Onderwijs discussieert
over doel van opvoeding
dichtbij
covens
n
„„„■geten groepen
kbladen+weekbladen weekbladen w
Hoogovens
dansers dag naar ameland
dia's
bevalling
CT(?<§><fffi(§C7<§fe
stoet
p/kwartet donderdag 22 februari 1973
BINNENLAND 75/K7
puneiitaar
Belangstelling voor conferenties zeer groot
gedi
een met de mond beleden
n naar een rechtvaardiger in-
ïrverd ie]eid lijkt definitief voorbij,
bondei industriebonden van NW en
•rvree et al lang sluimerende conflict
t onderwerp tot uitbarsting
laten komen. Dat het juist
huens moet zÜn. die het spit in
er idsconflict moet afbijten, is op
betreurenswaardig. Dit bedrijf
prs, ook bij de vakbeweging,
•ft zijn sociale beleid te goe-
en faam bekend,
kan niet worden gezegd
lirectie van Hoogovens zich in
-rhandelingen met de vakbon-
rallend soepel heeft opgesteld,
weliswaar op de valreep zowel
bonden als door Hoogovens
Dncessies gedaan, maar dat
g eei niet weg dat de vakbonden
ingen slijk de kous op de kop hebben
d°01 n. Hoogovens is niet van zins
erden ^oen aan een structure1e 'nko-
S ellering.
koord woedt nu binnen de bedrijfs
fri iezelfde strijd als op landelijk
Werknemers en werkgevers
■Qücht j,m principiële reden geen duim-
londe en voor ket hoger perso-
nood de rol van een zeer benauwd
i zijn nde derde weggelegd. Met na-
ie groepering lijkt, althans voor
jen Bi cI- bereid een langdurige loop-
laar i oorlog tegen de bonden te be-
1 op e Aan haar salaris, positie en
m fel mag kennelijk niet worden ge-
imiek
00 ^weging is daarmee voor een
0 geplaatst. Zij weet, dat met
de middengroepen het lang niet
:e]jjk hebben en dat een aantal
CRM Pers°neelsleden zich binnen de
0h dsgelederen bevindt. Anderzijds
l zelf de bonden er niet ten onrechte
hew t het hoger personeel door de
^tzick tue'e l°onsver^°8'ngen en prijs-
om^ nsaties de laatste jaren er meer
mder oruit is gegaan dan de lager
onder en. En juist voor de lager
j len willen de bonden nu er
™-olg van het centraal akkoord
weinig te verdelen valt
studi ste nog iéts doen. Want hoe de
die overigens uiterst gedici-
;n d verloopt ook zal aflopen,
.32 Hl
van het loonzakje weinig ver-
bespri „erken. Het gaat nu om de
NOS: óf er genivelleerd moet worden,
tieork, Hing dat uiteindelijk het parie
ten pver deze vraag moet beslissen,
i (S) ook door de bonden van harte
unst.
;unst
it eind ervan zal men aan de
chreven.
Televisiegesprek
(NCRV) vanavond
Van onze onderwijsredactie
AMSTERDAM Volgend jaar bestaat de NCRV vijftig jaar en
in het kader van die festiviteit is vorig jaar een studieproject op
stapel gezet over de identiteit van bet christelijk onderwijs.
Er werd een werkgroep gevormd met
vertegenwoordigers van allerlei chris
telijke onderwijsorganisaties en uit
die grote werkgroep werd aan dr. F.
Boerwinkel (oud rector van een Mon-
tessorilyceum en oud-directeur van de
sociale academie De Horst in Drieber
gen) en aan drs. T. M. Gilhuis (voor
zitter van de Unie School en Evange
lie) gevraagd verder te studeren op
die identiteit van het christelijk on
derwijs.
Boerwinkel formuleerde een nieuwe
doelstelling van de opvoeding en over
deze doelstelling wordt nu al enige
tijd intensief gediscussieerd en gecon
fereerd binnen het christelijk onder
wijs. Want tegelijkertijd met de
NCRV ontwikkelde ook het christelijk
pedagogisch studiecentrum activitei
ten op dit gebied; en dat gaf Boerwin
kel en Gilhuis een mooie gelegenheid
de nieuwe doelstelling 'uit te probe
ren' in het hele land.
Drs. Gilhuis: 'Er is een enorme ople
ving van de belangstelling voor dit
Drs. T. M. Gilhuis
onderwerp. Dat blijkt alleen al uit
het grote aantal spreekbeurten dat ik
gehouden heb, vorig jaar zestig en dit
jaar vanaf oktober al vijfenveertig.
Een stimulans voor die belangstelling
wordt zeker gevormd door de Cahiers
voor het christelijk onderwijs, die
onder auspiciën van de Unie School
en Evangelie geschreven zijn en die
zich met het christelijk onderwijs be
zighouden.
Een ander teken van die levendige
belangstelling zijn de conferenties die
het CPS voor schoolleiders organi
seert over de identiteit van ons on
derwijs. In november was de eerste
conferentie. Er was zoveel belangstel
ling dat we maandag en dinsdag die
conferentie herhalen en in maart
komt een derde groep schoolleiders in
CPS-verband over dit onderwerp pra
ten. Bij elkaar zijn er zo'n 180 school
leiders van mavo, havo en vwo-scho-
len betrokken bij deze conferenties.
Dat is toch erg veel'.
Maar via de NCRV kunnen nog veel
meer mensen zich uitspreken over dit
onderwerp. Vanavond zendt de televi
sie een discussie uit, waaraan behalve
drs. Gilhuis als duidelijk voorstander
van het christelijk onderwijs ook de
hervormde predikant dr. K. M. Witte-
veen uit Sncck deelneemt, die een
warm voorstander van het openbaar
onderwijs is. Behalve deze twee spre
kers komen ouders van de oecumeni
sche scholengemeenschap uit Den Hel
der aan het woord en leraren uit
Vlaardingen die onderling bijbelkrin
gen organiseren; en tenslotte dan nog
twee mensen van wie de één op de
christelijke school het geloof verloren
heeft en de ander juist het geloof
gevónden heeft op de christelijke
school.
Aan het slot van de uitzending zal
gesprekleidster L. Hoekendijk de
voor- en nadelen van het christelijk
onderwijs opsommen met het verzoek
aan de kijkers zelf een keus te doen.
Drs. Gilhuis: 'Die keus wordt in het
programma niet gedaan, dat moeten
de kijkers zelf doen. Zondagavond
krijgen ze dan de gelegenheid via de
radio van acht tot tien uur tereage
ren op de discussie. Dat is het slot
van het NCRV-aandeel. Wij kunnen
de discussie dan voortzetten in het
land'.
Wat de CPS-conferenties betreft, is
drs. Gilhuis bijzonder enthousiast over
het resultaat. 'De eerste conferentie
was een groot succes, er heerste een
uitstekende sfeer en er was een saam
horigheid, zoals we die nog nooit zo
sterk hadden meegemaakt. Je had te
genstellingen: laten we ze gemakshal
ve indelen in mensen aan de linker
en aan de rechterkant, die het op die
conferentie over bepaalde basispunten
eens werden.
Er waren ook concrete punten. Zo is
er afgesproken dat er op meer scho
len bijbelkringen voor leraren ge
vormd zouden worden, dat er op de
grote scholengemeenschappen kleine
'units' gemaakt zouden worden, waar
bij dan ook ouders betrokken zouden
moeten worden, die de problemen
zouden opvangen die de grote scholen
moeten laten liggen.
Tenslotte is er in november afgespro
ken dat de mensen die er toen aanwe
zig waren binnen een jaar zouden
terugkomen om verder te praten. Of
het maandag en dinsdag ook zo zal
gaan, is natuurlijk niet te zeggen.
Zoals ook niet te voorspellen is of er
eenzelfde geest op deze tweede confe
rentie zal heersen als op de eerste'.
DOELSTELLING
Tenslotte de doelstelling; zoals die
door dr. Boerwinkel-opgesteld werd.
'Het doel van de opvoeding is de
jonge mens zo te begeleiden, en te
stimuleren op zijn weg naar volwas
senheid, dat hij steeds beter in staat
en bereid is te bepalen, waar hij zijn
krachten wil inzetten om de ALGE
MENE kuituuropdracht van de mens
(deze aarde te bewerken en te bewa
ren in samenwerking met en ten bate
tan alle mede-schepselen) op PER
SOONLIJKE wijze gestalte te geven;
daarbij zijn kritische zin ten aanzien
van wat echt 0} onecht, waar of
onwaar, recht of onrecht is te scher
pen; en hem bereid te maken op te
komen voor de verdrukten en ontrech
ten, aan ivelke kant zich die ook
bevinden'.
'Van essentieel belang bij deze opvoe
ding is dat de jonge mens is opgeno
men in een gemeenschap, waarin ou
deren en jongeren elkaar steunen,
stimuleren, en corrigeren, om vanuit
de verwachting van Gods Rijk van
liefde, gerechtigheid en vrede samen al
op een 'geheel andere' wijze in deze
wereld te leven'.
'De algemene kritiek erop is aldus drs.
Gilhuis, dat die doelstelling te vaag is.
dr. F. Boerwinkel
Dat het tweede deel ei-van voorop
moet staan. We zijn het daar niet
mee eens. We vinden dat de christe
lijke school en de openbare school
beginnen met dezelfde opdracht. Ook
de openbare school wil vrede en ge
rechtigheid als uitgangspunt. Die
openbare school heeft een cultuurop
dracht die dezelfde is als de onze. De
christelijke school wil vaak teveel
kerkje spelen en beschouwt zichzelf te
weinig als een instituut voor cultuur
overdracht Wij vinden bovendien dat
je blij moet zijn dat de openbare
school dezelfde cultuuropdracht heeft;
wij moeten ons niet afzetten tegen de
openbare school, maar dat gemeen
schappelijke uitgangspunt benadruk
ken. Na dat uitgangspunt gaan onze
wegen uiteen, wordt het christelijk
onderwijs totaal anders dan het open
baar onderwijs.
Als je 't hebt over die identiteit van
het christelijk onderwijs, dan bedoel
ik daarmee dat het over scholen gaat
die je kunt aanspreken op hun chris
telijk karakter, over het gezamenlijk
gebed. We geven dezelfde leerstof als
de openbare scholen, maar daarnaast
geeft de christelijke school er nog
iets bij, brengt een boodschap dat er
waarden zijn die boven de leerstof
uitgaan'.
23.5
- 00
10.
'fj rlog in Laos, die vandaag, niet
dc eerste keer in de nieuwste
tiE.' edenis, met een bestand wordt
Dr ligd, is altijd onlosmakelijk ver-
geweest met de strijd in Viet-
Nws. Dat de meesten van dc ruim
-^i niljoen Laotianen aan die strijd
boodschap hadden, heeft Noord-
Tros-i en Amerika niet belet, hun
sNwjj gebied jarenlang als aanvullend
ld te misbruiken. Zeker, offi-
i3°ool vocht daar de inheemse Pathet
Nwi hoepen van de regering
i.25 l nna Phoema. Maar de Pathet
si'» «tekende weinig zonder de steun
ten 'e Noord-Vietnamezen, die Laos
ezen. hadden om in Zuid-Vietnam te
-Jen komen, en de regering in
had zonder de bijstand van
ij lington helemaal geen been om
staan.
lag dan ook voor de hand, dat
bet staken van de (meeste) ge-
Vietnam, ook de militaire
tics in Laos een einde zouden
In het bestandsakkoord voor
j g|f lam waren daarover afspraken
50 r DOmen- Bij de bespreking van dit
6.15 rwerp waren de Laotianen zelf
klnilrechtstreeks betrokken. Daar zul-
echter niet al te vreemd van
19.V m opgekeken, want zo langza-
5' önd moeten ze vertrouwd zijn
tau met de gedachte, dat wat
is voor Washington en Hanoi
igoed is voor Laos.
heeft de Laotianen nog even
ite gekost, het bestand dat hun
toebedacht, rond te krijgen, maar
enige pressie van bevoogdende
zijn ze daar nu toch in geslaagd.
Jterij; N33' duidelijk is de politieke toe-
rt van hun land nog niet. Het zal
■aotianen evenwel een pak van het
zijn, dat ze ook die kwestie niet
behoeven op te lossen. Maandag
ft in Parijs een Vietnam-conferen-
4e zich tevens met de problemen
Laos (en Cambodja) zal bczighou-
De Fransen en de Engelsen
1 volken die niemand ervan zal
knken, ten nauwste bij de jongste
wikkelingen in Indo-China betrok-
te zijn zullen daar volop
^enwoordigd zijn. De Laotianen
i Cambodjanen) zelf echter zijn
van de partij. Bestaan ze eigenlijk
Wel?
!S'l;RDAM Met ingang van de-
«eek is het avondspreekuur van de
6rP«: Bestuurscmitacteii in de Bijl
oper verplaats' naar donderdaga-
1(1 van 19.00 uur tot 21.00 uur. liet
r?au is gevestigd aan het Bijlmer-
34, telefoon: 96 05 29.
De Nieuive Linie:
Van Agt over de PvdA
'Ik zou de PvdA in de regering willen
zien', aldus minister Van Agt in een
interview in De Nieuwe Linie, 'omdat
in die partij een groot elan is voor
vernieuwing en solidariteit met men
sen, die het minder goed hebben.
Maar: 'Ik vind het een zaak van
rechtvaardigheid hieraan toe te voe
gen, dat de verguizing van de VVD,
die zich van veel mensen meester
maakt, ook van velen in mijn partij,
onrechtvaardig is'.
Pier van Gorkum vindt, dat de werk
gevers het Centraal Akkoord allang
aan hun laars hebben gelapt en dat
de vakbeweging daarom haar eisen
niet hoeft te matigen. Henk Bakker
neemt het op voor Pieter Blickruan,
tot voor kort eindredacteur van Ad
Vaivas, het weekblad van de VU,
maar die nu is geschorst door de
gereformeerde VU-autonteiten en in
ueBoekenbijlage (naast nog veel
meer) een gesprek met Daniël de
Lange van de Vereniging van Let
terkundigen, die kenbaar maakt 'wel
eens af te willen van literatuur die
jeugdwonden likt'.
Vrij Nederland:
Suriname en vakbeweging
lgor Cornelissen ondervroeg voor Vrij
Nederland de Surinaamse vakbonds
man Kudie Kross, die m Nederland is
om steun te verwerven voor de vakbe
weging 111 Suriname. Kross (over de
recente acties daar): 'Ik wist niet, dat
wc al zover waren. Dat wil zeggen,
dat de regering al zover was met het
vestigen van ue sterke staat, en tege-
lijserujd dat de bevolking zover zou
gaan met naar antwoord daarop',
jan Rogier praat ter afronding van
zijn 'Poinpc-serie' met prof. dr. b. van
der Kwast, eens geneesheer aan de
Pompe-khniek, die over de behande
lingswijze, die daar wordt toegepast
zegt: 'Een belangwekkend experiment
op de verkeerde plaats'. Bibeb heeft
zo op haar eigen wijze een interview
met de als een komeet omhoog ge
schoten schrijfster Mensje van Keu
len. Deze laat weten: 'Er wordt tegen
woordig een soort hetze gemaakt te
gen het huwelijk, maar ik ben nooit
in mijn leven zo vrij geweest'. Over
feministen zegt ze: 'Ik ben niet tegen
de zinnige dingen, die ze zeggen,
maar kan niet tegen de haatdragend
heid, waarmee ze zich afzetten tegen
mannen. Ik heb nooit een hekel aan
mannen gehad, me nooit onderdrukt
gevoeld'. Overigens heeft ook VN een
lezenswaardige boekenbijlage.
Elseviers Magazine:
Van Hemert en zonen
Elseviers Magazine heeft zich behalve
op schrijvers deze week gestort op
Willy van Hemert en zijn zonen Ruud
en Hans, van wie vooral de eerste en
tevens de budsle in een socrl haat
liefde verhouding leeft met zijn va
der. Dat daaraan onder meer de Ba
rend Servet-show niet vreemd is,
wordt niet verzwegen. Hans van
Hemert, bekend componist- en produ
cer en nu al de meest bemiddelde van
alle Van Hemerts: 'Wat wij allen
gemeen hebben, is een streven om
onszelf te bewijzen vanuit een gevoel
van minderwaardigheid. Bij de een
werkt dat sterker dan bij de andere.
Ruud heeft de meeste complexen. Dat
zal wel doorwerken op zijn tv-werk.
Je kunt ieder van ons herkennen in
het werk'.
In EM ook aandacht voor het metaal
conflict. Dit onder de kop: Arie Groe-
nevelt maakt school Industriebon
den op oorlogspad. Werkgeversbons
A. Prins 'Liever dan over school
maken zou ik willen spreken van het
aan invloed winnen van radicale ele
menten als Groenevelt'.
Hervormd Nederland:
Scholieren lezen te veel
Er wordt teveel gelezen, vindt Her
vormd Nederland en dat nog wel in
het kader van de Boekenweek, maar
binnenin blijkt, dat dit vooral op
scholieren slaat, die op dringend ver
zoek van hun leraren in de bloeitijd
van hun jeugd tientallen boeken te
veel hebben gelezen. Zoveel dat ze het
na hun schooljaren wel zijn gaan
geloven. Meer daarover ook in het
boekje Lijstebrij, dat vooral het ver
plichte boekenlijstje op de hak neemt.
L. H. Ruitenberg doet uit de doeken,
hoe de Nederlandse kiezer en dan
vooral de hervormde heeft gestemd in
november vorig jaar (Van alle VVD-
stemmers was bijvoorbeeld dertig pro
cent hervormd) en Hella Haasse laat
Mary Michon weten, dat 'ze eigenlijk
niets te vertellen heeft. Alles wat ik
denk en doe, kunt u- in mijn boeken
vinden. De rest is mijn privéleven'.
De Groene Amsterdammer:
Centen en gouden kooi
Wouter Gortzak legt in De Groene
Amsterdammer uit, waar het in het
metaalconflict om begonnen is, name
lijk: 'in centen afdingen op de macht
van de ondernemers. En dat is ook in
het belang van die hoger-betaalden
voor wie een verlaging van het reëel
besteedbare inkomen nu een, overi
gens om begrijpelijke redenen, moei
lijk te slikken pil is. Zich mokkend
scharen aan de zijde van de werkge
vers betekent slechts, dat zij zich
blijvend daaraan uitleveren. Misschien
dat hun een gouden knoi wordt gèbo-
den, maar een kooi is en blijft het'.
De marxistische economen Magdoff en
Swee/y mogen via Arnout Weeda be
kend maken, dat 'we aan het begin
staan van he' verval van het Ameri
kaans imperium' en Anton Constand-
se Joet in twee pagina's het ontstaan,
de geschiedenis en de betekenis van
de Noord Atlantisi he Verdraysorgani-
satie (NAVO) uit de doeken, waarbij
'de NAVO fungeert als hoeksteen in
het imperium van de VS', maar dat
staat zie hierboven op het punt
in te storten.
Haagse Post:
Dollars en boeken
In de Haagse Post aandacht voor
Hoogovens, de dollarcrisis en schrij
vers en boeken. Bij dat laatste past
het portret van twee kleine uitgevers:
Thomas Rap en Rob van Gennep.
Rap: Ja, zo'n uitgeverij. Het is een
soort vriendenkring, hé, je kent el
kaar allemaal. Ik zie het toch vooral
als een soort vriendelijk café, waar
dan niet voor vijven gedronken
wordt. Iedereen kan hier even langs
komen. En Van Gennep: Het is een
aardig vak, hoor, al verdien je er
weinig in. Als je een beetje lol in
boeken hebt, is het natuurlijk een
eindeloos aardig vak.
Over de dollarcrisis doet een valuta-
specualant een boekje open. 'De Ne-
derlandsche Bank heeft een aantal
honderden miljoenen verloren, de
Duitse centrale bank vele honderden
miljoenen en dat is allemaal gegaan
in de zakken van privépersonen-
jaah, hahaha. En ik eehik heb
daar ook iets van gehad'. Een van de
laagst-betaalden over de actie bij
Hoogovens: 'Als niemand een stapje
terug wil doen, komen we er nooit.
Iemand met HTS of Economische Ho
geschool mag gerust meer verdienen,
maar geen duizenden guldens ver
schil. Daar willen we vanaf. Als ze
dat nou maar een keer inzien. Dan
hoeven ze niet te praten over het
nivelleringsspook, want dan zien ze
zelf spoken.
Accent:
Club van kerels
Accent laat Eibert Meester, eerste
kamerlid voor de PvdA, pleiten voor
een nationaal-extra-parlementair kabi
net. Een club van kerels, die be
kwaam zijn, voor niefö en niemand
bang. Mannen, die gezamenlijk en
individueel weten, wat zij willen en
niet naar de gunst van de kiezers
lopen te hengelen. Een dergelijk kabi
net zou naar zijn mening uit de sfeer
van de volgende politieke partijen
moeten komen: ARP, CHU, DS'70,
WD. KVP en PvdA.
In dit blad verder aandacht voor de
kat, een vriend in dertien procent van
de Nederlandse huisgezinnen, het con
flict in de groot-metaal en het einde
van het Kurhaus, dat half april met
de grond gelijkgemaakt zal worden.
Burgemeesters Aan vier burge
meesters is eervol ontslag verleend;
met pensioen gaan R. A. van Dandick
(i april) te Buren en mr. B. Struben
(1 juni) te Eelde. Per 1 april treedt
uit zijn functie P. J. Korver te St.
Maarten, per 16 mei jhr. L. M. E. von
Fiesenne, te Hengele (Overijssel).
Vervolg van pagina 1
miljoen gulden in de knel kunnen
komen.
'Wij keren 8,5 procent uit en bij een
schade van zes miljoen per dag betaalt
het pers°neel dus ruim vier ton
per dag zelf', aldus de heer Albrecht.
Hij gaf te kennen dat de Hoogovens
directie vasthoudt aan haar uitgangs
punten, ook omdat de bonden Hoogo
vens gebruiken 'als een soort proefko
nijn'. De bedrijfsleiding voelt er even
wel niets voor een precedent te schep
pen, dat consequenties zal hebben
voor de gehele industrie.
De heer Th. M. van Erp, algemeen
bedrijfsdirecteur IJmuiden, wees erop
dat het 'voor de bonden een koud
kunstje is de gehele fabriek stil te
leggen. In de voor de produktie on
misbare zuurstoffabriek werken bij
voorbeeld per wacht v ier gespeciali
seerde machinisten. Deze vier zouden
het bedrijf in principe plat kunnen
aldus de heer Van Erp.
Volgens de heer Van Erp zal één
hoogoven in bedrijf blijven voor de
druk op het gasnet en voor het snel
op gang kunnen brengen van de in
middels stopgezette ovens. Dit 'afrege
len' heeft tot gevolg, dat er in zeer
beperkte mate ruw ijzer wordt ge
maakt. Ook de cokesovens zullen ge
leidelijk aan worden stopgezet. 'Het
gaat stap voor stap naar beneden',
aldus de heer VanlErp.
Volgens de Hoogoven-directie hebben
de staffunctionarissen in het bedrijf
geen opdracht pogingen te doen de
stakingsparolen te doorbreken, omdat
dit te polariserend zou kunnen wer
ken. 'Hoewel mijn handen soms jeu
ken doen wij geen pogingen de men
sen over te halen om aan het werk te
gaan of te blijven', aldus de heer Van
Erp. Ten slotte werd van de zijde van
Hoogovens verklaard dat men geen be
hoefte heeft van het conflict een
prestigeslag te maken. De directie is
bereid om op basis van zakelijke argu
menten onmiddellijk weer te onder
handelen. Een initiatief daartoe wil
zij evenwel niet ondernemen.
Vakbondsbestuurder J. de Jong ver
klaarde dat de acties bij bij Hoogo
vens tot dusver een succes zijn ge
weest. 'Wij zijn er in geslaagd het
produktieproces te ontwrichten, zon
der dat er sprake is van lichamelijk
letsel of van schade aan de installa
ties', aldus De Jong. Hij kondigde aan
dat de industriebonden eventueel een
beroep zullen doen op hun Europese
zusterorganisaties.
Uit gegevens van het registratiecen
trum van de bonden bleek dat er
door bijna honderd CNV-leden aan de
acties wordt deelgenomen. Volgens
vakbondsbestuurders blijkt hieruit dat
de CNV-leden over het algemeen
meestaken.
Ook elders in het land is het volgens
de industriebonden onrustig. Bij de
bonden verwacht men in de kojnende
dagen met name in de metaalindus
trie prikaoties.
De Skotse Trije, Jan Pierewiet,
Drentse volksdansen en de Horle
piep ze zullen (met vele andere
dansen die in het Noorden nog in
ere worden gehouden) in een bon
te verscheidenheid te zien zijn op
het eiland Ameland, als daar op
zaterdag 14 april de districtsbijeen
komst van de afdeling Noord van
de Federatie van folkloristische
groepen in Nederland wordt ge
houden. Het in ere houden van de
folkloristische streekdansen is in
Nederland een zaak, die steeds
moeilijker wordt. In vergelijking
met andere delen van het land
gaat het in het Noorden nog het
best. En wat de ontvangende
groep, de 'Amelander dansers' be
treft: deze ziet kans nog steeds
weer nieuwe leden aan te trekken.
Friesland is blijkbaar dé provin
cie bij uitstek op dit gebied, icant
het levert zes van de acht groepen,
die op Ameland zullen optreden.
Het aandeel van Groningen en
Drente met ieder één groep is nog
al bescheiden.
'We zijn hier op het eiland sinds
1961 bezig', vertelt één van de
oprichters, de heer H. B. van der
Berg, commies ter secretarie in
Nes. 'In dat jaar werd de groep
opgericht en in 1962 zijn toe voor
het eerst opgetreden. We kozen als
dracht het oude Amelander kos
tuum van omstreeks 1850.'
Dat is dus de tijd van de crinoli
ne. Op het eiland droegen de vrou
wen lange, wijde rokken met slan
ke taille. De hoofdbedekking be
stond uit zilveren oorijzer en een
batisten drie-stroken muts. Er wa
ren verschillende soorten jakjes
met voornamelijk bruine, groene,
bordeau-rode en blauw kleuren.
De mannen droegen lange jassen,
zwartlakense klepbroeken en hoge
zijden petten. Bij het dansen is die
jas te lastig en daarom ziet men de
Amelander mannen gewoonlijk op
treden in hun hemdrokken van
Franse damast, versierd met zilve
ren knopen. Ze dragen er een
zwartzijden sjaaltje bij. Al met al
een dracht die erop wijst dat het
omstreeks 1850 bepaald geen ar
moede was op het eiland, al waren
de rijke jaren van de walvisvaart
toen al voorbij.
'De groep heeft 23 leden', aldus de
heer Van der Berg. 'Dat is één te
weinig want er wordt natuurlijk
in paren gedanst. Voor de ene
dame, die er over is zoeken we dan
ook een partner. Er is een tijd
geweest waarin het aantal leden
terugliep. Vooral het aantrekken
van jonge leden is moeilijk, maar
we hebben nu weer een paar jonge
echtparen bij de groep gekregen
en het gevaar dat we er mee
moeten stoppen is voorbij.'
Elke maandagavond wordt er tus
sen acht en tien uur geoefend
onder leiding van de heer F. R.
Luursema. In de zomermaanden
kunnen vele honderden van het
optreden (één of twee keer per
week) van de groep genieten, want
Een achttienjarige Zweedse is in
de Israëlische havenstad Eilat be
vallen' van twee nylonzakjes opi
um van vijftig gram elk, die zij in
haar schoot verstopt had. De ver
loskundige die de Zweedse had
bijgestaan, zei tegen de ijsberende
agenten in de gang van het zieken
huis: 'Moeder en opium maken het
goed'.
Het meisje was aangehouden op
verdenking van bezit van verdo
vende middelen. Toen het onder
zoek niets opleverde maar de ver
denking bleef, was ze naar een
plaatselijk ziekenhuis gebracht
Een jonge Israëliër wordt er van
verdacht de 'vader' van de opium
te zijn.
de folkloristische dansen, die ge
bracht worden zijn een speciale
attractie voor de vakantiegangers.
Natuurlijk zullen de 'Amelander
dansers' ook op zaterdag 14 april
hun kunnen tonen. De districtsdag
wordt onder meer voorbereid door
de secretaresse van de groep, me
vrouw B. Raadjes-Wiggers, echtge
note van de directeur van gemeen
tewerken, die zelf ook een enthou
siast danser is. 'Er komen groepen
uit Leeuwarden, Sneek, Bolsivard,
Hindeloopen, Terschelling, Emmen
en Zandeweer naar het eiland',
vertelt ze. De groep uit Zandeweer
is onlangs onderscheiden met de
culturele prijs van Groningen. Me
vrouw Raadjes vindt dat het van
veel belang is dat deze groepen in
stand worden gehouden. 'We leven
verschrikkelijk snel en er veran
dert zóveel dat we de herinnering
aan wat er vroeger geweest is
moeten bewaren.'
De dansen, die de Amelanders
brengen grijpen dan ook op het
verleden terug. Mevrouw Raadjes
zegt dat er verschillende oude zee-
mansdansen bij zijn. 'De Amelan
der bevolking ivas vroeger zeeva
rend en uit verschillende streken
heeft men dansen naar het eiland
overgebracht.' Ze noemt een aantal
op: de horlepiep. Jan Pierewiet, de
riel en Zwart laat hem scheren. De
laatste is een rijendans, die het bij
de trekharmonikamuziek van de
speelman Anne Beiaard bijzonder
goed doet.
Onder de groepen die op Ameland
gaan optreden zijn drie Friese
'skotsploegen', namelijk die van
Leeuwarden, Sneek en Bolsward.
Deze brengen in de oude, sierlijke
klederdracht specifieke Friese dan
sen als de Skotse trije, de ijspolka
en de kruispolka. Vooral na de
oorlog werden in Friesland ver
schillende van deze groepen in ere
hersteld; bij de ontvangst van con
gressen en met het oog op het
toerisme worden ze in Friesland
zeer gewaardeerd.
Maar niet al die groepen hebben
het kunnen bolwerken. Gelukkig
zal op Ameland blijken dat in
ieder geval in drie van de elf
steden in de vorm van oude dans
en dracht de herinnering aan net
verleden voortleeft. Zeer bijzonder
is daarnaast de groep uit Hinde
loopen, het stadje dat zich in zo
veel van alle andere Friese onder
scheidt en ook een zeer aparte
dansgroep in stand weet te hou
den.
Karakteristieke stukjes natuur
schoon, die in de Oostgelderse ge
meente Aalten ten offer vallen aan
het voor de deur staande ruilver-
kavelingsprojekt, worden op dia's
vastgelegd en voor het nageslacht
bewaard. De dia's die bij duizen
den door Aaltense foto amateurs
zullen worden gemaakt, worden
opgeborgen in de provinciale dia
theek van de stichting contact voor
Gelderse oudheidkamers en musea
in Arnhem. Ze staan ter beschik
king van een ieder die ze bijvoor
beeld voor het houden van lezin
gen wil gebruiken. De foto-ama
teurs hopen op deze wijze ertoe bij
te dragen dat markante stukjes
natuurschoon nog jarenlang in de
herinnering van velen kunnen blij
ven voortbestaan.
-v/v
Lang niet iedere werknemer bij
Hoogovens is het eens met de door
de industriebonden uitgeroepen
staking. Verontwaardigde werkwil
ligen verspreidden deze spotprent:
'Laat je door Groenevelt geen oor
aannaaien'.
Driehonderd directeuren en com
missarissen van bedrijven in de
randstad Holland krijgen binnen
kort een 'echte drentse' krenten-
stoet, die gebakken zal worden
door een warme bakker in Assen.
Het cadeautje is het eerste van een
drie- of viertal, dat de driehonderd
in een periode van een jaar zullen
ontvangen -en dat zal zo'n jaar of
drie zo door gaan: telkens een
ónder presentje, maar steeds iets
'drents'. Het gaat er, zal men be
grijpen, om de zakenmensen te
doen overwegen hun bedrijven in
Drente te vestigen. In plaats van
een 'harde reclame-actie' wil men
het liever proberen met een 'meer
psychologisch gerichte actie': door
middel van 'kleine' dingen de aan
dacht op de provincie vestigen, de
'harde feiten' komen dan later wel.
'Wat bedoel Jc met: waar is mijn maat?'
