fleur Monteverdi's 'Poppea' vraagt om een parodie Bisdom Rotterdam wil zich niet isoleren 'George Dandin': droevige première in fleur Celibaat blijft in trek GPV-jeugd tegen Vietnamplan stad Groningen Spaanse bisschoppen uit staatsfuncties vandaag Boekenetalage Trouw Kwartet Riddertijd herleefde in Rotterdam Interessant programma door Ardito-kwartet alles over bloemen en planten! hoe weet ik dat, waar lees ik dat? TROUW/KWARTET MAANDAG 5 MAART 1973 BINNENLAND T2/K2 Lj Bisschop Simonis tot priesters: ROTTERDAM Het r.k. bisdom Rotterdam is niet van zins zich te isoleren van de Nederlandse kerkprovincie. Het beleid blijft geken merkt door overleg, onderzoek en kritische begeleiding. Aldus bis schop Simonis in een brief aan de priesters en pastorale werkers in zijn bisdom. Hij schrijft dit in een toelichting op zijn recente besluit, het college van vicarissen uit te breiden. Het overleg, het onderzoek en de kritische begelei ding vragen veel, aldus de bisschop. 'Een bisdom met drie miljoen inwo ners, waarvan 25 procent katholiek, wonend in ruim tweehonderd paro chies. Mensen met allerlei wijzen van geloofsbeleving, ongeloof en twijfel'. Óp de vraag, hoe het diocesaan be stuur kan helpen en begeleiden, ant woordt bisschop Simonis: 'Allereerst door te laten zien, dat wij in het dioce saan bestuurscollege met elkaar in kontakt blijven. In ons gemeenschap pelijk geloof vinden wij reden om el kaar vast te houden met de verschil lende visies, die ook in andere krin gen van onze kerk leven. Wij vinden elkaar te waardevol om elkaar los te laten. Tot communicatie in staat blij ven is juist in deze tijd een zware op dracht van ons geloof'. In zijn brief merkt de bisschop ten slotte op, dat het ondoenlijk is een uitgewerkt program voor het toekom stig beleid voor te leggen. Binnen het bestuurscollege vindt het overleg plaats over het beleid. De bisschop AMSTERDAM Ruim driekwart van de afgestudeerden van de katholieke theologische school Amserdam wenst ongehuwd te blijven. Een zelfde per centage is pastoraal werkzaam, terwijl de helft priester gewijd is of zal worden. Dit blijkt uit een enquête, die gehouden is ter gelegenheid van het eerste lustrum van de KTHA. De hogeschool werd in 1968 opgericht door de bisdommen Haarlem en Rot terdam en enkele orden. Het aantal studenten, dat momenteel ruim twee honderd bedraagt, is de laatste jaren stabiel gebleven. Het feit dat slechts de helft van de afgestudeerden zich laat wijden, is volgens het rapport allereerst te wij-, ten aan de huidige ongewisse kerkelij ke situatie in Nederland, en niet aan de celibaatsverplichting, omdat drie kwart verklaart ongehuwd te willen blijven. Van de pastores, die ant woordden op de vraag naar hun sala ris, verdient bijna de helft minder dan het minimumloon. Tweederde werkt langer dan de normale veertig uur per week. Respondenten met kor te werktijden met name katecheten worden soms hoger betaald dan zij, die lange tot zeer lange werktijden hebben, zoals de parochiepastoor. Het resultaat van de enquête, die onder leiding stond van de socioloog prof. dr. Hans Goddijn, is verschenen onder de titel 'De oogst te velde'. Van een onzer verslaggevers GRONINGEN Het noordelijk ver band van gereformeerd-politieke jeugdstudieclubs (GPV-jongeren) heeft 'met verontrusting' kennis geno men van het plan van het college van B en W van Groningen, om voor het adopteren van een project in Vietnam alleen contact op te nemen met de Noordvietnamese delegatie in Parijs. Dit wettigt volgens de GPV-jongeren 'het vermoeden dat het hier gaat om een Noordvietnamees project'. 'Afgezien van het feit dat hieruit een grote eenzijdigheid blijkt, zijn wij van oordeel dat activiteiten als deze niet behoren tot de taak van een gemeente maar tot de competentie van het mi nisterie van buitenlandse zaken', al dus een verklaring die het jongeren- verband zaterdag op een vergadering in Groningen opstelde. De verklaring, gericht aan B enW van Groningen, is zaterdagavond nog bij de burgemeester thuis bezorgd. Gisteren is de Groningse wethouder H. M. Niemeijer (CPN) naar Parijs vertrokken om contact op te nemen met de daar aanwezige Noordvietna mese delegatie. Op deze wijze wil men een project in Vietnam vinden dat voor adoptie door de gemeente Gro ningen in aanmerking komt. Het college van B en W besloot al geruime tijd geleden tot zo'n actie. Een verzoek aan de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, de naam van een plaats te noemen waaraan Gronin gen hulp zou kunnen geven, bleef zonder resultaat. MADRID (KNA) De president van de Spaanse bisschoppen-conferentie, kardinaal Vicente Enrique y Taran- con, heeft generaal Franco als ultima tum gesteld, dat de bisschoppen, die momenteel staatsfuncties bekleden, binnen drie maanden daarvan ontsla gen dienen te worden. De kardinaal zou tijdens zijn onderhoud met Fran co ook gesproken hebben over de vrijlating van vijftig gevangen pries ters en over het lot van de politieke gevangenen in het algemeen. Op het ogenblik hebben verschillende bisschoppen qualitatc qua zitting, het zij in de Cortes, hetzij in de raad van state, hetzij in de kroonraad. Sedert het Vaticaanse concilie probeert het Spaanse episcopaat met steun van het Vaticaan de sterke banden tussen kerk en staat in Spanje losser te maken. Onderdeel ervan is het aftre den van bisschoppen uit staatsfunc ties. Dit is ook vastgelegd in het officiële document, dat de Spaanse bisschoppen kort geleden over de ver houding kerk en staat hebben gepu bliceerd. geeft aan de vier vicarissen en de eco noom volledig vertrouwen. Bisschop, vicarissen en econoom informeren el kaar en voeren een loyaal beleid, aldus bisschop Simonis. ZEGEN EN SUCCES Vroeger raakten we daarover in dis- J kussie en met rode koppen zaten we te twisten over de vraag of iets zegen of succes was. Voor ons mensen zal het I spreken in deze termen wel altijd be slist worden door ons gezichtspunt Zien we ons leven onder Gods ogen, dan zullen we spoediger denken in de richting van zegen, terwijl, wanneer we 1 ons afvragen wat iets konkreet uit- werkt het woord succes meer voor de hand ligt. Bij Isaak is daar ook iets van te zien. Na zijn vreedzame politiek te- I genover de herders van Gerar ver schijnt hem de Heer, die zich voor hem noemt: de God van uw vader Abraham. De lijn wordt doorgetrokken en het verbond blijkt werkelijkheid. Isaak gaat een weg van vrede. De zegen be- staat hierin dat deze God hem toezegt met hem te zullen zijn. Daarom is er geen reden om te vrezen. Zo is dat met de God van zijn vader. In diens weg kan een mens rustig verder gaan. Al- j taarbouw bevestigt Isaaks antwoord op dit woord van vertrouwen. En dan komt, om zo te zeggen het succes. Er j komt een nog al zware politieke dele gatie bij Isaak. Abimelech zelf, een I vriend en een generaal. Isaak uit zijn bevreemding, maar meteen motiveren de mannen hun komst. Ze hebben ge-j zien dat de HERE met Isaak is. Ze wil-;,j len een verbond met deze gezegende man. Isaaks pacificatie-politiek in diei roerige puttenwereld werkt. Er zit ietsl messiaans in dit stukje. De volken ko men. Opnieuw wordt er water gevon den. Nu bij Berseba. De diepe achter grond van heel dit gebeuren is de ver trouwensvolle en besliste argeloosheid van Isaak. Hij leeft niet uit welk wan trouwen dan ook, maar doet wat hij I ziet als een weg naar vrede. Daan-oor j had hij geen redeneringen nodig als: ja, maar je hebt met zondige mensen te maken en die zijn nooit te vertrou wen. Hij deed wat goed was. Hij trok terug als hem iets betwist werd. En daarna ging hij naar de kerk, zo zou je die altaarbouw kunnen zien. Dat hoorde erbij. Hij zou het dus (maar goed dat is dan allemaal voor mijn rekening) ook niet eens geweest zijn met die 1 mensen die vinden dat een 'altaar' ner- I gens op slaat in de wereld van vandaag. I Een groot man, die Isaak. Gaandeweg groter. (Genesis 26, 23-35). Toeristische publikaties gidsen en kaarten Een 'ijzersterke' uitgave in de toeris tische sector blijkt 'Lasschuit's offi cieel adresboek hotels, motels en restaurants in Nederland'. Het jaar boek 1973 (256 pagina's) in zakboek formaat bevat adressen van bijna 1000 hotelaccommodaties en restaurants alsmede alle VVV-adressen. De uitga ve is voor 2,75 verkrijgbaar bij de stads-VVV's en de boekhandel. De nieuwe Holland-Camping 4,50) geeft in 270 bladzijden, verlucht met 35 kaarten en aangevuld met een uitvouwbare overzichtskaart, informa tie over ongeveer 2000 kampeerplaat sen en bungalowparken in Nederland. Voor buitenlanders zijn vertalingen opgenomen. Kernachtige kwalificaties en een alfabetisch registeren verho gen de duidelijkheid. Deze kampeer- gids. een werkstuk van Holland-Post is via Meulenhoff-Bruna in de handel. Uitgeverij Interdijk (Oud-Schiphol) heeft de kloeke internationale Cam- pinggids 1973 uitgebracht. Van belang voor internationale trekkers zijn de 1450 grondig geïnspecteerde kampeer terreinen in 21 Europese landen. Het aantrekkelijke van deze documentatie is onder meer. dat men de deskundige kampeerders, die aanbevelingen doen. telefonisch of schriftelijk voor nadere informatie kan benaderen. De uitgave bevat voorts een bon voor tijdige terreinreservering. De uitgave is ge prijsd voor 9.25. Grieben-Reiseführer-München wordt in ons land onvertaald geïntro duceerd door Meulenhoff-Bruna. De bekende reeks in de geel-blauwe kaft wordt thans vervolgd met 'TUrkei', bijna 200 bladzijden over vakantiemo gelijkheden in Turkije. Beproefde conceptie: reisinformatie, auto, auto wegen, spoorwegnet, cultuur, folklore, hotels, uitstapjes, alsmede aanduidin gen over landschap, geschiedenis, be volking enz. (198 bladzijden, met ze ven stadsplattegronden, alsmede land kaart). Prijs: 9, Tenslotte: Hallwag Regional Karten (Hallwag Vcrlag-Bern). gerenommeer de toeristenkaarten, gewijd aan: Costa Blanca. Islas Canarias (Kanarische Ei landen), twee delen Costa del Sol en Baleares (met onder meer Mallorca). De kaarten zijn vooral afgestemd op het gebruik door de autotoerist. Ze kosten 4,75 per stuk. Rfs. naam door Ber Huising Vrijdagavond gaf liet Nieuw Rotterdamse Toneel in de Schouw burg de allerlaatste première. Nog even en dan i? het afgelopen meit het (nieuw) Rotterdams Toneel. Foto's in het programma herinneren aan de verleden tijd, van Ko Arnoldi in 1947 af. Maar dat maakte die laatste eerste avond niet zo neer slachtig. Het had met George Dandin. een klucht eigenlijk, een vrolijke avond moeten worden. En dat werd het niet. Nu is George Dandin niet het beste Molière-blijspel voor onze tijd. George Dandin (de sukkel), een rijke boer trouwde boven zijn stand met de adellijke Angélique, die hem werd geleverd om zijn geld. Dat moest hij bezuren. Zij bedroog hem met de landjonker Clitandre. Driemaal, 's morgens (eerste acte), 's middags (2e acte), 's nachts (3e acte) had hij het bewijs in handen, maar voordat hij haar ouders erbij had, wist zij, sluw en leugenachtig, de toestand an dersom te keren. Niet geloofwaardig, maar tegen de adel kon een boer, die De Rotterdammer Nieuwe Haagse Courant Nieuwe Leidse Courant Dordts Dagblad Uitgaven van N.V. De Christelijke Pers Directie: Ing. O. Postma, F. Diemer. Hoofdredactie: Drs. J. Tamminga. Hoofdkantoor N.V. De Christelijke Pers: N.Z. Voorburgwal 276 - 280. A'dam. Postbus 859. Telefoon 020 - 22 03 83. Postgiro: 26 92 74. Bank: Ned. Midd. Bank (rek.nr. 69 73 60 768). Gem.giro X 500. geen eer had en dus ook niet kon verdedigen, weinig beginnen. Telkens moest hij haar vergeving vragen en dan zei hij terzijde: je wou het zelf, George Dandin. Molière schreef het, in 1668, voor de hoffeesten van Lodewijk XIV en daar zullen de dames en heren, hoog- en laaghartig tegelijk, wel gelachen heb ben om die stomme boer. Wij willen dat nu toch wel even anders zien. Zo luchtig, frivool en sprankelend dat het er voor George ook niet zo erg op aankomt, of zo komisch dat hij de- man-die-de-klappen-krijgt van alle kluchten en clownsnummers met zijn humor er toch bevrijd bovenuit komt. Maar als er weinig te lachen valt zakt dat droevig in. Luc Lutz als George Dandin had zijn, nogal slome, aardige oplevinkjes wel als het spel hem de touwtjes even in handen gaf toen zij 's nachts bui ten stond en dreigde met zelfmoord bijvoorbeeld maar die liepen, met een mistroostig gezicht, telkens weer uit op een trieste moedeloosheid. Hij ging, tegelijk met zijn mondhoeken, omlaag naar het 'je kunt beter in 't water springen' cn niet zelfspottend omhoog naar het 'je wou het zelf. Toch was hij nog de beste. Paul van Gorcum als de domme verliefde knecht, die telkens argeloos verraadt wat hij verzwijgen moest, deed het ook nog wel leuk. Marijke Merckens als Angélique stond ogenrollend en met hoekige gebaren teksten op te zeggen, niet charmant, niet lekker ondeugend, niet geestig, niet Frans, Monique Smal, als haar medeplichtige dienstmeid was even onmachtig. Ar nold Gelderman als de minnaar deed ook maar wat. De ouders, Johan Schmitz en Anny de Lange, kwamen evenmin lekker los. Of regisseur Gil les Léger ze niet losser kon krijgen, of ze juist in zo'n houterige schools heid had gedwongen, weet ik niet. Het enige wat van zijn regie opviel is, dat de vogeltjes heerlijk zongen, de zon warm scheen, of mooi opkwam na een zwoele nacht, en het boerenbij- werk zeer goed was verzorgd. Daar komt bij dat Roger Chailloux lang niets van gezien een heerlijk decor had ontworpen: een bijna echte Fran se boerenhofstede, met hooizolder, schuur, bruin houtwerk, een echte boerewagen. een put en een mooie boom met blaadjes in het midden. Dat was, met die belichtingen en die vogeltjes, het mooiste van de hele voorstelling. Dat de vertaling van Hans Croiset ook vervelend klonk kan aan de spelers gelegen hebben. door R. N. Degens AMSTERDAM Het succes van de opvoeringen van Monteverdi's 'L'incoro- nazione di Poppea' in 1971 was zo groot, dat de Nederlandse Operastichting besloot er dit seizoen nog eens mee te te komen. Bij de eerste van een nieuwe reeks van zeven voorstellingen vrijdagavond in de Amsterdamse Stadsschouwburg, gingen enkele van de bezoekers in de pauze na het eerste bedrijf weg; velen verdwenen na het tweede bedrijf en ook de in applaus geuite bijval was nu bepaald niet van dat hele enthou siaste dat men bij een herhaling we gens groot succes zou kunnen ver wachten. Toch heeft de Nederlandse Opera stichting er wel goed aan gedaan de Poppea nog eens te vertonen. Al was In 'De Lantaren' herleefde zaterdagavond de sfeer van de middeleeuwse riddercultuur. Op initiatief van de Britse bailetmeester en choreograaf Michael Holmes heeft het Rotterdams conservatorium enige jaren geleden met grote zorg muziek en dans uit de dertiende, veertiende en vijf tiende eeuw gereconstrueerd. Met originele muziek en in zoveel mogelijk de originele kostuums gaven leerlingen van de hoogste studiejaren van het Rotterdams conservatorium een uitvoering van deze dansen, die enorme belangstelling trok. Het programma begon met Zenève, een dans uit het mid den van Italië van omstreeks 1250. Verder waren er Franse, Britse en Spaanse dansen uit de vijftiende en zestiende eeuw. Op de foto een Anello, vermoedelijk afkomstig van de Italiaanse dansmeester Domenico van Verrara, die om streeks 1425 leefde. het maar om het operapubliek zoveel als mogelijk de gelegenheid te geven kennis te maken met een werk van iemand die terecht als de grote opera vernieuwer, en zelfs als de 'vader van de opera' te boek staat. Wat Monte verdi met zijn Orfeo (1607) en zijn Poppea (1642) aan nieuwe expressie mogelijkheden zowel in het instru mentale als in het vocale liet horen, en ook wat hij op het gebied van de 'vermenselijking' van het genre (door keuze van libretto) deed, is historisch van grote betekenis. Maar om dat na ruim 300 jaar te kunnen waarderen moet men ook wel met historisch ingestelde oren luisteren. Daardoor blijft ook Poppea. de eerste opera die niet de mythologie maar de realiteit tot onderwerp heeft, voornamelijk voer voor musicologen: ondanks vele passages waarvan ook bij de gewone muziekliefhebber van onze tijd iets van emotionele uitdrukkingskracht overkomt. Zoals in de scène waar Ne- rone en de dichter Lucan de schoonheid van Poppea bezingen, of in die waarin de vrienden van Senesa deze van zelfmoord proberen te weer houden. Het verhaal, dat inhoudt dat keizer Nero zijn vrouw aan de kant zet voor de schone Poppea. zit vol verwikkelingen waarin vele bijfiguren betrokken zijn, en het zou zeker als uitgangspunt van een onderhoudende opera kunnen dienen. Maar ondanks- vele bewonderenswaardige vondsten die nogmaals in historisch per spectief best luidkeels als geniaal ge roemd mogen worden, is deze Poppea op zijn zachtst gezegd geen opera die mij twee-en-een-half uur (de pauzes uiteraard niet meegerekend) uit mijn slaap kan houden. Ik trek dit maar nadrukkelijk in het persoonlijke vlak omdat ik weet dat juist dit stuk voor sommigen 'het einde' is. Kaarslicht Met regie en aankleding was door Filippe Sanjust het nodige gedaan om deze Monteverdi voor een hedendaags operapubliek aantrekkelijk te maken. Gustav Leonhardt en zijn consort (tot 14 musici versterkt met o.a. een extra klavecimbel en twee Chitaronne's, een soort luit met extra lange hals) zaten in kleding uit (ongeveer) Montever di's tijd op het toneel bij (electrisch) kaarslicht en waren in de scène en de actie opgenomen. Afgezien van de his torische onjuistheid van deze 'integra tie' die nu van het orkest (door de costumering) een bezienswaardigheid maakte die het voor de tijdgenoten nooit geweest kan zijn, was het wel een smaakvolle attractie. Die overi gens het museale karakter van het geheel nog méér benadrukte. In de, in enkele hoofdrollen van de vorige voorstellingen afwijkende, bezetting maakte Robert Tear nu van Nero een wat erg jongensachtige keizer, maar hij zong zijn rol magnifiek. Carole Bogard was een verleidelijke Poppea met een expressieve stem en Jeannet- te van Dijck vertolkte de partij van de verstoten Ottavia vocaal zeer goed. De onvermijdelijke travesti-rollen (A- lexander Oliver als voedster van Pop pea, en James Bowman als voedster van Ottavia) werkten bedoeld-ko- Carole Bogard en Robert Tear als Poppea en Nerone in Monteverdi's Tin coronaziona di Poppea'. misch. Maar de belangrijke rol van Ottone (teleurgestelde minnaar, en adspirant moordenaar) naar en soms óver de grens van het lach wekkende getrokken werd door het onwezenlijke geluid en de kwezelach tige gebaren waarmee counter-tenor Paul Esswood die vertolkte, leek me in deze voorstelling een vergissing. Dat begon op een parodie te lijken. In de verdere bezetting (met vele dubbelrollen) was er nog een aardig gezongen Amor door de jongens sopraan Marco Vernie, een indruk wekkende Seneca door Pieter van den Berg en een charmante Drusilla van Francesca Howe. En nog veel meer, want in die twee-en-een-half uur staan voortdurend andere figuren op de scène, die door regisseur Sanjust wel levendig werd gehouden en waarin het instrumentale ensemble onder Gustav Lponhardt (als maestro al cembalo met straffe hand de muzi kale leiding nemend) uitstekend mu siceerde. De onwrikbare ernst waarmee dit instrumentale begelei dingsritueel zich ten tonele afspeelde was dacht ik kenmerkend voor de sfeer van verheven verveling van het geheel. Waarin enkele komische uit schieters (die nu misplaatst aande den) lieten vermoeden hoe onderhou dend een fijntjes parodiërende voor stelling zou kunnen zijn. Het stuk vraagt er gewoon om; en Paul Esswood zou daar met zijn interpreta tie van de Ottone-rol zó in kunnen. door Jac Kort AMSTERDAM -r- De VARA-matinee werd ditmaal verzorgd door het Ardito Kwintet, dat daarvoor een interessant programma had samen gesteld. Na de Fantasie filr eine Spieluhr van Mozart, waarvan ik de bewerking voor blaaskwintet nu niet bepaald geslaagd vond, werd het Setteto (1952) voor vijf blazers, viool en contra bas van Kees van Baaren gespeeld. Het is het eerste werk geweest waarin de in 1970 gestorven componist consequent de twaalftoonstechniek heeft toegepast, hetgeen bepaald niet zeggen wil, dat men in dit werk te doen heeft met een cerebrale compositie. Van Baaren heeft dit stuk een echt muzikantesk karakter gegeven. Bij het luisteren waarnaar men zich het hoofd niet breekt over technische kwesties.Een buitengewoon sterke indruk maakte ook het Concertino (1925) voor piano, twee violen, altviool, klarinet, hoorn en fagot van Leos Jamatsjek, waarvan deel I voor piano en hoorn, deel II voor piano en Esklarinet en de overi ge delen voor het geheel ensemble zijn gedacht. Oerkrachtige muziek, fel van ritme en thematiek, met van tijd tot tijd een vleug folkloristisch mate riaal en schitterend voor de instru menten geschreven. De leden van het Ardito kwintet, Emile Biessen, fluit, Bob Visser, ho bo, Sjef Douwes, klarinet, Peter Hoek- meijer, hoorn en Van Mostard, fagot, werden ditmaal bijgestaan door Jet Röling, piano, Johan Kracht en No- byuki Shioda, viool, Jan Jager, altvi ool, Christiaan Norde, cello en Fred Nijenhuis, contrabas. In het Nonet van Georges Onslow kon mei. opnieuw de prachtige spelkwali- teiten van het grootste deel dezer musici bewonderen en hun fraai, afge wogen ensemblespel. Dat was dan ook wel het enige dat van dit epigonen- werk uit de eerste helft der vorige eeuw was af te horen. Muzikale waar de kon ik er niet in ontdekken. Niet onvermeld mag blijven de voor treffelijk gespeelde pianopartij in Ja- natsjek's Concertino door Jet Röling. Subliem! (ADVERTENTIE) nieuw verzamelwerk plaats Fleur, de praktische bloemen- en plantenencyclopedie kost 1,95 per v. eekaflevering bij abonnement. Ook verkrijgbaar in boek- en tijdschrifthandel a 2,25 p la open envelop mot postzegel van 0,25 opsturen naar fleur, postbue 400 Ameferdem. Fleur praktische bloemen- en planten encyclopedie, die u zelf van week tot week opbouwt Bestel uw kennismakingsaflevering 1,- met onderstaande bon. Stuur mij de kennis makingsaflevering van Fleur a 1,-. Deze kennismaking verplicht tot niets.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1973 | | pagina 2