Nieuwe spiritualiteit
komt straks in zicht
ETHIEK IN DE VRIJHEID
Waarom reageerden
gereformeerde
kerken zo zuinig?
Gereformeerden doen niet
mee met oog op relaties
Ds. Landsman bij afscheid:
Weer congres over
geref. gezindte
Trouw
Kwartet
'Alternatieve' predikanten
vereniging opgericht
Hervormde zorg over
gevangenen in Vietnam
vandaag
je
Beroepings-
werk
Hervormde brief over El
arrestatie ds. On
rei
Wereldgebedsdag
op 2 maart
Boekenetalage
TROUW/KWARTET DONDERDAG 22 FEBRUARI 1973
KERK/BINNENLAND
T2y
OU
Zuid-Afrika afraden aan emigranten
UTRECHT (ANP) In de discussie in de raad van kerken die voor
afging aan het gisteren door ons gepubliceerde besluit om kerkleden
af te raden naar Zuid-Afrika te emigreren, speelden de bezwaren van
de gereformeerde kerken om mee te doen een belangrijke rol. Deze
hebben zich dan ook van stemming onthouden.
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN Bij zijn afscheid als secretaris-generaal van de
hervormde kerk heeft ds. F. H. Landsman de hoop uitgesproken,
dat het door de inzet van de jonge generatie zal komen tot de op
bouw van een nieuwe spiritualiteit.
Vier bronnen wees hij voor die spiri
tualiteit aan: nieuw bijbelonderzoek,
bestudering van theologen als Gun
ning, Noordmans, Miskotte, Woelde-
rink, en Van Ruler ('ik heb het ge
voel, dat de jongeren nauwelijks we
ten, wat er in hun werk verborgen
ligt, dat vruchtbaar gemaakt kan wor
den voor een volgende generatie'),
aandacht voor Israël en de evangeli
sche herbezinning in de r.k. kerk.
APELDOORN Woensdag 4 april en
donderdag 5 april wordt op 'De Blije
Werelt' te Lunteren de jaarlijkse con
ferentie van het contactorgaan voor
de gereformeerde gezindte (COGG)
gehouden. Het ligt in de bedoeling
om dit jaar, nu de gereformeerde
gezindte duidelijk in de crisis is in
verband met allerlei ontwikkelingen
zich bezig te houden met deze crisis
en te vragen welke wegen moeten
worden ingeslagen en welke verwach
tingen nog kunnen worden gekoes
terd.
Het onderwerp 'Crisis en uitzicht der
gereformeerde gezindte' zal worden
ingeleid door prof. dr. W. van 't
Spijker te Apeldoorn. De vragen naar
de verhouding van reveil en reforma
tie zullen in dit referaat aan de orde
komen.. Aanmeldingen (prijs ƒ42,50)
bij ds. J. H. Velema, Anna Paulowna-
laan 17, Apeldoorn.
Ds. Landsman zei dit gisteren, toen
de synode hem in een speciale zitting
uitluidde als haar scriba en als secre
taris-generaal van de kerk. Dat bete
kent overigens niet, dat ds. Landsman
nu niets gaat doen. Synodepraeses ds.
J. C. H. Jörg had uitgerekend, dat ds.
Landsman nu negentien functies neer
legde, maar er nog altijd elf overhield.
In zijn afscheidswoord zei ds. Lands
man naast nieuwe spiritualiteit ook
een nieuwe vorm van apologetiek
noodzakelijk te achten, tegen het neo-
materialisme en het neo-marxisme.
'Want het is niet zo, dat de Geest
voortkomt uit het evolutieproces, al
dus ds. Landsman. De Geest zweefde
bóven de wateren en gaf zo de wereld
het aanzien.
De scheidende secretaris-generaal zei
tenslotte te hopen, op een reformatie,
niet in de zin van een vereniging van
kerken, maar van een vernieuwing
van alle kerken, in het besef dat geen
enkel gezag het houden zal, dan al
leen wat van binnenuit komt en zich
legitimeert aan Gods woord. Maar,
vroeg hij, zullen we daar nog de tijd
voor hebben?
Ds. Jörg overhandigde ds. Landsman
een zeldzame onderscheiding: de leg
penning van de Nederlandse hervorm
de kerk. Ouderling W. R. van der
Heyde uit Nijmegen vertolkte de ge
voelens van de honderden synodele
den die ds. Landsman hebben meege
maakt in een lang gedicht op rijm.
Dat begon zo: 'Meer dan 65 jaar
geleden, in het centrum van het land,
Voor de gereformeerde dominee W.
Wiersma vormden de politieke impli
caties van de brief (waarvan het con
cept was opgesteld door de sectie
Internationale Zaken van de Raad)
een onoverkomelijk bezwaar. Zijn ge
reformeerde collega dr. A. Kruyswijk,
die de vergadering voorzat en vorige
maand in Zuid-Afrika is geweest, be
toogde dat voor de gereformeerde ker
ken de verhouding tot de kerken
aldaar enigszins anders' lag dan die
voor de andere geloofsgemeenschap
pen. 'Wij onderhouden zeer nauwe
correspondentiecontacten met de ker
ken in Zuid-Afrika', betoogde hij. 'In
dien wij ons achter deze brief scharen
verstoppen wij een belangrijk commu
nicatiekanaal'.
Brigadier J. Mast van het Leger des
Heils wees erop dat er in zijn geloofs
gemeenschap in bijzondere gevallen
wordt gepleit voor emigratie naar
Zuid-Afrika, bijvoorbeeld in het geval
van onderwijzers van het Leger des
De scheidende secretaris-generaal van de hervormde synode, ds. F.
H. Landsman (links) en de komende dr. A. H. van den Heuvel voor
het gebouw van het Hervormd Centrum Heidepark in Driebergen.
werd een jongen geboren, met een
goed verstand
Van de andere sprekers beperken we
ons tot de voorzitter van de raad van
kerken, dr. A. Kruyswijk, die de
dankbaarheid van de raad uitsprak
voor ds. Landsmans belangrijke in
breng, 'waarbij uw grote boodschap
was: hoe zal de kerk het kruis en de
opstanding van Jezus Christus zo in
de wereld verkondigen, dat het over
komt?' Enkele honderden mensen, on
der wie vele prominenten, ook uit de
politiek en uit het maatschappelijk
leven, kwamen dominee en mevrouw
Landsman vervolgens de hand druk
ken.
BILTHOVEN Het baptisten-week
blad De Crhisten is met een speciaal
Oost-Europa-nummer uitgekomen met
veel informatie over de moeilijkheden
en de mogelijkheden van de christe
nen, vooral in Rusland, Roemenië,
Hongarije en Tsjechoslowakije. Exem
plaren zijn te bestellen én gulden,
te gireren op postgiro 9260 t.n.v. Unie
van baptisten, Biltseweg 10, Biltho-
ven.
i)e redactie behoudt zich het recht voor om
ter opname ln deze rubriek ontvangen me
ningsuitingen verkort weer te geven. BIJ pu
blicatie wordt met de naam van de Inzender
ondertekend. Brieven kunnen worden ge
stuurd aan het secretariaat hoofdredactie
Trouw/Kwartet, postbus 859. Amsterdam.
Overvallen (1)
In verband met de vele bank- en
winkelovervallen de laatste jaren zou
ik denken dat er een heel eenvoudig
middel is om de overvallers af te
schrikken. Mijn idee is: plaats boven
aan de gevel aan straatzijde een sire
ne welke flink loeit, geen belletje;
flink hoog dat hij niet makkelijk
onklaar te maken is; verbind deze
naar binnen met drukknoppen op vele
plaatsen in het kantoor, zodat overal
hierop gedrukt of getrapt kan worden
en de buitenkant flink lawaai ontstaat
dat van jong en oud de aandacht
trekt. Het is toch bekend dat een
overvaller het meest bang is van een
gillende vrouw achter de toonbank,
daar nemen ze meestal de benen voor;
ditzelfde effect wordt bereikt door het
geluid buiten en alle mensen komen
kijken wat dit te betekenen heeft, de
meestal wachtende auto kan dan ook
niet wegkomen. Maar het meest lijkt
het mij een middel voor afschrikking
om overvallen te voorkmoen. Mis
schien is dit eenvoudige middel wel
het ei van Columbus.
Den Haag
H. v.d. Bos.
Overvallen (2)
'Zachte heelmeesters maken stinkende
wonden' is een oud gezegde. De mis
daad in ons kleine land stijgt met de
dag. In het bijzonder de bankoverval-
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
Drs. J. Tamminga.
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers: N.Z.
Voorburgwal 276 - 280.
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
len. Er zijn echter landen in de
wereld die met zulke bandieten wel
weg weten. Daar krijgt men de kogel
of de strop. Men hoeft ook niet te
proberen kinderen te verkrachten of
iemand op straat te beroven. Het is
hard nodig dat ons strafrecht wordt
gewijzigd. Voor deze misdadigers geen
spychiaters, die zorgen dat deze lieden
een jaar straf krijgen en dan weer op
de mensheid losgelaten worden. Men
moet het kwaad uitroeien met wortel
en al.
Amstelveen
Vietnamacties (16)
In de brief van de heer Van Welsum
lees ik, dat Thieu in Zuid-Vietnam
tegen de wil van het volk in regeert.
Hoe weet hij dit? In vele gesprekken
met politici, priesters en boeren kreeg
ik het antwoord: liever Thieu dan
Bevrijdingsfront. Ik was drie jaar in
Zuid-Vietnam (cameraman in een
nieuwsteam) en heb de taal leren
spreken en het volk leren kennen.
De mensen zijn de wreedheden van
Noord-Vietnam en Vietcong niet ver
geten, met name in Quang Tri. Deze
stad met 20.000 mensen werd met
opzet door Noord-Vietnamese artille
rie in puin geschoten. Driemaal wa
penstilstand was gevraagd door het
Zuid-Vietnamese leger. Kinderen lie
pen brandend in de straten, moeders
met kinderen werden uit elkaar gere
ten door Noordvietnamese mortiergra
naten. Als Noord-Vietnam een wapen
stilstand had goedgevonden was het
mogelijk geweest om burgers af te
voeren.
Waarom heeft de heer Van Welsum
hier niet tegen geprotesteerd? Toen
ik in de tempel afscheid nam van
mijn oude vriend, priester Ling-Dong,
pakte hij mijn hand en zei: jongmens,
vertel de mensen in je land eens de
waarheid over wat de Vietcong gedaan
heeft.
Een ding hoop ik voor Zuid-Vietnam,
dat dit arme volk nu eens in vrede
leven mag, niet gebonden aan een
politiek blok, m aar dat het vrij de
regering kan kiezen die het wenst.
Düsseldorf
Joh. Lens.
Commentaar
Gelezen het 'Commentaar' van 15 fe
bruari jl. meen ik uw commentator te
moeten wijzen op zijn niet geheel
juiste stellingname. Persoonlijk vind
ik dit artikel onze krant onwaardig.
De heer Den Uyl is door zijn achter
ban gedwongen geworden, tijdens de
formatiepogingen, een meer dan star
standpunt in te nemen. Bas de Gaay
Fortman die eigenlijk onze vriend
behoort te zijn en de zijnen heb
ben van de heer Den Uyl geëist dat hij
niet op voet van gelijkheid met de
confessionelen zal onderhandelen. Dat
daardoor weifeling bij de KVP ont
staat is te begrijpen. De confessionele
partijen behoeven niet door het slijk,
maar ook de progressieven niet. De
bestuurbaarheid van ons land, in de
toenemende chaos, is gediend met een
gezamenlijk optrekken van genoemde
groeperingen.
Gorinchem
Zr. E. Verduyn
De ESP
Ik ben de Evangelische Solidariteits
Parij dankbaar voor haar duidelijke
uitspraak inzake haar uitgangspunt te
genover de progressieve drie, inzon
derheid tegenover de PPR. Als lid
van een progressieve-confessionele
AR-partij (dit om deze misleidende
termen dat progressief links en con
fessioneel rechts betekent maar uitge
vonden sprookjes zijn) voel ik mij,
evenals de ESP evangelisch gezien,
verwant met de programma's van deze
progressieve drie, doch verwerp haar
partijvorming, omdat een zeer groot
deel niet uitgaat van een evangelische
inspiratie in deze partijvorming.
Maasland
A. Noordam
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Verontruste gerefor
meerde predikanten hebben een 'al
ternatieve' predikantenvereniging op
gericht (naast de bestaande Vereni
ging van predikanten van de gerefor
meerde kerken in Nederland). De
naam van de nieuwe vereniging luidt:
Gereformeerde predikantenvereniging
'Calvijn'.
De eerste conferentie van 'Calvijn' is
woensdag 25 april om half elf in
restaurant Kobus in Amersfoort, met
als inleider de Utrechtse prof. dr. C.
Graafland (onderwerp: de actualiteit
van het gereformeerde belijden).
Het doel van de nieuwe vereniging
(waarvoor zich in eerste aanleg 25
predikanten hebben opgegeven) is 'de
predikanten, die van harte het gere
formeerd karakter van onze kerken
willén bewaren, bij te staan in hun
ambtswerk en te bevorderen dat door
onderlinge bezinning en stimulering
van de predikanten, de gereformeerde
kerken beantwoorden aan hun roe
ping belijdende kerken te zijn in het
midden van de wereld'.
Een en ander is op voorstel van een
'stuurgroep' die gevormd wordt door
de predikanten: R. Akkerman, Kam
pen; W. van Benthem, Nieuwlande; C.
van Ginkel, Putten; A. D. v. d. Heu
vel, Ens en J. Schelhaas, Delft.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG IA een brief aan de
wereldraad van kerken heeft de Ne
derlandse Hervormde Kerk haar be
zorgdheid uitgesproken- over het lot
van de politieke gevangenen in Viet
nam, die nu zo gemakkelijk in het
vergeetboek dreigen te raken.
Het synode-moderamen dringt aan op
informatie en daadwerkelijk meele
ven. In de brief wordt verder waarde
ring uitgesproken voor de inspannin
gen van de wereldraad voor het
geenszins eenzijdig verschaffen van
humanitaire hulp in Noord- en Zuid-
Vietnam en het bevorderen van de
onderhandelingen.
In de oecumene is hét gastlidmaat-
schap maar een marginaal probleem,
zei dr. W. Nijenhuis van de raad voor
het verband met andere kerken. Je
kunt hooguit zeggen dat de molshoop
een mier gebaard had, maar zelfs
daarop waren de reacties nog zo
spaarzaam en langzaam. Dr. Nijenhuis
kon met name niet begrijpen waarom
de gereformeerden zo zuinig hadden
gereageerd. In vele plaatsen is al
hervormd-gereformeerde samenwer
king die veel verder gaat, dan de
handreiking, die hier aan individue-
len geboden wordt.
Al het ook zij, er zat voor de synode
weinig anders op dan de situatie te
accepteren zoals ze lag. Dat betekent
dat de mogelijkheid om gastlid in de
hervormde kerk te worden, zonder
meer is opengesteld voor vrije evange
lisch, remonstranten, quakers en le
den van de Evangelische broederge
meenten, de enige vier kerken die
positief op het hervormde initiatief
hadden gereageerd. Leden van andere
kerken kunnen alleen in bijzondere
omstandigheden gastlid worden, zoals
gemengd gehuwden en dn de diaspora-
situatie.
Gastleden delen in al de rechten van
het lidmaatschap van de hervormde
kerk, uitgezonderd het actief en pas
sief kiesrecht.
door prof. dr. H. J. Heering
Wie nog in de mening mocht
verkeren, dat de ethiek een dro
ge, of school-meesterlijk-betutte-
lende, of hoog boven het gewone
leven beoefende en daarom een
even onbegrijpelijke als on
bruikbare liefhebberij is van
ivoren-toren-geleerden, kan zijn
verrassingen opdoen in het zo
juist verschenen boek van de
Kampense hoogleraar G. Th.
Rothuizen, Wat is Ethiek? (uitg.
Kok '73).
Alles komt hier aan de orde, de
voorbeelden worden gekozen uit
sport en dichtkunst, uit kerk en
politiek, uit het door Rothuizen ge
prezen Trouw/Kwartet en uit de
Navo. Alles wordt ter discussie ge
steld, de meest persoonlijke en de
meest technische handelingen kun
nen ethische betekenis verkrijgen. De
ethiek, als de wetenschap betreffen
de de goede keuze, dient er zich
rekenschap van te geven.
Prof. Rothuizen eist dan ook voor
de ethiek het recht op, zich in
vrijheid bezag te houden met het
geen deze ethiek zélf belangrijk
vindt. Misschien schuilt in zijn aan
pak een zeker verzet tegen een tra
ditionele ethiek, die aan de leiband
van een liberale christelijke of zelfs
gereformeerde overtuiging alles
kalm en keurig in systeem van ge
oorloofd en ongeoorloofd wist te
brengen. Wel schrijft Rothuizen met
de grootste eerbied over zijn voor
gangers: Kuyper, Schippers, ook
Barth, maar om dan duidelijk aan
sluiting te zoeken bij iemand als
Bonhoeffer met al diens paradoxen.
De opgeëiste vrijheid is dus dubbel:
zowel ten aanzien van de onderwer
pen die in deze ethiek aan de orde
komen als ten opzichte van de ethis-
sche uitgangspunten.
Normatief
Het boek begint met een inleiding,
waarin 'enige orde op zaken' wordt
gesteld, dat wil zeggen, de termino
logie, de verschillende aspecten van
de ethiek, de aangrenzende gebieden
van cultuur, wetenschap en levens
beschouwing worden er behandeld.
Het is duidelijk, dat Rothuizens aan
dacht niet zozeer gericht is op de
zg. beschrijvende ethiek, die de zeden
en gewoonten van volken en volks
groepen weergeeft, als wel op de nor
matieve ethiek, waar het om oor
sprong, rechtmatigheid en inhoud van
het zedelijk oordeel gaat. Niet aan de
orde komt de zg. meta-ethiek welke
de vorm en de aard van alle zedelijk
spreken analyseert bijvoorbeeld de
vraag of het zedelijk moment in het
subject dan wel in het object zit, of
de vraag, of een zedelijk oordeel niet
enkel een kwestie is van primitief
instinct of maatschappelijke zede of
wellicht van smaak, waarover
spreekwoordelijk nu eenmaal niet
valt te twisten. Rothuizen raakt deze
probleemgebieden wel voortdurend,
maar brengt ze niet systematisch in
kaart. Dat is jammer - niet omdat
hij dan zijn boek nog wat dikker
had kunnen maken, maar omdat de
doorzichtige systematiek niet zijn
sterkste punt is.
Wel komt hij, vanaf het tweede
hoofdstuk, over de herkomst van het
zedelijk oordeel te spreken. Hij
pleit voor erkenning van een alge
meen menselijk, natuurlijk moreel
inzicht - in wetenschappelijke termi
nologie: voor het natuurrecht. Mij
overtuigen zijn argumenten wel,
maar niet ten gunste van de term
natuurrecht: de natuur doet niet
aan moraal, moraal is juist iets
typisch menselijks. Wanneer men
het woord natuurrecht is gaan be
doelen niét om de objectieve orde
der natuur, maar het subjectieve
vermogen van de méns om het on
derscheid tussen waar en onwaar,
goed en kwaad in te zien, zou je een
andere term moeten kiezen.
Wanneer Rothuizen, in het voet
spoor van Roscam Abbing e.a. deze
laatste opvatting van 'natuurrecht'
dan nog gelijk stelt met 'het eviden
te', voel ik mij helemaal verloren.
Wanneer ik een portemonnaie op
straat vind, is het evident dat het 't
gemakkelijkst is die bij me te ste
ken - wie het evident noemt dat ik
ermee naar het politiebureau moet
lopen zal dan tenminste moeten zeg
gen dat het zedelijk evident is. Het
woord evident verheldert dus niets
aan het zedelijke, omgekeerd is het
zedelijke onmisbaar om aan het evi
dente de benodigde betekenis te ge
ven.
Onderscheidingen
Dieper gaat Rothuizen in op de
verhouding tussen het christelijke
en het zedelijke. Hij besteedt er
twee volle hoofdstukken plus een
hoofdstuk met 'illustraties', voor
beelden aan. Wij behoeven van hem
niet te verwachten dat hij, bij al
zijn openheid voor de 'natuurlijke'
moraal, de eigen christelijke dyna
miek in het handelen veronachtza
men zou. Maar dan moeten wij wel
zijn onderscheidingen meemaken:
christelijke ethiek vormt geen on
derdeel van de dogmatiek; zij wordt
zelfs niet opgesloten binnen de theo
logie; zij is niet hetzelfde als bijbel
se ethiek; zij omvat méér dan strikt
christelijke elementen - zoals im
mers ook de bijbel tal van zedelijke
inzichten aan zijn Umwelt ontleen
de! Het christelijke zit ook niet al
leen in de gezindheid of de inspira
tie - gezindheid zonder daad is wei
nig bijbels.
Een klare scheiding tussen christe
lijke en natuurlijke moraal is zéker
uitgesloten; eveneens een lutheraan-
se twee-rijkenleer hoeveel daarvoor
ook te zeggen moge zijn.
Rothuizen tracht het christelijke
element in de moraal dus niet per
se af te zetten tegen het 'natuurlij
ke' maar wijst wel op het radicale
en verrassende karakter dat aan alle
echte christelijke moraal eigen... be
hoort te zijn. Dit laatste juist van
wege het feit, dat voor het geloof de
moraal nooit het een en al is, maar
de moraal leeft bij de gratie van de
genade. (Ik zou willen toevoegen:
ook bij de gratie van de hoop).
Daarom alleen al is volgens R. de
pure liefdes-ethiek van een aantal
situatie-ethici onvoldoende. De illus
traties of toelichtingen bij dit the
ma betreffen de mogelijkheid en
wenselijkheid van een christelijke
politiek en van het christelijk on
derwijs. Rothuizen schrijft die beide
bepaald nog niet af.
Het. slothoofdstuk gaat de grenzen
van de moraal na aan de hand van
het thema Ethiek en Feest. De mo
raal kan, loodzwaar, ieder feest on
derdrukken. Toch moet er in het
leven niet alleen plaats zijn voor
ernst én plezier (als waren zij el
kanders tegenspelers), maar zij doen
het als het ware afzonderlijk beter
wanneer zij ook samengaan - ja zelfs
is het toch een feest dat er onder
scheid is tussen goed en kwaad en
dat wij dat weten en ernaar leven
kunnen! Rothuizen had hier kunnen
verwijzen naar het Joodse feest Sim-
chat Tora, de vreugde der Wet.
Flonkerend
Wij hebben het boek geboeid gele
zen. Enkele kritische opmerkingen
laat ik nu volgen. Rothuizen schrijft
een enigszins chaotische taal - afwis
selend en door elkaar een strakke
zinsbouw, een brok spreektaal zó
van de straat, een preektoon. Zijn
betoogtrant is meer flonkerend en
associatief, met rake uitvallen en
formuleringen, dan logisch-aaneenge-
sloten. Daardoor zijn een aantal con
clusies mij te haastig. Ook de com
positie, uit collegestof en voordrach
ten maakt het boek niet ordelijker
en volgens Rothuizen is de ethiek
bovenal uit op orde. Is het contact
met de andere wetenschappen toch
onmisbaar voor de denk-discipline
en formuleer-helderheid? Of moet
ook de beste jonge wijn eigenlijk
eerst nog wat liggen?
Prof. dr. H. J. Heering bespreekt
'Wat is ethiek?' van prof. dr. G. Th.
Rothuizen (uitgave Kok te Kampen,
216 pag., 18,75).
Heils die de gekleurde bevolking gaat
helpen.
De voorzitter van de sectie Internatio
nale Zaken, prof. d.r. C. L. Patijn,
betoogde dat het advies, af te zien
van emigratie naar Zuid-Afrika, juist
de harde kern van het schrijven was.
Er gaan volgens zijn zeggen jaarlijks
700 tot 1000 hoog gekwalificeerde
Nederlanders naar dat land, met sub
sidie, en zij kapen voor de kleurlin
gen de banen weg. Volgens ds. Wiers
ma schept de aanwezigheid van hoog
gekwalificeerde blanken, juist werkge
legenheid voor de zwarten. Niet voor
niets ziet Zuid-Afrika zich gedwongen
zijn grenzen te bewaken tegen de
clandestiene immigratie van werkzoe
kenden uit andere Afrikaanse landen.
Op voorstel van de algemene doops
gezinde sociëteit besloot de Raad de
reacties van de kerken af te wachten,
alvorens zich opnieuw te beraden
over d e vraag of hij een brief van
gelijke strekking tot de Nederlandse
regering moet richten.
UI
an
EIL
Vraag op hervormde synode:
Van een onzer verslaggevers
DRIEBERGEN Weinig enthousiast lieeft de hfervormde syno
de nieuwe regeling inzake het gastlidmaatschap aanvaard. Dit ge
brek aan geestdrift vond zijn oorzaak in de matte reacties van de
andere kerken.
Uit de besprekingen van de laatste
synodedag lichten we nog een mede
deling van ds. F. H. Landsman, dat de
Evangelische Omroep een verzoek van
de raad van kerken om een gesprek
heeft geweigerd. De raad van kerken
had om dit gesprek gevraagd naar
aanleiding van bepaalde uitlatingen
van de EO. Deze a-omroep antwoord
de dat ze alleen bereid was tot een
gesprek wanneer bewezen kon worden
dat de EO in strijd handelde met
Gods Woord.
Ds. Landsman deelde ook mee dat het
nieuwe liedboek zaterdagmorgen 19
mei officieel aan de kerken zou wor
den aangeboden. Dat zal gebeuren
tijdens een samenkomst in Middel
burg, waar dan ook een tentoonstel
ling zal zijn ingericht over het Neder
landse kerklied.
De secretaris van de commissie geld
werving ds. W. H. den Ouden uit
Rotterdam, vertelde de synodeleden
dat de actie Kerkappèl '73 dit jaar in
de hervormde kerk een verhoging van
de financiële bijdrage heeft gebracht
van gemiddeld 10 tot 15 procent. In
de gereformeerde kerken, waar deze
actie dit jaar voor het eerst gevoerd
is, heeft ze volgens hem geleid tot
een verhoging van naar schatting 20
procent.
MENSENLEVEN
De problemen rondom abortus en
thanasie, rakende begin en einde
het mensenleven, houden ons in d
tijd in bijzondere mate bezig. In i k(.u
wonderlijke coïncidentie met o _a
mogelijkheden om mensenleven .„e,
het groot te vernietigen. Dat wil i
gen dat wij met elkaar in discus c
zijn over de grenzen van ons vakm
schap om leven te weerhouden jge,
geboren te worden en ons vakm °jn
schap om leven in welke vorm i n
ook te verlengen. Natuurlijk zal e j.
door discussianten al naar hun sta ,j^S(
punt gevarieerd onder woorden \t je jj
den gebracht. Duidelijk is de vraw(
wanneer begint en wanneer eind a(
mensenleven? In die discussie moet t
we ons onthouden van oordelen oi yki
elkaar. Het kan voorstanders van ib,
paalde vormen van euthanasie bij
hardheid voorkomen wanneer te® annt
standers hiervan tot iedere prijs s
zij leven achten verlengd willen ziiordt
Toch behoeft dat 't geheel niet te zj aari
De tegenstanders zien een grens indc
nu overschreden dreigt te worden 5 p]
daar willen ze bij stil staan om zi efb;
terdege te bezinnen. Wat doen i étge
wanneer wij in het proces van sten ng i
op de een of andere wijze handelei et
ingrijpen? Deze mogelijkheid was 3n c
uiteraard ook vroeger, maar we en g
toen niet toegepast, althans niet v ;rs,
medische zijde en ook niet bewu ings
Wanneer wij dit nu wel gaan doe.,
welke grens overschrijden wij da:
En zal zich hier niet het verschijns te(
voordoen dat wij steeds gemakkelijk eid
die grens overschrijden? Wij zijn 1 or(ji
zig om ons te verzetten tegen i|3is
oorlog als middel om konflikten twj
oplossing te brengen en terecht. To e er
men die oorlog als middel aanvaard^
bleek dat men dit steeds gemakkelijk
ker ging doen. Een grens passeren eur(
een reden om op^n met elkaar
diskussie te blijven -n het is genu
kelijk in te zien dat die diskussie ni
spoedig tot een einde zal komen.
NED. HERVORMDE KERK
Aangenomen naar Ilpendam: W.
M. Moonen, kand. te Amsterdam.
Bedankt voor IJsselstein: H. Jonge
den te Veenendaal; voor Oosterbet
Wolfheze: F. Moll te Schoonebeek.
GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Amersfoort: J.
Tissink te Ridderkerk; naar Brussj
K. Zijlstra te Muiden-Muiderbei
naar Drachten: drs. G. v.d. Veere
Wezep.
Bedankt voor Uithoorn: K. Vegter
Oegstgeest; voor Oudega (Smalling
land) en voor Augustinüsga-Huizul
J. W. Broersraa te Westerbork.
Benoemd te Emmeloord: S. Mole
kamp (als leraar g.o. 'aan de cl
scholengemeenschap per 1 aug.)
Hardegarijp, die deze benoemii
heeft aangenomen.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Amsterdam-N.: A. E
hout te Michigan (USA).
Bedankt voor Gorinchem: J. C.
Ravensraay te Arnhem.
DEN HAAG Het moderamen
de hervormde synode heeft de secreti
ris-generaal van de presbyteriaans
kerk van d erepubliek Zuid-Korea eei
bemoedigende brief van meeleven g*
schreven naar aanleiding van de arre
talietatie vam ds. On Mjoeng-ki.
ringszijde.
Ds. On werd gearresteerd na het hoi'
den van een gebedsdienst met zij!
gemeenteleden in hun kerkgebouw
wegens zijn politiek afzijdige houdini
ten opzichte van verlangens van regf
DEN HAAG Vrijdag 2 maart al
de wereldgebedsdag 1973 worden ge-
houden met als thema 'Waakzaam is
deze tijd'. De liturgie voor deze da?
die sinds kort niet meer 'vrouwenwe
reldgebedsdag' heet, omdat de deelna
me ook voor mannen openstaat, werd
samengesteld door anglicaanse, protes
tantse en rooms-katholieke vrouwen
in Nieuw-Zeeland.
'Op een kwaaie dag knapte Piet af
door Willem Sprenger. Uitg. Kluwer
te Deventer 79 blz. Prijs ƒ8.50.
Al jarenlang beschrijft Willem Spren
ger in de Volkskrant in zijn rubriek
'sociale actualiteiten' de lotgevallen
van mensen, die op de een of andere
manier overhoop liggen met de uit
voerders van de sociale verzekeringen
Meestal zijn het mensen die de weg
zijn kwijtgeraakt in de warwinkel van
wetsartikelen, reglementen en bepa;
lingen, niet weten welke rechten zü
wel en niet hebben en die als gevolg
daarvan soms onrechtvaardig of alleen
maar te hard worden behandeld. Ab
geen ander verstaat Sprenger de
kunst om achter het juridische gehak
ketak een door en door menselijk
verhaal te vinden. In dat verhaal
meestal met een goede afloop
klinkt niet alleen humor of veront
waardiging door. Hij weet er ook een
dosis informatie in te verwerken. En
juist de behoefte aan begrijpelijke
informatie is op dit vlak zeer groot
De cartoonist Wim Boost leverde de
illustraties.
