De uitslag van het debat met de
Stamokap-aanhangers stond van tevo
ren vast: niet meer dan tien pet. van
de afgevaardigden bleek op het con
gres van Bad Godesberg op de hand
van de 'linkervleugel' van de Jusos te
zijn. Johano Strasser kreeg een ovatie
voor zijn aanvallen op de vertegen
woordigers van de Stamokap-groep en
na de debatten kon een gedelegeerde
tevreden vaststellen: 'De debatten met
onze rode schapen zullen ons in de
partij nog goede diensten bewijzen'.
Wie meent, dat de Jusos een zacht
eitje zijn voor de SPD-leiding, die
graag voorzichtig te werk wil gaan bij
het invoeren van veranderingen in de
maatschappelijke verhoudingen, ver
gist zich dan ook terdege.
Zuiver
De waarschuwing van kanselier
Brandt dat het verkiezingsprogramma
van november vorig jaar niet mag
worden verloochend, getuigt van de
zuiverheid van zijn bedoelingen. Blijft
echter het feit, dat de Jusos in zekere
zin een belangrijk aandeel in de over
winning van de SPD hebben gehad
door, op verzoek van leidende figuren
als plaatsvervangend voorzitter Her-
bert Wehner, weinig of niets van zich
te laten horen. Daarmee hebben zij de
prolongatie van de coalitie van soci
aal-democraten en liberalen mogelijk
gemaakt. Zij hadden daar zelf belang
bij, temeer omdat zij hoopten, dat de
SPD dank zij de populariteit van
Brandt de absolute meerderheid in de
Bondsdag zou veroveren en a'leen
verder zou kunnen regeren.
Hoezeer het optreden van de Jusos
ook ongelegen komt voor de kanse
lier, hij kan hun niet kwalijk nemen
dat zij nu met hun eisen voor de dag
komen. Brandt heeft zich mede
onder de invloed van mensen als
Herbert Wehner verkeken op de
vastberadenheid van de jonge partij
genoten om zo snel mogelijk 'de
macht over te nemen'. Het feit, dat
Wehner (die aanvankelijk lange tijd
communist is geweest, maar na de
oorlog een goede sociaal-democraat
bleek te zijn geworden) zich niet
meer beschikbaar stelt als kandidaat
voor het plaatsvervangend voorzitter
schap van de SPD, direct onder Willy
Brandt, heeft meer te maken met het
falen van zijn luidruchtige pogingen,
de invloed van de Jusos binnen de
perken te houden, dan met zijn ge
zondheid. Want Wehner blijft zijn
zware werk als fractievoorzitter in de
Bondsdag verrichten. Zijn keus had
ook anders kunnen uitvallen.
Het ziet er naar uit dat Wehner zijn
besluit vroetijdiig bekend heeft ge
maakt om kanselier Brandt in de
gelegenheid te stellen, de opvolgings
kwestie te regelen, voordat er een
strijd uitbreekt tussen de beide vleu
gels van de partij, die in Hannover
tot nog groter moeilijkheden kan lei
den dan nu al worden verwacht.
Brandts keus is gevallen op Heinrich
Kllhn, de minister-president van de
deelstaat Noordrijn-Westfalen, van
wie wordt aangenomen, dat hij in
staat is de arbeiders sterker aan de
partij te binden. Dit laatste is van
groot belang, omdat volgens Der Spie
gel kanselier Brandt van plan is, de
traditionele aanhangers van de SPD
de arbeiders voor zich te win
nen om de strijd tegen de linkervleu
gel met succes te kunnen voeren.
Men meent dat Brandt de Jusos met
hun eigen wapen wil bestrijden, nl.
door hen te benaderen zoals de Jusos
dat hebben gedaan ten aanzien van de
Stamokap-aanhangers. Brandt zou zich
willen gedragen als een begrijpende
vriend, maar tegelijkertijd als een
vastbesloten tegenstander van de mar
xistische ideeën van de Jusos. Zo heeft
hij begrip voor de eis van de jonge
ren, een discussie te beginnen over
het programma op lange termijn, dat
onder leiding van de tot de rechter
vleugel behorende minister van finan
ciën, Helmut Schmidt werd opgesteld.
Brandt wil echter het ontwerpen van
een nieuw program niet overlaten aan
de Jusos dat moet het partijbe
stuur doen. Voor het overige heeft de
kanselier er niets tegen, als de jonge
intellectuelen willen meepraten over
maatschappijhervormingen.
Scherp heeft Brandt zich gekeerd te
gen de beschuldiging van de voorzit
ter van de Jusos, Wolfgang Roth, als
zou hij als kanselier niet genoeg ge
daan hebben voor de werkende bevol
king. De 32-jarige Roth edste in Bad
Godesberg van de coalitie van sociaal
democraten en liberalen een krachtige
'socialistische politiek'. Hij sprak de
veronderstelling uit dat 'de regering
er blijkbaar van overtuigd is, dat zij
geen politiek voor de werknemer kan
voeren tegen de macht van het kapita
lisme'. Hij vroeg zich af 'of de staat
met zijn tong uit de mond achter de
speculanten aan blijft rennen, of dat
hij eindelijk een begin gaat maken
met anti-kapitalistische hervormin
gen'.
Wat het programma op lange termijn
(tot 1985) betreft, heeft Helmut
Schmidt (die toch al dn opspraak is
door zijn omstreden beleid ten aan
zien van de internationale monetaire
crisis, waarvan de Bondsrepubliek tot-
dusver de zwaarste lasten heeft moe
ten dragen) laten weten dat er inder
daad een nieuw ontwerp moet komen.
Hij liet echter tevens de waarschu
wing horen dat de SPD taltijke gede
legeerden telt, die bij het verkondi
gen van hun afwijkende ideeën een
taal verkondigen, die door de grote
massa van de kiezers niet goed begre
pen en niet geheel geaccepteerd zou
worden.
De meesten hebben kritiek op het
onder leiding van Schmidt opgestelde
program, omdat het 'geen behoorlijke
analyse bevat van de maatschappelijke
verhoudingen en haar economisch-po-
litieke tegenstrijdigheden'. Het ont
werp werd opgesteld op basis van het
SPD-program, dat in 1959 in Bad
Godesberg tot stand kwam-nadat tien
jaar lang vergeefs was geprobeerd een
socialistische politiek aan het West-
duitse kiezersvolk te verkopen. Dit
'Godesberger program' is sindsdien
het waarmerk van de sociaal-democra
ten geweest en kanselier Brandt wil
niet dat er wezenlijke veranderingen
in worden aangebracht 'Er kan over
gediscussieerd worden', aldus citeert
Der Spiegel Brandt, 'maar het mag
niet worden veranderd'.
De kanselier hoopt nog altijd dat de
Jusos opgevangen kunnen worden
door hen meer invloed in de partijlei
ding te geven. Het partijbestuur wil
onderdak verlenen aan vier linkse
jongeren, te weten: Peter von Oer-
tzen, Friedel LSpple, Hermann Heine-
mann en Bruno Friedrich. En Wolf
gang Roth, voorzitter van de Jusos,
zou er op kunnen rekenen dat kanse
lier Brandt hem zelf in Hannover als
kandidaat van het partijbestuur 'zal
aanbevelen. Brandt wil pas in uiterste
instantie overwegen, of tot uitstoting
van partijleden moet worden overge
gaan, die weigeren besluiten te eer
biedigen, welke door de partij als
geheel zijn genomen.
Veroveren
De Jusos weten dit Zij staan niet te
dringen om een plaats in de partijlei
ding te krijgen, omdat zij stuk voor
stuk vrezen voor het verlies van de
eigen identiteit. Johano Strasser geeft
toe: 'Zodra iemand hogerop komt in
de politiek, behoort hij tot de maat
schappelijke tussenlaag en gaat hij
dienovereenkomstig reageren. Nie
mand heeft het linkse bewustzijn zo
diep in zijn binnenste, dat hij het
zonder controle van de basis stellen
kan'. En wat het mobiliseren van de
arbeiders tegen de Jusos betreft zei
een andere leidende figuur: 'Geacti
veerde arbeiders passen uitstekend in
ons concept. Als ze georganiseerd zijn
hoeven we alleen nog maar hun vere
niging te veroveren'.
id-Afrika is een van de rijk-
Ie landen ter wereld en verre-
het rijkste land van Afrika,
rtig procent van het totale
rikaanse inkomen wordt in
iid-Afrika verdiend; van alle
ineralen die in Afrika gewon-
in worden, produceert Zuid-
ïika 43 procent; het produ-
rt tweemaal zoveel elektrici-
it en zes maal zoveel staal als
e hele rest van Afrika.
een niet aflatende stroom propa-
ndamateriaal komt de Zuidafri-
lanse regering er graag voor uit,
t er goed verdiend wordt in het
od van de eigensoortige ontwikke-
ïg, de apartheid.
et Engelse dagblad The Guardian
ieft vorige week de keerzijde van
t medaille weer eens belicht. De
nthullingen' van de Guardian dat
ongeveer 500 Britse bedrijven in
iid-Afrika op enkele uitzonderin-
:n na de zwarte arbeiders lonen
italen waar die mensen en hun
tzinnen onmogelijk van kunnen le
en, heeft in Engeland grote beroe-
gewekt. De Engele kranten
- laan al dagenlang vol over de mens-
nterende omstandigheden waaron-
er de overgrote meerderheid van
Zuidafrikaanse bevolking, die
let blank is, moet leven. De aanha-
ngstekens bij onthullingen staan er
iet, omdat wij zouden twijfelen aan
et waarheidsgehalte van wat de
uardian schrijft over de uitbuiting
in de zwarte massa's in Zuid-Afri-
i. De Britten hadden echter allang
nen weten, dat hun bedrijven in
uid-Afrika en die van Nederlan-
Amerikanen, Fransen, Dult-
ts, Japanners en wie ook maar
[ïnvesteerd hebben in het land van
apartheid, geen socialere politiek
leren dan de Zuidafrikaanse bedrij
en zelf. De grote verdienste van de
tikelen in The Guardian is, dat ze
termate goed gedocumenteerd zijn.
an en paard worden genoemd en
rer de lonen worden precieze cij-
irs verstrekt. Maar splinternieuw
jn deze gegevens niet. Vorig jaar
in Engeland een boek verschenen,
"he South African Connection',
oor Ruth First c.s.. dat helemaal
aat over de rol die Engeland en de
Est van het Westen in Zuid-Afrika
pelen. Daarin werd al önweerleg-
aar vast gesteld, dat buitenlandse
edrijven in Zuid-Afrika de zwarte
rbeiders precies dezelfde hongerlo-
en betalen als de inheemse bedrij
en.
taking
at de Engelsen nu pas wakker
chrokken. komt natuurlijk in de
erste plaats doordat The Guardian
en grotere oplage heeft dan het
oek van Ruth First, maar ook door
at de publikatie in het dagblad
amenviel met een staking van tex-
elarbeiders in Durban. Hoewel de
frikaanse arbeiders in Zuid-Afrika
een stakingsrecht hebben en zich
let in vakbonden kunnen organise-
en, zijn ze toch in opstand geko-
door Harm Lamberts
men tegen hun uitbuiting. En met
gedeeltelijk succes. In 1969 had de
regering een staking 1 van textielar
beiders in Durban nog met geweld
gebroken. Alle 2000 stakers werden
toen ontslagen en krégen vier uur
de tijd Om de stad te verlaten. Ze
werden verbannen naar de reserva
ten waar hun niets restte dan weg
te kwijnen in armoede, want be
staansmogelijkheden zijn daar nau
welijks.
Deze keer reageerden de werkgevers
en de autoriteiten terughoudender.
Wel werden versterkingen naar Dur
ban gestuurd en cirkelde een heli
kopter boven de plaats waar de
stakers in de open lucht vergader
den. maar de stakers slaagden er
toch in een loonsverhoging af te
dwingen. En de burgemeester van
Durban, Ron Williams, zei in het
openbaar dat de stakers groot gelijk
hadden en dat de werkgevers inder
daad schandalig lage lonen betaal
den. De gemeente zelf verhoogde
het loon van het gemeentepersoneel,
dat enkele weken geleden staakte,
met vijftien procent. En elders in
het land gaven werkgevers loonsver
hogingen nog voordat het tot een
staking kwam.
De betekenis van deze stakingen kan
moeilijk onderschat worden. Want
het gaat niet alleen om meer loon;
de werkgevers die denken dat de
zaak geklaard is als ze maar wat
meer betalen, zullen bedrogen uitko
men. Want het hele systeem van
apartheid is in het geding. Een van
de peilers van de apartheid is de
goedkope zwarte arbeid. Door de
uitzonderlijk lage lonen is Zuid-Afri
ka een paradijs voor binnen- en
buitenlandse investeerders. Van de
buitenlandse investeringen nemen
de Engelsen het grootste deel voor
hun rekening. In 1970 bedroeg de
waarde van de Britse investeringen
in Zuid-Afrika 1983 miljoen pond
sterling of 58 procent van alle bui
tenlandse investeringen. Overig
West-Europa was met 21 procent
een goede tweede. De lage lonen
van de Afrikanen garanderen gigan
tische winsten (Alleen in Maleisië
zijn de winsten voor het Britse
bedrijfsleven nog hoger).
80 GULDEN
Hoe laag die lonen zijn, bleek nog
weer eens uit de artikelen in The
Guardian. Onderzoekingen van onaf
hankelijke Zuidafrikaanse instituten
hebben aangetoond, dat een gezin
van vijf personen in Zuid-Afrika
onder het bestaansminimum leeft
als het een inkomen heeft dat min
der is dan 80 gulden per maand.
Van die tachtig gulden kunnen ze
alleen iets eten en drinken. Geld
voor medische zorg, onderwijs, reizen
of wat voor 'luxe' dan ook is er niet
bij.
Uit het onderzoek van The Guardian
bleek dat van de honderd onderzoch
te Britse bedrijven er slechts drie
waren die de Afrikaanse werkne
mers een gemiddeld loon betaalden,
dat hoger was dan tachtig gulden.
Alle andere bedrijven betaalden
minder en vaak aanzienlijk minder.
En als je dan bedenkt dat de meeste
gezinnen van Afrikanen uit meer
dan vijf personen bestaan, heb je
een gedeeltelijke verklaring voor het
feit dat in het rijkste land van
Afrika en een der rijkste landen ter
wereld op grote schaal honger gele
den wordt, wat niet alleen is toe te
schrijven aan slechte voedingsge
woonten, zoals de regering-Vorster
wil doen geloven.
De cijfers zlfn een felle aanklacht
tegen de blanke minderheid in Zuid-
Afrika en haar buitenlandse helpers
die de politiek, de industrie, de
justitie, het leger en de politie be
heersen.
De Zuidafrikaanse regering, gul met
prachtige foto's over goudgele stran
den, wilde dieren en gebronsde
beeldschone vrouwen, is minder
scheutig met materiaal over de toe
standen waarin de Afrikaanse meer
derheid moet leven. De voorlichting
over allerlei mooie projecten voor
de Afrikanen is ook perfect. Nie
mand kan ontkennen dat de Zuidaf
rikaanse regering tal van voorzienin
gen treft voor de zwarte bevolking.
Maar van die projecten' profiteert
maar een heel klein gedeelte van de
zwarte bevolking. Het zijn maatrege
len die de verschrikkelijke gevolgen
van de apartheid moeten camoufle
ren en het kritische buitenland een
rad voor ogen moeten draaien.
Maar de cijfers zijn niet meer te
camoufleren. Het zijn cijfers die
onthuld zijn door pater Cosmas Des-
mond, die nu levend dood is ver
klaard. Zonder vorm van proces
heeft hij vijf jaar huisarrest gekre
gen.
In een van de Afrikaanse reserva
ten, Seskhoekoeniland, hebben dok
ters geconstateerd dat de helft van
de kinderen daar niet ouder wordt
dan tien jaar. In de bantoestan
Transkei sterft 45 procent van de
kinderen voor ze tien jaar zijn. In
1969 maakte de officier van gezond
heid in Port Elizabeth bekend, dat
een op de drie baby's stierf in het
eerste levensjaar. Daar was het
sterftecijfer voor zwarte baby's vijf
tien keer hoger dan voor blanke. In
Durban is de toestand iets beter:
tien procent van de Afrikaanse
baby's sterft in het eerste jaar. En
Durban ligt niet in een van de
thuislanden, maar midden in het
rijke deel van Zuid-Afrika dat de
blanken zichzelf hebben toebedeeld.
De vaders van de kinderen die
door honger en gebrek voortijdig
sterven, werken in de fabrieken van
de blanken, de Zuidafrikaanse, de
Engelse, de Nederlandse, de Ameri
kaanse en al die andere blanken die
rijk worden in Zuid-Afrika.
Het argument van de Zuidafrikaanse
regering en haar ondersteuners dat
de lonen in de rest van Afrika nog
lager zijn en dat de kindersterfte
daar nog hoger is, gaat niet op. Het
gaat voorbij aan het feit, dat Zuid-
Afrika het rijkste land van Afrika
is, waar een kleine minderheid in
rijkdom zwelgt vergeleken bij de
meerderheid.
De cijfers spreken een duidelijke
taal. Onderwijs voor blanke kinde
ren is in Zuid-Afrika verplicht en
gratis. Voor Afrikanen niet. In 1970
besteedde de overheid ruim 900 gul
den per blank kind aan onderwijs en
75 gulden per zwart kind.
De reële inkomens van de Afrikaan
se mijnarbeiders zijn sinds 1911 niet
groter geworden. Het gemiddelde in
komen van de Afrikanen is in de
mijnen ongeveer 20 gulden per
week: dat van de blanken ruim
twintig keer zoveel. In 1911 verdien
den de blanken 'maar' elf keer zo
veel als de Afrikanen en in 1966 17
keer zoveel. In 1969 bestond de
Zuidafrikaanse bevolking voor 67,9
procent uit Afrikanen. Zij verdien
den slechts 18,8 procent van het
nationale inkomen en de blanken,
19,7 procent, verdienden 73,3 pro
cent.
Er zijn veel misverstanden over
Zuid-Afrika. Een ervan is dat de
Afrikaans sprekende blanken, de af
stammelingen van de Nederlanders,
de apartheidsmaniakken zijn. De En
gels-sprekende blanken zouden door
de Boeren gedwongen worden het
systeem tegen wil en dank te aan
vaarden, omdat de Nationale Partij
nu eenmaal aan de macht is. De
werkelijkheid is minder zwart-wit
Neem bijvoorbeeld Harry Oppenhei-
mer, de keizer van het Anglo-Ameri
can mijnimperium in Zuid-Afrika.
Hij is lid van de Progressieve Par
tij, die de apartheid wil bestrijden.
Hij is tegen apartheid en hij be
weert dat, als de economie van Zuid-
Afrika nu maar blijft groeien, de
apartheid vanzelf zal afnemen. De
vraag naar geschoolde zwarte ar
beidskrachten zal toenemen omdat
de blanken aan de vraag niet kun
nen voldoen. Steeds meer Afrikanen
zullen toegelaten moeten worden in
functies die de wet tot nu toe
voorbehield aan blanken. Zo zal de
kleurscheiding geleidelijk verdwij
nen, zegt Oppenheimer.
Maar deze zelfde Oppenheimer, een
van de rijkste mannen ter wereld,
betaalt zijn arbeiders lonen die niet
beter zijn dan in 1911 en zijn bedrij
ven vormen een van de grote steun
pilaren van de Zuidafrikaanse sa
menleving. Na de regering is hij de
grootste werkgever. Oppenheimer
schenkt grote bedragen aan liefdadi
ge instellingen in Zuid-Afrika, maar
dat kan het onrecht niet goedmaken
dat hij zijn arbeiders aandoet.
APARTHEID?
De officiële theorie van de regering-
Vorster is apartheid, maar de prak
tijk is een ongedeelde economie,
waarin de zwarten ten behoeve van
de blanke investeerders goedkope ar
beidskrachten leveren. En dat moet
zo blijven. Daarom worden de ban-
toestans reservaten voor zwarte ar
beidskrachten en wordt de trekar-
beid gepropageerd. Miljoenen Afri
kaanse arbeiders werken ver weg
van vrouw en kinderen in de fabrie
ken en mijnen van de blanken. Die
vrouwen en kinderen brengen de
blanken niets op en daarom mogen
ze niet in dat deel van Zuid-Afrika
wonen waar de blanken hun rijk
dommen vergaren.
Aan die politiek werkt Oppenheimer
mee en al die andere Engels spre
kende, liberale Zuidafrikaanse heren
die de industrie beheersen. Aan die
politiek werken ook de westerse in
vesteerders mee, en de immigranten.
Geen Zuidafrikaanse wet verbiedt de
bedrijven hun arbeiders een mens
waardig loon te betalen, maar ze
doen het niet.
Een 50-jarige man vertelde de ver
slaggever van The Guardian dat hij
bij het laden van een vrachtwagen
zijn been bezeerd had en al drie
maanden niet had kunnen werken.
Al die tijd kreeg hij ook geen loon.
'Mijn kinderen zijn ziek geworden.
Ze liggen op de vloer te slapen en
te sterven. Ik kan niets anders doen
dan God bidden'.
Zuid-Afrika is een paradijs, maar
slegs vir blankes.
