Raiffeisenbanken en Boerenleenbanken
orte stakingen
orden uitgebreid
Morgen: 'toets' voor 80.000 kinderen
noemen zich voortaan kortweg
de bank voor iedereen
Burger
polst
Boersma
Kogel van agent doodt
vluchtende inbreker
Xüszs:
m
Buit 500 gulden
bij overval kantoor
Het weer
Resultaat belangrijk voor toelating tot verder onderwijs
Van plaats
tot plaats
verschillend
ROUW/KWARTET DINSDAG 27 FEBRUARI 1973
BINNENLAND
T3/K5
ADVERTENTIE
Rabobank
lnen RIEBERGEN Enkele tienduizenden werknemers zullen vandaag be-
schooicokken zün bü korte stakingen in metaalbedrijven. Dergelijke korte
vj rikacties zullen de hele week nog worden gehouden. Daarnaast dreigen
Toned oensdag en donderdag definitieve stakingen uit te breken bü vier be-
h°ud< »jjven. Zeker twintig bedrüven krü'gen vandaag het ultimatum: opnieuw on-
v.d. 'rhandelen, of staking over drie dagen.
W. V
Industriebonden NW, NKV en le acties. Ze moeten echter, als ze een
ultimatum - een brief waarin stakin
gen worden aangezegd - naar een
bedrijf willen sturen, toestemming
hebben van de centrale leiding in
Driebergen. Deze centrale post moet
ervoor zorgen dat de acties over het
hele land worden verspreid en dat ze
zo 'doelmatig mogelijk' verlopen.
s IV hebben hun leden bij alle me-
talbedrijven in het district Amster-
m opgeroepen, vandaag het werk
te leggen als het kort geding
is er het conflict bij Hoogovens dient
Haarlem. Alleen al in dit district
svereift het om 15.000 werknemers. Ook
een groot aantal metaalbedrijven
het Waterweggebied zullen de ar-
UUr ders korte tijd staken om duidelijk
dat ze achter de staking bij
ogovens staan. In Groningen staan
dgebelkacties bij viJftien bedrijven op
o programma. Daarbij zijn meer
n |i 4.000 man betrokken,
j werfgeleken cle stakingsgolf van
'WaaPdaag is het Sisteren betrekkelijk
istig geweest aan het stakingsfront
de metaalsector. Het aantal prik-
edsaa£jes b]eef beperkt.
bidde
'?zin,d industriebonden hebben gisteren
lande,, landelijk actiecentrum in het
eigei V-vormingscentrum in Driebergen
rokken. Van daaruit houden ze
is do rtdurend contact met de veertien
'spronljionale actiecentra. Er wordt twee-
il per dag telefonisch vergaderd,
bedot regionale centra zijn belast met de
In Kling en de organisatie van eventue-
ehoud
van-
ADVERTENTIE
Een ultimatum van de vakbonden
duurt in elk geval drie dagen. Als het
betreffende bedrijf dan nog niet aan
de verlangens van de bonden tege
moet is gekomen, volgen er definitie
ve acties met het doel het bedrijf plat
te leggen.
Het eerste bedrijf waar zo'n ultima
tum afloopt is Thomassen in De Steeg
(Gelderland) morgenmiddag 12 uur is
de grens voor dit bedrijf, dat deel
uitmaakt van het Rijn-Schelde-concern
en werk biedt aan ruim 900 man.
Donderdagmiddag om 12 uur loopt het
ultimatum af voor de scheepswerf
Gusto in Schiedam, Gazelle in Dieren
en Gispen in Culemborg. Bij Gusto
werken ruim 5.000 man, bij de andere
twee enkele honderden. Gusto maakt
deel uit van de grote wervencombina-
tie IHC. Ook in de andere takken van
het IHC-concern zullen acties worden
gevoerd als Schiedam gaat staken.
Het ultimatum aan Gusto is niet on
dertekend door de industriebond CNV.
Evenmin als bij de Hoogovens slaagde
deze bond er hier in, een meerderheid
van 75 procent te krijgen voor de
dreigbrief.
De stakingsacties in de metaal zullen
hetzelfde karakter hebben als bij
Hoogovens: met een gering aantal
stakers zal worden geprobeerd het be
drijf stil te leggen.
Als er deze week geen oplossing
wordt gevonden in het conflict over
de metaal-cao, zullen de stakingen
vanaf volgende week maandag goed
op gang komen. De voorbereidingen
daartoe zijn gisteren begonnen. Giste
ren en vandaag werden of worden er
in elk geval 34 ledenvergaderingen
van de drie bonden gehouden om de
mogelijkheden voor acties te bespre
ken. Deze vergaderingen zullen een
groot aantal ultimatums opleveren,
die begin volgende week zullen zijn
afgelopen. Er waren gisteren al meer
dan 20 actiecomité's gevormd, die kun
nen worden belast met de leiding van
stakingen.
Tot de bedrijven waar gisteren prik-
acties zijn gehouden behoort de
DAF-fabriek in Born (Limburg), waar
ruim 3000 man werken. Zowel de dag
en nachtploeg ging een uur in sta
king. Bij Stork in Boxmeer legden
600 man het werk korte tijd neer.
Dergelijke acties waren er ook bij
Volt in Eindhoven (500 man), de
Twentse Kabelfabriek (350 man) in
Hengelo de machinefabriek De Bruin
in diezelfde plaats, de machinefabriek
Mulder in Boskoop (250 man) en de
scheepswerf Welgelegen in Harlingen
(200 man).
Een woordvoerder in het landelijk
actiecentrum vertelde gisteravond, dat
er ultimatums voor 22 bedrijven 'in
de maak zijn'. De namen van deze be
drijven wilde men nog niet bekend
maken. Daarmee wil men wachten tot
de directies die brieven hebben ont
vangen. Bedrijven waar de afgelopen
dagen geslaagde prikacties zijn gehou
den maken een goede kans nu met
een ultimatum geconfronteerd te wor
den. Bij deze bedrijven is de bereid
heid tot het voeren van acties al ge
bleken.
Bij o.a. de volgende bedrijven zijn
binnenkort stappen van de vakbewe
ging te venvachten: Thomassen en
Drijver en Saab-Scania in Hoogeveen,
Danlon in Emmen, Machinefabriek
Breda, Etna-Breda, DAF Eindhoven,
Werkspoor en NV De Kok in Utrecht,
SKF in Veenendaal, verschillende be
drijven van de Rijn-Schelde-Verolme-
groep, waaronder De Schelde in Vlis-
singen, Thomassen en Drijver in Hen
gelo en Saval in Breda.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Minister Boersma
(ARP) is de eerste met wie for
mateur Burger wil praten over
de voortzetting van zijn werk. Zij
hebben afgesproken elkaar om 2
uur vanmiddag te ontmoeten.
De formateur wil in dit gesprek te
weten komen, onder welke voorwaar
den hij in een kabinet-Den Uyl zou
willen plaatsnemen. Bovendien wil hij
in dit onderhoud aftasten, hoe groot
de werkelijke steun is binnen de
confessionele fracties voor zo'n kabi
net. Het 'nee' van de drie confessione
le fractievoorzitters zou volgens hem
voor een aantal fractieleden minder
hard zijn dan door de fractievoorzit
ters is gepresenteerd. Dit laatste geldt
met name voor de KVP-fractie, die er
pas vandaag over gaat praten, of het
alternatief van een hernieuwde sa
menwerking met WD en eventueel
DS'70 acceptabel zou kunnen zijn.
Het is waarschijnlijk dat de forma
teur nog meer kandidaatministers zal
polsen voor wat hij in zijn brief van
gisteren noemt een extra-parlementair
kabinet, met als zetelverdeling tien
voor de progressieve drie (PvdA, D'66
en PPR) en zes voor de confessionele
drie (KVP, ARP en CHU). Zolang dit
kabinet voornamelijk gebaseerd zou
worden op het program van de pro
gressieve drie en bovendien het pro
gressieve deelkabinet de harde kern
ervan zou vormen, blijft de AR-fractie
bij haar standpunt dat zij geestver
wanten zal ontraden zitting te nemen.
Verondersteld wordt daarom, dat de
heer Boersma zal weigeren deel te
nemen.
De KVP-fractie daarentegen zou zich
minder hard opstellen. Zo zou een
verhouding van ministerszetels van
tien tegen zes te aanvaarden zijn,
mits daar tegenover staat, dat de
confessionele portefeuilles zwaar ge
noeg zouden zijn.
Waarnemers menen dat de formateur
deze periode van gesprekken met on
der anderen 'kandidaat-ministers' ook
zal gebruiken om uit te zoeken, hoe
groot de steun in de Kamer zou
kunnen zijn voor een kabinet-Den Uyl
van louter progressieven.
Dit is met name van belang wanneer
het Burger niet zou lukken, confessio
nele ministers bereid te vinden in
en kabinet-Den Uyl te gaan zitten.
Van een onzer verslaggeefsters
AMSTERDAM Een 26-jarige Amsterdamse politieman heeft
gisterochtend een nog niet geïdentificeerde Noordafrikaan doodge
schoten. Dit gebeurde nadat de politieman de buitenlander, samen
met twee anderen, op heterdaad betrapte bij een inbraak in de ju
welierszaak Van Meyst in de Van Baerlestraat in Amsterdam.
id
Aal
Ralf
Verdo
Zwat
K Freke
J
ev B
wv L 1
van del
nus H 1
Formateur Burger bezocht giste
ren de Koningin op paleis Huis
ten Bosch
De formateur zou er daarbij van uit
gaan, dat de confessionele fracties dan
een rood kabinet-sec minder hard zul
len afvallen, omdat hij naar hun idee
dan eerst geprobeerd heeft een extra
parlementair kabinet te formeren
waarvan zowel de confessionelen als
progressieven deel uit zouden maken.
AMSTERDAM Bij een roofoverval
op het uitzendbureau Service Typing
Office aan het Damrak in Amsterdam
hebben twee ongeveer 25-jarige man
nen vrijdagochtend omstreeks kwart
over negen een geldkistje met onge
veer vijfhonderd gulden buitgemaakt.
Er werd geen gebruik gemaakt van
wapens. Terwijl de ene overvaller de
65-jarige kantoorhoudster in bedwang
hield en de vrouw een zakdoek tegen
de mond drukte om haar het schreeu
wen te beletten, doorzocht de andere
de kasten en bureau's.
De mannen rekenden vermoedelijk op
een grotere buit omdat het vandaag
betaaldag is. Het geld voor de salaris
sen ontvangt het uitzendbureau ech
ter altijd later op de ochtend.
Volgens verklaringen van de politie,
viel het dodelijke schot, toen de poli
tieman bij de achtervolging van de
drie verdachten struikelde, waardoor
zijn pistool afging. De kogel kwam
terecht in het hoofd van de vluchten
de man. Direct na het schot raakte de
verdachte in het water van het IJ en
kwam tussen enkele schuiten terecht.
De agent sprong in het water en
haalde de drenkeling op, die reeds
overleden bleek te zijn als gevolg van
het pistoolschot.
De rijksrecherche stelt samen met het
bureau bijzondere zaken van de Am
sterdamse politie een onderzoek in.
Hangende het onderzoek zal de poli
tieman gewoon dienst blijven doen.
GEREHABILITEERD
De twee andere verdachten, die bij de
inbraak betrokken waren en die later
gearresteerd werden, waren de 25-
jarige Tunesiër T. M. uit Parijs en de
31-jarige Algerijn I. B. afkomstig uit
Roubaix. De politie meent dat de drie
mannen illegaal in Nederland verble
ven.
Het slachtoffer werd gisterochtend
omstreeks half vijf samen met de
twee andere mannen betrapt in de
Van Baerlestraat. Het drietal vluchtte
in een gestolen auto, die onmiddellijk
werd achtervolgd door een surveillan
cewagen. Door de IJ-tunnel reden de
verdachten naar Amsterdam-Noord,
waar zij tenslotte terecht kwamen op
de doodlopende Valkenweg. In het
nauw gebracht verlieten zij daar de
auto, waarna een van hen onmiddel
lijk werd gegrepen. De twee anderen
probeerden te ontkomen over enkele
schepen.
Bij deze achtervolging sommeerde de
agent de mannen te blijven staan,
waarop volgens hem niet werd gerea
geerd. Hij trok daarop zijn pistool en
zette de achtervolging in, waarbij hij,
volgens de verklaring van de politie
viel, waarna het dodelijke schot af
ging.
Overigens is vast komen te staan dat
de mannen alleen een paar horloges
hadden buitgemaakt.
Dit geval van schieten op een vluch
tenden man zal opnieuw stof geven
aan de discussie rondom het schieten
van politiemensen op weglopende ver
dachten. Zoals bekend komen er
steeds meer tegenstanders van het
door politiemensen gebruiken van wa
pens, wanneer een verdachte probeert
teo ntvluchten. Politie-commissaris D.
van Ooijen uit Middelburg, oud-burge
meester dr. J. P. D. van Banning van
Geleen en de oud-Amsterdamse poli
tieman, nu ambtenaar op het ministe
rie van Binnenlandse Zaken A. Ver
hoek zijn drie mensen, die tegenstan
der zijn van het politiepistool-in-alle-
omstandigheden.
Overigens heeft minister Van Agt
(justitie) onlangs nog verklaard geen
aanleiding te zien de zogenaamde ge-
weldsbepalingen, die onder andere be
trekking hebben op het gebruik van
wapens door de politie, te wijzigen.
Van onze ondenvijsredactie
ARNHEM Morgen begint voor ongeveer tachtigduizend kinderen in de zesde
klas van de basisschool de schooltoets. V an de score die zij bij deze toets halen
hangt veel af bij de toelating tot het voortgezet onderwijs. Daarbij werkt de toets
wel zonder aanzien des persoons maar het gebruik van de toets hangt erg af
van de vervolg-school en met name ook van de gemeente waarin de getoetste leer
ling woont.
Saman
y zn v
Eslhe
roor enkele centen méér
per glas geniet U van de
lerbeste Hollandse Cognac,
KUYPER VIEUX
iet de originele, uit Frank-
Sjk geïmporteerde Brandy.
cn A
Schout!
cn
P var
Rle.
J P Vis
MEI,
J Kleljd
en
mp ent
Vraag Uw Slijter de gratis
Voordeclkaart voor het
iilveren van de puntenzegels,
de extra attractie bij elk
De Kuyper-artikci
De toets wordt dit jaar afge
nomen op 28 februari, 20
maart en 21 maart. Als de
school aan alle onderdelen
meedoet duurt de toets bij
elkaar acht uur en veertig
minuten. Als de toets klaar is
stuurt de school het produkt
van zes jaar basisonderwijs
aan het CIRO in Arnhem De
computer van dit Centraal In
stituut voor Toetsontwikkeling
berekent dan de score van de
kinderen. Vóór 1 mei krijgt
de school dan de uitslag.
Hoewel de kinderen tegen die
tijd hun zenuwen voor de
toets waarschijnlijk al lang
vergeten zijn beginnen dan
pas de moeilijkheden. Want
wat is de score van het CITO
waard? In ieder geval mag je
die score niet opvattep als een
soort eindcijfer. Als een kind
bijvoorbeeld voor alle onder
delen een gemiddelde percen-
tiel-score van tachtig haalt be
tekent dat niet hetzelfde als
de acht op het rapport (zeer
goed). Een percentiel-score be
paalt alleen het rangnummer
binnen de totale groep. Als er
honderd kinderen aan een
toets deelnemen en je haalt
percentiel-score tachtig wil dat
zeggen dat twintig kinderen
minder fouten maakten en 79
kinderen het slechter deden.
De toets van het CITO wordt
gebruikt op ongeveer een der
de deel van de basisscholen.
Voor de tachtigduizend kinde
ren van die scholen is de toets
van belang bij de toelating tot
het voortgezet onderwijs. De
rest van de ongeveer tweehon
derdduizend zesdeklassers
krijgt een plaatselijke pf regi
onale toets of wordt helemaal
niet getoetst. De toets is ook
niet het enige instrument bij
de toelating tot het voortgezet
onderwijs. Van groot belang is
ook het advies van het hoofd
van de basisschool, en verder
de wens van de ouders, en
soms een apart toelatingson
derzoek.
Tegenstrijdigheid
Het grootste probleem voor
het CITO is dat de toets in de
eerste plaats gemaakt is als
instrument voor de beoorde
ling van zes jaar basisonder
wijs. Maar in de praktijk
wordt de toets vooral gebruikt
voor de toelating. Die tegen
strijdigheid blijkt alleen al uit
de datum waarop de toets
wordt afgenomen.
Het CIRO wil de toets zo laat
mogelijk afnemen om tot een
goed eindoordeel over de zes
deklassers te kunnen komen.
Maar als je de toelating tot
het voortgezet onderwijs wilt
regelen moet je de gegevens
eigenlijk veel eerder binnen
hebben dan 1 mei. De aanmel
ding bij scholen voor voortge
zet onderwijs gebeurt in de
meeste plaatsen Immers al in
februari. Die aanmelding is
natuurlijk nog niet definitief,
maar het zal toch vaak moei
lijk zijn om achteraf een
plaatsje te krijgen op een
lyceum als je je daar in febru
ari niet hebt opgegeven. Veel
scholen zitten dan al vol.
Advies
Het CITO vraagt aan de
schoolhoofden zowel vóórdat
de toets wordt afgenomen (in
februari) als daarnó (wanneer
ze de uitslag kennen) een ad
vies uit te brengen over ieder
kind. Het CITO kan dan kij
ken of de toetsuitslagen in
overeenstemming zijn met de
uitgebrachte adviezen.
Het hoofd van de school deelt
de toetsuitslagen later mee
aan de scholen voor voortgezet
onderwijs. Hij geeft daarbij
ook op wat zijn eigen oordeel
is. Soms kan hij een duidelij
ke keus vermijden; hij kan
bijvoorbeeld zeggen: misschien
mavo, al kan ik me ook inden
ken dat deze leerling via
L.T.S. en later m.t.s. méér
kans maakt. Maar in andere
plaatsen wordt een eenduidig
advies gevraagd: óf mavo, of
1-t.s.
Wat er dan verder gebeurt
verschilt van plaats tot plaats.
In zuid-Kennemerland is het
bijvoorbeeld zo geregeld dat
de uitslag van de toets in
geen enkel geval zonder meer
beslissend is. Wel zijn een
paar afspraken gemaakt over
bepaalde grenzen. Wanneer
het advies van het school
hoofd v.w.o. of havo is, en de
score beneden 51 ligt, moet
een centrale toelatingscommis
sie beslissen of de leerling
inderdaad toegelaten kan wor
den tot het v.w.o. of havo. En
wanneer het advies mavo is.
en de score is minder dan 26.
moet diezelfde commissie be
kijken of dat kan. Verder is
het voor ouders mogelijk bij
de commissie in beroep te
gaan wanneer het advies mavo
is, maar de percentiel-score
boven de zeventig ligt. Of ook
wanneer het advies lavo-l.b.o.
is, maar de percentielscore
meer is dan veertig.
Verschillend
Lang niet overal zal het zo
gaan als in zuid-Kennemer
land. Vaak zal het de ouders
niet precies duidelijk zijn hoe
de percentiel-scores worden
gehanteerd. Veel factoren, kun
nen daarbij een rol spelen.
Een van die invloeden is de
welstand van de gemeente.
Dat blijkt uit een artikel van
de heer D. J. Bos, over de
schooltoets die in 1969-70
werd afgenomen in Amster
dam, Amstelveen, Haarlem en
Heerlen.
In deze plaatsen werd toen
nog de zogenaamde Amster
damse schooltoets afgenomen,
maar de conclusies gelden
waarschijnlijk ook wel voor
het gebruik van de CITO-
toets. In 1970 was men bij de
toelating tot v.w.o. en havo
duidelijk strenger dan in Am
stelveen. Leerlingen werden
in Haarlem eigenlijk uitslui
tend toegelaten als ze hoorden
bij de 25 procent beste leerlin
gen. Maar in Amstelveen was
nog altijd tien procent van de
v.w.o.-havo-leerlingen afkom
stig uit de zwakste helft van
de plaatselijke zesdeklasbevol-
king.
Ondanks dit soort verschillen
komt de heer Bos tot de con
clusie dat de schooltoets niet
gebruikt wordt als rigoreus se
lectie-middel. Maar hij zou
wel willen dat de toets min
der belangrijk werd voor de
toelatingsprocedure. De
schooltoets zou dan meer de
functie krijgen waarvoor hij
gemaakt is: een eindoordeel
over het basisonderwijs. En de
leerlingen zouden in de brug
klas een betere kans krijgen
hun eigen mogelijkheden in
het voortgezet onderwijs ver
der uit te proberen.
Koude bovenlucht
Van onze weerkundige medewerker
Door nachtelijke uitstraling vroor het
de laatste paar etmalen in Nederland
2 tot 7 graden. Het Poolse Lebork
geen bergstation) niet ver van de
Oostzee ten westen van Gdansk schoot
uit tot -19 graden. Interessanter dan
de temperatuur aan de grond, zijn die
in de hogere niveaus, omdat zij aan
geven waar zich een koude put be
vindt, zoals bekend massaproducent
van hagel- en sneeuiobuien. Een diep
vriescentrum bevond zich gistermid
dag met -40 graden bij Lulea in
Noord Zweden met een belangrijke
uitzakking over het continent, waar
Hannover -38 graden meldde. Slees-
tvijk, München en Stuttgart, maar ook
Nacy -37 graden (alles op het 500 mb.-
vlak, oftewel 5l/2 km. hoog). Embden
(-33) lag meer aan rand, (N.O. Ne
derland kreeg er maandag eerst nog
sneeuwbuien door). De Bilt mat -30,
Brest, Parijs en Bern -29 en Bordeaux
-24 graden. Op de Zugspitze (3000
meter) werd -21 graden afgelezen bij
een sneeuwhoogte van 3,20 meter. Als
contrast: in Sevilla werd het maan
dagmiddag 23 graden, in Valencia 24,
in Jan Javier 25 graden C., volop
zomer dus. Twee maal per etmaal
peilen enkele honderden stations tus
sen de Rocky Mountains en de Oeral
de hogere atmosfeer. Tussen 1890 en
1900 maakten 4 Duitse meteorologen
voor het eerst wetenschappelijke
luchtvaarten ten behoeve van tempe
ratuur- en vochtigheidsmetingen. In
1896 werden in Amerika en Frankrijk
gelijktijdig de eerste vliegers met in
strumenten omhoog gelaten, bij zwak
ke wind een kabelballon. In 1917 was
men zover, dat minstens één dag van
elke maand de aandacht op meteorolo
gische waarnemingen werd toege
spitst. Men liet dan op acht stations
in Europa ballonsondes op, 12 stati
ons werkten met vliegers of kabelbal
lons en 22 bergstations werden ook
ingeschakeld. Driemaal per jaar werd
op drie achtereenvolgende dagen
waargenomen.
Tenslotte het komende weer. Vandaag
zal het nog wel goed blijven met
overwegende opklaringen, morgen
neemt de kans op een regenstoring
toe, opgewekt door fronten van een
IJslanddepressie, waarvan de compu
ters verwachten dat hij dinsdagmor
gen tot 988 mb. is uitgediept.
weinig verandering
Harlingen: 5.16-17.50; Delfzijl 7.51-20.28.
I
