Bewuste keus voor kleine
projecten in Suriname
1
IU
Jdjl
m
u
u
dichtbij
Zonnige show van
Antilliaanse mode
:en
ollai'devaluatie
Stichting SEIS zet doel uiteen:
aurentD.na
roces-verbaal
j) vrije voeten
Noodrem
OPGEVEN VAN
FAWILIEÜERIGHTEN
EN ANDERE
ADVERTENTIES
GEDURENDE DE AVONDUREN
'Bartje' verstoort de rust
enquêtemoe
nieuws
T9/] OUW/KWARTET WOENSDAG 14 FEBRUARI 1973
De
tndo
en
ntsla-
zilii
onla
die L
t
mn j
het j
die
an en
sameéDi
hij
rnati: ia'
giste
van
3o-Ch
/an
naar hoi
ei(
ïeeft
aan
V
in
hel
ndrii
:e lan: idi
an Fi
"gewei
dagt
De ve
moe
g moi
•rs wil"
Na
iskuni
len ui
rins
blijkt
nog
over
van
offen.
Japai
V(r
lanse
het
recht
De
dens
radi
en
in tijd
agen
zich
BIXNENLAXD/COMMENTAAR K9
oinnioiitaar
december 1971 in Washington
stand gekomen valuta-akkoord, be-
bekend onder de moeilijke bena-
ze „g Smithsonian Agreement, dat
jr president Nixon destijds werd
iteld als 'een gebeurtenis van we-
formaat'. is ter ziele. Niet heie
bij verrassing, maar toch met
ongebruikelijke vlotheid, hebben
Verenigde Staten besloten eieren
ir hun geld te kiezen in de vorm
een devaluatie van de dollar met
pet.
internationale valutaspeculanten
iben daarmede voor de zoveelste
het pleit gewonnen. Zij kunnen
dollars thans weer terugkopen tc-
cen prijs die voordeliger is dan
waartegen zij ze hebben verkocht,
zo strijken ze een zoete winst op.
ir de centrale banken, die in de
lopen dagen miljoenen dollars
Hftan moeten opkopen om de munt
steunen, betekent de dollardevaluatic
iter een gevoelig verlies.
:wel het thans genomen Ameri-
nse besluit voorlopig een einde
akt aan dc dreiging van een han-
,jj soorlog tussen de VS en de rest
dc wereld, kan toch niet worden
:erd dat de oplossing het ei van
imbus is. Integendeel, een zekere
rrvc is op zijn plaats. De dollarde-
uatic vormt namelijk geen afdoend
(j dicijn voor de ziekte. De ziekte,
jraan de VS lijden, te weten tè grote
Iels- en betalingsbalansoverschot-
moet bij de wortel worden aange-
|t. Dat impliceert dat de valuta-
ust definitief uit de wereld moet
jen gebannen.
dat te bereiken zullen de Verenig-
'Staten, Japan en Europa met el-
ir om de tafel moeten gaan zitten
het bestaande wereldvalutastelscl,
ruim 28 jaar geleden in Brctton
j ods werd gecreëerd, door een geheel
jiiw te vervangen. Want dat is een
ite vereiste voor een herstel van
nwichtiger verhoudingen tussen
lerika en de rest van dc wereld,
huidige monetaire situatie, waarin
dollar altijd nog de spil is waar
ïccn het wereldvalutastelscl draait,
iet zonder gevaar zolang dit cven-
ht niet is teruggekeerd. Het is
rom te hopen, dat de jongste doliar-
is èn dc oplossing die er nu voor is
^aonden, een basis zullen vormen
een herstel van gezonde intema-
ale monetaire verhoudingen.
obke,
elier
77-jar
werd
d, dat
van
heeft
opricl
opschl m
de Ar
i Mars
k(
coi
15 en
die
id staa:1
publici IS'
ld van
gespri
ïring
ei reder
ïtrale
leoretis ti
rschuvr
ijleden
ie bes
verzegeling op komst
'•oor kernrampen
onze correspondent
1NHEM Er komt een speciale
leling voor het optreden bij kern-
ipen in vredestijd. Een interdepar-
icntale commissie werkt aan een
,Jpport waarvan het eerste al aan de
ovincies is toegezonden.
Gelderland heeft een commissie
idesrampen een eigen draaiboek ge-
aakt na de ingebruikstelling van de
rncentrale in Dodewaard. De ploe-
n die de hulpverlening moeten uit-
ïren zijn niet speciaal getraind op
Ike calamiteiten. 'Zoiets kan je nu
nmaal niet in de praktijk beoefe-
n', aldus gisteren de Gelderse gedo
teerde mr. II. P. Jager in de verga
ring van de commissie milieuzaken.
SASSENHEIM De Nederland
se vakbeweging heeft de stichting
Steun Eigen Initiatief in Surina
me te Sassenheim uitgekozen als
kanaal om de geldelijke steun van
haar leden aan de stakers in Su
riname over te maken naar Pa
ramaribo.
Dat is zijdelings een welkome en
actuele aanleiding om de vraag te
stellen, wat nu precies die stichting
SEIS voorstelt en voorstaat. Op het
eerste gezicht wat vreemd, maar stich
tingsvoorzitter ds. P. Jansen uit Sas
senheim zit een beetje met die plotse
linge belangstelling ook al kan zijn
stichting natuurlijk best geld gebrui
ken
'Maar ik zou het niet helemaal eerlijk
vinden om nu mot deze aanleiding te
gaan praten over de stichting SEIS.
I-Iet gaat toch in de eerste plaats om
de stakers te helpen om de vakbe
weging in Suriname te steunen in het
streven om invloed te krijgen op de
economie van het land. zoals het CNV
het heeft geformuleerd in de oproep
voor hulpverlening in 'De Gids' van
deze week'.
Maar goed over die stichting SEIS
wil ds. Jansen toch ook wel wat kwijt
als bovenstaande overweging op dit
ogenblik maar de meeste nadruk
krijgt.
Het doel van de stichting SEIS kan
het beste omschreven worden als het
stimuleren van kleine projecten in
Suriname, die ook uit de Surinaamse
gemeenschap /elf zijn opgekomen (en
waarvan het initiatief ook daar moet
liggen), die voldoen aan daar bestaan
de behoeften en gebaseerd zijn op
bestaande middelen (met indien no
dig steun van buiten de lokale ge
nieenschap) en gericht op de sociale,
economische en culturele ontwikke
ling van die lokale gemeenschap.
Twee jaar
)0O gld. normale zaak
een verslaggever
N HAAG De 21-jarige Laurant
uit Den Haag is gisteren op last
de officier van justitie vrijgela-
Hij was vrijdagavond aangehou-
i, omdat hij zonder rijbewijs in
auto reed, de Lange Beesten-
rkt in de verboden richting inreed
daarna, toen de agenten bij hem
lelden, 'een gipsen beeld uit het
1 gooide. Dit beeld miste de agen-
maar raakte de politieauto,
het onderzoek is gebleken, dat
irent, die werkloos is, vrijdagoch-
d duizend gulden van de gemeente-
:e sociale dienst had gekregen om
lelswaar te kunnen kopen. Hij
's avonds nog 650 gulden op zak.
auto, waarin hij reed, had hij
icht. Laurent heeft de politie ge-
d dat hij het beeld wel uit het
m heeft gegooid, maar dat hij niet
de politieagenten heeft gemikt. De
itie heeft echter wel proces-verbaal
gemaakt wegens poging tot dood-
g of zware mishandeling. Ook zal
irent zich moeten verantwoorden
r de verkeersovertredingen.
i de gemeentelijke sociale dienst
Den Haag werd vernomen dat
urent D die al langdurig werklozen-
kering krijgt, zei van plan te zijn
ir Noord-Brabant te gaan om daar
handeltje te beginnen. Met het
jen van de eenmalige bijzondere
lering van duizend gulden hield
gewone uitkering ingevolge de
o rklooshcidset op. Dit is volgens de
nst de gewone gang van zaken,
ir het gebeuren in Deil. waarbij
an D.. broer van Laurent de hoofd-
uur was, is de kans voor Laurent
een baan te krijgen er niet groter
geworden, zo heeft de-sociale dienst
ieneerd. Deze dienst wilde hem
ook de mogelijkheid geven iets
te zetten om te proberen zelf in
onderhoud te voorzien.
Dat is de korte samenvatting van de
officiële doelstelling, die op zichzelf
misschien wel duielijk is, maar om
aan al te zweverige interpretaties te
ontkomen toch nog wel enige toelich
ting behoeft.
De stichting zelf is nog geen twee
jaar oud (opgericht op 8 november
1971), maar de gedachte die er aan
ten grondslag ligt begon zich al in de
jaren zestig af te tekenen. Toen werd
steeds duidelijker dat het grootste
deel van de ontwikkelingshulp van
Nederland in Suriname werd aange
wend voor het scheppen van een in
frastructuur in de hoop dat de be
drijven van buiten het land op deze
infrastructuur zouden afkomen als
bijen op de honing.
Die verwachting is niet uitgekomen.
De bedrijven kwamen niet en de
bestaande en gevestigde bedrijven za
gen kans hun winsten uit het land uit
tc voeren zonder dat er iets achter
bleef. Ook werd steeds duidelijker dat
de gevestigde bedrijven uit waren op
gSreWfcÊf.- -
sis?,-
Ds. P. Jansen (42) is predikant voor Surinaamse studerenden in Nederland van
wege de hervormde de gerefornicerde en de lutherse kerk, plus de Evangelische
broedergemeente. Hij werkte in 1969-1970 in Paramaribo en verbleef ook vo
rig jaar nog een paar maanden in Suriname.
automatisering en efficiency, waar
door met zo weinig, mogelijk arbeids
plaatsen een zo hoog mogelijk rende
ment werd verkregen.
Een voorbeeld daarvan is dc giganti
sche rijstpolder van de ('Nederlandse)
Stichting Machinale Landbouw in het
Surinaamse Wageningen. Dat is in
menig opzicht een voorbeeldig bedrijf,
dat mede dankzij de know-how van
de landbouwdeskundigen uit Neder
landse Wageningen één van de
móóiste en beste rijstsoorten ter we
reld voortbrengt, maar dat nu para
doxaal genoeg door de kwaliteit van
het product nagenoeg de hele Suri
naamse rijstexport beheerst en boven
dien ook nog de locale markt. De
kleine particuliere rijstboeren komen
er volstrekt niet meer aan te pas.
Afzetmogelijkheden
Zij kunnen door hun eenvoudiger
landbouwmethoden en geringere tech
nische kennis in kwaliteit niet con
curreren met Wageningen en boven
dien deden zij de ontdekking van
ieder ontwikkelingsland, namelijk dat
produceren slechts de eerste fase is,
e nog betrekkelijk gemakkelijk is in
vergelijking met de tweede fase: het
zoeken en behouden van de afzetmo
gelijkheden.
Het is toch een wonderlijke ontwikke
ling, dat op het ogenblik in dit grote
land (vier keer zo groot als Neder
land) van de in 1945 gebruikte en
geschikte landbouwgrond op het ogen
blik nog maar veertig procent in
gebruik is de geweldige oerwouden
nu nog maar buiten beschouwing ge
laten.
Zo'n ontwikkeling sluit natuurlijk wel
aan bij wat er in Europa gaande is,
maar dat is juist voor Suriname het
verderfelijke: onder het mom van lo
gica en natuurlijke ontwikkeling
wordt een ontwikkelingsland als Suri
name een op Westeuropese toestanden
geënte ontwikkeling opgedrukt, waar
om de Surinamers zelf niet htebben
gevraagd en die ze in feite ook niet
helpt. Wat het betekent, ondervindt
Nederland in de vorm van de geweldi
ge immigratie uit Suriname en dat
terwijl daar ondanks het vertrekover-
schol de werkloosheid ongekend hoog
blijlt.
Platteland
De stichting SEIS wil nu principieel
niet kiezen voor hulp aan die machti
ge. maar zo weinig mensen aan werk
helpende bedrijven, doch juist voor
hulp aan de ongekenden; concreter
gezegd: de mensen in de districten
hel platteland met zijn eigen, natuur
lijk gevormde gemeenschappen.
Dat is geen door romantische vertede
ring ingegeven keuze. Daaraan ligt
integendeel de nuchtere overweging
ten grondslag, dat de Surinamers zelf
hun maatschappij zullen moeten op
bouwen op wat er zelf In het land is
en niet op wat anderen daar (meestal
uit eigen belang) inbrengen.
Zo werkt de stichting SIES bijvoor
beeld met hulp aan een project van
landbouwvoorlichting in de districten,
waaidoor jonge, door het dorp zelf
uitgekozen mensen worden getraind
om met hun kennis en vaardigheden
als een zoutend zout in het dorp zelf
te werken een training die in de
districten zelf wordt gegeven en uiter
aard niet in de stad Paramaribo, die
toch al genoeg trekt.
De volgende fase zal zijn het zoeken
naar nieuwe, coöperatieve vormen
voor de afzet van de producten. Want
nogmaals: produceren is weliswaar
punt één, maar het afzetten van de
producten is de tweede, veel moeilij
ker fase. Voorkomen moet bijvoor
beeld worden dat een rijke tussenhan
delaar in de stad zich daar tussen
dringt om zelf de grootste winsten op
te strijken.
Gelukkig ontwikkelen deze gedachten
over coöperatie zich ook in Suriname
en de stichting SEIS hoopt straks
als alles zich daar enigszins begint
uit te kristaliseren ook daarin een
handje te kunnen meehelpen.
De stichting SEIS onderhoudt een
bankrekening bij de Amro-bank in
Sassenheim, giro van de bank 502571).
crp
Eindelijk is er een efficiënte noodrem
voor automobielen uitgevonden. Tot
nog toe was de mogelijkheid om.
wanneer de nood aan de man komt.
m de kortste keren stil te staan,
gebonden aan die vier kleine vlakjes
waar de banden contact maken met
het wegdek. Kreeg dat contact een
glijdend karakter en op natte we
gen gebeurt dat bij hard remmen vrij
gauw, om van ijzeltoestanden nog
maar niet te spreken dan was er
geen houden meer aan. Er zijn mooie
systemen op bedacht die, zodra een
wiel dreigt te blokkeren, de rem-
kracht kleiner maken zodat de band
weer pak op de weg kan krijgen,
maar het bleef toch behelpen.
Nu heeft de eerbiedwaardige firma
Daimler-Benz een grondanker uitge
vonden dat een radicale oplossing
biedt, en het is weer typisch zo'n ei
van Columbus waar iedereen op had
kunnen komen: vergroot in noodge
vallen dat contactoppervlak tussen au
to en weg. Bevestig onder het chassis
een of meer degelijke luchtzakken die
in geval van nood bliksemsnel worden
opgeblazen en dan met hun hele op
pervlak over de weg schuren. In dat
oppervlak kunnen nog groeven of
spijkers worden aangebracht, en de
slijtlaag is zo degelijk dat de remzak-
ken meermalen kunnen worden ge
bruikt.
Wie niet met zijn hoofd door de
voorruit wil gaan bij zo'n gelegenheid
moet natuurlijk wel veiligheidsgordels
dragen, maar dat is tenslotte ook om
andere redenen eigenlijk al erg aan te
bevelen. Do New Scientist bracht het
verhaal bij gelegenheid van de oc
trooiverlening in Engeland
(BP 1 297 347).
Giftig
Hetzelfde weekblad deed in Amerika
een droeve boodschap op voor land
bouwers en andere belanghebbenden
die. omdat DDT voor het milieu zo
ongezond is. minder giftige maar ver
wante bestrijdingsmiddelen gebrui
ken. Een daarvan heet heptachloor.
maar de Amerikaanse chemicus Char
les F. Hammer heeft ontdekt dat dat
waarschijnlijk een stuk ongezonder is
dan we denken.
Wat er na toepassing met zo'n middel
chemisch precies gebeurt wordt tegen
woordig wel precies bekeken. En zo is
algemeen bekend dat heptachloor zo
wel in planten als in dieren wordt
omgezet in het voor vliegen nog wat
giftiger heptachloorepoxide, in de
wandeling HE. En dus worden voe
dingsmiddelen en eventuele bedreigde
dieren in voorkomende gevallen net
jes onderzocht op de aanwezigheid
van HE-resten. Maar we hebben niet
ver genoeg gekeken, vreest Hammer.
Want HE wordt onder invloed van
zonlicht omgezet in nog een derde
verbinding. HE-keton. of kortweg
HEK.
Dat is om verschillende redenen ver
velend. Ten eerste wisten we het niet,
en hebben ons dus gerustgesteld met
cijfers over resten HE, terwijl naar
schatting 90 procent van het gebruik
te heptachloor HEK wordt. Ten twee
de blijkt HEK nog eens aardig wat
giftiger te zijn dan HE, niet alleen
voor vliegen maar ook voor muizen,
een aanwijzing dat het voor mensen
ook wel minder gezond zal zijn. Ten
derde is HEK een heel stabiele ver
binding, die bovendien tamelijk
vluchtig is, zodat zij zich gemakkelijk
op ruime schaal verspreidt. En dat is
dan weer iets dat HEK met DDT
gemeen heeft, wand ook de wereldwij
de verspreiding van DDT (tot in de
spreekwoordelijke penguins op de
Zuidpool) komt voor een belangrijk
deel door damptransport tot stand.
Jammer, maar als het allemaal zo
blijkt te zijn als het er uitziet is er
alweer een bestrijdingsmiddel dat we
maar liever niet moeten gebruiken.
Ironisch
De diepere bedoelingen van het on
derzoek van maan en planeten komen
maar niet aan bod, en we geloven er
langzamerhand ook niet meer in, rap
porteerde onlangs een groep mismoe
dige wetenschapsmensen aan de NA
SA. Waar het eigenlijk het meest om
ging. schreven zij, was het uitrafelen
van de oorsprong van ons zonnestel
sel.
Maar hoewel we op de maan ontzet
tend boeiende dingen hebben gevon
den. zijn we op dat punt weinig
wijzer geworden. Want in ieder geval
gedurende de eerste helft van zijn
bestaan is de maan geologisch verras
send actief geweest, en ongeschonden
materiaal uit die prille begintijd lijkt
er niet te vinden. Om van Mars maar
te zwijgen, want de foto's van onze
buurplaneet maken duidelijk dat ook
die een bewogen verleden achter de
rug moet hebben.
Er zit maar één ding op, schreven de
geleerden, we zullen naar de kleine
brokstukjes van het zonnestelsel moe
ten gaan kijken, naar de asteroïden.
Misschien is daar nog iets aan te zien.
ben. Daarom staat op de zijkant ook
altijd dat je ervoor moet zorgen dat
de zaak niet te warm wordt, maar dat
blijkt gewoon toch niet altijd te ge
beuren.
De American Can Company heeft nu
En met de moed der wanhoop
want ruimtevaart is financieel zo
populair niet meer in Amerika
adviseerden zij een krachtig pro-
Spuitbus
Elke WERKDAG (behalve zaterdags) bestaat er 's avonds tot
acht uur gelegenheid tot het telefonisch opgeven van familie
berichten, die nog de volgende ochtend moeten worden geplaatst.
DU kan uitsluitend onder no. 020-220383. Ook op ZONDAG
AVOND is dit mogelijk, maar dan van ZES tot ACHT uur.
Eventueel kunnen elke WERKDAG (behalve zaterdags) ge
durende de avonduren tot 8 uur ook andere advertenties opge
geven worden. I)e-/e advertenties kunnen echter niet de volgen
de dag worden geplaatst.
Na bovenstaande tijdstippen kunnen geen advertenties meer
worden opgegeven.
ATTENTIE! U gelieve steeds duidelijk op te geven in welke
bladen u de advertentie wenst te plaatsen (Trouw, Het Kwariet
of in de gehele Christelijke Pers (Trouw Het Kwartet), als
mede de gewenste breedte.
DRINGEND VERZOEK. Teneinde correcte behandeling te be
vorderen wordt u dringend verzocht het telefonisch opgeven zo
tijdig mogelijk te doen geschieden.
ROTTERDAM Vrolijk, zonnig
en warm van kleur. Er zouden tal
van opgewekte woorden nodig
zijn om een juiste omschrijving
te geven van de Antilliaanse mo
de, die couturier Harry Godschalk
presenteerde tijdens zijn gedans
te Antilliaanse modeshow.
Kleding, gebaseerd op het verleden,
maar bijzonder eigentijds. Gebaseerd
op de nationale klederdracht van de
Antillen. Om te beginnen met een
klein onderdeel: de hoofddoek op de
traditionele wijze geknoopt. En meni
ge vrouw zou graag willen dat zij
deze slag van knopen te pakken
kreeg.
Zonder uitzondering waren dc model
len van Harry Godschalk bijzonder
vrouwelijk, tot zelfs de broekpakken
toe. Een tikkeltje gewaagd zo af en
toe, maar zeker niet tot in excessen.
Integendeel, tot in precizie uitgewerkt
'net van passé'.
Om enkele voorbeelden te noemen:
een broekpak van ongebleekte katoen
met een jasje waarin een diepe plooi
van een kleurige ruitstof verwerkt
was. Diezelfde plooi was terug te
vinden in de voor- en achterkant van
de pantalon, waardoor deze bijna een
lange broekrok leek. Een echte zon
aanbidster kan het jasje uittrekken
en dan verscheen in dezelfde ruitstof
een heel kort mouwloos jakje.
Van de stof waarin vroeger maismeel
verpakt werd was een mouwloos
broekpak gemaakt, agezet met oranje.
Vroeger betekende het 'armoede' als
men kleding droeg die van deze stof
was gemaakt, 'maar dat kan ons nu
niets meer schelen', zo vertelde de
lady-speaker.
Bijzonder charmant was een jurkje in
zwart-geel. De rok had voor en achter
een diepe plooi, terwijl het boven-
stukje in een band rond de hals
eindigde. Op dit jurkje werd een
zwart hooggesloten bolerootje gedra
gen.
Wie werkelijk een aparte avondjurk
wil hebben, zou eens een kijkje bij de
Antilliaanse couturier moeten nemen.
Veel stroken en rouches zijn verwerkt
langs rokken en mouwen of hals.
Maar zelfs vormen brede stroken in
fel tegen elkaar afstekende kleuren de
rok. Zo was er een wit mini-jurkje,
met een rode, zwarte, groene en paar
se strook, die met elkaar de rok tot
op de enkels vormden. Van dezelfde
kleuren werden ook de mouwen gei
maakt.
Opvallend was een jurk in de kleuren
wit, rood, blauw, verwerkt in een
'sehuine-drop-motief' in diagonalen.
Op de lange rok wordt een lang jasje
gedragen met een strook aan de mou
wen.
gramma van onderzoek naar asteroï
den en langskomende kometen.
Nog geen week nadat hun rapport
openbaar werd, begon het erop te
lijken dat de gewenste goederen al
aan de achterdeur waren bezorgd. De
meteoriet die in 1969 boven Pueblito
de Allende in Mexico uit elkaar spat
te en waarvan brokstukken snel kon
den worden verzameld, is volgens de
Amerikaanse astronoom Gerald Was
serburg een van de eerste klompen
materie die, naar schatting 4600 mil
joen jaar geleden, nog vóór de vor
ming van de zon en de planeten, zich
verdichtte uit de wervelende gaswolk
die de basis was var. ons zonnestelsel.
En daar zijn we nu voor naar de
maan geweest.
Koerier
Een tamelijk enthousiaste aankondi
ging van het voor Nederland nieuwe
maandblad UNESCO Koerier stond
vorige week al in deze rubriek. Maar
door een kleine technische storing
sloot de tekst onopvallend aan bij die
over de olieplas: het kopje was wegge
vallen. Dat is dan nu ingehaald.
Een Amerikaanse blikindustrie heeft
een spuitbus met veiligheidsventiel
uitgevonden. En dat lijkt erg fijn,
want de handige verpakking voor
haarlak, slagroom en wat je maar
wilt, heeft een vervelende eigenschap:
een spuitbus kan niet tegen hitte. Er
zit nu eenmaal onder druk vloeibaar
gemaakt gas in, en als dat wanner
wordt loopt onherroepelijk de druk
op. Wanneer dat te ver gaat, bezwijkt
het blik met een forse knal en dat
kan heel vervelende resultaten heb-
een spuitbus ontworpen met kleine
kerfjes in de bovenrand. Wanneer de
druk binnenin oploopt bolt de boven
kant wat op, en daardoor worden de
kerfjes gelijkmatig iets open getrok
ken, waardoor de inhoud op een orde
lijke manier naar buiten komt in
plaats van een tijdje later te explode
ren.
De Britse vereniging van spuitbusfa
brikanten, meldt de New Scientist, is
op een afstand nog wat sceptisch. Dat
soort ideeën zijn al veel vaker gepro
beerd, zei men, en heel vaak bleek
zo'n veiligheidsventiel al te gaan wer
ken bij een druk die in d e verste
verte nog niet gevaarlijk was, of
bleek het zelfs onder alle omtandighe-
den zachtjes te lekken, waardoor je in
de kortste keren een lege spuitbus
overhoudt, wat natuurlijk wel veilig
maar ook jammer is. In ieder geval
gelooft American Can dat ze het nu
toch te pakken hebben drie jaar en
een miljoen dollar nadat ze eraan
begonnen.
'Als we van alle punten waar
stukken film, voor de t.v.-serie
'Bartje' zijn opgenomen beziens
waardigheden zouden maken,
wordt het voor de bewoners een
nare bedoening.' Nog geen maand
geleden zei de heer Duinkerken
van de provinciale Drentse VVV
dat over de verwachte toeristentoe
loop na 'Bartje' en wat gebeurt
er? Tochtige jarige opa Schepers
uit Odoorn heeft dat stond
gisteren in deze krant zó
schoon genoeg van de honderden
dagjesmensen die nu al in de week
ends om zijn huisje drommen, dal
hij een bordje 'verboden toegang'
voor de deur heeft gezet.
Enquètemoeheid is een nieuw
woord, bedacht door drs. D. Eisma.
Er wordt zoveel afgeënquêteerd in
dit land, dat de heer Eisma, staf
medewerker van het sociaal-weten
schappelijk bureau voor de Oost-
Veluwe, tot de conclusie is geko
men dat de mensen moe zijn van
al dat ondervraagd worden,
enquêtemoe dus. Hij heeft er een
hele bundel artikelen over geschre
ven, die nu zijn uitgegeven, omdat
zijn bureau vijf jaar bestaat.
Want wat is het gevolg van die
moeheid? Je zou wel eens niet
meer van de verzamelde gegevens
op aan kunnen. Niet dat dat op de
Oost-Veluwe al direct te zien is,
maar het bureau, dat zelf van dit
soort steekproeven uitvoert, moet
er volgens de heer Eisma toch wel
degelijk rekening mee houden.
Behalve het sociaal-wetenschappe
lijk bureau, legt de heer Eisma
uit, zijn er nog zoveel instituten
die regelmatig enquêtes houden
met betrekking tot marktonder
zoek, politieke partijen en ga zo
maar door. In de omgeving van
universiteiten komt daar nog de
enquêtetraining bij, zodat de be
volking als proefkonijn fungeert.
Gevolg: wantrouwen en minder be
reidheid tot medewerking. En wat
daar weer allemaal uit kan voort
komen: onpersoonlijke of zelfs on
ware antwoorden.
Drs. Eisma adviseert om: a. niet
méér mensen bij zo'n enquête in
te schakelen, dan strikt noodzake
lijk is; b. de vragen tot de hoofd
punten te beperken en c. waar
mogelijk gebruik te maken van
eerder gehouden, vergelijkbare on
derzoeken. Zo'n beperking is het
kenmerk van het ware meester
schap, vindt hij.
Waar moet dat heen, hoe zal dat
gaan? De Drentse VVV ziet het
ook niet meer zo zitten. De heer
Duinkerken'Ik kan me voorstel
len dat men hier de eerste weken
erg vriendelijk is tegen de bezoe
kers, maar op een bepaald moment
gaat al dat bekijks je toch echt de
keel uithangen. De stroom is nu al
zo groot dat het gewoon ie gek
wordt. En van de zomer verwach
ten we zo'n enorme toeloop dat wij
de kracht van Drente rust en
ruimte in gevaar zien komen.
Nu komen de mensen nog met
eigen vervoer, maar als je weet
hoeveel busondernemers uit het
hele land van plan zijn bussenvol
mensen hier naar toe te brengen
wat moeten wij dan? De wegen
zijn vrij, je kan niemand verbie
den er op te rijden.
Wij zijn daarom nog niet panie
kerig, we signaleren heel nuchter
de consequenties. Die hele Bartje-
rage zou wel eens als anti-reclame
kunnen uitwerken, want wie denkt
hier de film op de voet te kunnen
volgen, heeft het mis. Dat zeggen
we nu ook al tegen de mensen. De
Lange Jammer en het winkeltje
zien er weer heel gewoon uit, nel
als vóór de opnamen, en wie de
stropershut wil zien, moet naar het
openluchtmuseum in Schoonoord.'
Zolang het om hotelbedden gaat, is
de zaak overzichtelijk, want daar
is niet meer dan een vast aantal
van beschikbaar. Maar dat dagtoe-
risme, dat heb je niet meer in de
hand, zegt de heer Duinkerken.
Alleen een andere tv-serie zou uit
komst kunnen brengen, Merijntje
Gijzen bijvoorbeeld, die in Bra
bant gaat spelen. Maar die serie
komt pas volgend jaar op het
scherm.
Om tien uur 's avonds weet bijna
één op de vijf Nederlanders nog
niet wat er die dag te land ter zee
en in de lucht gebeurd is. Zij
22 procent volgens een NIPOr
enquête hebben dan nog geen
nieuws op de radio gehoord, op de
televisie gezien of in de krant
gelezen. Aan het eind van de och
tend weet 61 procent nog niets van
het nieuws, maar dat percentage
loopt terug naarmate de dag vor
dert. De radio blijkt overdag zo
ongeveer even vaak als nieuwsbron
gebruikt te worden als de krant,
maar als het eenmaal een uur of
vijf is winnen de kranten het Het
t.v.-journaal is pas na achten van
betekenis.
f
