Gemeenschapsbond heeft
nooit kerkje gespeeld
Adoptie
recht op
geeft
doop
Op de bibelebon(d)se berg...
c
3
Jubileumviering in Arnhem
Trouw
K wart et
Israël wil sekte
'Joden voor Jezus'
streng aanpakken
Ds. Van den Heuvel
geïnstalleerd
Nieuwsbulletin van
Indonesische kerken
Duitse kérk wil
geen dominees die
communist zijn
ft
Beroepfngs-
werk
Itockcnef alag'C
TROUW/KWARTET DINSDAG 20 FEBRUARI 1973
KERK/BINNENLAND
T2/ÖROI
DRIEBERGEN 'Ik wou dat
het medeleven van kerkelijke
zijde groter zou zijn'. Voorzitter
F. J. Hoogenraad van de vijftig
jarige Nederlandse Christelijke
Gemeenschaps Bond (de NCGB)
heeft de kerken niet afgeschre
ven. Maar zij zouden meer ge
bruik kunnen maken van de
diensten die zijn bond hun nu al
een halve eeuw aanbiedt, vindt
hij. 'Dat zou bevruchtend wer
ken'.
De NCGB jubileert Ter gelegenheid
van het halve eeuwfeest is 1973
uitgeroepen tot jubileum-jaar, waar
van de grote 'dankdag' in het Arn
hemse 'Musis Sacrum' op 19 mei het
hoogtepunt moet worden. Verder
staan er tal van regionale bijeen
komsten en jeugdweekends en -kam
pen voor de komende maanden op
het programma. Allemaal onder het
jubileum-motto: 'Wonder 50'.
Tussen allerlei interkerkelijke evan
gelisatie- en opwekkingsbewegingen
neemt de Gemeenschapsbond een
merkwaardige plaats in, omdat hij
evangelisatie-drift altijd heeft gekop
peld aan een bepaalde eenheidsge
dachte. En het woord 'interkerke
lijk' is voor de bond nooit een vlag
geweest om een nagenoeg a-kerkelij
ke (zo niet anti-kerkelijke) lading te
dekken. Op grond van de statuten
zou het trouwens nauwelijks anders
kunnen. 'Geestelijk leven wekken en
versterken, voornamelijk binnen de
bestaande kerken' is een van de
belangrijkste doelstellingen van de
bond. We moeten, redeneerden de
oprichters vijftig jaar geleden, de
gemeenschap der gelovigen bevorde
ren en hen op die manier toerusten
voor de taak die zij in hun eigen
kerk of kring hebben.
Anders dan sommige andere opwek
kingsbewegingen heeft de NCGB
Dr. J. H. Gunning J.Hzn.
zich dan ook nooit laten verleiden
tot het zelf kerkje spelen. De activi
teiten beperken zich tot het houden
van bijbelstudiekringen, gebedsgroe
pen, jeugdkampen en evangelisatie
meetings. Op zondag houdt de bond
nooit samenkomsten. 'De statuten
geven ons geen mogelijkheden voor
de vorming van gemeenten', zegt de
heer A. van der Sande, een van de
zeven full time evangelisten, die bij
de bond in dienst zijn.
Het werk van de bond is verdeeld
in een aantal rayons, die weer zijn
verdeeld in 'afdelingen'. Elk rayon
wordt door een full time medewer
ker geleid.
De laatste jaren heeft vooral het
jeugdwerk sterke impulsen gekre
gen. Door middel van jeugdkampen.
kinderkampen en koffie-bars worden
vooral in de zomermaanden
vele honderden jongeren bereikt.
Met andere evangelisatie-bewegingen
heeft de bond gemeen dat een sterk
accent wordt gelegd op het thema
van de persoonlijke wedergeboorte.
Het ledental van negenhonderd zegt
weinig over de werkelijke actieradi
us van de NCGB. Wie lid wil wor
den moet een bepaalde belijdenis
ondertekenen, een geloofsverklaring
afleggen. 'Je kunt niet lid worden
van onze bond op een manier waar
op je je bij een ziekenfonds aan
sluit', zegt de heer Van de Sande.
Diens collega L. de Haan over de
verhouding leden- niet leden: 'Ik
heb bijvoorbeeld een bijbelkring in
Utrecht. Daar komen wekelijks zo'n
dertig mensen, onder wie drie leden
van de bond.'
De oprichting van de bond, in 1923,
was geen donderslag bij heldere he
mel. In Duitsland was al een gemeen
schapsbeweging ontstaan, als gevolg
van een reveil omstreeks 1875. De
gedachte waaide naar Nederland
over, waar mannen als wijlen dr.
J. H. Gunning JHzn. temidden van
allerlei theologische veten vurige
pleidooien hielden voor het beleven
van de 'ene, heilige, algemene chris
telijke kerk, de gemeenschap der
heiligen'.
Op 6 mei 1923 sprak dr. Gunning in
de St. Andreaskerk te Amerongen
de 'vestigingsrede' van de nieuwe
bond uit. Aan de wieg stonden ook
prof. dr. M. J. A. de Vrijer en de
hervormde ds. H. J. Couvee, die in
Amerongen een gebedskring leidde,
waaruit de bond eigenlijk is voort
gekomen. Ds. Couvee, die in zijn
eigen kerk bekend stond als een
man met heilsoldatenallures, had al
sinds hij zelf met de uit Engeland
overgewaaide revival in aanraking
was gekomen (omstreeks 1905) ge
zegd en geschreven dat er meer
gemeenschapsleven in de kerken
moest komen.
Hij deed aktief mee aan straatevange
lisatie en preekte in tentsamenkom
sten, die de bond ging organiseren.
In zijn studententijd heeft ook wij
len prof. Van Niftrik dikwijls in die
openluchtbij eenkomsten gesproken
Het evangelisatiewerk is kennelijk
niet zonder vruchten gebleven. De
zendelingen Anne van der Bijl en
Kees Glas behoren tot degenen die
in zo'n tentmeeting van de bond tot
geloof in Christus kwamen.
REKKELIJKEN
Hoewel voorstander van 'de gemeen
schap der heiligen' kan men de
NCGB moeilijk plaatsen in de huidi
ge oecumenische beweging. Want al
heeft dr. Gunning dan gezegd dat de
leden van de bond 'rekkelijken' en
geen 'preciezen' zijn. de elasticiteit
gaat niet zover als die van bijvoor
beeld de Wereldraad van Kerken.
De bond neigt kennelijk meer naar
de groepen die geen 'eenheid ten
koste van de waarheid' willen. De
waren oecumene, zo staat er in een
traktaat van de bond. wordt niet
gevonden in een gemeenschappelijke
leer, maar in een gemeenschappelijk
léven. 'Het aanvaarden van dezelfde
Heiland geeft hetzelfde geloofsbezit.
Hetzelfde nieuwe leven uit de Heili
ge Geest verbindt Gods kinderen
over kerkmuren heen.'
Heel Vietnam
Ons. de mensen uit het westen, werd
altijd verweten dat wij het Vietname
se volk niet zouden kunnen begrijpen.
Dat blijkt nu inderdaad waar te zijn.
Ik ben weliswaar nooit een fanatiek
tegenstander van de VS-politiek ge
weekt maar ook ik had mijn twijfels
en dacht ook: 'Het Vietnamese volk
wil zeker communistisch worden maar
nu lees ik elke dag in de krant en
hoor op de radio van incidenten in
Zuid-Vietnam waarin de bevolking
laat blijken dat ze een diepe haat en
een grote wrok jegens haar noorder
buren koestert. Deze opstootjes gdbeu-
ren niet door 10 tot 15 door Thieu
gehuurde relmakers maar door grote
groepen die niet gehuurd kunnen
worden. Hier spreekt een grote haat
die, erg begrijpelijk is gezien de el
lende dit? de Noordvietnamezen hun
zuiderburen hebben aangedaan. De
haat der Zuid-Vietnamezen is begrij
pelijk, zoals gezegd, maar de haat van
de Utrechtse betogers is in mijn ogen
onbegrijpelijk en nog onbegrijpelijker
is het feit dat in Utrecht christelijke
organisaties en partijen (ik ben AR-
lid) hun medewerking aan deze mani
festatie der haat verleenden i.p.v. lief
de te prediken, maar ja, ze lieten zich
slecht (ge)(mis)bruiken.
Pijnacker
R. E. Bosch
De Rotterdammer
Nieuwe Haagse Courant
Nieuwe Leidse Courant
Dordts Dagblad
Uitgaven van
N.V. De Christelijke Pers
Directie:
Ing. O. Postma,
F. Diemer.
Hoofdredactie:
Drs. J. Tamminga.
Hoofdkantoor N.V. De
Christelijke Pers NZ.
Voorburgwal 276 - 280.
A'dam. Postbus 859.
Telefoon 020-22 03 83.
Postgiro: 26 92 74. Bank:
Ned. Midd. Bank (rek.nr.
69 73 60 768). Gem.giro
X 500.
Vietnamacties (15)
Ik sluit mij volledig aan bij de brief
van Karei Mudde (nr 11) in uw krant
van 13 febr. Inderdaad, waarom zou
den de Russen en Chinezen nu er
geen militair voordeel meer valt te
behalen Noord-Vietnam niet blijven
steunen met een zelfde bedrag als ze
eerst uittrokken voor militaire hulp?
Het antwoord is, dacht ik, dat de
Russen en Chinezen geen belang bij
vrede en welvaart hebben, zolang ze
de hele wereld nog niet controleren.
Een welvarend Noord Vietnam zou
bovendien wel eens minder geïnteres
seerd kunnen raken in het communis
me, stel je voor dat het net zo
'liberaal' zou worden als Tsjechoslo-
wakije onder Doebtsek. Nee, Marx
leert immers dat het proletariaat tot
de rand der wanhoop moet worden
gebracht, zodat er dan een revolutie
ontstaat waarbij de communisten de
macht stevig en definitief in handen
kunnen nemen. Vandaar dat strijden
voor sociale verbeteringen volgens
Marx, de zo noodzakelijke revolutie
saboteerden, en dus eigenlijk klasse
verraders en volksvijanden waren (de
PvdA, zij gewaarschuwd). Daarom
roep ik iedereen op: steun het Me*
disch Comité (Noord) Vietnam niet
Laten we de Russen e.a. communisten
nu eens de kans geven te bewijzen
dat ze deze onmenselijke theorieën
van Marx hebben afgezworen en zelf
van Noord-Vietnam een welvarend
land willen maken.
Nieuwlande
ds. W. v. Benthem
Prof. Daudt
Als studenten op een hoogst ondemo
cratische manier protesteren tegen
een wet die (terecht of ten onrechte,
dat is hier niet aan de orde) hun
misnoegen opwekt, worden zij niet of
met fluwelen handschoenen aangepakt
en schijnt het niet verder te mogen
gaan dan een dialoog. Als een hoogle
raar constateert, dat hij geen sfeer
meer vindt om erin te kunnen wer
ken. ontvangt hij onmiddellijk een
dienstbevel om zijn werk te hervat
ten. Duidelijk staaltje van discrimina
tie. Zou er geen reden zijn voor
studenten om tegen déze discriminatie
(op democratische wijze) te proteste
ren?
Driebergen
G. van Andel
PPR
Met verontwaardiging heb ik het ver
slag van het PrR-congres in Wagenin-
gen gelezen. Het verwonderde mij in
welke taal dair gesproken werd. Ter
men als 'een lelijk oud wijf over de
confessionelen, dat is toch beneden
elke norm. En dal van heren, die
allen dr. of drs. voor hun naam
hebben staan. Wel veel geleerdheid
dus, maar geen beschaving of wijs
heid.
Amstelveen
H. E. Schaafsma-Zwavlng
Hervormde synode
Onze tijd wil democratie, openheid.
Geen onmondigheid. Geen onmondig
heid wil zeggen dat ook de leden op
de kerkeraadsvergaderingen dienen te
zijn vertegenwoordigd. Evenveel leden
als predikanten, ouderlingen en diake
nen. Ook dienen zij stemrecht te
hebben. Ook op classicale en synodale
vergaderingen dienen de leden met
een gelijk aantal te zijn vertegenwoor
digd en stemrecht te hebben. De her
vormde synode wil wel een bijdrage
van de leden, een AKZ als een vist
onderdeel, maar wil de leden niet in
de kerkelijke besturen opnemeo
M.a.w. geen democratie. Ondergete
kende is niet tegen grote figuren of
Kerkelijk gezag, maar beiden dienen
door de leden te worden gedragen en
die moeten dus daarin zijn gekend.
Rotterdam P. C. van Wijk
Hervormde kerk
Onder het opschrift 'Hervormde kerk
een hoopvolle club' stond een artikel
afgedrukt over dr. A. H. v. d. Heuvel,
de nieuwe secretaris-generaal van de
hervormde kerk. Dr. v. d. Heuvel is
de laatste maanden zeer vertroost ge
worden door gesprekken die hij heeft
gevoerd met vertegenwoordigers en
kerkeraden van de herv. kerk. Met
nadruk wordt gesteld dat overal in
het land de mensen willen dat er
begonnen wordt met gemeenteop
bouw, maar dan langs nieuwe wegen.
Als tweede wens staat genoteerd de
totale herstructurering van de com
municatie-kanalen. Waarbij gesteld
wordt dat de provinciale kerkvergade
ring, classisverbanden, kerkvisitatie,
kerken en wereld moeten fungeren
als communicatiekanaal en niet als
beleidsinstituten. Dit kan echter niet
de gedachte van heel de hervormde
kerk genoemd worden. In 1968 is er
immers een drukwerk verschenen met
als titel "Wat is er met de Kerkprovin
cie Zuid-Holland gaande' van de hand
van wijlen ds G. Boer en ds Exalto
waarin op een zeer nadrukkelijke wij-
ze gesteld wordt dat de herv. kerk
geen enkele behoefte heeft aan mo
derne menselijke veranderingen, en
z.g. vernieuwingen welke op grond
van de Heilige Schrift niet zijn te
weerleggen. Heeft dr. v. d. Heuvel
ook de hierin geopperde vragen al
eens op zich laten inwerken, of is hij
tijdens zijn rondreis door Nederland
geen gemeente tegengekomen die deze
punten onderschrijft? Een hoogstmerk-
waardige zaak. Is het soms bij dr. v.
d. Heuvel alleen maar een zoeken
naar richtingen en veranderingen die
de herv. kerk tot een goede (volmaak
te) club met veel leden kunnen ma
ken? Is de reformatorische grondslag
dan geheel zoek, en wordt de vraag
'Heere, wat wilt gij dat ik doen zal'
soms verouderd genoemd?
Zoete rmeer
Vrijgemaakte synode:
Van een onzer verslaggevers
HATTEM De generale synode van de gereformeerde kerken (vrij
gemaakt) heeft na lange discussnes beslist, dat geadopteerde kinde
ren gedoopt mogen worden.
JERUZALEM (EPD) Een speciale
commissie van ministers zal volgens
officiële woordvoerders in Jeruzalem
zich gaan bezig houden met de activi
teit van een christelijke sekte onder
de Joden. Met deze sekte wordt de
beweging 'Joden voor Jezus' bedoeld,
die voornamelijk actief is onder stu
denten.
De ontevredenheid der joden richt
zich echter niet alleen op deze secte
maar ook op de kerken. Zo heeft de
Israëlische minister voor godsdienstza
ken, dr. Zerah Warhaftig, een memo
randum gestuurd aan premier Golda
Meir, waarin wordt opgemerkt, dat de
toegenomen activiteiten der christelij
ke kerken onder de Joden besnoeid
dienen te worden De minister wilde
niet meer bijzonderheden van zijn
memorandum loslaten. Eerst zal pre
mier Golda Meir erop moeten ant
woorden, aldus Warhaftig. De minis
ter voor godsdienstzaken heeft de mi
nisterraad verzocht de kwestie deze
week te bespreken.
De opperrabbijn van Israël, Sjlomo
Goren, heeft zaterdag zowel publiek
als regering opgeroepen op te treden
tegen de christelijke missionarissen
en zendelingen, die zo verklaarde
hij proberen hun activiteit in Is
raël uit te breiden. Dit optreden mag
volgens Sjlomo Goren echter niet ge
paard gaan met geweld of onwettige
acties.
Het Engelstalige dagblad Jeruzalem
Post ondersteunde zondag de oproep
van oDperrabbijn Goren. Het blad
voegt eraan toe, dat de kerken er
verstandig aan zouden doen, wanneer
rii zouden bedenken dat proselytisme
een doorn is in het oog van de Joden,
vooral omdat de Joden dat zelf nooit
doen. Proselytisme zou het einde
kunnen betekenen van de bevoorrech
te en beschermde status der kerken
in Israël, zo meent het blad.
Met 24 tegen 11 stemmen sprak de
synode uit, 'dat gezien het onderricht
der Schrift aan door gelovigen gea
dopteerde jonge kinderen, die tevoren
niet in Gods verbond waren opgeno
men, van Godswege de bediening van
de doop als teken en zegel van de
verbondsbelofte toekomst'.
Deze zaak heeft de synode diep be
roerd. Een van de sterkste tegenstan
ders van adoptie, ds H. J. Nijenhuis
uit Groningen srtelde zelfs, dat het in
deze zaak gaat om het gereformeerd
zijn en blijven van de kerk. Hij
voorzag, dat vele predikanten in gewe
tensnood zouden komen door het
synodebesluit.
Samen met ds. H. D. van Herksen uit
Heemse had hij een nota ingediend
met bezwaren tegen de adoptie, zoals
die geregeld is in de Adoptiewet-1956.
Volgens deze twee synodeleden komt
het idee van de adoptie uit een huma
nistische geest De band tussen ouders
en kinderen is door God gelegd en
mag nooit verbroken worden. Adoptie
is 'een onnatuurlijke en deswege on
geestelijke inbreuk op wat God in den
beginne heeft ingesteld'. Ds. Nijen
huis noemde in de synodediscussie
adoptie slechts een schijnbarmhartig-
heid.
Echte barmhartigheid bewijst men
volgens hem pas, als de pleegouders
alles blijven doen wat in hun vermo
gen ligt, om het herstel van de ver
houding tussen het kind en de oor
spronkelijke ouders te bevorderen. En
al is een kind wettelijk geadopteerd,
dan kan aan de burgerlijke staat van
het kind toch geen grond worden
ontleend voor de staat van dit kind
binnen Gods verbond en kerk. Daar
om kan het niet gedoopt worden.
De verdedigers van de adoptie vonden
het argument, dat een door God ge
legde band niet verbroken mag wor
den, niet geheel ter zake doende.
Volgens Paulus is immers ook in zeer
bijzondere gevallen echtscheiding ge
oorloofd. In verschillende toonaarden
(met name door ds. J. Kok uit Amers
foort en ds.D. Vreugdenhil uit Velp)
werd de tegenstanders van de adoptie
verweten, dat zij tezeer redeneerden
vanuit Genesis 1 en 2 en vandaaruit.
dat de wetgever door de adoptiewet
ingrijpt in de scheppingsgegevens.
Maar nu leven we in de tijd van
Genesis 3, aldus ds. Kok. De tegen
standers houden onvoldoende reke
ning met de zonde en haar gevolgen.
DRIEBERGEN Gisteravond is ds.
A. H. van den Heuvel bevestigd tot
predikant voor buitengewone werk
zaamheden van de hervormde kerk.
Daarmee is hij nu officieel secretaris
generaal geworden als opvolger van
ds. F. H. Landsman.
De bevestiging had plaats op de eer
ste dag van de voorjaarszitting van de
hervormde synode op 'Hydepark' in
een dienst onder auspiciën van de
hervormde gemeente van Driebergen.
Tevens werd het avondmaal gevierd,
zoals gebruikelijk aan het begin van
een nieuw synodaal jaar
De synode koos ds. J. C. H. Jörg uit
Apeldoorn opnieuw tot praeses. Ds. G.
pilt uit Ede en ds. H. L. A. de Wijk
uit Eexta werden herkozen als asses
sor en assessor secundus. Als asseor
tertiu (vacature ouderling J. H
Broekman uit Bergen) werd gekozen
ouderling A. Ruiterkamp uit Almen.
DJAKARTA (LWI) Berita Oikou-
mene is de naam van het nieuwe,
maandelijks verschijnende, nieuwsbul
letin van de Indonesische raad van
kerken. Het blad neemt de plaats in
van Berita DGI, dat meer dan twintig
jaar verschenen is. Berita Oikoumene
verschijnt ook in een Engelse editie.
In deze wereld is de overheid een
geschenk van God om het kwaad te
beteugelen. Zij heeft daartoe grote
bevoegdheden, zelfs de zwaardmacht.
En zo heeft de overheid ook het
recht, in te grijpen ter bescherming
van machteloze kinderen jegens ont
aarde ouders. Maar zij moet dan ook
mogelijkheden scheppen, dat voer die
kinderen wordt gezorgd. Zij hebben
liefde en geborgenheid nodig, die al
leen gegeven kunnen worden in vol
ouderschap. Adoptie in een gelovig
gezin geeft een kind een plaats in
Gods verbond en daarom heeft het
ook recht op de doop. Daarbij werd
gewezen op Abraham, die niet alleen
zijn kinderen, maar ook zijn slaven
moest besnijden.
Identiteit
Voor de tegenstanders lag hier een
geweldig probleem. Het gaat immers,
zoals ds. Nijenhuis het stelde, om het
rein bewaren van de doop, die een
van de merktekenen is van de ware of
de valse kerk. Daarom was volgens
hem de identiteit van de gereformeer
de kerken (vrijgemaakt) in het ge
ding.
Zij bereikten wel, dat het oorspronke
lijke commissievoorstel (rapporteur
ds. N. Bruin uit Groningen) wat afge
zwakt werd. Want oorspronkelijk
stond er, dat geadodopteerde kinderen
'behoren gedoopt te wezen. In de
uiteinelijk, door de synode aanvaarde,
uitspraak wordt gezegd, dat hen de
doop 'toekomt'.
Morgen wordt de synode gesloten.
FRANKFORT (EPD) 'Op het
ogenblik en onder de gegeven omstan
digheden kan een theoloog in dienst
van de kerk niet tegelijkertijd lid zijn
van de communistische partij van
Duitsland'. Aldus verklaarde vrijdag
de president van de evangelische
landskerk van Hessen-Nassau, Helmut
Hild, op een persconferentie in aan-
sluting op de synode van deze kerk in
Frankfort. Aanleiding tot de verkla
ring was het ontslag van de evangeli
sche dominee Trommershauser, die
lid is van de communistische partij
van Duitsland.
In een toelichting op zijn besluit
verklaarde president Hild, dat zijn
kerk zich niet aansluit bij het 'gelden
de anti-communistische vooroordeel'
in de Bondsrepubliek. Maar zo zei
hij 'niemand kan toch in ernst
menen, dat de kerk als geloofsge
meenschap evenals een seculiere, we
reldbeschouwelijk neutrale staat ruim
te kan bieden aan alle mogelijke we
reldbeschouwingen'. Overigens zei hij
te wachten op een gezamenlijk stand
punt in deze zaak van alle landsker-
ken van de Evangelische kerk in,
West-Duitsland.
In een reactie op deze mededeling
van president Hild hebben 150 evan
gelische theologen en dominees van
de landskerk Hessen-Nassau een uit
voerige verklaring uitgegeven. Daarin
zeggen zij onder meer, dat het histori
sche atheïsme in het marxistisch leni
nisme 'zich niet richt tegen een ver
antwoord theologisch spreken over
god nu', maar tegen 'een theologisch
historisch achterhaald godsbegrip van
het rfïidden der vorige eeuw'.
De theologen zijri van mening, dat
men een dominee niet met andere
maten mag meten dan de gemeentele
den, anders zo zeggen zij neemt
men het algemeen priesterschap der
gelovigen niet serieus. Overigens heb
ben zij een positieve waardering voor
een politieke beslissing als van domi
nee Trommershauser. Zij zeggen: 'Kan
het zout der aarde dat wij moeten
zijn, bang zijn om in de soep te
worden gedaan?'
GOUD
Zondagmiddag jl. besloten wij
mijn voorstel naar de kerk van do
nee B. te gaan. Omdat ik zei iran
origineel ben verwachtte ik er ni
mensen en dat bleek juist te i
Wel moesten we een beetje bij elk
geveegd worden om ergens op iewo
gemeente te lijken (waarom f i
kerkmensen in avonddiensten in vcrK
veel te groot geworden kerken aak
altijd zo ver van elkaar zitten
't wel lijkt alsof ze allemaal bij ell naa,s
besmettelijke ziekten veronder
len?), maar dat is nu eenmaal e we
't Ging over zondag 12. Niet-ingt n
den mag ik het tellen van de zo J dez
gen van dit jaar onmiddellijk afra 15 w
dat klopt niet. Zondag 12 is inkor
'afdeling' van de Catechismus en igaa
is sprake van de naam Christus. ,men
kregen geen dogmatiek, stelde de d r gee
nee ons gerust, hoewel ik me hi aar
ner dat Dorothy Sayers eens gesc l'e^W(
ven heeft dat niet de aanwczigl ndse
van dogmatiek maar het ontbn lt
van dogmatiek in de prediking 1 dlt
kerkdiensten zo vervelend maakt. H™3"
het ook zij, wij kregen geen do|
tiek en het was tegelijkertijd in|n u
verste verte niet vervelend. Inte ^el
deel. Dominee B. spitste alles todP te
de unieke betekenis van Christus. 0 1
anders dan alle anderen, was antei
mens op aarde geweest, die Gnril
doelt. Zo'n mens die getuigt en
mens met een echt hart en beslist^-
niemand anders. En christen-zijn
kende niet anders dan bij Hem
ven, het van Hem verwachten. Ik
het daar niet alleen mee eens,
het trof mij opnieuw hoe in zo'n
waar velen in de stad wat meei
over doen op een bepaald ogei
werkelijk goud uitgedeeld
Goud van het goede Woord. En
goed het is dan met elkaar te zii
zonder bromstemmen en weet if
allemaal, maar zomaar: 'Zo gaal
blinkend spoor van lof de t
door. Wij prijzen uw genade',
dingen missen zij die thuis bli
'omdat 't niet meer is als vroegej
omdat dit of omdat dat.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Bodegraven (toez.)|
den Besten te Huizen.
Aangenomen naar Heemstede: H.
ton te Zaltbommel.
Bedankt voor Nieuwe Tonge:
van Kooten te Delft; voor Woe|
(toez.): A. van Brummelen te
den.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Maarssen: F. Ledegaip^^
Schoonrewoerd; te Lisse: H. D. de
te Kollum; te Beliingwolde (te&_
evang. werk in classis WinschotenlQl
Sap. koopvaardijpred. te Liverpool
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Klaaswaal en te Ri
dam-Alexanderpolder: J. van Ha:
te Amersfoort; te Apeldoorn: C. CllDi
Poel te Yerseke; te Slikkerveen gta
Blok te Beekbergen; te Amsterda^f
R. Boogaard te Leiden. F ei
Peter Kropotkin - Tekstboek. BloC".*!!!
zing uit zijn boeken, pamflettcirP"1
brieven, alsmede een exact ve Beid
van het gesprek tussen Lenin en kar
potkin. Samenstelling en inleii en
Hans Verploeg. Voorwoord: Roel
Duyn. Uitgave: Meulenhoff, l'ze
172 biz. H to
De laatste jaren js er een hernia sch;
belangstelling waar te nemen igjs,
het internationale anarchisme l
daarmee ook voor Peter Krop
oftewel Pjotr Aleksjandrowietsj !nn.
potkin (1842-1921), zoals deze üenv(
sche prins in werkelijkheid h< rd f
Peter Kropotkin wordt door Roei
Duyn beschouwd als één van de
profeten van de tegencultuur, oi r°R'
zoals Van Duyn in zijn inle iva
schrijft, hij zich altijd inspande re
huwelijk te sluiten tussen de ver |em,
ring. die hij in de wereld nastri
en de verandering, die hij in zie" c
zocht. iar
Hans Verploeg heeft in dit werk con
aantal teksten uit de boeken jjjj^
be
Op de bibelebonse berg wonen bibelebonse men
sen en die doen alles op zijn bibelebons. Volgens
de kroniekschrijver in De Waarheidsvriend, het
blad van de gereformeerde bond in de hervormde
kerk, zou dit kinderversje oorspronkelijk op de
afgescheidenen geslagen hebben:
'Ik meende eerst dat het misschien wel buiten
landse kinders waren, die op een dusgenaamde
berg woonden, waar men alles een beetje in eigen
stijl hield. Later ben ik op het idee gekomen dat
de bestanddelen van biblebon(d)s te maken kon
den hebben met de Bijbel en met het Verbond.
Het zou een wat hatelijk versje kunnen zijn over
afgescheiden kerken waar alles afgescheiden is tot
gewoonten, kleding, manieren, taal enzovoort Bi-
blebon(d)s. Ik weet niet eens goed meer hoe ik
het woord moet spellen, maar er zullen wel
onderwijzers zijn, die het de redactie willen
meedelen. Zo luidde dus mijn vermoeden. Ik heb
het later aan iemand gevraagd van wie ik het
vermoedde, dat hij het weten kon. Hij antwoordde
wat droevig naar me voorkwam in bevestigende
zin. Als het maar biblebon(d)s was mocht het
Biblebon(d)se radio, toneel enzovoort. Nu ls er
inmiddels ook biblebon(d)se vrijzinnigheid geko
men. De vrijzinnigheid van de Vrije Universiteit;
ik noem geen namen, dat wordt ook vervelend
onder de hand. Vrijzinnigheid op gereformeerde
grondslag. Ja. dat kan en dat mag wel. Zo
verwerk ik dat. maar ik bezie het waarschijnlijk
te simpel, want ik ben tenslotte ook maar een
gewone hervormde. Het nieuwste is dat we nu
ook biblebon(d)se modaliteiten hebben'.
Veel commentaar in de kerkelijke pers over de
verontruste gereformeerden, die tot de conclusie
gekomen zijn, dat de gereformeerde kerken moda-
liteitskerken geworden zijn, en daarvan nu de
konsekwentie gaan trekken door zich duidelijk te
organiseren. Ds. M. Groenenberg in Hervormd
Nederland) constateert bij de verontrusten een
verkeerd woordgebruik. Ds. Groenenberg:
'Modaliteit zegt, dat we samen kerk willen
wezen, maar dat er binnen de eenheid van
belijden ook verscheidenheid kan en mag zijn.
Daar valt nog heel wat over te zeggen. Twee
manieren van kerk-zijn worden hier afgewezen: de
eenvormige kerk en de kerk waarin de verschei
denheid tot tegenstelling is geworden. Het woord
modaliteit zegt ook: we hebben elkaar nodig om
niet te verarmen. Welnu, deze 'enkele tientallen
predikanten' bedoelen helemaal niet te zeggen: we
zijn een modaliteitenkerk geworden, maar: een
richtingskerk. Modaliteit betekent: jullie hoort er
in! Maar dat is juist niet zo. Natuurlijk heeft men
het liefst dat de anderen zich bekeren en dan is
alles weer goed. Maar als dat niet gebeurt, dan
wordt het toch: 'jullie er uit, althans wat de
Uit de kerkbladen
prediking betreft, of wij er uit. Waar men dan
heen wil gaan, is niet duidelijk. Een nieuwe kerk
zit er niet in. Misschien wordt het 'Vrijgemaakt
buiten verband'? Maar hoe dan ook: volgens de
bedoeling van deze dominees zijn de gereformeer
de kerken geen modaliteitskerk geworden maar
een kerk met richtingen, die. niet onder één
kerkelijk dak kunnen verkeren.'
Onder de kop 'Staan we voor een nieuwe scheu
ring?' reageert prof. dr. K. Runia in het gerefor
meerde Centraal Weekblad ongewoon scherp op
de plannen van de vernontrusten. Wij citeren het
slot. Prof. Runia:
'Boven dit artikel heb ik gezet: Staan we voor een
nieuwe kerkscheuring? Dat klinkt akelig, maar ik
geloof dat, als de verontruste broeders en zusters
dit doorzetten, het bijna onvermijdelijk is. Geen
plaatselijke kerkeraad kan gedogen, dat hem in
zijn ressort alternatieve diensten en catechisaties
worden opgedrongen. Dit loopt op een conflict
uit. Geen eri'kele predikant mag volgens de ker-
orde, aan zulke diensten (en ook catechisaties)
meewerken. Weer: dit loopt op een conflict uit.
M.i. is er voor de verontrusten maar één weg. Zij
zullen hun problemen en hun plannen aan de
synode moeten voorleggen. Men kan dit als groep
niet zo maar doen. Mochten ze dit toch willen
doorzetten (maar dat kan ik me nauwelijks voor
stellen van mensen die zo nadrukkelijk de belijde
nis willen vasthouden), dan lijkt het me gewenst
dat de roepende kerk in de kortst mogelijke tijd
de synode bijeenroept en dat de synode van haar
kant de verontrusten, uitnodigt om deze hele zaak
door te spreken. Zó kan het in ieder geval niet.
Het is een heilloze weg, die van conflict tot
conflict zal leiden en tenslotte zal resulteren in
een nieuwe breuk. Dat zou om alle mogelijke
redenen te betreuren zijn. Maar in het bijzonder
ook omdat we mensen die de kerk liefhebben en
die van harte gereformeerd willen zijn, niet graag
zouden willen missen in onze kerk.'
Waardering vinden de verontrusten alleen bij de
reeds genoemde kroniekschrijver in De Waar
heidsvriend:
Tenslotte vind ik het wel verstandig om een
modaliteit te vormen binnen de Gereformeerde
Kerken. Dat is beter dan de repeterende breuk
van afscheiding voort te zetten. We doen meer
recht aan verantwoordelijkheden, waar we niet
één. twee, drie onderuit kunnen en wij dragen,
vooral ook gelet op onze kinderen, zorg voor
rechte prediking. Was deze methode veelvuldiger
gevolgd dan zou er op de lijn van de dwarsverbin
dingen stellig meer mogelijk gebleken zijn.'
Kropotkin bijeengebracht, w
duidelijk blijkt welk een oorsprj
lijk en onafhankelijkheiddenker (n^
Russische prins is geweest. Zijn mon
ken en pamfletten zijn in bijna
Europese talen en in het Chinei t j£jf
het Japans uitgegeven en van de en
chistische auteurs is het werk ar2a
Kropotkin het meest omvatten eK]j;
tegelijkertijd het meest gelezen. j
In dit tekstboek zijn bevoorbeeld^ d
opmerkelijke theorieën te vinden jjde
de vrije consumptie, de onafhan |e
ke moraal, de wederzijdse hulp
wetsovertreders. Bijzonder intere jje
is daarnaast het verslag van de jngi
moeting tussen Lenin en Kropi rdt.'
dat voor het eerst in Nederlai 'j,
verschenen en waarin gediscuss geir
wordt over de coöperatie. irato
Na afloop zegt Lenin: 'wat is hij umei
geworden. Nu woont hij in een Vi
dat bruist van de revolutie, w sekt
alle? tot op de bodem overhoi f; di
gehaald en hij kan niets ander st i
denken dan over de coöperatief irzar
weging te praten'. Desondanks ar d
Lenin, dat Kropotkin toch waan :hnis
voor hen isg eweest en dierbaar ïaal
heel zijn voortreffelijke verlede irts i
door allies, wat hij heeft gedaan', tngel
Hans Verploeg is er met het si telle
stellen van dit Tekstboek in ges id e
het actuele van de gedachten id, r
Kropotkin weer te geven en te >n ti
kertijd een mijns inziens boeiend liest
geschiedenis te belichten, dat eer Ka
tere aandacht verdient dan dat h eilij
krijgt binnen de betrekkelijk a's
kring van aanhangers van het »ress
i chisme.Ms
H
Pis,,
ps S(
