Raiffeisenbanken en Boerenleenbanken
Plannen ontdekt om heel
Paramaribo af te branden
Felle partijstrijd, ondanks stakingsroes
noemen zich voortaan kortweg
de bank voor iedereen
io
jL
VS
'Meer dan vijftig
wapens gevonden'
AR kiesvereniging achter
Boersnia-De Gaay Fortman
'Heteluchtdroger
is bijzonder
onhygiënisch'
Dumdum-kogels in
Suriname gebruikt?
Ziekenhuis ontslaat
tientallen mensen
Advies over
Ad Valvas valt
niet slecht
Autocontrole:
remmen vaak
niet in orde
Miljoenenbuit
van bankroof
is teruggevonden
Voorhoedegevechten voor Surinaamse verkiezingen
Vrouw met zeven
schoten om het
leven gebracht
Het weer
- ,=4^5
[ÓUW/KW.RTET DINSDAG 6 MAART 1973
BINNENLAND
T3/K5
t FJ
ebro-i
goe-
70C
en
een
rden
Tref
Ic in
cht
leo
Vth
lige
lag-
(ADVERTENTIE)
V.
iabob
Potuien: wapensmokkel naar Suriname om macht over te nemen
oet
Van en onzer verslaggevers
DENHAAG De Surinaamse regering heeft een volledig plan
ontdkt om de hoofdstad Paramaribo in lichter laaie te doen op-
gaan?i de bruggen in de stad op te blazen.
De b"jnd zou moeten worden aangestoken met mólotow-cocktails,
waarm de regering er inmiddels 'massa's' heeft gevonden.
Ook keft de regering ontdekt dat er wapens het land werden bin-
nengemokkeld (onder meer uil Brazilië) met de bedoeling de re-
gerinsmacht gewapenderhand over te nemen. Deze mededelingen
lieeftde Surinaamse gevolmachtigde minister in Den, Haag, dr. J.
Polaien, gisteren gedaan op een persconferentie.
Nadele bijzonderheden over deze ont-
dekbgen wilde (of kon) de heer
Polaren beslist niet geven. 'Ik geloof
dat en regering niet wijs handelt als
hangtide het onderzoek concreet en
heel uitvoerig alle gegevens aan de
public.eit worden bloot gegeven,' al
dus mnister Polanen.
Maar oezeer hij zelf er ook op uit
was zij mededelingen in de sfeer van
geruchen te houden hij bezwoer
tegelijl-de aanwezigen op deze pers-
conferntie dat het wel degelijk om
berichtn en niet om geruchten gaat.
De eni.e aanduiding die hij nog kwijt
wilde, nas dat het om 'een doordacht
plan vn brandstichting' ging voor de
nagenoig geheel uit hout opgebouwde
stad Rramaribo en om een aantal
wapens, dat 'verontrustend genoeg is,
gezien het bevolkingstal van ongeveer
100.000 in de stad'. In ieder geval
waren er 'meer dan vijftig' wapens
gevonden.
De heer Polanen bracht de arrestaties
van vakbondsleiders en journalisten,
die vorige week in Paramaribo zijn
verricht, in verband met deze ontdek
kingen, hoewel ook hier toen er
om toelichting werd gevraagd een
slag om de arm werd gehouden.
Met name de journalisten zijn vorige
Van een,verslaggever
ÖTRECHT Het negen leden tellen
de bestujr van de a.r. kiesvereniging
Utrecht-2uid staat 'als één man' ach
ter het besluit van minister Boersma
ei prof. De Gaaij-Fortman om zich
iet bij voorbaat afwijzend cp te
«ellen tegenover deelneming aan een
«tra-parlementair kabinet. Aan
liït centraal comité van a.r. kiesvere-
ngingen, schrijft het bestuur dat
feersma en De Gaay Fortman als
Eede anti-revolutionairen hebben ge-
ndeld, 'door metterdaad verdergaan-
4 polarisatie af te wijzen',
fet besiuur van de kiesvereniging
ktreurt de afwijzende houding van
d: fractie. Het verzoekt fractie en
tntraal comité, de heren Boersma en
4 Gaay. Fortman alle mogelijk steun
i veriepen.
Van een verslaggever
MALUSSEN Heteluchtdro
ger s en gemeenschappelijke
handdoeken zijn bijzonder on
hygiënisch volgens drs. J. H. de
Boer. voorzitter van de directie
van Viruly BV in Maarssen.
Deze fabriek is gespecialiseerd
in reinigingssystemen voor
grootverbruikers.
Duitse onderzoekingen hebben
uitgewezen dat gemeenschappe
lijke handdoeken in toiletruim
ten van horecabedrijven en zie
kenhuizen wemelen van de ziek
tekiemen.
Van de heteluchtdroger zei hij,
dat deze alleen hygiënisch
- 'schijnt': 'Hij zuigt rondzweven
de micro-organismen aan en
blaast ze op een vochtig huidop-
pervlak dat juist door het han
den wassen zijn beschermende
vetlaagjc heeft verloren. Daar
door kunnen de onder de hete
lucht neergeslagen kiemen zich
in moordend tempo vermenig
vuldigen.'
Hygiënischer zijn volgens de
heer De Boer zecp-doscerauto-
matcn en automaten met papic-.
ren handdoeken of met een tex-
tielrol. Ook een 'gewoon' stukje
zeep is volgens hem onhygië
nisch omdat het, 'vochtig en
soms slijmerig', een ideale voe
dingsbodem "vormt voor kiemén.
PARAMARIBO Het enige lid voor
de PNR in de Surinaamse Staten mr.
Eddy Bruma, heeft aan de Surinaam
se minister van justitie mr. dr. Adhin
gevraagd of de bewindsman bereid is
terstond een onderzoek in te stellen
dat de afgelopen dagen door de poli
tie op demonstranten geschoten zou
zijn met dumdum kogels. Ook wil het
Statenlid weten of slachtoffers hier
van in een van de plaatselijke zieken
huizen van Paramaribo worden behan
deld.
Verder vraagt het statenlid aan de
bewindsman of de minister bereid is
hem mee te delen op welke wettelijke
gronden de regering aan de politie de
volmacht heeft gegeven om 'naar ei
gen inzichten en zonder consideratie
tegen het volk op. te treden'. En
indien er geen wettelijke grondslag
bestaat, wil het PNR-Statenlid weten
of de minister en de regering bereid
zijn deze volmacht terstond publieke
lijk in te trekken.
Minister J. V. D. Polanen: begrip
gevraagd voor optreden van Suri
naamse regering
week aangehouden op grond van een
artikel in het Surinaamse wetboek,
dat opruiing verbiedt. Op welke, door
de journalisten gebruikte, uitdrukkin
gen dit sloeg wilde (of kon) de heer
Polanen niet meedelen. Hij had wel
een uitdrukking bij de hand ('des
noods op de puinhopen, maar wij
zullen zorgen voor structurele veran
deringen'), maar deze 'bedenkelijke
taal' was afkomstig van de vakbonds
leider Henk Herrenberg en dat is
geen journalist.
Lachmon
Het dreigement van de leider van de
Hindoestaanse partij VHP (en parle
mentsvoorzitter) Lachmon dat hij des
noods bereid was zijn volgelingen uit
de districten op te roepen om de
strijd met de stadscreolen aan te
gaan, rangschikte minister Polanen
niet onder de opruiende taal. 'In elk
geval heeft de heer Lachmon zijn
dreigement nog niet uitgevoerd.'
Ook wilde hij beslist niet suggereren
dat dan de vorige week aangehouden
vakbondsleiders verdacht worden van
de brandstichtingsplannen en de wa
pensmokkel. 'Er zijn arrestaties ver
richt naar aanleiding van deze ontdek
kingen. De namen van wie concreet
op deze verdenking zijn aangehouden
kan ik u niet geven.'
De heer Polanen deed op zijn pers
conferentie een dringend beroep op
de Nederlanders begrip te hebben
voor het optreden van de Surinaamse
regering. Hij onderkende in de Neder
landse houding een zekere inconse
quentie. Onmiddellijk na het begin
van de staking riepen de Nederlan
ders (bevreesd dat er Nederlandse
troepen zouden worden ingezet als
stakingsbrekers) dat het om een bin
nenlandse aangelegenheid ging; nu er
arrestaties worden verricht en de po
litie hardhandig en drastisch optreedt
roepen dezelfde Nederlanders boos
over 'schending van menselijke vrijhe
den'.
Geen noodtoestand
De ruime bevoegdheden die de Suri
naamse regering de politie op het
ogenblik heeft toegekend zijn niet een
uitvloeisel van het uitroepen van de
noodtoestand of iets dergelijks. De
Surinaamse regering heeft alleen
maar tot dit optreden besloten (onder
meer na de brand in het belastingkan
toor) omdat de stedelijke politie haar
enige machtsapparaat is. Er is geen
rijkspolitie of marechaussee en de
Nederlandse troepen mogen niet in
grijpen.
De echte, formeel-juiste noodtoestand
kan slechts worden afgekondigd door
dc koninkrijksministerraad dat is
dus in Den Haag. En dat is tot nu toe
niet gebeurd.
(ADVERTENTIE)
Wit helpt
jaren
bij hoest?
Van een onzer verslaggevers
BILTHOVEN Bij het algemeen
ziekenhuis Berg en Bosch zullen bin
nenkort enige tientallen van de 480
personeelsleden worden ontslagen.
Dat is het gevolg van een grondige
reorganisatie, die noodzakelijk gewor
den is nu de sanatoriumfunctie van
dit ziekenhuis volledig is weggevallen.
Daarvoor in de plaats komt de twee-
de-lijns-hartrevalidatie-afdeling van
het Academisch Ziekenhuis in
Utrecht.
Deze afdeling komt onder leiding van
de Utrechtse hoogleraar in de cardio
logie professor F. L. Mijier. De be
manning van deze afdeling vraagt een
heel aparte aanpak, die slechts aan
gespecialiseerden kan worden toever
trouwd. Tegelijkertijd zal een betere
'structurele aanpassing' voor het per
soneel worden nagestreefd.
Berg en Bosch werd in 1919 gesticht
als r.-k. sanatorium. Later werd het
algemeen ziekenhuis maar de banden
met het NKV bleven hecht tot 1972;
toen werd Berg en Bosch een zieken
huis voor de regio.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Een universitair
weekblad als Ad Valvas van de Vrije
Universiteit heeft een dubbele taak:
informatie geven en opinies registre
ren. Omdat zo'n blad een monopolie
positie heeft binnen de universiteit
hoeft het niet opinievormend te wer
ken. De leden van de redactie mogen
wel onder eigen naam hun mening
uiten.
Dit advies heeft een commissie onder
leiding van prof .dr. L. Traas uitge
bracht aan de Universiteitsraad van
de VU. Deze zal vandaag de moeilijk
heden rond Ad Valvas bespreken.
Op een gisteren door geïnteresseerden
gehouden hearing werd het advies-
Traas niet slecht ontvangen. Wel
sprak men zich in een motie uit tegen
het voorstel van het presidium van de
Universiteitsraad om Ad Valvas voor
lopig nog onder de verantwoordelijk
heid van het bureau pers en voorlich
ting te laten vallen. Het presidium
wil eerst de structuur van het bureau
voorlichting nog eens bekijken, voor
dat de opzet van Ad Valvas precies
geregeld wordt.
De discussie rondom Ad Valvas heeft
(mede door het aangevraagd ontslag
voor eindredacteur Pieter Bückmann)
ook buiten de VU aandacht getrok
ken. Henk Bakker, eindredacteur van
Folia Civitatis, het weekblad van de
Universiteit van Amsterdam (oplaag
30.000 exemplaren) wees op het be
lang van een vrije nieuwsgaring aan
de universiteit. De universitaire ge
meenschap is een klein stadje, zo je
wilt een groot dorp. De democratie
kan alleen functioneren bij een goede
informatie.
Van een verslaggever
DRIEBERGEN Technische
gebreken aan de remmen vorm
den het meest voorkomende eu
vel dat tijdens landelijke ver
keerscontroles aan auto's werd
geconstateerd. Dit blijkt uit een
overzicht van de algemene ver
keersdienst van de rijkspolitie
in Driebergen van de controles
die in 1971 en 1972 gehouden
werden.
In totaal werden 13.109 voertui
gen gecontroleerd, van welke er
1134 uit het verkeer genomen
moesten worden. In 1971 con
troleerde de rijkspolitie 6.710
voertuigen. Daarvan vertoonden
er 4.444 (66 procent) gebreken.
Tegen 3.351 bestuurders werd
procesverbaal opgemaakt en
2.812 automobilisten kregen een
waarschuwing. Er werden 649
voertuigen uit het verkeer ge
nomen.
In 1972 werden 6.399 voertuigen
gecontroleerd, waarvan 3.930
(61 procent) technische gebre
ken hadden. Proces-verbaal kre
gen 3.102 automobilisten en
2.349 werden gewaarschuwd. In
totaal 485 voertuigen mochten
niet meer aan het verkeer deel
nemen.
Van de geconstateerde techni
sche gebreken golden er 1818
de remmen, 793 de draagveren,
695 het chassis en 576 de koppe
ling.
Van een verslaggever
ALKMAAR De Westduitse politie
heeft gisteren de meer dan drie mil
joen mark gevonden, die de in Neder
land gearresteerde bankrover G. H. na
zijn vlucht had verstopt. Bij een ver
hoor in Alkmaar bekende de Duitser
dat hij het geld in een bos bij
Mönchengladbach had begraven.
De politie kamde het enige in aan
merking komende stuk bos uit en
vond hier een door H. beschreven
boom. Vijf meter daar vandaan von
den zij een boomstomp die H. als
markeringspunt had aangegeven. De
tassen met geld werden daarna snel
gevonden. Zij lagen slechts tien centi
meter diep.
Het is mogelijk dat H. vandaag al aan
Duitsland zal worden uitgeleverd. Te
gen zijn medeplichtige, H. R. von den
B., die samen met de miljoenenrover
werd gearresteerd, heeft de officier
van justitie een onderzoek gevraagd
onder verdenking van bedreiging te
gen het leven. Von den B. zal zich
vermoedelijk moeten verantwoorden
voor het inrijden op twee recher
cheurs bij zijn arrestatie.
Van een medewerker in Paramaribo
PARAMARIBO Hoe groot de roes van de staking in Suriname ook mag zijnnog
altijd horen parlementsverkiezingen hier tot de belangrijkste bezigheden. Men
leeft hier als het ware van verkiezing naar verkiezing. Daar tussen liggen de
kleine voorhoedegevecht en om goed of minder goed betaalde baantjes, om veilig
stelling van materiële belangen en om afrekening met de 'vijand'. Dat laatste is dan
de partij die de vorige verkiezingen heeft verloren.
Dat de politiek hier zo'n ab
surd belangrijke plaats in
neemt, blijkt ook nu weer.
Terwijl de scholen reeds een
maand gesloten zijn, telegraaf
en telefoon maar gedeeltelijk
functioneren en de Surinaam
se gulden devalueert, zijn de
partijen nu al op verkiezings-
toernee gegaan voor de
verkiezingen, die in oktober
moeten worden gehouden, wel
te verstaan.
Het begon bij de Nationale
Partij Suriname, eens de par
tij van wijlen premier Pengel,
maar nu al bijna vier jaar in
de oppositie. Van uit deze po
sitie nam de N.P.S. twee we
ken geleden de handschoen op
voor de vakbonden en eiste
het aftreden van de rdgering-
Sedney met nieuwe parle
mentsverkiezingen. De Partij
Nationalistische Republiek-
van mr. Eddy Bruma volgde
prompt en voegde aan de ei
sen toe dat de volgende rege
ring een arbeidersregering
dient te zijn.
De N.P.S. kwam overigens van
ec'n koude kermis thuis. De
stakene vakbonden, verenigd
in de CLO, de Centrale van
Landsdienaren Organisaties,
bleken deze 'hulp' niet zo on
voorwaardelijk op prijs te stel
len als van NPS-zijde was ver
wacht. In een communiqué
van de C.L.O. werd de NPS
verweten sedert het begin van
de staking een halfzacht stand
punt (ook in het parlement)
te hebben ingenomen. De
NPS-eis tot aftreden van de
regering zag de CLO als een
puur-politieke manoeuvre, be
doeld om stemmen te winnen
voor de aanstaande Statenver
kiezingen.
Op de stap van de P.N.R.
werd niet gereageerd. Dit zal
wel iets te maken hebben met
het feit, dat PNR-leidtT mr.
Eddy Bruma tot de 'familie'
wordt gerekend, en zijn vak
bonden zij het maar enkele
dagen actief hebben deelge
nomen aan de staking. Boven
dien heeft Bruma zijn plaats
in het parlement te danken
aan wat zich in 1969 had aan
gediend als het verenigd ar
beidersfront, waarvan de le
den nu voor het grootste deel
verdnigd zijn in vakbonden,
aangesloten bij de Centrale-47,
waarvan Bruma de voorzitter
Verder had het PNR-stand-
punt iets meer gewicht dan
dat van de N.P.S., omdat de
eerste niet heeft volstaan met
schuldigen aan te wijzen,
maar zich ook gekeerd heeft
tegen de regeringsbeslissing
om de Surinaamse gulden te
laten meegaan me* de devalua
tie van de Amerikaanse dollar.
Lachmon
Aangezien het om verkiezin
gen gaat kon ook Lachmon en
zijn Hindoestaanse VHP niet
achterblijven. Van die zijde
kreeg een plaatselijk dagblad
ccn primeur, die insloeg als
een bom. In een vergadering
van de Surinaamse sectie van
de Koninkrijkscommissie
aldus het bericht heeft de
N.P.S. geëist dat de banden
met Nederland geheel moeten
worden verbroken en dat de
Nederlandse troepenmacht uit
Suriname wordt verwijderd.
Iedereendie maar idts weet
van de interne politieke situa
tie in Suriname zal begrijpen,
dat een dergelijk bericht vol
doende is om het behoudend
gedeelte van het kiezersvolk
(en de N.P.S. telt er onnoeme
lijk vtJel) te weerhouden bij
de aanstaande verkiezingen
aan NPS-zijde te gaan staan.
D N.P.S. heeft, dodelijk ge
schrokken, publiekelijk ont
kend dat haar vertegenwoordi
gers in de Surinaamse sectie
deze eis hebben gesteld. Om
deze ontkenning te staven
heeft de partij openbaarma
king van de notulen gevraagd
en er tevens op aangedrongen
voortaan het publiek tod te
laten bij deze (geheime) sec
tie-vergaderingen.
Ook als de notulen van de
betreffende vergadering zou
den worden gepubliceerd
en de kans hierop is nihil
zal dit VHP-verhaal zijn uit
werking niet helemaal missen;
zeker niet na de schijn-mili-
tantd houding welkde de ver
grijzende N.P.S. de laatste
maanden probeert aan te ne
men.
Intussen lijkt het er niet op,
dat de regering-Sedney er
zelfs maar een ogenblik aan
denkt af te treden. Uit de
aanhouding van zoveel bij de
staking betrokken leiders valt
eerder af te leiden dat de
regering de strijd met de vak
bonden voorlopig nog niet uit
de weg gaat.
SINT WILLIBRORD Bij een
schietpartij in St. Willibrord is
de 51-jarige mevrouw C. W. Wij-
ninks gisternacht om het leven
gekomen. Haar man, C. H. Wij-
ninks, moest ernstig gewond in
het ziekenhuis worden opgeno
men. Hij is niet in levensgevaar.
De aanleiding van de dramatische ge
beurtenis, die zich afspeelde na een
carnaval-viering, is waarschijnlijk een
familievete. De vermoedelijke daders
werden maandagochtend door de poli
tic van hun bed gelicht en gearres
teerd. Het zijn de 51-jarige J. de J. en
diens 16-jarige zoon M. de J. beiden
eveneens uit St. Willebrord. Tot gister
avond laat hadden zij geen bekentenis
afgelegd. De vrouw had zeven schot
wonden. Haar man is door één kogel
getroffen.
Er is nog geen wapen gevonden. De
schietpartij vond plaats tussen 2 en 3
uur in het huis van de slachtoffers,
nadat deze carnaval hadden gevierd,
in een café, waar ook de vermoedelij
ke daders aanwezig waren.
Nat Ierland
De voorbije winter is vrijwel over
al in Nederland droger dan normaal
geweest. In De Bilt viel gedurende
119 uur neerslag tegen gedurende
177 normaal. Erg laag zat De
venter met 92 mm, evenals Vlissin-
gen met 100. neerslag. Almelo kwam
op 108, Leeuwarden 109, Maastricht
110, Apeldoorn 115, Andijk 118, Arn
hem 123, Uithuizermeeden 124, Rotter
dam en Scheveningen 128, Den Helder
129, Bussum 142 en Vliteland 155 mm.
Alleen in het uiterste zuidoosten van
Friesland was de winter met 180 mm.
wat natter dan normaal Op de Britse
eilanden liep de winterneerslag sterk
uiteen: maar weinig viel er in Schot
land (Aberdeen 97, Edinburg 67 mm),
maar ook in Kew (Londen) vielwei
nig met 86 mm. Beter bedeeld werden
Manchester met 167 mm, en Lerwick
op de Shetland-eilanden met 361 mm.
Daar regenden naar IJsland langs
trekkende depressies grotendeels uit.
Nog sterker is dit effect geweest op
de Ierse stations Belmullet (uiterste
noordwesten) en Valentia (zuidwes
ten) net respectievelijk 383 en 502
mm. Op laatstgenoemd station viel in
de drie wintermaanden respectievelijk
143, 224 en 135 mm. Februari ivas erg
droog in Bournemouth aan de Engel
se zuidkust met sief hts 7 mm. In
Polen varieerde de neerslag van 21
tot 51 mm. Overal irFVat land bleef
de gemiddelde febr^aritemperatuur
boven het vriespunt, piat toch wel
wat zegt over het müde weertype:
Suwalki in het uiterste noordoosten
0,4, Zamosc 0,6, Krakow 0.8
en Warschau 1,3 gr. C. Ter verge
lijking: Berlijn gaf een waarde op
van 3,3. De Bilt 2.9 en Leeu
warden 1,7 gr. C..
regen later
opklaringen
9
Weerrapporten van gisteravond 19 uur, max.
tomj. en neerslag van 7—19 uur: Amsterdam
zwaar bew. 10 graden 0 millimeter. De Bilt
geheel bew. 10 0, Deelen geheel bew. 10 0.
Eelde mist 7 0.5, Eindhoven geheel bew. 11
0. Den Helder regen 7 0.2, Luchthaven Rot
terdam zwaar bew. 10 0, Twente zwaar bew.
11 0. Vllssingen geheel bew. 9 0. Zd.-Limburg
geheel bew. 13 0. Aberdeen half bewolkt 8 0
Athene onbewolkt 10 0.2, Barcelona zwaar
bew. 18 0. Berlijn zwaar bew. 9 0, Bordeaux
licht bewolkt 20 0, Brussel geheel bew. 12 0,
Frankfort geheel bew. 14 0, Genève zwaar
bew. 10 0. Hcclslnka ijzel 1 2, Innsbrück
onbewolkt 11 0, Kopenhagen zwaar bew. 8
0.5. Lissabon licht bewolkt 20 0. Locarno
geheel bew. 13 0. Londen regen 13 1, Lu
xemburg geheel bew. 12 0. Madrid half be-
wolkl 21 C. Malaga zwaar bew. 15 0, Mallorca
licht bewolkt 16 0, München licht bewolkt 13
0. Nice licht bewolkt 13 0, Oslo onbewolkt
5 0. Parijs zwaar bew. IS 0. Rome onbewolkt
16 0. Split onbewolkt 16 0. Stockholm hall
bewolkt S 2. Wenen licht bewolkt 10 0 2
Zurich licht bewolkt 12 0, Casa Blanca regen
21 o.l, Istanboe) onbewolkt 0. Las Palmai
geheel bew. 24 0. Tunis onbewolkt 16 0.
H°0G WATER, 7 maart Vllssingen: S.16-
15.39; Harlngvlletsluitzen: 5.04-17.19; Rotter
dam: 5.58-18.33: Scheveningen: 4.36-16.49
IJmuiden: 5.10-17.22: Den Helder: 9.14-21.38;
Harlingen: 11.45-23.52; Delfzijl: 1.12-13.44.
I
