Bij voorbaat niet-gedogen van
kabinet heeft ernstig bezwaar
mochten tóch door
Herman van Veen
speelt met mes
^Handgemeen voor de poort als 'Gusto' voor zoveelste maal plat gaat
Vrouw (65) dood op
spoorbaan gevonden
Auto botst op tractor:
2 doden en 2 gewonden
Expositie uit eigen bezit
in Gouda's Gasthuis
Voor Carmiggelt
meeste bewondering
'ROUW/KWARTET ZATERDAG 3 MAART 1973
BINNENLAND
T9/K11
door prof. mr. P. J. Boukema
In de fase waarin de kabinetsfase zich nu bevindt zijn enkele interes
sante vragen van staatsrechtelijke aard gerezen. Eén vraag heeft
'betrekking op de bevoegdheid van de Tweede Kamer om een kabinet
r,onmiddellijk na zijn optreden naar huis te sturen. Een andere betreft
de bevoegdheid van het pas opgetreden maar door de kamer afge
wezen kabinet, de Tweede Kamer te doen ontbinden en nieuwe ver
kiezingen uit te schrijven.
oj<er beantwoording van de eerste
is van belang de hoofdregel van
.??ogions parlementaire stelsel in herinne-
Ejjjg te roepen. Die ongeschreven re
gel houdt in, dat een kabinet dat in
na dde volksvertegenwoordiging gecon-
olen: fronteerd wordt met een aangenomen
'motie van wantrouwen behoort heen
te gaan.
Het in de motie uitgedrukte wantrou
wen kan zijn grond vinden in bijvoor
beeld de kabinetssamenstelling, het
gevoerde of te voeren beleid, maar
ook gebaseerd zijn op de overtuiging
dat een ander kabinet te formeren is,
dat in veel sterkere mate representa
tief kan wonden geacht toot die bij de
bevolking levende en in de verkie
zingsuitslag tot uitdrukking gebrachte
politieke opvattingen.
Er is geen doorslaggevend argument
te vinden voor de sbelliiinig dat het
ieenzenden van een kabinet onmid-
lellijk nadat het zich aan de kamer
leeft gepresenteerd inconstitutioneel
zijn. Toegepast op de huidige
situatie betekent dit, dat de kamer
^staatsrechtelijk bevoegd is om een
iventueel geformeerd kabinet-Den Uyl
'erstond te laten vallen. Of dit ook
lit staatkundig oogpunt verstandig
leleid zou zijn, is een vraag die nu
liet beantwoord kan worden omdat
ie omstandigheden waaronder zulks
ou geschieden, noch de vooruitzich-
en voor het oplossen van de daardoor
ntstane moeilijkheden bekend zijn.
llustratief in dit verband is de kri-
iek die Oud indertijd heeft geleverd
ip het heenzenden van het vijfde
:abinet Colijn (1939). Hij baseerde
ie kritiek niet op de overweging dat
ulks inconstitutioneel zou zijn, maar
lat het onstaatkundig was, onder
neer omdat herhaalde kabinetswisse-
ingen schadelijk zijn voor het parle-
ïentaire stelsel en het toen een kabi-
et met brede samenstelling niet
ichter bij bracht.
kern
stel
Bedenkelijk
Iu is van de kant van de confessione-
e fracties aan formateur Burger te
erstaan gegeven dat ongezien per-
onele samenstelling en regeringspro-
ramma een motie van wantrou
wen tegen een eventueel kabinet-Den
Jyl bij voorbaat zal worden gestèund:
o'n kabinet zal niet worden gedoogd,
k acht deze handelwijze onder de
uidige omstandigheden uit constitu -
oneel oogpunt bedenkelijk. Het is
iet aanvaardbaar kenbaar te maken
en kabinet niet te zullen gedogen
onder dat men kennis heeft genomen
'an samiensteliliinig en program, zonder
at nu reeds vaststaat dat de wijze
aarop het kabinet tot stand is geko-
ïen inconstitutioneel is en zonder
lat zekerheid bestaat over de vraag of
e formateur zich wel aan zijn forma-
eopdracht heeft gehouden. Een oor-
eel mag m.i. in de regel pas defini-
ef worden geveld als alle voor de
eslissing relevante gegevens bekend,
ijn en na beraadslagingen in de Ka-
ner.
.en mededeling van niet-gedogen zou
'èl door de constitutionele beugel
Dunnen, indien nu reeds vast zou
itaan dat een ander kabinet zou kun-
nem worden geformeerd dat in veel
terkere mate zou kunen rekenen op
arlementaire steun. Het resultaat
van het informatiewerk van dr. Rup-
pert rechtvaardigt echter alles behal
ve dergelijke veronderstellingen. Ook
de mening dat een kabinet zou kun
nen worden gevormd; dat zou steunen
op de confessionele- fracties en-,de
VVD is, althans in dit stadium, niets
meer dan een speculatie. Aan forma
teur Burger is dan ook door de
confessionele fracties geen alternatief
gesuggèreerd.
Alles bijeengenomen betekent dit m.i.
dat een oordeel over een eventueel
door de heer Burger te formeren
kabinet nu niet kan en dus niet mag
worden gegeven.
Motie-Deckers
Dat in 1939 het vijfde kabinet-Colijn
onmiddellijk na zijn optreden werd
heengezonden (motie-Deökere), kan
niet worden gebruikt als argument
ten gunste van de constitutionele
juistheid van de handelwijze van de
confessionele fracties nu (mededeling
van niet-gedogen). Immers: toenter
tijd was samenstelling en programma
van het kabinet bekend, een program-
,ma waarin verschillende fracties ver
klaarden onvoldoende vertrouwen te
hebben. Bovendien werd de motie-
Deckers mede gemotiveerd met de
overweging dat het vijfde kabinet èr
was gekomen voordat andere, betere
oplossingen waren beproefd.
Een pikant detail uit de geschiedenis
van 1939 is ddt Colijn een oordeel
over zijn kabinet zelfs op dat moment
nog als voorbarig beschouwde, aange
zien het zijns inziens toch betrekke
lijk onverschillig was welke mensen
achter de regeringstafel zaten wan
neer de kamer hun voorstellen naar
hun innerlijke waarde zou beoorde-,
len.
Samenvattend: het onmiddellijk na
zijn optreden wegzenden van een ka
binet is niet in strijd met het staats
recht, maar kan onder omstandighe
den wel ontstaatkupdig zijn. Het bij
voorbaat aankondigen van het voorne
men ongezien een nieuw optre
dend kabimiet niet te zullen gedogen,
ontmoet onder de huidige omstandig
heden uit staatsrechtelijk oogpunt
ernstige bezwaren.
Kamerontbinding
Een nader punt van discussie is, of
een kabinet waartegen onmiddellijk
na het formatiedebat een motie van
wantrouwen is aangenomen de kamer
mag' doen ontbinden en verkiezingen
mag uitschrijven.
De stelling wordt verdedigd, dat een
pas geformeerd 'kabinet daartoe staats
rechtelijk niet bevoegd is omdat met
het aannemen van de motie van wan
trouwen is komen vast te staan dat de
kabinetsformatie niet is voltooid; er is
geen voldragen kabinet tot stand ge
komen:
Ik acht dit standpunt niet houdbaar.
Consequent doorgedacht zou dit im
pliceren, dat er geen kabinet is ge
vormd. Zou dan soms het oude kabi
net voort moeten gaan met "het behar
tigen van de lopende zaken?
Ook aan de parlementaire geschiede
nis 'kunnen niet voldoende argumenten
wórden ontleend om staande te hou
den dat een terstond ma zijn optreden
afgewezen kabinet slechts zijn ontslag
zou mogen aanbiedeh. Alleen het vijf
de kabinet Colijn is direct bij zijn
Kabinetsformateur mr. Burger heeft het extra-parlementaire kabinet
nog niet op papier staan
optreden met een wantrouwensvotum
geconfronteerd. Dat daarop geen ka
merontbinding is gevolgd, zegt niet
voldoende over de constitutionele aan
vaardbaarheid van een dergelijke ont-
bindiimg. Het sreekt vanzelf dat
zoals prof. Duynstee in de Telegraaf
van 21 december 1972 schrijft na
de verkiezingen een kabinet moet
worden gevormd dait de 'kiezersuit
spraak honoreert en dat door de ka
mermeerderheid wordt geduld. En
stellig ligt het voor de hand dat
wanneer een nieuw kabinet wordt
heengezonden getracht wordt via een
nieuwe formatiepoging een kabinet te
vormen dat wel zal worden gedoogd:
een raadpleging van de kiezers heeft
immers recent plaats gevonden en de
Kamer mag representatief worden ge
acht.
Uitzonderlijk
het recht zou behoren te ontzeggen
gebruik te maken van een in de
grondwet verankerd instrument (ka
merontbinding) dat onder bepaalde
omstandigheden geschikt kan zijn een
solutie te bieden voor een anders
moeilijk oplosbare constitutionele cri
sis.
Toegegeven moet worden dat dergelij
ke omstandigheden zich zelden of
nooit zu'lllen voordoen. Het overgaan
tot kamerontbinding in een situatie
waarin nog niet gebleken is dat ande
re mogelijkheden voor het vormen
van een kabinet ten enemale ontbre
ken en slechts de bedoeling voorzit
een betere uitgangspositie te creëren
voor het formeren van een kabinet
van dezelfde signatuur als juist door
een negatief meerderheidsvotum is ge
troffen, moet zonder meer worden
bestempeld als misbruik van het ont-
bindingsreChk
Er kunnen zich echter uitzonderlijke LsgitiïTiati©
omstandigheden voordoen die een
hernieuwd beroep op de kiezers kun
nen rechtvaardigen. Bijvoorbeeld in
dien is gebleken, dat geen enkel kabi
net zich een gedogende meerderheid
in de Kamer zou weten te verwerven,
of dat aannemelijk zou zijn dat zich
gedurende de lange formatieperiode
een voor de formatie relevante ver
schuiving in het electoraat zou heb
ben voltrokken. Niet valt in te zien
op welke grond men dan de Kroon
Een merkwaardig standpunt wordt in
de terzake gevoerde discussie ingeno
men door mr. K. G. de Vries (NRC-
Handelsblad, 8 febr. 1973). Hij be
toogt dat een kabinet waartegen di
rect een motie van wantrouwen wordt
aangenomen de kamer moet ontbin
den 'als zich daarin partijen ophou
den die rich niet gedragen over
eenkomstig bij een ieder ten aanzien
van hen bestaande verwachtingen'.
Dat wil zegge dat indien partijen
tegen de verwachting in het kabinet
laten vallen de kamer verdient ont
bonden te worden en dat indien zulks
geschiedt in overeenstemming met de
verwachting het kabinet zijn ontslag
moet Indienen. In het eerste geval is
blijkbaar het bestaan van de kamer,
in het tweede geval het kabinet niet
gelegitimeerd.
Ik kan deze zienswijze niet delen.
Waarom zouden de kiezers gedwongen
moeten worden opnieuw naar de
stembus te gaan, als partijen zich niet
overeenkomstig bij ieder levende ver
wachtingen gedragep? Zou dat ook
dienen te gebeuren als de kiezers
weliswaar verwachten dat partijen
een kabinet wel zouden gedogen,
maar hoopten dat ze dat niet zouden
doen? Bovendien: wie maakt uit wel
ke verwachtingen bij ieder zijn geves
tigd? En principiëler: moeten de
staatsrechtelijke normen alleen wor
den ontleend aan het verwachtingspa
troon van de burgers?
Het op deze wijze hanteren van de
legitimatietheorie van de Duitse socio
loog Luhmann, waarop De Vries zich
baseert, sluit niet aan op de staatkun
dige praktijk en leidt tot onoplosbare
praktische en politieke moeilijkheden.
Formateur
Het gerucht gaat dat overwogen wordt
de Kamer een uitspraak te vragen
aangaande het optreden van de forma
teur, mr. Burger. Deze uitspraak zou
moeten resulteren in een verzoek,
impliciet of expliciet, aan het Staats
hoofd om de formateur van zijn op
dracht te ontheffen.
Het volgen van deze weg komt mij
u'iit constitutioneel oogpunt afkeurens
waardig voor. Weliswaar heeft krach
tens artikel 129 grondwet de Kamer
de bevoegdheid 'andere voordrachten,
dan voorstellen van wet' aan de Ko
ning te doert. Steeds, zal echter, voor
het al of niet in overeenstemming
met een dergelijke voordracht hande
len een minister verantwoordelijk
kunnen worden gesteld, en de eventu
ele invloed van het staatshoofd op de
besluitvorming buiten beschouwing
kunnen worden gelaten.
In dit geval echter zal zowel bij
weigering als bij inwilliging van het
door de kamer ingediende verzoek de
rol van het staatshoofd bij de forma
tie onderwerp van politieke discussie
kunnen worden, ook al omdat geen
minister daarvoor ter verantwoording
kam worden geroepen. Een dergelijk
dictaat van de kamermeerderheid ver
draagt zich niet met de bevoegdheid
van het staatshoofd zelfstandig te be
slissen over de keuze van een in)-
formateur. Op geen enkel wijze wordt
door het imitact laten van die bevoegd
heid het recht van het parlement ver
kor. De kamer is immers zoals hier
boven bleek bevoegd het kabinet
d>at zich na de formatie presenteert
onmiddellijk naar huis te sturen.
Bovenstaande kan de indruk vestigen,
dat men het in politiek-Den Haag met
de regels van het constitutionele spel
niet zo naqw neemt wanneer dat
minder goed in de eigen partij-politie
ke kraam te pas komt. Dat op deze
wijze het vertrouwen in de politici en
de politiek niet wordt versterkt ligt
voor de hand. De vraag moet helaas
worden gesteld of .de spelers van het
spel zich de gevaren die daaruit voor
de parlementaire democratie kunnen
voortvloeien voldoende bewust zijn.
Mr. P. J. Boukema is hoogleraar
in het staatsrecht aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam en
lid van de Eerste Kamer voor
de A.R.P.
jen
door Jan Brokken
SCHIEDAM Het kwam tenslot
te toch nog tot een klein handge
meen; een groepje werkwilligen
j H voor het merendeel kantoor
personeel stond zich al een
half uur kwaad te maken voor de
mjiermetisch afgesloten poort van
de scheepswerf Gusto in Schie
dam.
)m precies kwart over acht arriveer-
e de directeur. Hij kon zonder moei-
e het bedrijf binnenlopen. Vanaf het
errein riep hij de stakingsleiders toe.
at de directiesecretaris ook binnen-
elaten moest worden. De posters aar-
elden. ?ij vroegen een vakbondsman
m raad. De werkwilligen maakten
liksemsnel van dè algemene verwar
ing gebruik. Een groep van vijftig
nensen bestormde na het commando
'erkwilligen volg' de poort. Er werd
tduwd, gestompt, geschopt, maar de
'erkwilligen kwamen er niet in.
Veer werd er gepraat, geroepen ge-
ehreeuwd. 'Is dit nu democratie?' en
ullie terroriseren de boel. Jullie
ebben het recht te staken. Wij heb-
en het recht aan het werk te gaan',
■én. stakqr riep naar zijn werkwillige
roer: 'Moét jij nu zo nodig werken,"
mdat je op een avondschooltje zit; en
sen baantje op het kantoor hebt?'
oor de stakers zijn de werkwilligen
sarrièremakers' en voor de werkwilli
gs zijn de stakers 'terroristen'.
;e werkwilligen raakten door alle
iscussies in opperste opwinding. Een
alf uur werd de poort opnieuw be-,
tormd. De stakingsleiding confereer-
e enkele minuten. Een nieuw stand
punt werd ingenomen: 'wanneer het
klootjesvolk dan zo graag wil werken,
laat ze dan hun gang gaan'.
En met deze beslissing keerde de rust
weer. De ijskoude regen had het me
rendeel der. stakers al naar de lange
haven, doen vertrekken om te gaan G66n koffie,
stempelen. De actieleidens toonden ziph
tevreden. 'Het bedrijf .ligt plat'.
bonden arriveerden met bossen pa
pier. Rond zeven uur kwamen de
eerste ploegen aan. 'Kijk niet zo loom
uit je ogen, Jan, kom op, aan de slag',
werd er gegrapt.
24 uur
De kranen van Gusto zullen de ko
mende vierentwintig uur niet draaien.
De werf is voor de zoveelste maal in
de geschiedenis door een arbeidscon
flict gesloten. Gusto- heeft voor de
Rotterdammers, de Schiedammers en
de Vlaardingers de naam 'het bedrijf
'van de linkse rakkers' te zijn. Het
bedrijf moest vele wilde stakingen
doorstaan, De categorale bonden zijn
relatief zeer sterk in het bedrijf ver
tegenwoordigd. 'Wanneer er iets loos
is iri dé sociale sector, gaat Gusto
plat', heet het. Moeilijkheden blijven
niet altijd uit.
Gusto vorrtit samen met Wilton-
Feyenoórd en de Rotterdamse Droog
dok voor de vakbonden het vertrek
punt- van. bijna iedere actie. Het is
dan. ook niet toevallig, dat Gusto (1700
werfcrïemers) en WF (vierduizend
werknemers, waarvan drieduizend in
staking), de akties in het Waterwegge-
bfed/inoesten inluiden. De RDM volgt
de komende week.
De stakig bij Gusto begon gistermor
gen in alle rust Om half zeven werd
een 'f .plaatwagen aangesleept om de
'ingang te blokkeren. Vakbondsmensen
kwamen stapels stencils afleveren en
vertegenwoordigers van de categorale
Allengs stelden meer posters zich ach
ter de plaatwagen op. Werkwilligen
werden teruggestuurd. Ouwe Cor, 'een
echte CNV-er, die onmogelijk van het
werk kan worden afgehouden, zelfs
wanneer hij honderd gulden toekrijgt'
vertrekt al mopperend. Een kantine
baas krijgt te horen, dat er vandaag
geen koffie nodig is. 'Kan ik alvast
twee gehaktballen voor maandag be
stellen?' Eén directiesecretaresse
Van een verslaggever
AMSTERDAMqROTTERDAM Het
lichaam van de 65-jarige mevrouw K.
Prent is ernstig verminkt op ,de
spoorbrug in de Placiusstraat in Am-
terdam gevonden. De vrouw, die aan
aderverkalking leed, werd ruim een
dag vermist en moet zijn gaan dwa
len.
De Rotterdamse politie heeft de 79-
jarige mevrouw A. C. Lokhorst-Krijgs
man dood op haar bed in haar wo
ning aan de Noordsingel in Rotter
dam gevonden. Zij moet al een paar
weken dood geweest zijn. In de brie
venbus lag een stapel brieven en
kranten waarvan de oudste dateert
van 13 januari.
baant zich gemakkelijk een weg door
de haag posters: 'Heren, even opzij,
toe nou'. Een public relations-chef
meldt zich luidkeels aan. De stakers
lachen en wijzen op z'n lakschoenen.
'Public relations, hoe spel je dat?'
Een vertegenwoordiger van de vak
bonden praat met de stakers. 'We zijn
nu al zeven jaar met die kwestie van
centen en procenten bezig, en we
hebben nooit iets kunnen bereiken.
Ja. er moest eerst een man als Arie
Groenevelt komen om deze zaak aan
de orde te stellen'.
Over Groenevelt mag geen kwaad
woord vallen. 'Arie, dat is onze man'.
De centen en de procenten geven
aanleiding tot het aanhalen van prak
tische voorbeelden. 'Neem nou de ba
zen. Die verdienen tweehonderdvijftig
gulden en wij tweehonderd. Zij krij
gen zeven procent, wij ook. In de
loop van de jaren loopt dat verschil
aardig op.'
Wat denkt een baas daarvan? 'Ik geef
ze gelijk, de stakers. Want wat zij
over de baas zeggen, zeg ik over de
BRUSSEL De 36-jairige. Gerrit de
Waele uit Axel en de 21-jarige Daniel
Schieman uit Philippine zijn omgeko
men toen de auto waarin zij reden op
de Boudewijn-snelweg bij M-assenJho-
ven op een tractor reed. Een derde
inzittende, Henri de Waele, \Verd
zwaargewond; een vierde, Emiel
Schelfhout uit St. Janstéen, wérd
l-ichtgieiwond.
door Ber Huising
AMSTERDAM Herman van Veen speelt, van donderdagavond af,
in Carré. Met van alles. Met kinderspeelgoed, belichtingen, stem
mingen en met zijn stem, die fluistert of fors aanzwelt, bast als een
beer, hoog falsetto -uithaalt en een sitar nadoet. Hij speelt met malle
invallen, een barkruk, niet handen en voeten.
Hij speelt best en boeiend viool en
terloops nog even op de piano' en het
slagwerk. Hij speelt met zijn publiek
ook. Dat weet vaak niet of het al uit
is, en nooit wat hij dan weer gaat
doen. Zelfs pauze en slot zijn niet
helemaal zeker en op applaus wordt
niet aangedrongen.
Herman van-Veen is veelzijdig bezig
in zijn eigen sfeer. Die dichterlijk en
dwaas, mooi muzikaal, van teder tot
hard, kinderlijk, grillig en vreemd is.
Niet iedereen zal die aanvoelen en
dat voelt Herman weer wel aan. Hij
staat zichzelf op een keer, in het
duister, verschrikkelijk uit te schel
den om de onzin die hij doet. Hij laat
een jongetje vragen: 'Pa waarom doet
die man zo gek? Omdat hij ervoor
betaald wordt, zegt pa. Wie is er dan
gek? vraagt het jongetje.
Het is ook wel gek dat volwassenen
ademloos luisteren naar verhaaltjes,
zelfs sprookjes, die nergens heengaan.
Of naar een kinderversje als 'In de
Haag daar woont' een Graaf, zeg
gen ze dan braaf. Het kan eigenlijk
niet maar Herman van Veen maakt
het. Een beetje dromerig, zweverig,
en met een onderkoelde humor. Bij
hem staan er in een nummer opeens
negen mannen met een gitaar op het
toneel. Om.de pauze aan te kondigen
zet hij de tv aan. Maar tussen zulke
speelse grapjes door moet meer ge
daan worden. Deze fantaisiste, zoals
hij in Frankrijk zou heten, of excen
triek zoals ze dat in het variété aueen neimau van v
GOUDA Zomaar een zeventigtal prenten uit eigen bezit in de zaal
voor tijdelijke exposities in het Stedelijk Museum 'Het Catharina
Gasthuis' te Gouda: veel niet zo bekende, maar toch erg fijne bladen
en tegelijkertijd een reden, deze tentoonstelling, om dit kostelijke
museum toch eindelijk eens te bezoeken.
noemden, is voornamelijk muzikaal en
zanger van liedjes. Gevoelige liedjes
met wrange ondertoontjes of zotte
wendingen soms.
Over liefde en verloren liefde uiter
aard (een lied van Brei is een van de
mooiste) over eenzaamheid van oude
mensen, over het lot van kinderen die
nog aan de wereld moeten wennen,
over de armoe van rijken. Hij zingt
van een jongen die aan de drugs wel
goed is geflipt, of parodiëert een hol
lands brabelende amerikaanse popzan
ger. Er zijn al van de plaat bekende
liedjes bij. De teksten, vaak nogal
zweverig poëtisch, zijn van hemzelf,
van R. Chrispijn en Rifka Bruming.
De muziek is van Van Veen of Erik
van der Wurff.
De muziek is belangrijk in dit pro
gramma en Van Veen heeft dan ook
uitstekende begeleiders: van der
Wurff aan het electronische orgel,
Harry Sacksioni prachtig op de gitaar,
Laurens van Rooyen, vaardig achter
de piano (ze spelen ook een solo),
Albert Monteyn, bas, Tonnie Koning,
slagwerk, en Hans Koppes, eufonium
en tuba, want Herman heeft ook een
lied waar beslist een tuba bij hoort
En bij die stemmingsvolle, moderne,
muzikale omlijsting komen dan nog
de vele effecten van de vier technici
aan de knoppen van het licht en de
versterkers. Met elkaar werken ze per
fect aan de merkwaardige show, die
alleen Herman van Veen zo brengt.
(ADVERTENTIE)
afdelingschef. Het wordt hoog tijd.
dat er een werkelijke nivellering
komt'.
Wanneer om half acht de fluit het
teken dat het werk moet beginnen
blaast, gaat er een gejuich op. Een
eindje verder kijkt een groepje werk
nemers wat bedeesd toe. 'De jongens
van de staalwerf', wordt gezegd.
Gusto telt een scheeps- en een staal
werf. Op de laatste waar boortorens
worden gebouwd, is het percentage
werkwilligen wat hoger dan in de rest
van het bedrijf. Ook een aantal Lim
burgers wil aan het werk. 'De bonden
hebben ons laten weten dat wij aan
het werk moeten. Wij komen uit
Geleen. De economische situatie is
daar zo slecht dat wij dagelijks hier
heen reizen'. Later blijkt de afspraak
met- de bonden op een misverstand te
berusten. De Limburgers kunnen niet
aan het werk. Officieel nemen zij niet
aan dé staking deel. Van de bonden
krijgen zij. een uitkering.
CNV
Ook de CNV-ers weten niet goed wat
ze moeten doen. Hun bond doet niet
mee aan de staking (op een bondsver
gadering werd een voorstel hiertoe
afgewezen). Ze kunnen het terrein
met op. 'Jullie worden gewoon uitbe
taald door jullie bond', wordt er ge
zegd. Nadat de stekers sfeer geproefd
hadden, verdwenen ze weer vlug. De
regen en wind maakten het niet
langer aangenaam voor de poort te
blijven hangen. De posters bij de
hoofdpoort en het directiegebouw blij-
veh.
Voor het kantoor staan twee Span
jaarden. Hoe denken zij over de sta
king? 'Goed, goed'. Zoiets kan in
Spanje moeilijk? 'Kan wel. Maar poli
tie komt. Vallen doden. Bloed. Hier
niet. Hier fijn'.
Bent u georganiseerd? 'Nee'. Dus u
wordt niet uitbetaald? 'Geeft niet.
geeft ndet. Goed hier. Goed'.
Die Amtzeniu6-collectie daar is zeer
de moeite waard en de verzameling-
Citroèn 'mag er ook wezen.
Die prenten nu: veel bladen van kun
stenaars, die ooit in Gouda woonden
en werkten en daar tijdens hun leven
wellicht ook enige naam maakten. Na
men waarvan er veel toch wel verge
ten worden. Wie hoorde, uiteraard
buiten de specialisten om, ooit van
Dirk Johannes van Vreumingen, die
overigens, volgens 'Scheen' in zijn
tijd (1818-'97) toch ook meermalen
buiten Gouda, in Amsterdam, Den
Haag, en zelfs in Leeuwarden expo
seerde?
Zou me kunnen voorstellen dat dit
drukbezochte tentoonstellingen zijn
geweest: alleen die paar hier geëxpo
seerde aquarelletjes van deze kunste
naar zijn al zonder meer van klasse.
Van een dergelijke fijnzinnige aantrek
kelijkheid zijn ook de aquarellen van
een andere Gouwenaar, Gijsbertus Jo
hannes Verspuy, die naast 'gewone'
stadsgezichten, de pronk van Stadhuis,
Waterpoort of het Lazarus-poortje
:(nu gebruikt als ingang voor het
museum) soms plotseling met een
zeker voor die, tijd (1823-1862) zeer
persoonlijke visie komt. Zoals met dat
(ADVERTENTIE)
'Gezigt op de St. Jan': vanuit een
nauw straatje en een vreemde hoek
nam hij de achterzijde van de kerk.
eenvoudig, puur sfeer.
Er is ook zestiende eeuwse drolligheid:
Hendrik Bary graveerde F. van Mie
ris' 'Gore Bes jen', een vrouwtje dat
een kamerpot leegt via haar venster.
Vooral het toegevoegde rijmelarijtje
is de moeite waard: 'Hou; gore Bes-
jen: hou hebt gij uw Eer verloren:
Dat gij uw Vuyligheyt op Eerb're
hoofden stort? Of tracht gij door dien
Dreck, ons d'ogen uyt te boren; Opdat
uw rimp'lend vel niet meer gezien en
word?'
Verder nog bekende namen: Nicolaes
Beghem, dieren; een prachtig sterk
portret door Hendrick Goltzius, Hou-
braken is er en Van Os, Paulus
Potter, nu niet met een stier maar
een 'n zeer realistisch getekende, zeer
armzalige koe, twee verrukkelijke Ta-
veniertjes ook nog.
En wat, tenslotte, ook nog opvalt op
deze kleine tentoonstelling is de ijdel-
heid van de toenmalige predikanten:
omkruld met Latijnse teksten telde ik
onder deze zeventig prenten niet min
der dan zeven domineesportretten.
AMSTERDAM Het OILVIE-Markt-
onderzoek heeft enkele weken gele
den een opinie-peiling gehouden on
der een landelijk gespreide groep van
768 Nederlanders vanaf 16 jaar. Een
van de vragen luidde: Welke nog
levende Nederlandse schrijver bewon
dert u het meest?'
Wij publiceren hier alle auteurs, die
door meer dan 0,5 pet van de onder
vraagden genoemd worden. De achter
de namen geschreven cijfers geven
het percentage aan.
Carmiggelt: 8; Jan de Hartog 6.5; Jan
Wolkers 6; Van het Reve 5.5; Toon
Kortooms 3. De rest heeft 3 tot 0.5.
In volgorde zijn dat Bertus Aafjes,
Mulisch, Anne d Vries, W. F. Her
mans. Jan Mens, Annie M. G.
Schmidt, Den Doolaard, Annie Ooster
broek, Johan Fabriqius, Godfried Bo-
mans, Willie Corsari, A. M. de Jong,
Henri Knap, Victor van Vriesland en
Piet Prins (Jongeling).
Veertig procent van de ondervraagden
noemde geen naam. Het komt er dus
op neer, dat ongeveer 450 Nederlan
ders, onder jeugdigen, aan het onder
zoek hebben meegewerkt. Daarenbo
ven zijn enkele overleden auteurs in
de lijst opgenomen, zodat enige twij
fel aan de waarde van het onderzoek
gerechtvaardigd is.
